3) Қалалар:

10-12 орта ғасырлардағы қала мәдениетінің гүлденген кезеңі

9-12ғ халық көп қоныстанған қала Испиджаб

10-12ғ Қазақстанның ең ірі қаласы Испиджаб.

Қолөнер сауда орталығы 8-9 қала халқы негізінен егіншілік, қолөнер саудамен айналысты. Тараз қаласы «саудагерлер қаласы.».

Суяб «әр елдің саудагерлері кездесетін ал халқының жартысы саудамен айналысатын қала » атанды.

Испиджаб «әлем саудагерлерінің қазба байлықтарынаң қайнар көзі» атанды.

б,з,б, ІІІ‒ІІ ғ жібек жолымен алғаш сауда байланысы жасалған. ҰЖЖ Шығ. Пен Быт. Байланыстырып, жерорта теңізінен Қытайға дейін Еуразияны қақ жарып өтетін керуен жолының жүйесі. Ұзындығы жеті мың км. Бұл жол орта Азия мен Қазақстан территориясы арқылы өтіп бірнеше сауда жолдары қалыптасып дамыды.

Лазурит жолы: Бадақшан тауы; Иран; Месопатамия; Мысыр; Сирия; Қытай

Нифрит жолы: Жаркент; Дария; Шығ.Түркістан: Қытай

Дала жолы: Қаратау жағалауы: Дон, Оңт.Орал, Ертіс, Алтай, Зайсан көлі

4 тармаққа бөлінеді: Батыстан Шығысқа; Іле бағыты; Еуропа бағыты; Орталық және Шығыс Қазақстан бағыты.

15 билет

1.)Қ.А.Яссауи,1103-1167 Сайрамда дүниеге келген, Йассыда өмір сүрген. Рухани ұстазы Арыстан бабты пір тұтқан. Оның шығармалары Диуани хикмет, Мират ул-Кулуб. Жүсіп Баласағұн1021-1075 Құтты білік шығармасын Сүлеймен Арслан ханға сыйға тартты. Әбу наср әл Фараби 870-950 Отырар маңындағы Весиджде дүниеге келген. Өміріннің соңғы жылдарын Дамаскіде өткізді.Шығармалары Ғылымдар энциклопедиясы, Жұлдыз бойынша болжаулар. М ахмуд Қашқари1030-1090 Диуани лұғат ат түрк . 1997-98 жж А. Егеубайдың аударумен қазақ тілінде жарық көрді.

2.Кеңесары (1837-1847) аралығында көтеріліс болды.Көтерілістің мақсаты патшалы Ресейдің құрамына қосылып үлгермеген,өңірлерінің дербестігін сақтау.Қазақ жерлерін бекіністер мен окркгтік билеу арқылы отарлауды тоқтату.Қоқандықтардың тепкісіндегі қазақтарды азат ету.Жеңілу себептері қазақ халқының рулық патриахалдыққа жіктелуі,Ресей білеушілерінің жеңілдіктер алған ақсүйектерінің бір бөлігінің орталықтанған феодалдық мемлекет құруға мүдделі болмауы.Ру аралық қайшылықтар,

3.ҚР Конституциясы 1993ж28қаңтар тұңғыш қабылжданды.4бөлім,21тарау,131баптан тұрды. Жаңа конституция 1995ж30 тамызда қабылданды 9 бөлімнен, 98баптан тұрған1 жалпы ережелер,2 адам және азамат,3 президент,4парламент,5 үкімет,6 конст. Кеңес,7 соттар және сот төрелігі,8 жергілікті мем. Басқару және өзін өзі басқару,9 қорытынды және өтпелі ережелер.1992ж 4маусым елтаңба, ту әнұран қабылданды. Елтаңба авторлары Ж.Мәлібеков пен Ш. Уәлиханов. Ту авторы Ш. Ниязбеков, Әнұран авторлары М.Төлебаев, Л.Хамиди, Е. Брусиловский, Ж.Дәрібаева. Жаңасының авторлоры Ш. Қалдаяқов, Ж. Нәжімеденов, Н.Назарбаев.

16 билет

1. 12ғ моңғол тайпалары орхон мен керулен аралығында мекендеді.12ғ аяғы 13ғ басында әскери феодалдық моңғол мемлекеті құрылды.Астанасы Қарақорым,Оның негізін салушы Бөржігін тайпасының билеушісі Есугей Баһадурдың баласы Темучин (1156-1227) ол 20ж созылған күресте барлық моңғол тайпаларын біріктірді. 1206ж хан болып сайланды. Үш қанатқа бөлінді.Жазалаушылық топтарының жорықтар жүргізудегі мақсаты билігін күшейту;ішкі тартысты болдырмау;ақсүйектердің талабын орындау;халқын жаңа жайылымдармен қамтамасыз ету.

2.Хандық билікті іс жүрзінде жойған 1822ж және 1824ж жарғылар жаңа капиталистік қатынастар өрісте бастаған кезде өлкенің шаруашылық даму талабына сай болмады.19ғ 60ж қазақтарды басқару жүйесін өзгерту үшін И.И.Бутков басқарған комиссия құрылды.Қазақ даласын екіге бөлу жоспарланды,бірақ қабылданбады.1868ж 21қазанда Орынбор және Батыс Сібір генерал губернаторлығындағы Дала облыстарын басқару туралы уақытша ереже бекітілді. 5 сатылы басқару жүйесі генерал губернатор,облыстар,уездер,болыстар,ауылдар.Капиталистік қатынастардың дами бастауы.Отырықшы мал шаруашылығымен егіншіліктің дамуы;жеке меншік жерді иеленудің кең таралуы;жылқы саны азайып,ірі қараның көбеюі.

3.1999ж республикада 14 саяси партиялар мен 30 жуық сяси қоғамдық қозғалыстар бірлестіктер құрылды.1991ж 7қыркүйек Қазақстан социялистік партиясы төрағасы А.Әлімжанов,кейін П.Своик.1991ж күзі Қазақстанның комунистік партиясы төрағасы Б.Төлепбаев,кейін С.Әбділдин.1991ж 5қазан Қазақстанның халық конгресі партиясы төрағалары О.Сүлейменов пен М.Шаханов.1993ж ақпан Қазақстан одақ бірлігі төрағасы Қ.Сұлтанов.2000ж республикадағы ресми тіркелген партиялар саны 15

17 – билет

1)Алтын Орда(13ғ ортасы-16ғ басы) – Жошы ұлысының орнына құрыл-н алғашқы ірі мемл. Оны құрушы Батый хан. 1227-25ж-ы Алтын орданы билеген. Жері: Алтай тауынан Дунай өзеніне дей-гі аумақ. Орталығы – алғашында Еділ бойын-ғы Сарай Бату кейін Сарай-Беркеге көш-н. А.О-ның күшеюі: 1235ж бүкіл моңғол-қ құрылтайда Батысқа қарай жорыұқ жасауға шешім қабыл-н кезден Батый есімі айтыла бастады. Батый Еуропаға жорық жасаған жыл-ы: 1236-1242 А.О-ның саяси ж/е эк-қ жағынан жақсы дамыған кезі Берке(1237-1266) мен Өзбек (1312-1342) хан-ң кезі. Берке Египет султаны Бейбарыспен байл. Жасаған. Берке хан моңғол империясына тәуел-гін мойындамай, А.О тәуелсіз ел болды. Ол өзі мұсылман дінін қаб-ды А.о-ныңгүлденген кезі Өзбек хан (1312-1342) мен баласы Жәнібек (1342-1357)билік еткен тұстары болған.Өзбек хан-ңтұсында мұсылман діні мем-к дін болып жарияланды. А.О-ның әлсіреку: 14ғ 2-жарт билік үшін тартысслдарынан 1357-1380ж 25 хан тақ үшін бір-бірін өлтірген. 1380ж Мамай қолбасшысы Куликово даласында Д.Данской әскерінен жеңіледі. Сол шайкас-н кейін А.О мүлдем әлсір-ді.1502ж А.О-ның соңғы билеу-сі Шейх Ахмед өлімінен кейін А.О. мем-т ретінде жойылады.

2) Патша үкім-ң аграр-қ саясаты-ң ажырамас бөлігі – қоныстандыру саясаты. Помещиктер мен буржуазияның мүдделеріне сай келген қоныс аудару мәселесіне патша үкіметі 19ғ 2-ші жарт.бастап қатты назар ауд-ды.1885ж жылдан 1893ждейін Ақмола обл-ңжергілікті халқынан 251779 десятина жер тартылып ал-ды, 10940 адам бар 24 жаңа село п.б. 1884-1892ж аралығында мұнда 3324 отбасы қоныстанды. Патша үкіметі-ң қолд. Келген қоныстан-р көбінесе кулактар қазақтарды шұрайлы қоныс аудандаруы20ғ басына қарай 31700 адам кірсе артынан 1150000 орыс, украин хал-ы қон-ды.

3) 1997ж президент Н.Ә.Назарбаев 2030 жылға дей-гі Қаз-ң даму стратеиясын анықтап, онымен халықты таныс-ды. Стратегияны болашақ ұрпақ алдындағы жауапкершілік сезімміз-ң көрінісі деп бағаланады. «Қазақстан 2030» - стратегиясында қоғам-қ ұзақ мерзімдібасым мақсаттары 7 бағытқа бөлініп көрсетіледі:

1) Ұлттық қаіпсіздік

2) Ішкі саяси тұрақтылық пен қоғамдық топтасу

3)Эк-қ өрлеу

4) Қазақстан азаматтарының денсаулығы, білімі мен әл-ауқаты

5) Этникалық ресурстары

6) Инфракурылым, көлік ж/е байланыс

7) кәсіпқой мемл-т

18 – билет

1) Ақ Орда (13-15ғ басы) Жошы ұлысының құлауынан соң жер оң ж/е сол болып 2 әскери қанатқа бөлінді. Орда Ежен жері Ақ Орда атанған. Қаз-н аум-ғы моңғолдар-дан кейінгі құрыл-н алғаш мемл-т. Аумағы: Жошы ханның 2 баласы Орде Ежен мен Шайбан хан-ң жерін қамтиды. Орталығы – Сығанақ. 1327-28ж Мүбәрәк хан Сығанақта өз атына теңге соқтырған. 1368-69ж Ұрыс хан Сығанақта өз атына теңге соқтырған. 1374-75ж Ұрыс хан Еділ бойына жорық жасайды, бірақ Алтын Орда (уақытша билеушісі) Мамайды жеңе алмайды.Ұрыс хан мен оның баласы Тоқтақия қайтыс болғаннан сон Әмір Темір таққа (Ұрыс ханның 2-ші баласы) Тоқтамысты отрығызып Ақ Орданы да Алтын Орданы да өзіне тәуелді етті.

2) 1907-1912ж 2млн 400 мың адам қазақ өлкесіне қоныстандырылды; 1916ж қазақтардан 40 млн га жер тартып алынды; 1917ж – қоныстану қоры егістк пен жайылымдардың 45147765 десятинасын тартып алды; 1914ж 1 тамыз 1дүниежүзілік соғыс басталды.(38 мемлекет). Соғысқа қатысушы басты елдер: 1) Үштік одақ: Германия, Австрия, Венгрия, Италия 2) Антанта: Англия, Франция, Ресей. Соғыстың Қаз-н дамуына әері:

- эк-қ дағдарыс күшейді; - әлеумет-к қайшылықтар тереңдеді; - Революциялық күрес үшін алғышарттар жасалды. Соғыс елдегі жалпы ұлттық дағдарысты тереңдетіп 1916ж казак өлкесінде, Орта Азияда, Сібір мен Кавказ-ң 1 бөлігінде көтеріліс басталды. Көтеріліс алғышарттары: жер мәселесі; қоныстандыру саясаты; соғыс салығы.

3) 1992ж 25 мамыр Қаз-н мен Ресей арасында достық, ынтымақтастық туралы шарт жасалды.

1995ж 20 қаңтар – Қаз мен Ресей-ң ынтымақтастығының кеңейтуі туралы деклорациясы жарияланды; 1996ж 27сәуір – Алматыда қол қойылды.

Маңызы: 2 ел арасында егемендікті, тәуелсіз-ті құрмет-у. Аумақ-қ тұтастық пен бір-бірі-ң ішкі істеріне араласпау, ұстанымдарын сақтау.

Нәтижесі: Каспий тең-ң құрлық-қ мәртебесі проблеммасын шешуді алға жылжытты

1990ж – Қаз-н мен Қытай келісімі нәтижесінде темір жол арқ.өзара байл. іске асты. Қаз-н Тынық мухит жағалауына ең қысқа жолмен шығу мүмк-не ие болды.

1994ж сәуір – Қаз. мен Қытай ар-да шекара аумағын заңдастырып белгілеу жөніндегі келісімге қол койылды.

1996ж сәуір – Шанхай келісімі

1997ж ҚР мен АҚШ арасындағы эк-қ әріптестік бағдарламасы жасалды.

Халақ аралық байл-ң нәтижелері:Қаз-н әлем-ң көтеген елдерімен тең деңгейде дипломатиялық қар-қат. орнатты.

19 билет

1.14ғ ортасы 15ғ басында оңт шығыс Қазақстан аумағы Моғолстан мемлекеті кірді.негізін салушы дулат тайпасының басшысы Әмір Болатшы ,билеушісі Тоғлық Темір (1348-1362)Астанасы Алмалық,терри Оңт Шығыс Қазақстан,Қырғызстан,Шығыс Түркістан.титулы хан,Әмір Темірдің жорықтары варварлық әдістермен жүрген жорықтарын Ақорда мен Моғолстан мемлекетінің басшысы Темірдің мақсаты Шағатай ұрпағының бұрынғы иеліктерінде бір орталыққа бағынбай мемлк құру мақсатына кедергі болатын моғол билеушілерін әлсірету,Темірдің Моғолстанға алғаш жорықтары 1371-1372ж басталды.кейін тағы да бірнеше рет шабуыл жасады.1375-77,1383ж 1390ж Моғолстанды қайтара шабуылдап,нәтижесінде Жетісу жері қаңырап бос қалды.

2.Қазақ жерінің Ресей құрамына қосылуының мәдениет саласындағы жағымды жақтары:1789ж Азиялық училище ашылды, 1813ж Орынбор әскери училище ашылды, 1837ж Орынбор әкери училищесі Сібір кадет корпусы болып қайта құрылды. 1841ж Бөкей ордасында Жәңгір ханның ұйымдастырылуымен татар,орыс тілінде оқытатын мектеп ашылды, 1850ж Орынбор шекарасының жанынан орыс мектебі ашылды.Ш.Уәлиханов географ,саяхатшы,ойшыл,тарихшы,этногроф,суретші.1857 жАлатау қырғыздарына барып,қырғыз эпосы Манасты жазып алды. 1865ж Қытайдағы дүнгендер көтерілісі туралы жазады.Ы.Алтынсарин ағартушы,педагог,қоғам қайратекрі,жазушы.Қазақ қыздарына алғаш білім берудің негізін салушы,

3.Жаңа әлемдегі Жаңа Қазақстан 2бөлімнен тұрады.Бірінші бөлімі Қазақстан 2030стратегиясының 10жылдығы Қазақстан экономикамен өз мемлекеттілігінің берік ірге тасын құра отырып,дамудың жаңа кезеңіне сенімді қадам басуда.Енді келесі 10жылдағы мақсаттар:Қазақстандықтардың өмір спасының артуы,Қазақстандықтардың дамудың жаңа кезеңі жан жақты жаңғырутуды жеңілдету,Бәсекеге қабілеттілік Қазақстанның әлемдік экономика мен қоғамдастыққа табысты кірігуінің кілті,жаңа кезеңінің негізгі міндеттері,Қазақстандық патриотизм мен саяси ерік жігер Жаңа Қазақстанды құру аса маңызды факторлар.Екінші бөлімі Қазақстан 2030 стратегиясы Қазақстан дамудың жаңа кезеңінде.Бұл бөлім ішкі және сыртқы саясаты бойынша 30бағытқа бөлінген, 30бағыт 6тарауға топтастырылған.Олар:қолымызда бар мүмкіндіктерді айқындау және пайдалану,әртараптандыру,еңбек рыногының даму ырғағы мен келешегіне сәйкес келетін білім беру мен кәсіптік қайта даярлаудың халықаралық стандарттарын қамтамаыз етуге бағытталған мемлекеттік саясат,осы заманғы әлеуметтік саясат,жаңа кезеңнің ығытына қарай саяси және әкімшілік даму,Қазақстан жаңа өңірлік және геосаяси жауапкершілігі.

20 билет

1.Алтын Орданың ыдырауы кезінде пайда болған ірі мемлекеттік бірлестіктің бірінші Ноғай ордасы.негізін салушы Әмір едіге,ол 15жылдай Алиын орданы биледі.терри Жайық Еділ арасы .ең ірі тайпасымен маңғұрт жұрты атанған.Астанасы Сарайшық,билеушісі хан,16ғ 2жартысында ноғай ордасы ыдырап,2ге бөлінді,үлкен ноғайлы Еділдің шығысы,кіші ноғайлы Еділдің батысы.1634ж қалмақтар шабуылынан кейін,үлкен ноғайлы Еділдің батысындағы кіші ноғайларға келіп,қосылады,кіші ноғай қазақ хандығын мойындады,кейін кіші жүз құрамына енді.

2.19ғ 2жартысы мен 20ғ басындағы Қазақстан мәдениеті А.Құнанбаев өмірі мен шығармашылығы 19ғ екінші жартысы халық сазгерлері мен классикалық сипатта қалыптаса бастады.Құрманғазы Соғырбайұлы күйші,сазгер,Дәлеикерей,Демократиялық бағытта дами бастаған С.Торайғыров,С.Донентаев,Т.Ізтілеуів,М.Көпеевтің мұрасы шығыс әдебиетінен ерекше орын алды.

3.Қазіргі кездегі Қазақстанның экономикалық дамуы Ел Президенті Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халқына жолдауында 2008 ж жолдауы.Мемлекеттік саясаттың негізгі мақсаты Қазақстан азаматтарының әл ауқатын арттыру.Біз Қазақстан армиясын жаңғыртуды және оның жауынгерлік дайындығын жетілдіруді жалғастыру;Үкімет денсаулық сақтау нысандарын қалпына келтіру;Үлімет тілдердің үш тұғырлығына мәдени жобасын іске асыруды жеделтетуі тиіс және де тағы да басқа мәселелер қаралды

21 билет

1.XVғасырдың 20-жылдарында АқОрда орнына Әбілхайыр хандығы пайда болды.1428ж Әбілхайыр билікті қолға алды 20-дан тайпалардың өкілдерінен 200ден астам ақ сүйектер Әбілхайырды хан деп сайлады. Шығыс Дешті Қыпшақтың бытыраңқы феодалдардың басын қосып Көшпелі Өзбектер мемлекетін құрды. Аумағы Жайық Балхаш Арал тенізі,Сырдарияның төменгі ағысы Тобыл,Ертіс.Астанасы Тура(1428) Орда Базар(1431) Сығанақ(1446) халқы92 ру тайпадан тұрған. 40жыл биледі,Әбілхайыр хан мемлекеттің ішкі саяси тұрақтылығын сақтап тұра алмады.XVғ 50ж аяғы 60ж басында Өзбек хандығынан Жәнібек пен Керей сұлтандар бастаған халықтар бір тобы Моғолстанға көшті.1468ж Әбілхайыр хан Моғолстанға жорыққа аттанып, Аққыстауда қайтыс болды. Әбілхайырдың немересі Шайбани қазақ хандарымен Сырдария мен Қаратау аймағындағы қалалар үшін ұзақ соғыс жүргізді.1510ж Сығанақ түбінде Қасым ханның әсерінен жеңіліп,қазақ даласында ықпалы жойылады қазақ хандығының құрылуымен,Әбілхайрдың тараған ұрпақтың Шығыс Дешті Қыпшаққа билік жүргізуіне тиым салынды.

2.1917ж 27ақпан Ресей буржуазиялық демократиялық төңкерісі,монорхия құралды. Қос өкімет орнады.Уақытша үкімет,жұмысшы,шаруа және солдат епуттары Кеңесі.Ақпан төңкерісінен йін лттық либералдық қозғалыстың басшылары қоғымдық аяси дамудың маңызды мәселелері бойынша ақытшаүкімет жағына шықты.Уақытша үкіметтің жүргізген шаралары.1917ж14наурыз Бұлатаналарды тыл жұтысына алу тоқтатылды.1917ж 18наурыз-1916ж көтеріліс кезінде қазақтарға күш көрсеткен орыстарға кешірім беру туралы қаулы.1917ж ақпанда Ресейде буржуазиялық демократиялық революция болып,монархия құлатылды.Петроградтағы оқиғалар туралы хабарды Қазақстан халқы Ұлттық демократиялық қозғалыстың басшылары қуанышпенҚарсы алды.Қазақтар патша билігінің құралуын құптап,оны өздерінің ғасырлар бойы жүргізген күресінің нәтижесі,1916ж улт-азаттық қозғалысында алға тарқан мақсаттарының қанағаттандырылуы деп таныды.Бүкіл елдегі сияқты,Қазақстанда да қос өкімет орнады.1917ж Ақпан революциясынан кейін құрылған саяси партиялар менАғымдар.Ұлттық демократиялық зиялылар ұлт азаттығы идеясын тараТушы,қазақ халқының ұлттық санасын оятушы,отаршылдыққа қарсыКүреске дем беруші болды.Ол күрескен Ресейдің либералдық демократИялық қозғалысының көрнекті қайраткері,бұрын кадет партиясы ОртаЛық комитетінің мүшесі болған Ә.Бөкейхановбасқарды.КөрнектіағарТушылар мендемократтар,революцияның қозғалысқа белсене қатысуШы А.Байтұрсыеұлы,М.Дулатұлы,Ә.Ермеков,Жаһанша және Х.ДосмуХамедовтар,Ж.Шоқаев,М.Тынышбаев және басқа көптеген адамдар онЫң пікірлес серіктеріне айналды. 1905ж бой көрсеткен алаш қозғалысыАқпан революциясынан кейін қайта жанданды.1917ж сәуір,мамыр айлаРында Алаш партиясының обылыстық,ішінара уездік съездеріболыпөтті.Онда қазақ халқының болашағы үшін маңызды мәселелер қаралды.

3.Ғасырлар тоғысында Қазақстан қоғамы басынан өткерген ірі оқиғаларДыңАлматыдан Ақмалоға көшірілуі болды.Республика президентінің1995жқыркүйектегі Жарлығы бойынша ел астанасының Ақмолаға көшетІндігі хабарланды.1997ж Астана Ақмолаға көшірілді.Алдымен Парламент

Пен министрлер кабинеті,жекеленген министрліктер мен ведмоствалар ЕсілБойындағы жаңа ордаға табан тіреді.Көп күттірмей Президент аппараттарыМен тұтас барып орналасты.Астананы ауыстырудың аса салмақты экономиКалық, демографиялық, саяси себептері болды.Біріншіден,Ақиола еліміздіңГеографиялық орталығында тоғыз жолдың торабында орналасуымен эконоМиканы басқаруға да коммуникациялық байланыстарды жүзеге асыруға даТиімді,екіншіден ел астанасының Ақмолаға ауысуы осы өңірдің экономикасынКөтеріп,Қазақстанның солтүстігіндегі демографиялық ахуалды ұлт мүддесіТұрғысынан оңды бағытта өзгертуге қызиететеді.Әрине,Астана ауыстырудыңБұдардан басқа да себептері бар еді.Елбасы Н.Назарбаев 1998жылы 17наурызда

Зиялы қауым өкілдерімен кездесуде сөйлеген сөзінде орай былай деді.Біз АлаТаудың бауырына сыймай кеткен жоқпыз,қайта жер жәннаты Жетісуды қимайКеттік.Тарихтың қатал талабы осындай.Алматы болса,ғылыми,мәдени орталықРетінде бар қазақтың жүрегіне жақын аяулы қала болып қала береді.1998жМаусымда салтанатты жағдайда жаңа Астананың тұсаукесер рәсімі өтті.Елдің жаңа ордасы Ақмола енді Астана болып аталатын болды.

22 – билет

1) қазақ хандығы Әбілқайыр хандығы мен Моғолстанның арасында қақтығыстар-ң нәтижесінде құрылды. 1465-66ж – Қазақ хандығы құрылды (М.Х.Дулати)

Хандықтың алғаш террито-ы: Бат.Жетісу, Шу, Талас өңірі.

2) 1917ж 24-25 қазанда Петроградта Большевиктер қарулы күресте билікті жеңіп алып, қосүкімет жойылды. «Жер мен бітім» декркттердің қабылдануы (25-26 қазан), ұлт саясаты жарияланды. Қазақстанда солдаттар ж/е 36,5 мың көтерілісші - сарбаздар револ-ң негізгі резервіне айн-ды 1917ж 15-22 қараша – Түркістан өлкесінде халық комисарлар кеңесі орнады. Кеңес төрағасы Ф.Колесов мұсылмандарға қарсы шықты. 1917ж 22 қарашада Қокақ қ-да бүкілтүркілердің төтенше 4 съезд ашылды. Съезде: уақытша кеңес құр-ы, министр-төраға, ішкі іс-р мин-і – М.Тынышбаев сайл-ы. 1917ж 5-13желтоқсан Орынборда жалпы қазақ съезі . Қарал-н мәселелер: ұлт-қ автономия құру; қазақ обл-ы автоном-на Алаш атауын беру. Алашорда кеңес төра-сы – Ә.Бөкейханов. Орталығы – Семей.

1917ж 30 қазан – Перовскіде (Қызылорда) кеңес өкіметі бейбіт жолмен орнады; 1917ж желтоқсан аяғы – Көкшетауда; 1917ж 2 желтоқ-да - Бөкей ордасында; 1918ж қаңтар аяғы – Павлодарда; 1918 ж 8 қаңтарда - Ақтөбеде; 1918ж басы – Ырғыз, Торғай уез-де ; 1918 нарыз – Жетісу обл-да кеңе өкіметі орнады.

3)20 ғасыр басында Қазақ өлкесі 6 обл-тан тұрды: Түркістан генерал-губ-ғы: Сырдария, Жетісу обл-ы, орталығы – Ташкент; Дала ген-губ. – Ақмола, Семей, Орал, Торғай обл-ы, орталығы – Омбы; Халқы – 4147,8 мың адам , 81,7% - қазақтар(1897); 1914ж 5910 мың адам, 65,1% - қазақтар. 1897ж Омбы уезінде қазақтар 38% - болса, 1915ж - 15%; Петропавлда 44,5%-32%; Көкшетауда - 51% болса 1915ж - 26%. «Ауыл тұрғындары өз еркімен қоныс аудару ж/е бұрынғы жерге көшірілген топтар туралы ереже» 1889 ж 13 шілдеде қабылданды. Ережеде Жетусу, Семей, Томск, Тобыл губ-ры деп көрсетілді. Нәтиже: орыс шаруалары құнарлы жерлерге қоныстанса, қазақтар сусыз, нашар жер-ге көшірілді.

23 – билет

1) 15-17ғ қазақ тер-ң тер-сы анықталып, қазақ жүз-ң этника-ққұрамы нығайды. Құрамына: түркітілде, моңғолтектес тай-р кірді.

Хақназар хан (1538-1580) тұсындакөршілес мемл-мен қар-қаркүшейді. Бір орталық-н басқару билігін орнатты, хандықтың хал-аралық жағдайын нығайтуға күш салды.

Тәуекел хан (1582-1598) тұсында хылықтың сырт-ы жағдайы 1-ден: Тәуекел хан мен қазақ сұлтандарына одақтас болып жүрген Абдаллах хан енді оларға қарсы шықты.

2-ден: хан-қ Шығ.жағында моғолдар мен жоңғарлар қазақ жеріне ұдайы қауіп төндіріп отырды. Тәуекел хан-ң алдына қой-н басты мақсаты өзбек хан-на кеткен қалаларды қайтарып алу.

2) Азамат соғысының алғышарттары: - кеңестердің өкіметті басып алуы құлатылған топтар-ң күшті қарсылығын тұғызды.

- большевиктердің эк-қ саясаты эк-қ дағдарысты жоя алды.

1918ж тамызда – Семейде 1-Алаш атты әскер олкі құр-ды; 1918ж 29 наурызда - Ақ гвардияшылар Орал қаласын жаулап, сәуірде оларға қарсы «ерекше армия» құралды.

1919ж 25 шілде – Чапаев див-сы мен қазақ атты әскер бригадасы Оралды босатты.; 1919ж 4 сәуір – Бүкілресейлік Орталық Атқару Комитеті Алашорда кешірім жарияланды.

3) «Мәдени мұра» - мәдениетке деген мемлекеттік көзқарастың стратегиялық ұстанымын айқындайтын маңызды жоба. Оның басты мақсаты – халқымыздың өскелең ұрпақтың рухани-мәдени әулеті мен мәдени сұранысын қанағаттандыру, халқымыз-ң тарихына қатысты мәдени мұрамызды сақтауды қамтамасыз ету.

24 – билет

1) Қасым хан (1511-1518ж) – хандық саяси, әлеуметтік-экономикалық жағынан дамып, алыс-жақын елдерге аты әйгілі болып қуатты елге айн-ды.

Қсым ханның заңдары (жазбаша түрде сақталмаған):/Қасым ханның қасқа жолы/1) Мүлік заңы;2) Қылмыс заңы;3) Әскери заң;4) Елшілік жоралары;5) Жұртшылық заңы осы заң-ң қатаң саутау талап етудің арқасында Қазақ хан-ң күш-куаты артып, әлем тан-н мемл-ге айн-ды. Қасым хан Мұхаммед Хайдар-ң деректерінде 1518ж қайтыс болған. Орыс деректерінде 1521ж қыста Сарайшық қаласында қаза тапты.