- •5. Экономика бөлімі
- •5.1 Жаңа техниканы енгізу туралы шолу
- •5.2 Экономикалық нәтижелікті анықтау
- •5.3 Негізгі және қосалқы материалдар шығынын есептеу
- •5.1 ‒ Кесте ‒ Негізгі және қосалқы материалдар шығыны
- •5.4 Электрэнергияға кеткен шығынды есептеу
- •5.2 ‒ Кесте ‒ Электр энергияға кеткен шығын мөлшері
- •5.5 Жалақыны және төлем ақыны есептеу
- •5.6 Жалпы шығын соммасын есептеу
- •5.3‒Кесте‒Жалпы шығын соммасы
- •5.7 Зерттеу жұмысының экономикалық эффектілігін есептеу
- •5.8 Зерттеудің экономикалық нәтижелігін және рентабелін (тиімділігін) есептеу
- •5.9 Техника ‒ экономикалық көрсеткіштер
5.3 Негізгі және қосалқы материалдар шығынын есептеу
Қажетті материалдар мөлшері негізделген норма мен баға бойынша шикізаттың бірлігін есептейміз. Цементтеу агрегаттарын жөндеуге және қызмет көрсетуге жер үсті жөндеу агрегаттары деп аталатын техника қолдынады.
Материалдар шығынын келесі формуламен анықтаймыз:
Зм=Q·Z, (5.1)
Мұндағы Зм - материалдарға кеткен шығын
Q - шығындалған материал саны
Z - материал бірлігі үшін баға
Негізгі және қосалқы материалдар шығынын есептеу нәтижелері 5.1‒кестеде көрсетілген.
5.1 ‒ Кесте ‒ Негізгі және қосалқы материалдар шығыны
Материалдардың атауы |
Материалдар шығыны ,саны |
Бірлік бағасы, тг |
Жалпы бағасы, тг |
Манжет |
1 |
810 |
8100 |
Шпиндель |
4 |
2595 |
25950 |
Ротор |
2 |
13110 |
131100 |
Барлығы: |
7 |
|
165150 |
Демек, негізгі және қосалқы материалға кеткен шығын 165150 тг құрайды.
5.4 Электрэнергияға кеткен шығынды есептеу
Техникалық мақсатта электр энергиясының шығыны келесі талаптармен анықталады:
а) берілген реттегі шығын шамасы немесе жабдықтың төлқұжатындағы көрсетілген жұмыс шығыны;
ә) қолданыстағы көтерме баға мен электр энергиясының тарифі;
б)жабдықтың қолданыстағы және бекітілген жұмыс уақыты.
Электр энергиясына кеткен шығынды келесі формуламен анықталады:
(5.2)
Мұндағы Т ‒ жабдықтың жұмыс жасау мерзімі, сағ
Мэл.дв ‒ қолданылатын жабдықтағы электроқозғалтқыш қуаты, сағ
ЦкВт ‒ 1 кВт/сағ кеткен энергия бағасы.
Электр энергиясына кеткен шығынның есебі 5.2‒кестеде келтірілген.
5.2 ‒ Кесте ‒ Электр энергияға кеткен шығын мөлшері
Жабдықтың атауы |
Жұмыс уақытының ұзақтығы, сағ |
Жабдық кернеуі, кВт/сағ |
Қолданбалы энергия, кВт |
Қозғалтқыш ЯМЗ-238 |
120 |
177 |
2100 |
Қозғалтқыш В2 – 500А – С2 |
120 |
368 |
1900 |
Барлығы |
4000 |
1 кВт/сағ электр энергиясының құны 26,13 тг, сонда 4000 кВт/сағ энегияға
Зэл=104520 тг
Демек, 1 айға электр энергиясына 104520 тг шығындалады.
5.5 Жалақыны және төлем ақыны есептеу
Машинист жалақысы бір айда 135000 тг құрайды. Жұмыс істеу мерзімі ‒ 15 күн(вахта), жұмысшы саны 2. Осылайша, жұмысшылардың 1 айлық жалақысы 135000 тг құрайды.
Сақтандыру қорына, жалақының жалпы соммасы 10 пайызын береді және ол мынаған тең:
135000·0,10=13500тг
Еңбек қорына ‒ 10 пайызын береді :
135000·0,10=13500 тг
Барлық аударымдармен есептеген жалақы мөлшері:
135000+13500+13500=162000 тг
Мотористтің жалақысы бір айда 120000 тг құрайды. Жұмыс істеу мерзімі ‒ 15 күн(вахта), жұмысшы саны 2. Осылайша, жұмысшылардың 1 айлық жалақысы 120000 тг құрайды.
Сақтандыру қорына, жалақының жалпы соммасы 10 пайызын береді және ол мынаған тең:
120000·0,10=12000тг
Еңбек қорына ‒ 10 пайызын береді :
120000·0,10=12000тг,
Барлық аударымдармен есептеген жалақы мөлшері:
120000+12000+12000=144000тг.
Барлық мотористтердің бір айдағы жалақысы 576000 тг құрайды. Жұмыс істеу мерзімі ‒ 15 күн(вахта), жұмысшы саны 4 (4 разряд). Осылайша, жұмысшылардың 1 айлық жалақысы барлық аударымдармен есептегенде 576000 тг құрайды.
Жалпы 1 айда барлық жұмысшыларға шығындалатын сомма мөлшері 738000 тг құрайды.