Muratbay Nizanov Tanlamali shigarmalar_roman_gurrinler_drabller
.pdf
Sońǵı tilek |
61 |
|
detallar ornında, saz. Remenler úzilmegen. Soń tok jolın kórdim.
Tok joq. Qarasam, akkumlyatordıń bir klevması bosap ketken eken. «Arbanıń dóńgeleginiń sınıq jeri, joldıń jaman jerine dus keledi.» degen. Kelip, kelip, miymanımızdıń júregi dirildep otırǵanda ósherseń be?!
—Qayaqqa baramız? — dedim men Oksanaǵa.
—Izge qaytamız.
—Birden emes, Oksana! Ádep dúkánǵa kirip ayaǵıńa tufliy alamız, soń emlewxanaǵa baramız.
—Hesh qanday! Tuwrı Nókiske ayda! Jayda ekinshi tufliyim
bar.
Bir máhál aldımızdan «Belarus» traktorı shıqtı. Kabinada Ilya apa.
— Úh-h! Tirisiz |
be?! — dedi ol |
Oksananı biraz |
bawırına |
basıp turıp. — Inim |
emlewxanaǵa |
ayda. Ekewińizdi |
de EKGge |
túsiriwim kerek. |
|
|
|
Traktor izine qayttı. Oksananıń qarsılıǵına qaramay, ishten tapochka aldırıp, óziniń qabinetine baslap bardı. Ol baǵana men shamalaǵanday, bas shıpakerdiń orınbasarı eken.
Meniń EKG-im jaqsı shıqtı. Oksanaǵa hesh nárse aytpadı. Oǵan ertedegi Aral teńizi, bir gezleri Rossiyaǵa balıq jiberip, ash-áptada balalarǵa bergen járdemleri haqqında tolıp-tasıp aytıp berip otırdı. Soń jáne Oksananıń tamırın tıńlap kórdi.
—92, — dedi.
—Baǵana qansha edi.
—Baǵanaǵıdan kóp qaytqan.
Onıń dáslepki pulsin jasırıp turǵanın Oksana da sezdi, lekin, shıq-shıqlap soramadı. Ol kem-kem ózin basıp alǵan edi.
—Raxmet, Ilya apa, biz qaytamız, — dedi ol.
—Máyli, jaqsı barıń. Barǵannan keyin qońıraw etiwdi umıtpań.
—Boladı.
Jol boyı onıń kewlin sergitiw ushın annan-mınnan gáp tawıp otırdım. Ol burınǵıday gápime gáp qospadı. Dıqqatsız tıńladı
da qoydı. Aytqan anekdotlarıma da kúlmedi. Ol túbi joq tereń oyda edi. Haqıyqatında ol ele sol qorqınıshtan shıǵa almay otır
ma, yaki saparınıń bunday kewilsiz juwmaqlanǵanına qapa ma, ol tek ózine ǵana ayan edi.
62 |
Muratbay Nızanov |
|
Gewgim ara Nókiske kirip keldik.
—Oksana, birge shay isheyik pe? — dedim toqtap atırıp. Dáwletbiyke apanı shaqıramız.
—Yaq. Uyqım kelip tur. — Ol usını ayttı da, áste mashinadan
túsip ketti. Men onıń úyine kiriwin, svetlerin jaǵıwın kútip, biraz turdım. Negedúr hesh bólmesinen jaqtı kórinbedi. Izinen barıwǵa tartındım.
Tún yarımında telefon shırıldadı.
—Arzıwbay, Oksanaǵa ne boldı? — dedi Dáwletbiyke apa haw-
lıǵıp.
—He, ne bolıptı?
—Házir ǵana qońsılar qońıraw etti. Keselxanaǵa alıp ke-
tipti.
Men urman-purman kiyinip, emlewxanaǵa tarttım.
***
Biz Dáwletbiyke apa ekewmiz jetip barǵanımızda náwbetshi shıpaker Oksananıń házir ǵana uyqılaǵanın ayttı.
—Ne bolǵan? — dedi Dáwletbiyke apa.
—Bilmeymiz. Ózi hesh nárse aytpadı. Kózlerinde qanday da bir qorqınısh. Pulsi normadan ádewir zıyatıraq edi. Onıń ózi doktor eken ǵo.
—Awa. Aspirant.
—Maǵan tezirek tınıshlandırıwshı dári salıń dedi.
—«Tez járdem»ge ózi qońıraw etken be?
—Yaq, qońsıları.
Bunnan artıq ol haqqında soraytuǵın sózimiz qalmadı.
—Ne de bolsa tańnıń atıwın kútemiz.
—Solay etkenińiz maqul.
Jol boyı men apaǵa teńiz ultanında bolǵan waqıyanı aytıp berdim.
— Demek, júregi shorshınǵan, — dedi ol qáweteri biraz basılǵanday bolıp. Bir-eki kúnnen ótip ketedi. Azanda úyde kútip otıraman, alıp keterseń.
Tún boyı túrli qıyallarǵa berildim. Qalay da Jumabay aǵa kópti kórgen adam, Oksana ne qılaman dese bárin orınlay berme, degendey tapsırma bergende hár túrli jaǵdaydıń júz beriwin oylaǵan eken. Al, men bolsam... Oksana men ushın úlken baslıq, men
Sońǵı tilek |
63 |
|
onıń aytqanın buljıtpay orınlaytuǵın xızmetkerge aylanıp qalǵan ekenmen. Ol óziniń názikligi menen be, jılwası menen be, bálki kewlinde hesh qıylı qal joq aq kókirekligi menen meniń húkimdarıma aylanıp qalǵan edi. Onıń «barayıq» degen jerine dálil aytıw, qıypaqlaw qıyalıma da kelmedi. Mine, endi aqıbeti...
Ol belgili jollama menen kelgen. Tapsırma menen kelgen. Onıń aman-esen eline qaytıp barıwına Respublika juwapker. Jumabay aǵa bası menen juwap beredi. Ol ministrge meni aytıp qutıladı.
Sonda maǵan barqulla ǵamxorlıq etip kiyatırǵan adamǵa qay júzim menen qarayman?!
—Qabaqlarıń isip ketipti ǵo, — dedi Dáwletbiyke apa azanda mashinaǵa otırıp atırıp.
—Túni menen uyqılay almadım.
—Qorqtıń ba? Pay, inim-aw, hesh nárse de bolmaydı.
—Kishkeneligimde apam maǵan qattı qorıqsam muzday suw ishkizetuǵın edi, júregiń xanasınan shıǵıp ketedi dep. Oksanaǵa
hesh kim muzday suw bermedi.
— Sen kishkene bala waqtıńda ishkenseń muzday suwdı. Al, ol jigirmadan ótken qız. Júreginiń qınabı bekkemlesken. Teginlikte ol júrek ornınan qıymıldamaydı.
—Kóp jatar ma eken? Jumabay aǵa esitip qalsa...
—Bildirmey turamız. Ol aǵań aspan bir jawsa, eki jawatuǵın
qıylı.
Oksana ózine arnalǵan bir adamlıq bólmede jatır edi. Biz benen iyegin qaǵıp sálemlesti. Men de, Dáwletbiyke apa da qol sozbadıq. Apanıń «qalaysız?» degen sawalına iyegin ekshep juwap berdi. Sóylemedi. Bizlerge onsha dıqqat bólmedi de. Eki kózi pátikte, tereń qıyal qushaǵında edi.
Dáwletbiyke apa doktor menen sóylesip shıqtı.
—Men úsh-tórt kúnge komandirovkaǵa baratırman, — dedi ol sırtqa shıqqan soń. — Óziń xabar alıp turarsań.
—Qorqınıshlı emes pe eken?
— Yaq. Qorqınıshlı emes. Bir jaǵınan zorıqqan bolıwı da kerek. Biziń qaraqalpaqqa bir-eki Belgiya jayǵasadı dep maqtaydı ǵo, siyasatshılar. Bul úyrenbegen, dúz kórmegen qız. Bir kún Shımbay, bir kún Tórtkúl — sharshatqan shıǵar.
Kewlim azı-kem tınıshlanǵanday boldı. Moynaqtaǵı Ilya apa «barǵan soń qońıraw etersiz» dep edi. Men onıń telefonın
64 |
Muratbay Nızanov |
|
almappan. Almaǵanım da jaqsı bolǵan. Esitse uwayım bolıp, sonsha jerden qanat baylap ushıp keler edi.
Oksana emlewxanada bir hápteden kóbirek jattı. Sol retten keyin Dáwletbiyke apa tóbesin kórsetpedi. Men azanlı-kesh miywe-shiywe, qurǵaq jegilik nárselerden alıp barıp, xabar alıp turdım. Ol meniń zatlarımdı qolı menen qabıl etip almas, tumbochkaǵa qoyıwımdı nusqar edi. Qıyalı ele óz jayında emes, kóz qarashıǵınıń túpkir-túpkirinde qanday da bir uwayım bar edi. Sol deńgene bolǵır túye onı aqılı-zayıl etip taslamasa ne jaqsı?
Sońǵı kúni ol kúlip, meni kewilli qarsı aldı.
—Sharshatıp qoymadım ba? — dedi krovattan qasınan jay
usınıp.
—Yaq, sharshatpadıńız. Lekin, qorqıtıp tasladıńız.
—Sizden imtixan almaqshı edim!
—Nege?
—Qıylanasız ba, qıylanbaysız ba? — dep.
—Óttim ba imtixannan!
—Óttińiz.
—Neshe menen?
—Baha qoyıwǵa erterek.
Sizden de, Dáwletbiyke apadan da qáweterge qoyǵanım ushın
keshirim sorayman, — dedi |
soń |
suq barmaǵın |
búgip erniniń |
astına qoyıp. Men sizlerge |
usı |
búginge deyin |
ózimniń den |
sawlıǵım haqqında tis jarıp hesh nárse ayta almadım. Múmkin, Dáwletbiyke apa doktordan bir nárseler bilip alǵan shıǵar. Lekin, doktorlardıń ózi de kúni keshege deyin meniń awhalımdı túsinbey keldi. Men olarǵa jumbaq biytap boldım.
Sen meni túsirip ketkennen keyin svetti de jaqpastan tas bolıp uyqılap qalǵım keldi. Ózim de uzaq joldan qattı sharshaǵan edim. Onıń ústine túyeniń salǵan oyqanı.... Dúnyada adamǵa iytten basqa úy haywanları hújim qıladı dep oylamaǵan edim. Ómirdiń ózi hár qıylı sınaǵı menen adamnan imtixan alar eken. Balalıǵımda meni gúrji iyt tislegen. Sonnan beri iyt zatınıń
bárin jek kóremen. Oǵan qosa pıshıqtı da! Róyim súymeydi. Bári bir gór! Búgin olardıń qatarına túyeni de qosqım kelip tur.
Divanǵa kelip jatıwım sol, qapı ashılǵanday boldı. Izinshe esikke keplenip túye kirip keldi. Bar dawısım menen qıshqırıp
Sońǵı tilek |
65 |
|
jiberdim. Túyeniń podezdge kire almaytuǵının, kvartiranıń kishkeshe esiginen sıymaytuǵının da oylap otırmadım.
Tezirek svetti jaǵıwǵa asıqtım. Lekin, esikke deyin barıwǵa júrek kerek edi! Mende ol júrek, ol batırlıq joq edi sol máwritte. Aldımnan túye shıǵıp ezip taslaytuǵınday. Divannan eńbeklep tústim. Tamdı jaǵalap barsam túyege dus kelmespen dep oyladım. Diywaldı jaǵalap barıp svetti jaqtım. Hámme nárse óz ornında. Hesh kim joq jayda. Qarańǵıda kóz aldımda payda bolǵan eles, erteklerdegidey, sol zamat kózden ǵayıp boldı. Qapı da ashılmaǵan. Sonda da qaytıp barıp jatıwǵa júregim dawamadı. Stulchikke otırıp, pulsimdi sanadım 104! Normal júrek minu-
tına 72 — 76 soǵıwı kerek. Al, meniki 104! Sende bolǵan ba sonday puls?
—Yaq. Esley almayman.
—Bul turısımda qaytıp barıp jata almasımdı sezdim. Bir
oyım saǵan qońıraw etiw edi. Trubkanı kóterip úsh nomerdi terdim. Soń basıp tasladım. Telefondı anań yaki kelinshegiń alsa she? Olarǵa ne dep dálilleymen!
Bul pikirimnen qayttım. Sırtqa shıqqım keldi. Sırtta júrgim keldi. Kózim búrilgenshe ne menendúr bánt bolıwım kerek dep oyladım. Qápelimde oyıma túyeniń awzınan shıqqan aq kóbigi shashıraǵan kóylegim kele ketti. Dáslebinde quwandım. Lekin, keyninen qorqıp kettim. Túye qutırǵan bolsa she? Álbette, túye meniń etime jaraqat salǵan joq. Lekin, ol qansha meniń kóylegime kóbik shashırattı. Men onı eki júz eliw shaqırım jerden iynimnen taslamastan kiyip keldim. Kóbik terim arqalı sorılıp, qanǵa ótse! Demek, men de qutıraman. Medicinada qutırıw keseliniń emi joq. Tek ǵana onıń aldın alıw múmkin. Onıń ushın túyeni tekseriw zárúr. Túye «dúnyanıń bir shetinde» qaldı. Onı tekseriw máselesi payda bolsa pútkil respublikaǵa
jayıladı. Institutqa xabar |
beredi, |
ata-anam esitedi. Izi |
úlken shermendeshilik! Men jónime |
ólip ketpeymen. Hámmeni |
|
búlginshilikke salaman! |
|
|
Men Doneck oblastında ámeliyatta júrgenimde qutırıp ketken |
||
balanı kórgenmen. Oy, qıyamet! Bir |
ayǵa deyin shorshıp shıǵıp |
|
júrdim. Men endi qutırayın-qutırmayın, birinshi gezekte |
||
isleytuǵın isim — kóylekti hám tufliyimniń bir jubın órtew |
||
edi. Keynin waqıt kórsete |
berer. Asxanadan yarım kesa aq may |
|
alıp shıqtım. Onı kóylekke |
quyıp, shırpı tiygizdim. Sırtta |
|
5 — M.Nızanov
66 |
Muratbay Nızanov |
|
taslandı salatuǵın arnawlı orın yaki qutı joq eken. May tiygen kóylek birden law etip, jaqtısı biraz jerge bardı. Joqarıdan aynadan qarap turǵan úsh-tórt hayal juwırısıp tústi.
—Kimseń? — dedi hayallardıń biri kelip.
—Kvartirantpan.
—Kóylekti nege jaǵıp atırsań?
—Ishinde ózim bolmaǵanıma quwana beriń.
Olar bir-birine qarap, ózlerinshe bir nárselerdi ayttı. Meni jin urdı dep oylaǵan bolsa kerek. Soń eki-úsh hayal meniń qolımdaǵı kesewdi zorlap tartıp aldı. Shala janǵan kóylekti tepkilep óshirdi. Tufliyim alısıp ta úlgermedi.
Kim xabar etkenin bilmeymen, azıraqtan keyin sirena signalın jaǵıp «tez járdem» mashinası keldi. Hayallar meni kórsetti.
—Ne boldı? — dedi doktor chemodanın kóterip qasıma kelip.
—Barǵan soń aytaman. Meni keselxanaǵa alıp barıń, — dedim. Jaraǵan túye máselesin hayallarǵa da, doktorǵa da túsindire
almasımdı sezdim. Dım úndemesten, mashinaǵa otırdım. Írasın aytsam, usı «tez járdem»di shaqırǵan adamǵa ishley riza boldım. Báribir ózim shaqırıwım múmkin edi. Búgingi tań-búlgen tań edi men ushın.
Emlewxanada doktorlarǵa hesh nárse aytpadım.
— Meni uyqlatıń! — dedim bolǵanı.
Olar meniń júrek soǵıwımdı tıńladı, qan basımımdı ólshedi hám ırastan da uyqılawım kerekligin túsinip, shanshıw isledi.
Erteńine de men olarǵa jónimdi aytqım kelmedi. Sizlerge de ayta almaǵanım ushın keshirim sorayman. Meni bir ǵana uwayım biylep alǵan edi. — Qutırıw! Doktorlar meniń ele qan basımım hám pulsim bir qálipke túspegenlikten, shıǵarıp jibere almadı.
Men kúni-túni sol qutırıw degen uwayımnan qutıla almadım. Kún ótken sayın ózimnen ózgeris kútip jattım. Qudaǵa shúkir, bir háptege deyin mende ózim oylaǵanday ózgeris júz bermedi. Pulsim qayttı. Qan basımım normaǵa keldi. Eger on kúndi artqa salsam, tolıq isenim payda bolar edi. Lekin, oǵan shıday almadım. Bunday gúń xarakter meni zeriktirip jiberdi. Aqırı, kúni keshe qutırıw keseli boyınsha qánige shaqırttım. Meniń yadımda seniń «jaraǵan» dep aytqan sóziń mórlenip qalǵan eken. Onıń orısshasın taba almay kóp qıylandım. Doktorǵa háreketlerin aytıp túsindirdim.
Sońǵı tilek |
67 |
|
—Oy, aqırzaman-áy! — dep ol kúlip jiberdi. Onıń aytıwınsha bul túyelerde báhár aylarında bolatuǵın ótkinshi qubılıs eken.
Qutırıw emes eken ol nárse! Sonnan keyin barıp ózimdi basıp bir jeti kún janımdı jegen uwayımnan qutılǵanday boldım. Bizlerge institutta professor aytar edi «bir doktordı emlewden, medicina haqqında túsinigi joq júz biytaptı emlegen ańsat» dep. Haqıyqatında da, biz geyde ózimiz bir awırıw haqqında kóp oylasaq, sol awırıwdı shaqırıp alıwımız múmkin. Sonday qorqınıshlı kásip bul, shıpakerlik degen. Sen de «jaraǵan» degenniń mánisin túsindirmediń.
—Men jaraǵan túye kórippen be? Qalada óskenmen-ǵo.
—Kesheden beri meniń qıyalımnan qutırıw haqqındaǵı oylar kóterildi de, ornın sen haqqındaǵı ózgeshe bir qıyallar biylep aldı.
—Qanday qıyal?
—Men saǵan qattı úyrenisip qalǵan ekenmen. Kelgen paytıńda ashıq sóylespesem de, eki kózim esikte boldı. Seniń kelmey qalıwıńnan qorıqtım. Kimdúr maǵan jan ashıtıp júrgenin qáledim. Aqırı, bul qalada sennen basqa kimim bar? Qudaǵa shúkir, sen meni jekkesiretpediń! Dáwletbiyke apa doktor bola turıp, mennen ózin awlaq tutıwǵa urındı. Al, sen óytpediń. Qıyın kúnde qasımda bolıwǵa háreket ettiń. Eger qattı awırıp qalsam, basımda gúzette otıratuǵınıńa isendim seniń:
Túyeden qorqıp, seniń qushaǵıńa boyımdı taslaǵanımda ózimdi úlken bir, oq ótpes qorǵannıń ishinde turǵanday sezdim. Álbette, kewlimde qattı qorqınısh ta bar edi. Biraq, sen sol qorqınıshtan da ústemirek qorǵan bolıp turdıń maǵan. Hámme qorqınısh meni keshte, sen ketkennen keyin izlep taptı. Qutırǵan túye bolıp qorqıttı ol meni! Eger sen sol aqsham janımda qalǵanıńda bunday awhallarǵa túspes edim. Janımda qalǵanıńdı ish-ishimnen qáledim, biraq, ayta almadım. Sen óziń túsinbediń!
—Qalay endi, qız bala menen bir jayda...
Oksana shaqalaqlap kúldi.
—Ol gápti men aytsam jarasar edi. Qullası, sende adamdı ózine bánt etip turatuǵın bir sıyqırlı kúsh barday. Sen ne ushın maǵan ısıq kórineseń?
—Bilmeymen.
68 |
Muratbay Nızanov |
|
—Áne, sol «bilmeymen» degen sóziń menen! Basqalarday jırbańlamaytuǵın mineziń menen. Ádepliligiń menen. Sol ushın da men seni jaqsı kórip qaldım.
Men qısınıp, názerimdi tómen aldım.
—Qorıqpay-aq qoy, men seniń kelinshegińniń baxtın urlamaqshı emespen. Jaqsı kóriw bul — súyip qalıw degen sóz emes. Múmkin seni mennen basqa da ish-ishinen jaqsı kórip júrgenler bar shıǵar.
—Sizdi jaqsı kórip júrgenler de az bolmasa kerek? — dedim
oǵan.
—Múmkin. Men onı biykarlamayman «Meni jaqsı kórmeń» dep te aytpayman. Kimlergedúr unap júrgenińdi bilip júriw qanday lázzet! Endi sen sol lázzetten tatıp kórdiń!
—Kettik pe?
—Kettik.
Ol tumbochkadan kishkene paketin alıp, esikti ashtı.
Jol boyı hesh nárse demedim. Ol eńkeyip kelip júzime tigildi. Sorawlı keyipte názer tasladı. Men ózimdi zorlap kúle shıray bergen boldım. Oksana meni bunday halda kóremen dep oylamaǵan bolsa kerek. Írasında da, jańaǵıdan keyin ózimdi dúnyadaǵı eń baxtiyar insan sıpatında seziwim kerek edi ǵoy. Usınday sınsımbatlı, oqımıslı qız «men seni jaqsı kórip qaldım, sen maǵan
ısıq kórineseń» dese, maǵan onnan artıq qanday baxıt kerek? Óz elińde qaysı qız saǵan usınday jıllı gáp ayttı? Hesh kim! Eki
jıl boyı izine kóleńkedey erip júrgenimde Biybisaranıń da awzınan shıqpaǵan bul gáp!
—Júr, kofe demlep beremen, — dedi Oksana esiktiń aldına kelgenimde. — Isheseń be?
—Álbette.
—Qattıraq ayt.
—Ishemen! Siziń qolıńızdan shıqqan hár qanday suwsın men ushın pal!
—O-o-o! Meni quwandırıp jiberdińiz!
Ózimniń gúmilji oylar qushaǵında qalǵanımdı umıtıw hám kewlimdi sergitiw ushın jasalma bolsa da oǵan usı bir xoshametti tawıp ayttım.
Adamsız úydi demde shań basadı. Ol esikten kirip bolıp, shkaflarǵa qonǵan shańǵa biraz qarap turdı da, qolın bir sermedi. «Keyin sıpırıp alarman» degen keyipte edi ol.
Sońǵı tilek |
|
|
|
|
Asxanaǵa kirip, gazdi qoydı. Maǵan stulshik usındı. |
|
|||
— Toqtap |
tur, |
sıpırıp jibereyin, — dedi |
kishirek |
súlgi |
alıp. Soń stoldı da jeńil-jelpi arttı. |
|
|
||
— Xosh, |
nege |
ǵamgunseń? — dedi eki |
chashka |
kofeni |
qoyıp. Qarsı aldıma emes, erkelenip kelip qaptalıma otırdı.
69
stolǵa
—Yaq, ǵamgun emespen! — dedim men.
—Bile-me-en! Qáweterlenip qaldıń! Bul qız meni Biybisaradan tartıp aladı. Men Alpamıstı saǵınıp qalaman. Lekin, ol meni kóriwge de jibermeydi, degen gúman seni úlken táshwishke saldı. Solay ma? Solay dep oyladıń ba?
—Oylamadım.
—Oyladı-ıń!
Oksanaǵa ne juwap aytarımdı bilmey qaldım. «Awa» desem, biziń jaqtıń qızlarınıń «paqır-a-aw» dep mısqıllaǵanınday
bir gáp aytıp salsa, ol qaytıp esimnen shıqpas, dedim. Úndemedim. Usı waqıtları esiktiń qońırawı shıńǵırlap, ekewmiz de
selk ete qaldıq. Kelgen Dáwletbiyke apa edi. Onıń qolında sarı qaǵazda oralǵan bir nárseler bar.
—Oksana, qalaysań? — dedi ol qushaqlasıp kórisip.
—Kórip turǵanıńızday jaqsıman! Otırıń. Men házir, kofe demlep jiberemen.
Men qaptalǵa ótip otırıp, apanı tórge shıǵardım. Sonıń menen bir-birine tiyeyin dep turǵan Oksana ekewmizdiń orınlıǵımız biraz uzaqlastı.
—Dáwletbiyke apa, bir hápte úyde bolmaǵannan keyin xolodilnikte kofe menen shokoladtan basqa hesh nárse qalmaptı, — dedi Oksana dasturxannıń kemshiliginen qısınǵanday.
—Zıyanı joq. Seniń kewil xoshlıǵıń jaqsı ekenligin esitip,
quwırılǵan shóje, miywe-shiywe alıp barsam, shıǵıp ketipseń.
—Alik, «boldı endi, kúnde-kúnde qatnay beremen be?» — dep turıp aldı.
Oksana óziniń jalǵannan toqıp aytqan gápi menen meni jáne ózine jaqınıraq tutıp atırǵanın bildirip qoydı. Arada bunday
gáp bolmaǵanın Dáwletbiyke apa da sezdi, lekin, onıń sózin jónlep qoydı.
Ol paketti alıp, quwırılǵan shójeni tarelkaǵa qoydı.
—O-o, shóje degenińiz úlken tawıq ǵoy, — dedi Oksana suqlanıp qarap.
70 |
Muratbay Nızanov |
|
—Sizler-ǵo, onı «shóje» dep júrgen. Bizde máyekten jańa shıqqan yamasa bir-eki aylıq bolǵan tawıqtıń balasın shóje deydi. Onı jep bola ma? Sizler nám-naǵan tawıqqa «ciplyata» dep at qoyǵansız.
—Cıplyata biziń sózimiz emes, russha.
—Báribir ǵoy!
—Nege báribir?! Ulıwma, men túsinbeymen — aziyatlardıń bári ukraindı da, belarustı da orıs dep túsinedi. Biziń óz tili-
miz bar, úrp-ádetimiz bar.
—Meyli, meyli, Oksana ashıwlanba! Millet máselesi názik nárse. Basqa gápten sóylesip otırayıq. Erteń qaysı rayonǵa barasań? Yaki bir-eki kún dem alasań ba?
—Yaq. Dem almayman. Biraq, hesh qayda barmayman da!
—Nege? Kórip boldıń ba?
—Boldım. Endi juwmaqlastırıp jazıwǵa otıraman. Onı institutqa barıp dawam etsem de bolar edi. Lekin, ele jeti-segiz kún waqtım bar. Onıń ústine oyaqqa barǵannan keyin qandayda bir maǵlıwmat kerek bolıp qalsa...
—Bizde qarsılıq joq. Jazsań mine salıwlı tósek, salqın
jay. Iship-jemegińdi Arzıwbay házir etip turadı. Ulıwma qanday juwmaqqa keldińiz?
Oksana bir máwrit oylanıp qaldı.
—Awqattı alıń, juwap beriwiń shárt emes, — dedi Dáwletbiyke
apa.
—Jep otırman... Bileseń be, apa, men bilgen, men anıqlaǵan nárseni siz de bilesiz, basqa doktorlar da! Álle qashannan beri bilesiz. Bálkim mennen on ese jaqsıraq biletuǵın da shıǵarsız. Lekin, meniń sezgenim sizlerdiń bilgenińizden biraz parıq qıladı.
Dáwletbiyke apa «ayta ber, ayta ber» degendey, sorawlı názer menen tigildi.
—Parqı sonda, — dep dawam etti Oksana. — Sizlerdiń kózińiz úyrenip ketken! Ersi kórmeysiz! Hámmesi solay bolıwı kerek dep oylaysız. Mentalitetińiz de kóp kesent beredi sizlerge. Bala ólse «quday ómir jası menen bermedi» dep dım gúnası joq qudayǵa jala jabasız. Ana ólse «júriminiń bolǵanı shıǵar» deysiz.
Dáwletbiyke apa maǵan sın kózi menen názer taslap qoydı. Bul kóz qarasta «hámme uńqıl-shuńqıldı sen aytıp berip júrgen joqsań ba» degendey gúman sezilip turdı.