- •Пәнінің оқу-әдістемелік кешені
- •050721 – Органикалық заттардың химиялық технологиясы
- •Дәрістер
- •1 Сурет. Аморфты полимердің термомеханикалық қисығы: і – шыны тәріздес күй аймағы; іі – жоғары эластикалық күй аймағы; ііі – тұтқыраққыш күй аймағы
- •1 Сур. Полипропиленді үздіксіз өндірудің технологиялық схемасы: 1-араластырғыш, 2-полимеризатор, 3-газбөлгіш, 4-ыдырату аппараты, 5,7-центрифугалар, 6-шаю аппараты, 8-кептіргіш
- •1 Сурет. Толық конверсиялы блок әдісімен стирол полимерленуінің технологиялық схемасы: 1- форполимеризаторлар, 2-колонна, 3-кері тоңазытқыш, 4-экструдер, 5-суыту ваннасы, 6-гранулятор.
- •2 Сурет. Стиролдың жарым жартылай конверсиялы полимерленуінің технологиялық схемасы: 1-жылуалмастырғыш, 2,3,4 – полимеризаторлар, 5-вакуум камерасы, 6-экструдер-гранулятор, 7-кері тоңазытқыштар.
- •3 Сурет. Пс суспензиялық әдісі бойынша өңдірісінің технологиялық схемасы: 1,2-араластырғыштар, 3- реактор, 4-елеуіш, 5-аралық сыйымдылық,6-центрифуга, 7-кептірігіш
- •4 Сурет. Көбіктеген пс блок суспензиялық әдіспен өндірудің технологиялық схемасы: 1-реактор, 2-араластырғыш, 3-автоклав, 4-елеуіш, 5-аралық ыдыс, 6-центрифуга, 7-кептіргіш
- •1 Сурет. Блок әдіспен пвх өндірісінің технологиялық схемасы: 1-авоклав, 2-айналмалы автоклав, 3-фильтр, 4-конденсатор, 5-виброелеуіш, 6-центрифуга, 7-кептіргіш
- •2 Сурет. Суспензиялық әдіспен пвх өндірісінің технологиялық схемасы: 1-араластырғыш, 2-полимеризатор, 3-жинағыш, 4-центрифуга, 5-кептіргіш, 6-бункер-циклон, 7-үсақтау түйін, 8-қорап машинасы.
- •3 Сурет. Эмульсиялық пвх өндірісінің технологиялық схемасы: 1-араластырғыш, 2-полимеризатор, 3-дегазатор, 4-жинағыш, 5-тұрақтандыру аппараты, 6-кептіргіш.
- •1 Сурет. Суспензиялық политетрафторэтилен өңдірісінің технологиялық схемасы: 1-автоклав, 2,5-центрифугалар, 3-бункер, 4-ұсақтағыш, 6-кептіргіш
- •1 Сурет. Винилацетаттың ерітіндіде үздіксіз полимерленудің технологиялық схемасы: 1,3-реакторлар, 2,4,7-конденсаторлар, 5-ректификациялық колонна, 6-дефлегматор
- •2 Сурет. Үздіксіз әдіспен эмульсиялық поливинилацетат өндірісінің технологиялық схемасы: 1-араластырғыш, 2,3,4-реакторлар, 5,6,7 – кері тоңазытқыштар, 8-аралық сыйымдылық, 9-стандартизатор, 10-фильтр
- •2 Сурет. Пентапласт өңдірісінің схемасы: 1-араластырғыш, 2-реактор, 3-ерітікіштерді бөліп алу аппараты, 4-нутч-фильтр, 5-кептіргіш, 6-елеуіш, 7-араластырғыш, 8-экструдер-гранулятор
- •Дәріс 11, 12 - Фенолоальдегидті шайырлар және олардың негізінде пластмассалар
- •1 Сурет. Мерзімді әдіс бойынша новолакты шайырлар өндірісінің технологиялық схемасы: 1-3 – өлшегіштер, 4-реактор, 5-тоңазытқыш, 6-конденсат жинағышы, 7-суыту барабан, 8-транспортер.
- •1 Сурет. Пэтф өндірісінің технологиялық схемасы: 1,6-реакторлар, 2-қондырғы колонна, 3,7-конденсаторлар, 4,8-қабылдағыштар, 5-фильтр, 9-суыту барабан, 10- станок.
- •Зертханалық сабақтар
- •1,2 Зертханалық сабақтар– Полимерлі материалдардың технологиялық құрамын анықтау
- •3,4 Зертханалық жұмыстар – Резиналы қоспаларды дайындау
- •2 Сурет. Валкалар сызбасы
- •5,6 Зертханалық жұмыстар –Полистиролды алу
- •7, 8 Зертханалық жұмыстар – Каучуктардың ерігіштігін анықтау.
- •9, 10 Зертханалық жұмыстар –Поливинилацетатты алу және оның анализі
- •11, 12 Зертханалық жұмыстар – Фталды ангидрид пен глицериннің поликонденсациясымен полиэфирлы шайырды алу
- •13, 14 Зертханалық жұмыстар – Сілтілі ортада фенол мен формальдегидтің поликонденсациясы ( резольды шайырларды алу)
- •15 Зертханалық жұмыс – Қышқыл ортада фенол мен формальдегидтің поликонденсациясы (новолак шайырларды алу)
- •Студенттің өзіндік жұмысы
Зертханалық сабақтар
1,2 Зертханалық сабақтар– Полимерлі материалдардың технологиялық құрамын анықтау
Жұмыс мақсаты:Полимерлі материалдардың негізгі технологиялық құрамын анықтауды үйрену.
Жұмыс барысы: 1Тәжірибе. Ылғал мен ұшқыш заттар мөлшерін анықтау
Алдын ала өлшенген, таза бюксқа мөлшермен зерттелетін материалдардың 5 г сосын аналитикалық таразыдатуралығы 0,001г өлшейді. Ашық бюксты термостатқа салып 30 минут қа (105±2)0Ста ұстап тұрады. Ашық бюкстағы материалды бөлме температурасында эксикаторға салып суытады. Сосын бюксты жауып материалмен бірге екінші рет өлшейді. Ылғал мен заттың ұшқыштығының салыстырмалы құрамын келесі формуламен анықтайды (%): , мұндағы G1, G2 – бюкстің материалмен ұшқыш зат пен және ұшып кеткеннен кейінгі массасы, г: G –бюкс массасы, г.
2 Тәжірибе. Поршоктардың құрамын гранулометриялық анықтау
Поршоктардың құрамын гранулометриялық анықтауүшін вибростолға бекітілген мынандай размерлі 0,8; 0,4; 0,2; 0,1; 0,09; 0,08 мм ситалар қолданылады. Әрбір сита туралығы 0,01гболатын техникалық таразыда өлшенеді. Сита арқылы үлгіні порошок массын 100г етіп еленіп өткізеді. Үлгіні елеу уақыты 20 мин аз болмауы керек. Елегенен соң әрбір порошок санын анықтау үшін өлшейді. Елеу операциясын үш реттен аз қайталайды. Әртүрлі размерлі поршок бөліктерінің фракциясының орташа арифметикалық мәнін кестеге еңгізеді
3 Тәжірибе. Пресс-порошктың себілмелі тығыздығын анықтау
Порошок тәрізді пресс материалдың маңызды сипаттамасы оның тығыздығы негізгі сипаттамасының бірі болып табылады, өйткені онымен камераға тиеілінетін заттың размері және материалдың дозирлену әдісін таңдау анықталады. Себілетін тығыздықты порошоктан алынатын масса бойынша анықтайды, яғни белгілі көлеммен бос сосудқа себілген зат массасы деген сөз. Себілетін тығыздық мыналарға тәуелді: гранулометрического состава и влажности пресс-материалдың ылғалдылығы мен гранулометриялық құрамы және сақтау ұзақтығы мен жасау технологиясы. Себілмелі тығыздық волюметр көмегімен анықталыды (1сурет).
1Сурет. Себілмелі тығыздықты анықтауға арналған прибор сызбасы |
Шыны таяқшалар бұрышы 300С етіліп қарама қарсы колонналар қабырғаларында көлденең орнатылған.
Прибордың жоғарғы жағындағы қақпақта орнатылған порошок воронкадан иілгішті таяқшалармен себіледі, біркелті етіліп орналастырылып төменгі воронкалар арқылы көлемі мен массасы анықталған сосудқа түседі. Артық порошок сосудтан болатты сызғыш арқылы шығарылады. Толтырылған сосудты таразыда өлшейді. Порошоктың себілмелі тығыздығын келесі формуламен анықтайды:
Мұндағы m –порошок массасы, кг: V- порошок көлемі, м3.
Себілмелі тығыздық сипаттамасы болып оның меншікті көлемгі қарсы мәні табылады, ал ол келесі формуламен есептеленеді:
Өзін өзі тексеруге арналған сұрақтар:
1. Полимерлі материалдың ылғалдылығы деген не?
2. Полимерлі ұнтақтардың гранулометриялық құрамын қандай параметрлермен сипаттайды?
3. Қандай формалау параметрлі полимерлі материалдан жасалған заттар порошок тәрізді немесе гранулирленген материалдарының себілмелі тығыздығына әсер етеді?