(Па б.Д. Жылкіну)

Мерапрыемствы	Серыі тыпаў лесу, эдафатоп
	лішайнікавая, А0-1	верасовая, А1-2	імшыстая, бруснічная, А2	арляковая, В2	кіслічная, С3	чарнічная, А3В3	даўгамошная, А4	сфагнавая, А5	грабавая, ліпняковая, С2	дубраўная, Д2-3	прыручаёва-травяная, СД4-5
І. Паляпшэнне ўмоў лесаўзрастання
Увядзенне біямеліярантаў		+	+	+		+			+
Асушальная меліярацыя							+	+			+
Вапнаванне	+	+	+	+	+	+	+	+	+
Мінеральныя ўдабрэнні	+	+	+	+		+			+
Тарфаванне	+	+	+
Пакрыццё глебы парубачнымі рэшткамі	+	+
Рыхленне глебы	+	+	+	+	+	+
ІІ. Паляпшэнне саміх дрэвастояў
Селекцыя, гібрыды­зацыя, насенняводства	+	+	+	+	+	+	+	+	+	+	+
Павышэнне гушчыні нізка­паўнотных дрэвастояў		+	+			+
Увядзенне ніжніх ярусаў			+	+	+	+			+	+	+
Высечкі догляду		+	+	+	+	+			+	+	+
Абрэзка сучча		+	+	+	+	+			+	+	+
Увядзенне больш прадук­цыйных парод і форм		+	+	+	+	+			+	+	+

У раздзеле 5 «Мерапрыемствы па ахове і бяспецы працы пры выкананні лесасечных і іншых лесаводчых работ» прыводзяцца асноўныя патрабаванні па тэхніцы бяспекі і вытворчай санітарыі пры правядзенні высечак галоўнага карыстання, высечак догляду, мерапрыемстваў па павышэнню прадукцыйнасці насаджэнняў.

У раздзеле 6 «Эфектыўнасць лесагаспадарчых ме­рап­ры­ем­с­т­ваў» вызначаецца эфектыўнасць высечак догляду за лесам (рэнтабельнасць) па формуле Р = (Д–С) / С × 100,

дзе Р – рэнтабельнасць агульная або па відах высечак, %;

Д – даход ад рэалізацыі драўніны, умоўныя адзінкі (у.а.);

С – сабекошт правядзення высечак догляду, у.а.

Магчымыя паступленні ад рэалізацыі нарыхтаванай драўніны вызначаюць толькі для таксацыйных выдзелаў, уключаных у праекты высечак догляду (падраздзелы 3.3 і 3.4). Спачатку вызначаецца маса драўніны па пародах, якая атрымліваецца пры кожным відзе высечак догляду (табл. 23).

Табліца 23 – Вызначэнне масы драўніны па пародах

Квартал выдзел	Від высечкі догляду	Аб’ём высечак догляду			Інтэнсіўнасць, % / м3
					усяго	у тым ліку:
		га	м3	м3з 1 га		С	Е	Д	Б	Ас	Вол
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12

Потым вызначаецца маса дзелавой драўніны і дроў, якія атрымліваюцца пры ўсіх відах высечак догляду. Для гэтага намечаны да выбаркі запас (у шчыльных м³) па пародах і відах догляду (табл. 23) з дапамогай прыкладнага (табл. 24) або фактычнага (для свайго лясніцтва) выхаду размяркоўваецца па сартыментах. Атрыманыя даныя змяшчаюцца ў табл. 25 і аналізуюцца.

Табліца 24 – Прыкладны выхад сартыментаў пры высечках догляду ў % ад высякаемай масы

Сартыменты	асвятленні	прачысткі		Прарэджванні і прахадныя высечкі
		хваёвыя	лісцевыя	хваёвыя	лісцевыя
Усяго ў тым ліку:	100	100	100	100	100
дзелавая драў-ніна ІІ сорту	-	-	-	20	15
дзелавая драў-ніна ІІІ сорту	-	27	14	35	30
разам дзелавой драўніны	-	27	14	55	45
дровы	20	40	46	30	40
неліквідная драўніна	80	33	30	15	15

Табліца 25 – Выхад сартыментаў пры высечках догляду

Сартыменты	Высякаемая парода
	асвятленні і прачысткі				прарэджванні і прахадныя высечкі
	С	Е	Б	Ас	С	Е	Б	Ас
Усяго:
дзелавой драўніны ІІ сорту
дзелавой драўніны ІІІ сорту
дровы
неліквідная драўніна

Магчымыя паступленні ад рэалізацыі нарыхтаванай драўніны вызначаюцца шляхам множання аптовай цаны (табл. 26) на масу нарыхтаваных сартыментаў па пародах і сартах. Атрыманыя даныя змяшчаюць у табл. 27.

Табліца 26 – Аптовая цана 1 м³ нарыхтаванай драўніны ад высечак догляду, у.а.

Парода	Катэгорыя сартыменту	Сорт	Катэгорыя буйнасці, см
			6-13	14 і больш
Сасна, елка	дзелавая	II	6,16	8,24
		III	5,20	6,90
Дуб, ясень, клён	дзелавая	II	12,00	13,04
		III	10,16	16,16
Бяроза, вольха чорная, ільмовыя	дзелавая	II	5,16	6,00
		III	4,44	5,20
Асіна, вольха шэрая, таполі	дзелавая	II	3,08	3,44
		III	2,84	3,04
Дуб, ясень, клён, бяроза, граб	дровы даўжынёй да 2 м		2,92
Сасна, вольха чорная	дровы даўжынёй да 2 м		2,08
Елка, ліпа	дровы даўжынёй да 2 м		1,60
Асіна, таполі, вербы	дровы даўжынёй да 2 м		1,28

Табліца 27 – Разлік паступленняў ад рэалізацыі драўніны

Від высечкі догляду	Плош-ча, га	Парода	Сарты-мент, сорт	Аб’ём, м3	Цана за 1 м3, у.а.	Сума ад рэалізацыі, у.а.
						усяго	на 1га	на 1м3
1	2	3	4	5	6	7	8	9

Сабекошт правядзення высечак догляду на 1 га пры разліках рэнтабельнасці прыняць пры асвятленнях –50у.а.,прачыстках – 70 у.а., прарэджваннях (пры інтэнсіўнасці да 20%) – 100 у.а., прарэджваннях (пры інтэнсіўнасці больш за 20%) – 120 у.а., прахадных высечках (пры інтэнсіўнасці да 20%) – 130 у.а. і прахадных высечках (пры інтэнсіўнасці больш за 20%) – 150 у.а. (або можна выкарыстаць паказчыкі свайго лясгаса (лясніцтва)).

Агульная рэнтабельнасць і па відах догляду для часткі лясніцтва вызначаецца па формуле, і атрыманыя даныя замяшчаюцца ў табл. 28.

Табліца 28 – Рэнтабельнасць высечак догляду

Від высечкі догляду	Сабекошт высечак догляду, у.а.	Паступленні ад рэалізацыі драўніны, у.а.	Рэнтабельнасць, %
1	2	3	4

Па выніках разлікаў патрэбна зрабіць заключэнне, дзе неабходна ахарактарызаваць і лесаводчую эфектыўнасць асобных відаў высечак догляду, і даць неабходныя рэкамендацыі па правядзенню лесаводчых мерапрыемстваў у лясніцтве.