Datatamining ma’selelerinin’ klassifikatsiyası

Data Mining metodları ko’p ma’selelerdi sheshiwge ja’rdem beredi. Olardın’ ishinde tiykarları:

• klassifikatsiya;

• regressiya;

• assosiativ qag’ıydalardı izlew;

• klasterizatsiya.

Biz to’mende mag’lıwmatlardı analizlewdin’ tiykarg’ı ma’selelerin ko’rip o’teyik:

1. Klassifikatsiya ma’selesi obyekttin’ klasın onın’ xarakteristikaları boyınsha tabıwg’a alıp keledi. Bul jerde sonı na’zerde tutıw kerek yag’nıy bul ma’selede obyekt tiyisli bolatug’ın ko’p klaslar toplamı bar.

2. Regressiya ma’seleside klassifikatsiya ma’selesine uqsas bolıp, obyekttin’ belgili bolg’an xarakteristikaları ha’m bazı bir parametrleri boyınsha tabıwg’a mu’mkinshilik beredi.

3. Obyekt ha’m waqıya arasındag’ı qandaydur g’a’rezliliktin’ bar ekenligin tabıw ma’selesi assosiativ qag’ıydalardın’ maqseti bolıp tabıladı.

Klassifikatsiya ma’selesinde berilgen obyektti xarakterlewshi

o’zgeriwshilerge tiykarlanıp usı obyekttin’ g’a’rezli o’zgeriwshilerin tabıwg’a aytamız. Klassifikatsiya ha’m regressiya formal ma’selesin to’mendegishe su’wretlew mu’mkin.

Meyli bizge to’mendegishe obyekt ko’pligi berilgen bolsın:

I={ .., }

bul jerde izertlenip atırg’an obyekt. Bunday obyektlerge mısal retinde ha’r qıylı hawa rayı sharayatındag’ı o’tkeriletug’ın oyınlardı alıw mu’mkin.

Baqlaw	temperatura	ıg’allıq	samal	oyın
quyash	ıssı	joqarı	joq	joq
quyash	ıssı	joqarı	bar	joq
bult	ıssı	joqarı	joq	bar
jawın	norma	joqarı	joq	bar
jawın	suwıq	joqarı	bar	joq

Ha’r qıylı obyekt to’mendegi ko’riniste o’zgeriwshilerdin’ alınıwı menen xarakterlenedi.

I={ .., }

={ .., }

bul jerde ma’nisleri belgili bolg’an g’a’ressiz o’zgeriwshiler ha’m solarg’a tiykarlanıp g’a’rezli o’zgeriwshi y tin’ ma’nisi tabıladı. Bul keltirilgen mısalda g’a’ressiz o’zgeriwshi bolıp, baqlaw, temperatura, ıg’allıq, samal bolıp tabıladı. Al g’a’rezli o’zgeriwshi bul oyın.

Data Miningte ko’p jag’daylarda g’a’ressiz o’zgeriwshiler vektor ko’rinisinde alınadı.

x={ .., }

bul jerde ha’r bir o’zgeriwshi

={ }

Bunda ko’plikten ma’nis qabıl etedi.

Eger o’zgeriwshilerdin’ ma’nisleri shekli ko’pliktin’ elementleri bolıp tabılsa onda ol kategoriyalıq tu’rge iye dep ataladı. Mısalı ushın baqlaw o’zgeriwshi quyash, bult, jawın ko’pliginin’ ishinen ma’nis qabıl etedi.

Anıqlama: Eger C ma’nisler ko’pligi (y-o’zgeriwshinin’ ma’nisler ko’pligi) sheklengen bolsa, onda ma’sele klassifikatsiya ma’selesi dep ataladı.

Juwmaq

Berilgenlerdi intellektual analizlew algoritm yamasa jasalma intellekt ja’rdeminde burın bizge belgili bolmag’an biraq a’meliy jaqtan bizge paydalı bolg’an mag’lıwmatlardı izlep tabıw ha’m izertlew bolıp tabıladı. Mag’lıwmatlardı izlep tabıw – Data Mining tu’sinigin Pyatetskiy Shapiro 1996 jılı klassikalıq anıqlamasın bergen. Yag’nıy bilim yamasa mag’lıwmatlar burın ashılmag’an taza bolıwı kerek. Egerde biz o’zimizge burınnan belgili bolg’an bilimlerdi yamasa mag’lıwmatlardı izlep tapsaq, ol o’zin-o’zi qaplamaydı. Sonlıqtan burın bizge belgili emes taza bilimler g’ana ayrıqsha bahag’a iye.

Bilimler trivial emes bolıwı kerek yag’nıy analiz na’tiyjeleri o’zinde jasırın bilimlerdi tosınanlıq nızamlardı saqlaw kerek. A’piwayı usıl menen alıng’an na’tiyjeler Data Mining-tin’ ku’shli metodların qollang’an menen o’zin o’zi aqlamaydı.

Bilimler a’meliy jaqtan paydalı bolıwı kerek. Tabılg’an bilimler tazadan alıng’an bilimlerge qollanılıwı kerek.

Bilimler adamlardın’ tu’siniwi ushın ashıq bolıwı kerek. Yag’nıy tabılg’an nızamshılıqlar logikalıq jaqtan tu’sindirilip beriliwi kerek. Eger tu’sindirilmese onda ol tosınanlıq shama bolıp qaladı. Alıng’an bilimlerdi Data Mining-te ko’rsertiw ushın modellerden paydalanamız. Modeldin’ tu’ri onı jaratıw metodlarına baylanıslı boladı.