Kenesbay Raxmanov - Birinshi muhabbatim
.pdf
qosıp aytıp atırman-dá!
Hámmemiz kúlistik. Aǵam taǵı sóyledi:
-Shamurat, saǵan túlki malaqay alıp beriw kerek.
-Túlki malaqay? Onı ǵarrılar kiymey me?
-Ǵarrısı bar ma, jası bar ma... bası bar adam kiye beredi.
Jıllı |
boladı. Taǵı |
bir jeri: |
hesh |
kim |
urlay |
almaydı. |
||||
Q ańbaqtay bolıp qoynına sıymaydı. |
|
|
|
|
|
|||||
|
Aǵamdiki házil ǵoy, bolmasa túlki malaqay kiyip júrgen |
|||||||||
mendey bala bar ma? |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
- |
Túlki malaqaydıń qáwipli |
jeri |
bar |
eken, |
aǵa, - dedim |
||||
sıltaw |
tabılǵanına quwanıp. - |
Dúzge |
kiyip shıqqanımda bir |
|||||||
ańshı atıp alsa, túlki qashıp baratır eken dep... |
|
|
|
|||||||
|
Kópten berli bunday jazılısıp shay ishpegen edik, oylap |
|||||||||
qarasam, Aytmurat ájaǵam joq payıtları bárhama |
usınday |
|||||||||
kewilli otıramız-áy! Al, ájaǵam otırsa gáplerimiz qawıshpaydı, |
||||||||||
ol gápti |
durıs tıńlaw |
ornına |
qaǵıtıp |
sóyletpeydi. |
Óziniń |
|||||
jónsiz |
aytqanların |
da |
maqullamasań, |
jaǵalasadı |
da |
ketedi. |
||||
Ájaǵam joq bolsa, kishem de jayrap, sayrap otıradı, burınǵıdan da sulıwlanıp ketkendey, kózim tússe kúl astına atırǵan shoqtı abaysızda basıp alǵanday júregim suw ete qaladı. Onıń sırtqı gózzallıǵı qanday bolsa, ishki dúnyası da sonday sulıw shıǵar.
«Nege mennen burın tuwıldıń, kishe, nege? Meniń menen qatar tuwılsań boladı ǵoy, ekewimiz bir-birimizdi tawıp alsaq boladı
ǵoy. Ekewimiz... nege ǵana erte keldiń bul dúnyaǵa?» degen oylar janımdı julqılaydı, kókiregimdi tilkimleydi, júregimdi jaralaydı. Men sennen keshigip qalǵan baxıtsız jigit bolaman
ba? Joq, Almash bar ǵoy, ol da qızlardıń ishindegi sultanı ǵoy. Ol meni jaqsı kóredi. Kórmeydi! Ol nege Muratbayǵa paxtasın kótertedi, maǵan ne, men ne? Nege meniń qasımda júrip birge
paxta termeydi? Muratbay menen sóylesiwim kerek. Yaq, begligimdi buzbayın. Bunı Almashtıń ózi sheshedi.
Gúzgi jol salqın, qırawlı mánzilge qaray jaqınlatpaqta...
***
Aspandı qaplaǵan qara bult kesheden berli qabaǵın shıtıp, bir jaqlardan asırılıp kelgen dawıl jerdiń shańın suwırıp
atır. Atızda júrip te, úyde otırıp ta bereketiń joq, eger dawıl sol shabısın páseytip, kóz jasın tógiwdiń utırın tappay turǵan jılayman bultlar gúldirmamanıń aybatlı dawısınan qorqıp eńirep jiberse, onda juwǵarada jubatıw qıyın. hár jılı gúzdiń usınday kúnleri aspannıń bir sellep jazılısıp alatuǵın ádeti
bar. Jamǵır jawsa paxta terimi eki-úsh kúnlep toqtap qaladı, adamlar húkimettiń jumısınan qashıp-pushıp, túnlerde uyqlamay
ózleriniń móldeklerindegi daqılların jıynap aldı. Burınları kún boyı paxta terip, belleri iyretilip úylerine zorǵa jetken
kolxozshılardı túni menen biyday oraqqa shıǵıń, jońıshqa oraqqa shıǵıń, dep shuwlatıp aydap ketetuǵın edi. Biysharalar
bir kesa shay ishiwge murshası |
joq, |
joqarıdan kelgen |
wákillerdiń qamshısınıń astında ketetuǵın edi. úyde ash-áptada |
||
balaları jılasıp-sıqlasıp uyqlap qaladı. |
Tań |
eleń etkende |
úylerine qaytıp, kimisi digirman tartadı, bir shılım un tapsa
da kewli toyadı, jarma jaradı, kelige góje túyedi. Kullası, olardıń qashan uyqlap, qashan dem alatuǵının oylap atırǵan bende joq. Bıltırdan berli túni tınısh ótetuǵın boldı. Tek,
ǵorek shıǵarıw degen janǵa tiyedi. @orek shıǵarıp, paxtasın alatuǵın mashınlar jetise bermeydi ya buzılıp qaladı. Adamlar onı «varaxa» dep ataydı. Túni menen tınım joq. Endi jamǵır jawa berse, teregn góreklerimizdi úyge alıp kelip, túni menen paxtasın shıǵarıp, azanda qırmanǵa alıp baramız. Áne, usı kúnlerge de jetip keldik.
Kishemniń tergishligi endi bizlerge artıqmash miynetke aylandı. Qarańǵı túsiwden ǵorek shıǵarıwdı baslaymız, sonıń arasında awqatımızdı iship alıp, taǵı otıramız. Aǵam da, apam da aytatuǵın áńgimelerdi tawısadı. Biraq, állenemirge shekem
ǵorek tawsılmaydı. Barmaqlarımızdıń ushları kózgenek-kózgenek bolıp qanap ta ketedi. Ilaj joq, ǵorekti shıǵarıp bolǵannan keyin qoydıń quyrıq mayın kúydirip qolımızdı maylaymız da
erteńgi súrginge tayarlanamız. Aytmurat ájaǵamnan qayran joq.
Ol ketiwdiń hálekshiliginde júripti. Jaqında medicinalıq kózden ótkeriwge barıp qaytıp edi, densawlıǵı attay eken. Tez arada shaqırıw qaǵazın jiberemiz degen qusaydı. Ol buǵan quwanıp júr, tap qıdırıspaqqa baratuǵınday. Soldatlardıń kúni kinolardaǵıday bolatuǵın bolsa, awıldıń qádirin túsinetuǵın shıǵar.
Apam «sál jerde ǵapılda qalarmız» dep tarı salıp, ádewir
sók túydi. |
Qaq erik, jiyde, |
nan-pan berip jiberejaq. |
Uytqan |
qatıqların |
jıynap gúbi de |
pisip, alǵan sarı mayın |
saqlap |
qoyıptı. Toraǵı da, kepken qurtı da bar. «Úyińnen qırq adım bılay shıqsań músápir bolasań» dep, ájaǵamnıń jol azıǵın moldan tayarlap atır. Qáydem, bul ele sháltiyip, usılardı kóterip júremen be dep sıbay-saltań ketip qala ma? Ájaǵam da bir nárseni biletuǵın shıǵar, «er azıǵı jolda» degen ǵoy. Maǵan báribir, kisheme qanday ekenin bilmeymen. Ashılısıp hesh nárse aytqan emes. Tınıshlıq waqıt bolǵan soń bası aylanbaytuǵın bolsa kerek. Bayaǵıday urısqa baratırǵanda moynına asılıp jılaydı ǵoy.
Ǵoreklerimizdi shıǵarıp bolayın dep shamalasıp turǵanda ájaǵam súrinip-qabınıp keldi. Ústi-bası suw-suw, shaması jawın nóserge aylansa kerek. Etiginiń qonıshınıń da saw jeri joq, batpaq. Ol pechtiń qasında otırıp etigin sheshti, suw shulǵawına da ótip ketipti. Apam etigin de, shulǵawın da pechtiń ıssı jerine alıp qoydı.
-Mına gúmbir-sambırda júre berip ne qılasań, balam? - dep aǵam jaqtırmadı onıń suwdan shıqqan tıshqanday sıqılın.
-Ashtan óleyin dep turman! - dedi ol tórge ótip.
-Bizler de may kekirip otırǵanımız joq, balam.
Ájaǵam aǵama adırayıp bir qaradı da, qaytıp sóylemedi.
Erteńine jamǵır tınsa da atızlarǵa túsiw múmkin emes edi.
Sheleklep jawǵan nóserden jer-jáhán kóship ketken, batıs táreptegi bulttıń etegi túrilip kiyatır, endi aspan ashılatuǵın
túri bar.
Samal menen jerler demde kewip ketedi ǵoy, - dedi aǵam.
Gúzgi qara dawıl daraqlardıń shaqalarında qalǵan-qutqan japıraqlardı julıp alıp, qálegen jerine shashıp atır. Jaǵımsız, tap hawa rayı ájaǵamnıń minezine uqsaydı. Sáskege taman qara torı ǵunan atınıń quyrıǵın túygen, biraq, hámme jeri batpaqtan ala-bajaq bolıp qalǵan eshekten sál ǵawıraq attan túsip atırǵan kim eken desem, awıl keńestiń xatkeri Payzulla degen jigit eken. Onıń menen esiktiń aldında sálemlestim. Ol
úyde kim barlıǵın soradı.
-Maǵan Baymuratov Aytmurat kerek edi?
-Ájaǵam ba? Onıń úyi anaw tam ǵoy. Ne, jaysha ma? - dedim sál nársege qáweterlenip.
-Áy, bir jumıslar menen kiyatırman. Meni úyine ertip aparsań-o, qosshım.
Qapısın qaǵıp kirip barsaq, atızǵa kete almaǵanlıqtan ishi pisip otırǵan kishem tozıǵı jetken bir kitap oqıp otır eken. Bizlerdi kórdi de onı júktiń astına tıǵıp tasladı. Kishemniń kitap oqıǵanın birinshi márte kóriwim, shaması, basqalardan jasırıp oqıytuǵın bolsa kerek. Ol awızsha sálemlesti. Ájaǵam ayaq-qolı jansız qalǵanday kórpeniń astında ele iyretilip jatır.
-Mınaw ele jatır ma?- dedi Payzulla qolındaǵı qamshısı menen túrtip. Ájaǵama jan engendey sál qıymıldadı. Tur-áy, haw, qıdırıp kiyatırmız. Sen bolsań, túyeden túsip qalǵan bóktergidey búklenip ele jatırsań ǵoy.
Kishem kelgen kisini tanımaydı. Kórpeshe tóseyin dese, orın joq. Kúyewiniń qasındaǵı óziniń ornı da solayına turıptı, kishem qızarıp, qısınıp baratır. Ájaǵam turıp kózlerin uwqaladı:
-Ne ózi, amanlıq pa?- dedi de kelgen adamǵa qarap. Ha, Páke tań atpay quwǵınǵa ushırapsań ǵoy? - dep ornınan birotala turdı.
-Áy, seniń súrginińe ushırap kiyatırman.
-Haw? - dep tańlandı onıń menen qol alısıp kórisken
ájaǵam. Ne búgin áketetuǵın boldı ma?
-Áketedi degeniń ne? - dep kúldi Payzulla kishem tósestirgen orınǵa otırıp bolǵannan soń. Seni kim áketsin?
Q ayta, qasıńa ózińe qusaǵan taǵı birewin taslap keter-aw! - dep kúldi ol.
Ájaǵamnıń oyında tek armiyaǵa ketiw mashqalası turǵanın bilemen, al, Payzulla aǵanıń qobızı basqa namanı shalıp kelgenge uqsaydı.
-Nókisten, rayonnan komissiya kelip jumıslarımızdı tastalqan etip tekserip atır.
-Teksersin! Haw, maǵan ne baylanısı bar? - dedi ájaǵam onsha itibar bermey. Awa-dá, awılkeńestiń jumısları menen ne
qatnasıǵım bar?
-Sizler.., - dep ol awzı ilinetuǵın qara dorbashasın ashtı.
Ishinen bir qaǵazlardı shıǵarıp ózinshe oqıdı. Hee, mine, mınaw kelinshegiń be?
-Buyırsa... solay.
-Biraz waqıt bolǵan ǵoy, buyırǵan shıǵar, - dep kúldi Payzulla. Ataniyazova Nazlıbiyke degen seniń kelinshegiń be?
-Ol qalay, Iskenderova emes pe?
-Onısı da bar. Nazlıbiyke Iskenderovna Ataniyazova eken.
-Ondayı da bar ma? «Ovna»sınan xabarım joq.
-Nep bále, bir dastıqqa bas qoyıp jatsańız da ekewińiz
eki eldiń adamınday teris qarasıp jatasız ba? - dep taǵı kúldi Payzulla. Shaması, quwaqı birew me dep qaldım.
-Áy, sorasqanday zaman ba? - dedi sóz tappaǵan ájaǵam.
-Zaman ne, awzıńdı tigip qoyıp pa? Qoynıńdaǵı qatınıń menen soraspasań...
Payzullanıń sózlerin unatıp turman, lekin ájaǵam kirpitikendey jıyırıla berdi. Geyde shırtıldap turǵanda ol
házil kótere almaydı, dálkeklesip oynaǵan adamnıń jaǵasına
asılıwdan da qaytpaydı. Usınday mineziniń kesirinen be, awılda jora-joldasları az, tek barları da kózabaǵa dos-yaranday
bolıp |
kórinedi. |
Kópshilik |
muǵallimler |
qızbalıǵınan |
qorıqqanınan izlerine ertip, otırıspalarına alıp baradı. |
||||
Biraq, bir jaqsı jeri: araq iship qutırǵan emes, usı minezine |
||||
sóyter |
bolǵanda bul |
awıldı qashshan-aq qırıp-joyar |
edi ya ózi |
|
qara basın alıp joǵalar edi.
-Uzın gáptiń qısqası, Aytmurat, -dedi Payzulla endi kelgendegi jumısına kirisip. Sizler zakonnıy nekeden ótpegen ekensiz.
-Nekemizdi mollaǵa qıydırǵan, - dedi ájaǵam kúlip. Kúliwdi ele umıtpaptı-aw ájaǵam.
-Hmm... boladı, - dep Payzulla da kúldi. Gúwalıǵın
kóreyin.
-Ne gúwalıq?
-Mollanıń bergen nekelesiw gúwalıǵı da!
-Men-ám ańqawman-aw, molla sonday gúwalıq beretuǵın shıǵar dep inanıp turman ǵoy. Olar ekewi de, olarǵa qosıla kishem de kúldi. Hesh nársege túsinbey-aq men de kúldim.
- Qáne,- dedi Payzulla taǵı iske kóship. Maǵan metrikalarańızdı beriń. Zakonnıń erli-zayıplı bolıp, ZAGS
ten ótip, nekeleskenińiz haqqındaǵı gúwalıǵıńızdı ákelip bereyin. Bolmasa sizler erli-zayıplı atanbaysız. haw, erteń bala tuwıladı, oǵan metrika alarda da sol qaǵaz kerek boladı. Endigiden bılay jalpı pasport beremiz. Burın tek sırtqa ketkenlerge berip tur edik ǵoy. Bul qáte eken. Hár bir grajdanin pasportqa iye boladı.
-Durıs. Jası jetse pasport beriw kerek.
-Baymuratov Shamurat, sen neshedeseń? - dedi Payzulla meniń jasımdı sorap. Meniń ornıma ájaǵam juwap berdi:
-Áy, ele jas ǵoy.
-Onınshını pitkeretuǵın jılı alasań.
-Haw, asılıp atırǵan, túsirilip atırǵan hesh zat joq bolsa,
qurı awız kete bermey ne kılamız? - dep kúldi Payzulla. Oynap aytıp atırman. Jumıs waqtı, otırıwǵa biymezgil. Bolmasa
jolashardıń iyni kelip tur-aw! Kempir-ǵarrıń aman otır ma?
Arjaǵında kórinip turǵan gerbish jay bıyılgı salǵanıń ba?
-Awa, - dedi ajaǵam tap bir ózi salǵanday.
-Áy, oń bolsın, ishinde toylar bola bersin! Pay ishine kire almapsan-dá. Imarat degen jarıqlıq, ishinde adam bolmasa
ózinen-ózi toza beredi. Ne degen menen tas gerbish goy.
-Pisken gerbish mıqlı boladı. Sen de bále ekensen,
Aytmurat inim, bul jaqlarda tas gerbishten salınǵan birinshi
jay. Tas gerbish túwe, qam |
gerbishten órilgen jay da joq-aw. |
Hámmesi ılaydan atpa |
etip salıp atır. Yaqshı onda. |
Kolxozdımızda sizlerdey biynekeler kóp. Balalı bolıp ketkenleri de bar. Qolında dokumenti bolmagan soń hár balasınıń familiyası har qıylı. Hayalı óz familiyasın aytadı
eken, qáyin atamnıń atın ayta almayman dep, sóytip qatınınıń familiyasın da júrgen ballar da bar. Tabelshiklerden de kúyip turmız. Tazadan kelgen kelinsheklerden familiyasın soramastan tabelge kúyewiniń atına jazadı. Kúyewiniń atı sol kelinsheklerdin familiyasına aylanıp kete beredi. Kelin, seni
de Aytmuratova Nazlıbiyke dep jazıp qoyǵan shıǵar?
- Qáydem, ele qol qoyıp aqsha alıp kórmedim, - dedi kishem iynin qısıp. Qızıq eken! Kishemnen basqamız dalaǵa shıqtıq.
Jerler demniń arasında sorıǵa baslaptı. Aspannıń teń jarpı kók-kómbek shiyshedey tınıq, eki kúnnen berli óz múddásin bárjay etken bultlar awdanlap shıǵısqa qaray kóship baratır.
Todalardıń bir-birinen |
jazdırılısqan |
kann sańlaǵın tawıp |
|
quyash nurları antalaydı, olar da eki-úsh kúnlep |
jer diydarın |
||
kórmegenlikten saǵınıp |
qalǵanday |
ıssılıǵı da |
sáwlesin de |
tómenge, tirishilik dúnyasınıń qoynına shashıwǵa asıǵadı.
***
Ájaǵam sońǵı aqshamın kishemniń qasında ótkermedi. Onıń bunday tasbawır qılıǵına aǵam da, apam da ınjıldı, túrli jaman sózlerdi aytıp tońqıldandı. Sırtta dawıl esip, áynekti
tırnalap atırǵanday boladı. Japırańtan sıp-sıydam bolǵan
tallardıń |
shaqaları |
ájaǵamnıń kelmegenine |
ashıwlanıp |
||
atırǵanday basların |
bılǵaydı, ılashıqtı qorshap |
qoyǵan |
|||
shiydiń qamısları sıbızǵınıń qayǵılı namasınday uzınnan- |
|||||
uzaq joqlaw aytıp atırǵanday esitiledi maǵan. Ayralıqtıń |
|||||
esigin ayqara ashıp, |
kórinip qalǵan saǵınıshtıń |
teńizin |
|||
tolqıtıp atırǵan túngi álem pútkil tulǵası menen kózge aylanıp, |
|||||
onı |
meniń ájaǵamdı kútip |
atırǵanday, jollarında dilgir |
|||
bolıp turǵanday seziledi maǵan. Biraq, onnan derek joq, óli- |
|||||
tirisi biymálim. |
|
|
|
||
|
Kishemdi ayayman. Muzday kórpede qalay ǵana shıdap jatır |
||||
eken. Sırttan esitilgen hár bir dúbirge, hár bir seske qulaqları |
|||||
eleń |
etip, |
eki kózi |
menen |
áynek-qapını baǵıp, |
dóńbekship |
atırǵan shıǵar. Ya ájaǵamnan, óziniń sáwer yarınan, óziniń biyopa qostarınan birotala gúderin úzip, shiyrin uyqınıń tutqınına aylandı ma eken? Múmkin emes! Aqırı, búgingi aqsham sońǵı aqsham, endi olar úsh jıl boyı ayralıq soqpaǵınan qádem atadı,
úsh jıl dawamında ayralıq qosıqların tıńlaydı.
Bálkim, ájaǵam úyine kelgen shıǵar? Joq, kelmegen…
Usınday jaǵımsız oylar kewlimniń ápter-tápterin shıǵarıp, bir ashıw eńsemnen enteletip tewip atırǵanday, kórpemniń astında
ishime ot túskendey ári-beri awnayman. Kózlerimdi jumaman, biraq, júrekke ornalasıp qalǵan hásirettiń súlderi kóz aldıńda
kórinip |
berer |
eken. |
Qaytama, |
kózdi |
jumǵan |
sayın |
jaqınlaǵanday, basıńnıń |
ishine jırtqısh |
pánjelerin urıp |
|
|||
atırǵanday… Bazda hámmesine qolımdı bir siltep, ózimdi ózim |
||||||
jubatqanday bolaman. Maǵan ne? Meniń olar |
menen, |
olardıń |
||||
názik isleri menen ne baylanısım bar? Ájaǵam nege joqlarım bolıp ketpeydi? Adam túwe, iytler de birin-biri aymalasıp erkelesedi ǵoy. Mallarǵa shekem arqanlap qoyǵan jerinen jibin
úzip, úyge qaytıp keledi ǵoy. Iyt quraqım da, mal quraqım da bolmaǵanı ma? Haw, sońǵı aqshamın kishemniń qasında ótkergende ne qıladı? Qolıńnan hesh nárse kelmese, sóylesip-aq otır.
Ketip baratırǵan adamdada, qalıp atırǵan adamda da gáp kóp bolmay ma? Úsh jıl… Az ǵana waqıt pa?
Kishemdi ayayman. Shań |
astında |
qalǵan |
altın. Balshıqqa |
|
túsken gúl. Suwǵa shashırap túsken ushqın. Jalınǵa silpilegen |
||||
káwsar. Tómenge aǵıp baratırǵan juldız. Tasları etegine jumalay |
||||
baslaǵan taw. Tamshıları |
ay júzin aymalap |
atırǵan gáwhar |
||
kózler… |
|
|
|
|
…Ana bası menen mına basına kóz jetpeytuǵın qazıq. Bir |
||||
ǵalawıttan sátem alǵan |
quslar |
úrkip, |
qonǵısı kelmeydi. |
|
Aralasıp ketken, dúnyanıń qusları bılǵasıp, qanday quslar ekenin ajıratıp bolmaydı. Dala ústi meen aq boz at shawıp kiyatır, oǵan qarsı qara torı at shıqtı. Ústinde batırlarday bolıp kiyingen jigitler, qollarında nayzaǵa uqsas uzın nárse bar. Olar bir-birine jaqınlaspaqta. Biraq, qara torı qaymıǵıp ketip, jolın qıya salıp arman, tawlardıń arjaǵına kórinbey kete berdi. Aq boz at birden dúldúlge aylanıp ketti de, jerden kóterilip aq bultlarǵa aralastı. Bulttıń ústinde bir sallanǵan gózzal kiyatır. Ol… tap, kishemniń dál ózi! Atımdı jılawladı.
«Attan tús, - dedi maǵan. Attı jerge jiber, ol jerdegi jániwar, onıń shabatuǵın dalası jerde. Seni ózim áketemen, otır bultqa».
«Qayaqqa áketeseń? Qayaqqa, kishe?» -deymen. Ol juwap bermeydi. Men qayta-qayta sorayman. «Endi kishe deme meni! – dep baqırǵanday boladı. Endi perishtemen». Sol waqta qara bulttı
minip, bir náreste egil-tegil jılap kiyatır. «Ol bala meni tappay júrgen shıǵar, meni kórsetpe, - deydi kishem. Onı bulttan túsirip jiber! Qurdımǵa ketsin!». Ornımnan tikeye bergenim, minip kiyatırǵan bultımız awıp ketti. «Kishe!» dep dawısımnıń barınsha baqırdım, sozǵan qolım jetpey qaldı, kishem bulttan sıpqanap jerge túse basladı. Ol kóz jaslarınday sorǵalap baratır. Kem-kem uzaqlasa berdi. Náresteniń jılaǵan ashshı dawısı qulaǵımnıń túbine jaqınladı. Men tómenge qarap «Kishe!» dep qıshqırıp, óz dawısımnan ózim oyanıp ketippen…
Ushıp turdım. Dógeregime qarasam, quday jarılqap jalǵız ekenmen. Aǵam menen apam qashshan turıp ketken qusaydı.
Áynekten jarıq túsip tur. Kishem keldi.
-Turdıń ba, bala?
-Házir oyandım, bir tús kórip atır ekenmen.
-Ne tús?
-Túsimde seni kórdim, kishe.
-Áy, qoysh, meni ne dep kóreseń?
Onıń ǵamgún júzine tigildim. Qabaǵı qalqıńqı, túni menen kózi ilinbegeni bilinip tur.
- Kelmedi me?
Kimdi sorap turǵanımdı ol bilip tur:
- Joq.
Qádimgishe azanǵı shaydı ishtik.
- Qoy, bul adam emes haywan shıǵar! – dedi aǵam balasınıń kelmey qalǵanına pútkilley ashıwlanıp. Haw, at ta aylanıp
qazıǵın tabadı ǵoy.
-Ol waqtaǵı atlar basqa ǵoy, aǵa, - dedim tınıshıma
otırmay.
-Áy, otırsh, bala! Taqılday bermey…
-Ol bir bálege jolıqqan shıǵar, ǵarrı, - dedi apam.
-Ne bálege jolıǵadı? Bále bar ma kózin alartıp turǵan?
Halın bilmey ishedi, sonnan qulashın jayıp uyqılap qaladı.
Haw, hesh bolmasa búginshe shıda. Sonsha uzaq jolǵa ketip baratırsań! Bul jaqta kempir-ǵarrıń otır, hayalıń otır, bir
aqsham pákize áńgimelesip, shúńkildesip otırmaysań ba adam
bolsań? «Jaman aytpay jaqsı joq», erteń qanday is bolıp qalatuǵının bir Allanıń ózi bilsin!
Áskerlikke atlanatuǵını jańaraqta yadına túskendey asıǵıpúsinip esikten ájaǵam ishke atladı. Kesheden berli ashıw tulparına minip, túsetuǵın jasqa tappay otırǵan aǵam oǵan bir
qaradı da «keldiń be, kettiń be?» demedi. Ákemniń qasqabaǵındaǵı qara bulttı jamılıp, dasturxanǵa abınıp otırǵan
apam da balası tárepke bir qaradı da qoydı. Kishem bolsa, oǵan