- •ЛЕСаВоДства Вучэбна-метадычны дапаможнік для студэнтаў завочнага факультэта спецыяльнасці 1-75 01 01 «Лясная гаспадарка»
- •Прадмова
- •1. Агульныя ўказанні
- •2. Праграма дысцыпліны
- •1.3. Функцыі лясных экасістэм
- •Раздзел 2. Экалогія лесу
- •2.1. Экалагічныя фактары і лес
- •2.2. Радыяцыйны рэжым і лес
- •2.3. Лес і цяпло
- •2.4. Атмасфернае паветра і лес
- •2.5. Лес і вільгаць
- •2.6. Лес і глеба
- •2.7. Біятычныя экалагічныя фактары ў жыцці лесу
- •2.8. Антрапагенныя і тэхнагенныя фактары і лес
- •Раздзел 3. Класіфікацыя лясоў
- •3.1. Лесарасліннае раяніраванне
- •3.2. Тыпалогія лесу
- •3.3. Канцэпцыі лясной тыпалогіі
- •3.4. Лясная расліннасць Беларусі
- •Раздзел 4. Дынаміка лесу
- •4.6. Біяразнастайнасць лясоў, як аснова іх устойлівасці
- •Частка 2. Лесаводства Раздзел 5. Лесаводства ў сістэмах лесакарыстання і лесавырошчвання
- •5.1. Лесаводства як навука і галіна гаспадаркі
- •5.2. Лесаводчыя сістэмы
- •5.3. Высечкі лесу
- •7.6. Ачыстка лесасек
- •7.7. Лесаводча-экалагічная ацэнка розных спосабаў высечак і лесаўзнаўлення
- •7.8. Захаванне бяспечных умоў працы пры выкананні лесаводчых работ
- •Раздзел 8. Павышэнне прадукцыйнасці і захаванне біялагічнай разнастайнасці лясоў
- •8.1. Мерапрыемствы па захаванні біялагічнай прадукцыйнасці лясоў
- •8.2. Павышэнне прадукцыйнасці лясоў
- •3. Пытанні і заданні да кантрольнай работы Нумар варыянта кантрольнай работы адпавядае дзвюм апошнім лічбам нумара заліковай кніжкі (табл. 1).
- •Пытанні і заданні да кантрольнай работы
- •У табл. 2 прыведзены пералік тэарэтычных пытанняў (№ 1 і № 2) для выканання кантрольнай работы. Табліца 2 Тэарэтычныя пытанні для выканання кантрольнай работы
- •Характарыстыка дрэвастояў
- •Размеркаванне насаджэнняў па класах банітэту (па ўзросце і паходжанні)
- •Стандартная табліца сум плошчаў сячэнняў і запасаў на 1 га пры паўнаце 1,0 сасновых, яловых, бярозавых, асінавых і чорнавольхавых дрэвостояў Беларусі
- •Стандартная табліца сум плошчаў сячэнняў і запасаў на 1 га пры паўнаце 1,0 дубовых, кляновых, ліпавых, грабавых і ясяневых дрэвостояў Беларусі
- •Нарматывы для вызначэння класаў таварнасці [2]
- •Характарыстыка ўзнаўлення пад полагам лесу
- •Выбар метаду ўзнаўлення лесу на высечках
- •Нарматывы для назначэння суцэльных высечак з захаваннем падросту
- •Табліца 13 – Параметры асноўных арганізацыйна-тэхнічных элементаў высечак галоўнага карыстання
- •1. Безагнявыя спосабы:
- •2. Агнявыя спосабы:
- •3. Камбінаваныя спосабы:
- •Малюнак 1 – Схема арганізацыйна-тэхнічных элементаў у квартале спелага лесу з непасрэдным прымыканнем
- •Табліца 14 – Віды высечак догляду за лесам
- •Табліца 15 – Нарматывы высечак догляду за лесам
- •Табліца 18 – Вызначэнне саставу дрэвастоя пасля высечкі догляду
- •4. Указанні да курсавога праекта на тэму «Праект лесагаспадарчых мерапрыемстваў у лясах ______________ лясніцтва _______________ лясгаса»
- •4.1. Структура курсавога праекта
- •4.2. Указанні да выканання асобных раздзелаў праекта
- •(Па б.Д. Жылкіну)
- •Літаратура Асноўная
- •Дадатковая
1.3. Функцыі лясных экасістэм
Лес – крыніца драўніны, лекавай, тэхнічнай, харчовай і іншай сыравіны для лясной і хіміка–механічнай вытворчасцей. Асяроддзеўтваральная функцыя лясоў, роля лясістасці для нармальнай жыццядзейнасці чалавека. Кліматарэгулюючае, поле– і глебаахоўнае, гідралагічнае значэнне лясоў. Лес – крыніца кіслароду, санітарна–гігіенічная роля лясоў. Сацыяльная функцыя лясоў, выкарыстанне лясоў у мэтах рэкрэацыі.
Лес – стабілізатар біясферы. Вугляродадэпанаванне і кіслародапрадукцыйнасць лясных экасістэм.
Раздзел 2. Экалогія лесу
2.1. Экалагічныя фактары і лес
Роля знешняга асяроддзя ў жыцці лесу. Экалагічныя фактары, іх класіфікацыя, узаемнае дзеянне на лясныя экасістэмы. Лімітуючы фактар, талерантнасць лясных насаджэнняў.
2.2. Радыяцыйны рэжым і лес
Кліматычныя фактары ў жыцці лесу. Значэнне клімату ў лесаводстве. Сонечная радыяцыя і лес. Уплыў змянення радыяцыйнага рэжыму у выніку антрапагенных уздзеянняў на жыццедзейнасць і прадукцыйнасць лясных экасістэм. Роль святла ў жыцці лесу. Цыклічнасць сонечнай актыўнасці і яе ўплыў на прадукцыйнасць лесу. Размеркаванне святла ў лесе ў залежнасці ад структуры насаджэнняў. Адносіны дрэвавых парод да святла і метады вызначэння яго спажывання. Уплыў святла на фарміраванне дрэў, іх пладанашэнне і прадукцыйнасць. Уплыў лесу на рэжым святла.
2.3. Лес і цяпло
Адносіны дрэвавых парод да цяпла. Зімастойкасць і адносіны да замаразкаў. Вегетацыйны перыяд парод – лесаўтваральнікаў. Уплыў на лес гранічных нізкіх і высокіх тэмператур. Меры зніжэння страт ад гранічных тэмператур. Аптымальны для дрэвавых раслін тэмпературны рэжым глебы і паветра. Узаемасувязь воднага і цеплавога рэжыму глебы. Уплыў лесу на тэмпературу паветра і глебы.
2.4. Атмасфернае паветра і лес
Састаў паветра і яго значэнне ў жыцці лесу. Уплыў лесу на газавы састаў атмасферы. Змяненне канцэнтрацыі вуглекіслага газу і кіслароду ў лесе па вертыкалі. Асаблівасці ляснога паветра: іёнізацыя, выдзяленне фітанцыдаў, цвёрдыя аэразолі (пылок, споры): вільготнасць і тэмпература, фільтрацыя пылу. Лес і вецер.
2.5. Лес і вільгаць
Значэнне вільгаці ў жыцці лесу. Адносіны дрэвавых парод да вільгаці. Крыніцы ўвільгатнення лясных фітацэнозаў. Аптымізацыя вільгацезабяспечанасці і яе ўплыў на рост і жыццедзейнасць лесу. Уплыў ападкаў на геаграфічнае распаўсюджанне лясоў. Фарміраванне балотных лясоў, шляхі павышэння іх прадукцыйнасці. Водны баланс у лесе і на высечках, крыніцы прыходу і расходу вільгаці. Уплыў лясоў на водны баланс. Адмоўныя з’явы, звязаныя з асаблівасцямі воднага рэжыму. Ацэнка водаахоўных функцый лесу.
Сучасны погляд на ўплыў лясоў на водны баланс (А. П. Казанкін і інш.). Міжнародная канферэнцыя «Чыстая вада» (Варшава, 2007 г.).
2.6. Лес і глеба
Значэнне глебы ў жыцці лесу. Змяненні каранёвых сістэм у залежнасці ад глебавых ўмоў. Уплыў рэльефу і глебы на кампаненты лесу, на прадукцыйнасць дрэвастояў. Патрабавальнасць дрэвавых парод да механічнага саставу, утрымання азоту і зольных рэчываў у глебе. Кругазварот азоту і элементаў мінеральнага жыўлення. Роля ляснога подсцілу ў забеспячэнні насаджэнняў элементамі жыўлення. Уплыў лесу на працэсы глебаўтварэння. Узаемасувязь механічнага саставу глебы і ўзроўню грунтовых вод, іх уплыў на прадукцыйнасць лясных насаджэнняў.