Частка 2. Лесаводства Раздзел 5. Лесаводства ў сістэмах лесакарыстання і лесавырошчвання

5.1. Лесаводства як навука і галіна гаспадаркі

Вызначэнне лесаводства. Задачы лесаводства. Лясная справа ў Беларусі. Перыядызацыя гісторыі лесаводства ў Беларусі. Асноўныя рысы лесаводства ў Вялікім княстве Літоўскім, Беларусі ў складзе Расійскай імперыі, БССР, Рэспублікі Беларусь. Навуковая і доследная дзейнасць ў галіне лесаводства. Уклад айчынных і замежных вучоных у лесаводства. Міжнародныя і айчынныя навуковыя цэнтры ў галіне лесаводства. Сучасныя праблемы лесаводства. Асноўныя лесаводчыя паняцці і тэрміны. Лясны кодекс Рэспублікі Беларусь. Праграма развіцця лясной гаспадаркі Беларусі. Канцэпцыя ўстойлівага развіцця лясной гспадаркі Рэспублікі Беларусь. Іншыя дзяржаўныя рашэнні ў галіне лесаводства ў Рэспубліцы Беларусь.

5.2. Лесаводчыя сістэмы

Лясная палітыка Беларусі. Асноўныя прынцыпы карыстання ляснымі рэсурсамі. Лясы і экалагічная сітуацыя на Беларусі.

Групы і катэгорыі ахоўнасці лясоў. Асноўныя патрабаванні да лесакарыстання і вядзення лясной гаспадаркі ў залежнасці ад груп і катэгорый ахоўнасці лясоў. Асноўныя накірункі развіцця лясной гаспадаркі Беларусі на бліжэйшы перыяд і перспектыву.

Асноўныя палажэнні сістэмнага падыходу ў ажыццяўленні лесагападарчых мерапрыемстваў на занальна-тыпалагічнай аснове. Лесаводчая канцэпцыя і лесаводчыя сістэмы. Лесаводчыя сістэмы з практыкі айчыннага і міжнароднага лесаводства. Высокастволавая, нізкастволавая і сярэдняя па паходжанні лесаводчая сістэма. Лесаводчая сістэма на глебава-тыпалагічнай аснове. Лесаводчая сістэма для балотных лясоў. Іншыя лесаводчыя сістэмы.

Спалучэнне лесаводчых сістэм з сістэмамі машын, тэхналагічнымі працэсамі лесанарыхтовак, сельскай гаспадаркі і іншых галін.

5.3. Высечкі лесу

Месца высечак лесу ў сістэмах лесавырошчвання і лесакарыстання. Класіфікацыя высечак лесу. Катэгорыі, сістэмы, спосабы (віды) высечак лесу. Суцэльныя, несуцэльныя, комплексныя высечкі. Задачы высечак лесу па групах і катэгорыях ахоўнасці лясоў, лесаводчых сістэмах.

Стандарты Беларусі, Тэхнічныя кодэксы ўсталяваўшайся практыкі, правілы, настаўленні, інструкцыі па высечках лесу.

5.4. Арганізацыя і тэхналогія высечак лесу

Планаванне памераў высечак лесу. Формы арганізацыі працы на лесасечных работах. Састаў падрыхтоўчых, дапаможных і асноўных лесасечных работ. Тыпы тэхналагічных працэсаў лесасечных работ. Тэхналагічныя комплексы машын на высечках лесу, іх кароткая характарыстыка. Лесаводчыя патрабаванні да канструявання лесанарыхтоўчых машын. Тэхналагічная падрыхтоўка лесасекі пад высечку. Тэхналагічная карта на распрацоўку лесасекі.

Раздзел 6. ДОГЛЯД ЗА ЛЕСАМ

6.1. Лесаводчы догляд на этапах лесавырошчвання

Задачы догляду за лесам пры лесавырошчванні. Віды лесаводчага догляду за лесам. Догляд за маладнякамі, сярэднеўзроставымі, прыспелымі і спелымі насаджэннямі. Падсістэмы камбінаванага, комплекснага догляду за лесам.

6.2. Высечкі догляду за лесам

Эканамічныя перадумовы і біялагічныя асновы высечак догляду за лесам. Задачы высечак догляду за лесам. Сучаснае значэнне высечак догляду. Вопыт правядзення высечак догляду..

Віды і метады высечак догляду. Асаблівасці высечак догляду ў лясах рознага мэтавага назначэння і лесараслінных умоў. Высечкі догляду ў сасняках, ельніках, дубравах, мяккалісцевых і іншых насаджэннях.

6.3. Тэхналогія высечак догляду

Арганізацыйна-тэхнічныя элементы і нарматывы высечак догляду. Тэхналогія лесасечных работ на высечках догляду, перспектыўныя сродкі механізацыі. Лагістыка высечак догляду. Мэтазгодныя тэхналогіі асвятленняў, прачыстак, прарэджванняў, прахадных высечак. Праграмы зрэджвання дрэвастояў і высечак догляду.

6.4. Высечкі ландшафтныя, абнаўлення і перафармавання

Ландшафтныя высечкі ў рэкрэацыйных лясах: высечкі фармавання, рэканструкцыйныя, планіровачныя, фармавання ўзлеску, высечкі ў падросце і падлеску. Мэты, нарматывы, тэхналогія.

6.5. Іншыя мерапрыемствы па догляду за лесам

Санітарныя высечкі. Рэканструкцыйныя высечкі. Высечкі радзін і адзінкавых дрэў. Расчыстка лясных плошчаў. Распрацоўка ветравалаў і бураломаў. Біятэхнічныя высечкі. Высечкі ў асушаных лясах. Абрэзка суччаў. Рыхленне глебы. Хімічны догляд за саставам дрэвастояў.

Мэты, метады, нарматывы, тэхналогія іншых высечак лесу.

Ацэнка якасці высечак прамежкавага карыстання лесам.

Раздзел 7. ВЫСЕЧКІ ГАЛОЎНАГА КАРЫСТАННЯ ЛЕСАМ

7.1. Суцэльныя высечкі галоўнага карыстання

Узросты галоўных высечак па пародах. Вопыт вядзення суцэльных высечак. Адметныя асаблівасці суцэльных высечак.

Віды суцэльных высечак, мэты і задачы іх правядзення. Арганізацыйна-тэхнічныя элементы. Аб’екты правядзення. Лесаводчыя патрабаванні пры суцэльных высечках.

7.2. Паступовыя высечкі галоўнага карыстання

Узнікненне паступовых высечак, іх адметныя асаблівасці. Вопыт правядзення паступовых высечак.

Віды паступовых высечак (раўнамерна-, групава-, працягла-паступовыя). Палосна-паступовыя высечкі. Арганізацыйна-тэхнічныя элементы. Аб’екты правядзення. Лесаводчыя патрабаванні пры паступовых высечках.

7.3. Выбарачныя высечкі галоўнага карыстання

Віды выбарачных высечак галоўнага карыстання, іх адметныя асаблівасці. Вопыт правядзення выбарачных высечак. Арганізацыйна-тэхнічныя элементы дабраахвотна-выбарачнай высечкі. Аб’екты правядезння дабраахвотна-выбарачнай высечкі. Асаблівасці правядзення дабраахвотна-выбарачных высечак у рознаўзроставых і аднаўзроставых насаджэннях.

7.4. Сучасны замежны вопыт галоўных высечак лесу

Тэндэнцыі сучаснай практыкі высечак галоўнага карыстання ў замежных краінах.

Метады высечак лесу Дауэрвальд, Ворратспфлеге. Экалагічна арыентаваныя высечкі (Швецыя, Фінляндыя). Экалагічна-арыентаванае лесаводства (Любек – Германія, Вернон – Канада, Межоле – Латвія).

7.5. Меры садзейнічання натуральнаму ўзнаўленню лесу

Класіфікацыя мер садзейнічання натуральнаму ўзнаўленню. Уздзеянне на мацярынскі дрэвастой. Выбар рацыянальных тэхналагічных рашэнняў. Уздзеянне на глебу. Уздзеянне на падлескавы ярус. Догляд за самасевам. Прадухіленне пашкоджанняў дзікімі жывёламі і пажарамі. Выбар спосабу ачысткі лесасек. Пакіданне абнасенных дрэў. Іншыя меры садзейнічання (механічная і хімічная апрацоўка глебы, папярэдняе разрэджванне дрэвавага яруса, агароджванне высечак, догляд за самасеевам і інш.).

Сучасны погляд на мерапрыемствы па садзейнічанні натуральнаму ўзнаўленню лесу.