- •2 Модуль. Гомогенді және гетерогенді реакцияларға химиялық кинетика теорияларының негіздері. Катализ
- •7 Лекция. Активті соқтығысулар теориясы
- •8 Лекция. Активті комплекс теориясы
- •9 Лекция. Гетерогенді процестердің кинетикасы
- •10 Лекция. Тізбекті реакциялардың кинетикасы
- •11 Лекция. Фотохимиялық және түйіндес реакциялардың кинетикасы
- •12 Лекция. Гомогенді каталитикалық реакциялардың кинетикасы
- •13 Лекция Гетерогенді каталитикалық реакциялардың кинетикасы
- •14 Лекция. Гетерогенді катализдің теориялары
11 Лекция. Фотохимиялық және түйіндес реакциялардың кинетикасы
Қандай тұжырымдама дұрыс емес:
түйіндес реакцияларға тәуелсіздік принципін қолдануға болады;
түйіндес реакцияларға массалар әрекеттесу заңын қолдануға болады;
индуктор деп реакцияласатын екі заттың бірімен әрекеттесу арқылы екінші заттың реакцияласуына себепті болатын компонентті айтады;
актор деп индуктормен әрекеттесетін бастапқы затты айтады;
акцептор деп химиялық индукция нәтижесінде ғана актормен әрекеттесе алатын затты айтады.
Кванттық шығым қандай мәндерді қабылдайды?
кванттық шығым бірге тең болады;
кванттық шығым бірден кіші болады;
кванттық шығым бірден үлкен мәндерді қабылдайды;
кванттық шығым бірден өте үлкен мәндерді қабылдайды;
кванттық шығым өң мәндерді қабылдайды.
Химиялық индукция нәтижесінде ғана актормен әрекеттесе алатын затты:
актор деп айтады;
акцептор деп айтады;
индуктор деп айтады;
катализатор деп айтады;
ингибитор деп айтады.
Индуктормен әрекеттесетін бастапқы затты:
актор деп айтады;
акцептор деп айтады;
индуктор деп айтады;
катализатор деп айтады;
ингибитор деп айтады.
Реакцияласатын екі заттың бірімен әрекеттесу арқылы екінші заттың реакцияласуына себепті болатын компонентті
актор деп айтады;
акцептор деп айтады;
индуктор деп айтады;
катализатор деп айтады;
ингибитор деп айтады.
Индукция факторы:
акцептордың әрекеттесу жылдамдығының индуктордың әрекеттесу жылдамдығына қатынасына тең;
индуктордың әрекеттесу жылдамдығының акцептордың әрекеттесу жылдамдығына қатынасына теœ;
акцептордың әрекеттесу жылдамдығы мен индуктордың әрекеттесу жылдамдығының айырымына теœ;
акцептордың әрекеттесу жылдамдығы мен индуктордың әрекеттесу жылдамдығының қосындысына тең;
акцептордың әрекеттесу жылдамдығы мен индуктордың әрекеттесу жылдамдығының көбейтіндісіне тең.
Жарықтың немесе толқын ұзындығы көрінетін жарыққа жуық сәулеленудің әсерінен жүретін реакцияларды :
тізбекті реакциялар деп айтады;
түйіндес реакциялар деп айтады;
фотохимиялық реакциялар деп айтады;
параллель реакциялар деп айтады;
каталитикалық реакциялар деп айтады.
Жоғары кванттық шығым:
гомогенді реакцияларға сәйкес;
гетерогенді реакцияларға сәйкес;
тізбекті реакцияларға сәйкес;
түйіндес реакцияларға сәйкес;
барлық жауаптар дұрыс емес.
Белгілі бір реакцияның жүруі басқа бір реакцияның жүруіне тәуелді болатын реакциялар:
фотохимиялық реакциялар деп аталады;
түйіндес реакциялар деп аталады;
тізбекті реакциялар деп аталады;
гетерогенді реакциялар деп аталады;
каталитикалық реакциялар деп аталады.
¤здігінен жүретін реакция екінші бір (бірінші реакциясыз жүрмейтін) реакцияның жүруіне себепші болатын құбылысты:
катализ деп атайды;
ингибитрлеу деп атайды;
химиялық индукция деп атайды;
адсорбция деп атайды;
хемосорбция деп атайды.
Фотохимиялық реакция жүруінің негізгі шарты:
толқын ұзындығы көрінетін жарыққа жуық сәулелену;
жүйенің қызуы;
жоғары қысым;
катализатордың әсері;
ингибитордың әсері.
Көлденең қимасы 1 см2, алыңдығы см ерітіндімен жұтылатын жарық энергиясының мөлшері Q қандай теңдеу бойынша анықталады?
;
;
;
;
.
теңдеу:
Ламберт-Бер заңына сәйкес;
Вант-Гофф заңына сәйкес;
Доливо-Добровольский теңдеуіне сәйкес;
Аррениус заңына сәйкес;
Эйнштейннің фотохимиялық эквиваленттілік заңына сәйкес.
Реакцияласушы қоспамен жұтылатын сәулелер ғана химиялық активті болады бұл заң:
Аррениус заңы;
Бугер-Ламберт-Бер заңы;
Фотохимияның бірінші заңы;
Вант-Гофф заңы;
Боденштейн заңы.
Штерн-Энштейннің кванттық эквивалент заңы қалай тұжырымдалады?
реакцияласушы қоспамен жұтылған жарық химиялық активті болады;
жұтылған квант (h) бүкіл реакцияласушы қоспада өзгерістерге әкеледі;
реакцияласушы қоспадан өткен сәулеленудің бір кванты температураны бір градусқа жоғарылатады;
әрбір жұтылған жарық кванты тек бір молекуланы ғана активтендіре алады;
кванттардың жұтылуына себепті реакцияласушы қоспадағы өзгерістер жарық толқындарының ұзындығына тәуелді.
Фотохимиялық реакцияның кванттық шығымы деп:
реакцияға түскен молекулалар санының жұтылған кванттар санына қатынасын айтады;
жұтылған кванттар санының қоздырылған молекулалар санына қатынасын айтады;
сәулеленудің бастапқы интенсивтілігінің соңғы интенсивтілігіне қатынасын айтады;
сәулеленудің соңғы интенсивтілігінің бастапқы интенсивтілігіне қатынасын айтады;
жұтылған кванттар санының жалпы молекулалар санына қатынасын айтады.
өрнек:
фотохимиялық реакцияның жылдамдық константасын мәнін анықтауға олданылады;
фотохимиялық реакцияның жылдамдығын анықтауға қолданылады;
түйіндес реакцияның жылдамдық константасын мәнін анықтауға қолданылады;
тізбекті реакцияның жылдамдық константасын мәнін анықтауға қолданылады;
фотохимиялық реакцияның активтену энергиясын анықтауға қолданылады.
Фотохимиялық реакцияларды реакция жылдамдығыныœ:
температураға тәуелсіздігі сипаттайды;
сәулелену интенсивтілігіне тәуелсіздігі сипаттайды;
сәулелену толқындарының ұзындығына тәуелсіздігі сипаттайды;
сәулелену табиғатына тәуелсіздігі сипаттайды;
ингибиторларға тәуелсіздігі сипаттайды.
Фотохимиялық реакциялар жылдамдығының кинетикалы теңдеуі:
KІ0 (1 - eKt);
K. h .;
(/h)I0 (1 - e-cl)
;
.