
- •ЛЕСаВоДства Вучэбна-метадычны дапаможнік для студэнтаў завочнага факультэта спецыяльнасці 1-75 01 01 «Лясная гаспадарка»
- •Прадмова
- •1. Агульныя ўказанні
- •2. Праграма дысцыпліны
- •1.3. Функцыі лясных экасістэм
- •Раздзел 2. Экалогія лесу
- •2.1. Экалагічныя фактары і лес
- •2.2. Радыяцыйны рэжым і лес
- •2.3. Лес і цяпло
- •2.4. Атмасфернае паветра і лес
- •2.5. Лес і вільгаць
- •2.6. Лес і глеба
- •2.7. Біятычныя экалагічныя фактары ў жыцці лесу
- •2.8. Антрапагенныя і тэхнагенныя фактары і лес
- •Раздзел 3. Класіфікацыя лясоў
- •3.1. Лесарасліннае раяніраванне
- •3.2. Тыпалогія лесу
- •3.3. Канцэпцыі лясной тыпалогіі
- •3.4. Лясная расліннасць Беларусі
- •Раздзел 4. Дынаміка лесу
- •4.6. Біяразнастайнасць лясоў, як аснова іх устойлівасці
- •Частка 2. Лесаводства Раздзел 5. Лесаводства ў сістэмах лесакарыстання і лесавырошчвання
- •5.1. Лесаводства як навука і галіна гаспадаркі
- •5.2. Лесаводчыя сістэмы
- •5.3. Высечкі лесу
- •7.6. Ачыстка лесасек
- •7.7. Лесаводча-экалагічная ацэнка розных спосабаў высечак і лесаўзнаўлення
- •7.8. Захаванне бяспечных умоў працы пры выкананні лесаводчых работ
- •Раздзел 8. Павышэнне прадукцыйнасці і захаванне біялагічнай разнастайнасці лясоў
- •8.1. Мерапрыемствы па захаванні біялагічнай прадукцыйнасці лясоў
- •8.2. Павышэнне прадукцыйнасці лясоў
- •3. Пытанні і заданні да кантрольнай работы Нумар варыянта кантрольнай работы адпавядае дзвюм апошнім лічбам нумара заліковай кніжкі (табл. 1).
- •Пытанні і заданні да кантрольнай работы
- •У табл. 2 прыведзены пералік тэарэтычных пытанняў (№ 1 і № 2) для выканання кантрольнай работы. Табліца 2 Тэарэтычныя пытанні для выканання кантрольнай работы
- •Характарыстыка дрэвастояў
- •Размеркаванне насаджэнняў па класах банітэту (па ўзросце і паходжанні)
- •Стандартная табліца сум плошчаў сячэнняў і запасаў на 1 га пры паўнаце 1,0 сасновых, яловых, бярозавых, асінавых і чорнавольхавых дрэвостояў Беларусі
- •Стандартная табліца сум плошчаў сячэнняў і запасаў на 1 га пры паўнаце 1,0 дубовых, кляновых, ліпавых, грабавых і ясяневых дрэвостояў Беларусі
- •Нарматывы для вызначэння класаў таварнасці [2]
- •Характарыстыка ўзнаўлення пад полагам лесу
- •Выбар метаду ўзнаўлення лесу на высечках
- •Нарматывы для назначэння суцэльных высечак з захаваннем падросту
- •Табліца 13 – Параметры асноўных арганізацыйна-тэхнічных элементаў высечак галоўнага карыстання
- •1. Безагнявыя спосабы:
- •2. Агнявыя спосабы:
- •3. Камбінаваныя спосабы:
- •Малюнак 1 – Схема арганізацыйна-тэхнічных элементаў у квартале спелага лесу з непасрэдным прымыканнем
- •Табліца 14 – Віды высечак догляду за лесам
- •Табліца 15 – Нарматывы высечак догляду за лесам
- •Табліца 18 – Вызначэнне саставу дрэвастоя пасля высечкі догляду
- •4. Указанні да курсавога праекта на тэму «Праект лесагаспадарчых мерапрыемстваў у лясах ______________ лясніцтва _______________ лясгаса»
- •4.1. Структура курсавога праекта
- •4.2. Указанні да выканання асобных раздзелаў праекта
- •(Па б.Д. Жылкіну)
- •Літаратура Асноўная
- •Дадатковая
Табліца 15 – Нарматывы высечак догляду за лесам
Затым вызначаецца лёс астатніх дрэў. «Правіламі высечак лесу ў Рэспубліцы Беларусь» (2008) рэкамендуе пры гэтым падраздзяляць дрэвы па гаспадарчых і біялагічных прыкметах на тры катэгорыі: І – лепшыя, ІІ – дапаможныя (карысныя), ІІІ – падлеглыя выдаленню.
Лепшыя дрэвы павінны быць здаровымі, мець прамыя ствалы, добра сфарміраваныя кроны, пераважна насеннага паходжання. Яны выбіраюцца з дрэў галоўных парод І, ІІ і ІІІ класаў росту.
Дапаможныя дрэвы спрыяюць ачышчэнню лепшых дрэў ад сучча, фарміраванню іх ствалоў і крон, выконваюць глебаахоўныя і глебапаляпшальныя функцыі.
Да дрэў, падлеглых высечцы, адносяцца: 1) дрэвы розных парод, якія перашкаджаюць росту і фарміраванню крон у лепшых і дапаможных дрэў; 2) крывыя, з развілкамі і пасынкамі, шматвяршынныя, дужа збежыстыя (тыпу «воўк»); 3) сухастойныя, бураломныя, ветравальныя, фаўтныя і адміраючыя. Дрэвы, падлеглыя высечцы, могуць быць усіх класаў росту і знаходзіцца ва ўсіх частках дрэвастояў.
Пры правядзенні прарэджванняў у хваёва-лісцевых насаджэннях трэба ўлічваць узрост мяккалісцевых парод і выдаляць іх, калі яны падаспелі да ўзросту высечкі галоўнага карыстання. Напрыклад: 7С3Ас–узрост 50 гадоў, 8С2Б–узрост 60 гадоў.
Ніжэй прыведзены прыклад выкання заданняў 7 і 8 для двух участкаў, характарыстыка якіх прадстаўлена ў табл. 16.
Табліца 16 – Ведамасць участкаў для праектавання высечак догляду
№ участка |
Састаў |
Узрост, гадоў |
Вышыня, м |
Дыяметр, см |
Тып лесу |
ТЛУ |
Банi-тэт |
Паў-ната |
Запас на 1 га, м3 |
1 |
6С4Б+Е |
14 |
4 |
4 |
С ар. |
В2 |
ІІ |
0,9 |
45 |
2 |
3Д3Г2Б2Кл |
50 |
17 |
16 |
Д кiс. |
Д2 |
ІІ |
0,9 |
215 |
Нарматывы высечак догляду для першага ўчастка наступныя:
Від высечкі догляду назначаецца ў залежнасці ад ўзросту галоўнай пароды (гл. табл. 14) – прачыстка для 14-гадовага сасняка.
Метад высечак догляду праектуем верхавы, таму што галоўная парода сасна ва ўзросце 14 год будзе заглушацца бярозай.
Спосаб высечкі праектуем суцэльны: догляд за сасной будзем ажыццяўляць на ўсей плошчы ўчастка.
Мінімальная паўната перад высечкай павінна быць 0,8 і пасля догляду не ніжэй 0,7 (гл. табл. 15).
Інтэнсіўнасць высечкі вызначаем з улікам патрабаванняў табл. 15. Перад высечкай паўната дрэвастоя складае 0,9, пасля догляду павінна быць не ніжэй 0,7 – таму максімальная інтэнсіўнасць высечкі можа быць 22%. Праектуем 21%.
Паўтаральнасць высечкі праектуем з улікам патрабаванняў табл. 15 і прымаем 5 год.
Парадак адбору дрэў у высечку. Лепшыя дрэвы для нашага дрэвастоя – здаровыя экзэмпляры сасны і елкі. Дапаможныя дрэвы – бяроза, якая ніжэй за сасну і спрыяе фарміраванню іх ствалоў і крон, выконвае глебаахоўныя і глебапаляпшальныя функцыі. Да дрэў, падлеглых высечцы, адносяцца дрэвы бярозы, якія перашкаджаюць росту сасны і елкі, а таксама сухастойныя, фаўтныя і адміраючыя дрывы ўсіх парод. Вызначэнне саставу дрэвастоя пасля высечкі прыведзена ў табл. 17.
Табліца 17 – Вызначэнне саставу дрэвастоя пасля высечкі догляду
Да высечкі |
Падлягае высечцы |
Пасля высечкі | |||||
састаў |
запас |
запас |
запас |
састаў | |||
% |
м3 |
% |
м3 |
м3 |
% | ||
6С |
58 |
26,1 |
1 |
0,45 |
25,65 |
72,2 |
7С |
4Б |
40 |
18,0 |
20 |
9,0 |
9,0 |
25,3 |
3Б |
+Е |
2 |
0,9 |
0 |
0 |
0,9 |
2,5 |
+Е |
|
100 |
45 |
21 |
9,45 |
35,55 |
100 |
|
Чарговасць назначэння насаджэнняў у высечку – першая.
Сезон правядзення высечкі – абавязкова ў стадыі аблісцвення, таму праектуем ліпень.
Нарматывы высечак догляду для другога ўчастка наступныя:
Від высечкі догляду назначаецца ў залежнасці ад ўзросту галоўнай пароды (гл. табл. 14) – прахадная высечка для 50-гадовай дубравы.
Метад высечак догляду праектуем камбінаваны, які прадугледжвае фарміраванне ступеньчатай самкнутасці дрэвавага полага, калі ўсе дрэвы дуба добра асветлены. Пры высечцы выдаляюць дрэвы любой пароды і любога памеру, калі яны заглушаюць галоўную пароду (дуб), а з дуба – горшыя экзэмпляры
Мінімальная паўната перад высечкай павінна быць 0,8 і пасля догляду не ніжэй 0,7 (гл. табл. 15).
Інтэнсіўнасць высечкі вызначаем з улікам патрабаванняў табл. 15. Перад высечкай паўната дрэвастоя складае 0,9, пасля догляду павінна быць не ніжэй 0,7 – таму максімальная інтэнсіўнасць высечкі можа быць 22%. Праектуем 20%.
Паўтаральнасць высечкі праектуем з улікам патрабаванняў табл. 15 і прымаем 10 год.
Да дрэў, падлеглых высечцы, адносяцца: 1) дрэвы розных парод, якія перашкаджаюць росту лепшых і дапаможных дрэў; 3) сухастойныя, бураломныя, ветравальныя, фаўтныя і адміраючыя. Дрэвы, падлеглыя высечцы, могуць быць усіх класаў росту і знаходзіцца ва ўсіх частках дрэвастояў.
Парадак адбору дрэў у высечку. Лепшыя дрэвы для нашага дрэвастоя – здаровыя экзэмпляры дуба І, ІІ і ІІІ класаў росту павінны мець прамыя ствалы, добра сфарміраваныя кроны, пераважна насеннага паходжання. Дапаможныя дрэвы – граб, клен і бяроза ІІІ і ІV класаў росту, якія спрыяюць ачышчэнню дрэў дуба ад сучча, фарміраванню яго ствалоў і крон, выконваюць глебаахоўныя і глебапаляпшальныя функцыі. Да дрэў, падлеглых высечцы, адносяцца:
дрэвы бярозы, граба і клена І, ІІ і ІІІ класаў росту, якія перашкаджаюць росту дуба;
сухастойныя, фаўтныя і адміраючыя дрывы ўсіх парод;
крывыя, з развілкамі і пасынкамі, шматвяршынныя, дужа збежыстыя (тыпу «воўк») дрэвы дуба.
Вызначэнне саставу дрэвастоя пасля высечкі прыведзена ў табл. 18.