Marshak_Elektron_tabl
.pdfF1G1KL?JKL<H HK<1LB 1 G:MDB MDJ:2GB GZp•hgZevgbc mg•\_jkbl_l dhjZ[e_[m^m\Zggy •f_g• Z^f•jZeZ FZdZjh\Z
H 1 F:JR:D G J DGBJ1D
G : F:JR:D-F:ABD1G: / X ;?JDMGKVDBC
<BDHJBKL:GGY ?E?DLJHGGBO L:;EBPV
< 1G@?G?JGBO JHAJ:OMGD:O
QZklbgZ
JHA<•YA:GGY J1<GYGV L: KBKL?F J1<GYGV A:KH;:FB ?E?DLJHGGBO L:;EBPV
F_lh^bqg• \dZa•\db ^h \bdhgZggy eZ[hjZlhjgbo jh[•l
J_dhf_g^h\Zgh F_lh^bqghx jZ^hx GMD
FbdheZ€\
M>D
FZjrZd H 1 Dgbj•d G J FZjrZd-FZabd•gZ G : ;_jdmgkvdbc / X
<bdhjbklZggy _e_dljhggbo lZ[ebpv \ •g`_g_jgbo jhajZomgdZo F_lh^bqg• \dZa•\db ^h \bdhgZggy eZ[hjZlhjgbo jh[•l < q – Q Jha\•yaZggy j•\gygv lZ
kbkl_f j•\gygv aZkh[Zfb _e_dljhggbo lZ[ebpv – FbdheZ€\ GMD – k.
DZn_^jZ •gnhjfZp•cgbo mijZ\eyxqbo kbkl_f b l_ogheh]•c
F_lh^bqg• \dZa•\db f•klylv eZ[hjZlhjg• jh[hlb lj_lvh]h fh^mey
a ^bkpbie•gb Ž1gnhjfZlbdZŽ F_lh^bqg• \dZa•\db \dexqZxlv l_hj_lbqg• hkgh\b • f_lh^bqg• ijbdeZ^b \bdhgZggy aZ\^Zgv ^ey eZ[hjZlhjgbo jh[•l
• jha\•yaZggy aZ^Zq a hkgh\gbo jha^•e•\ ^bkpbie•gb
IjbagZq_g• ^ey klm^_gl•\ i_jrh]h dmjkm ki_p•Zevghkl• –
• fh`mlv [mlb dhjbkgbfb ^ey klm^_gl•\ •grbo ki_p•Zevghkl_c
J_p_ga_gl ^hdlhj l_og•qgbo gZmd ijhn_khj D < Dhrd•g
A]•^gh a gZdZahf j_dlhjZ GMD ‹ \•^
f_lh^bqg• \dZa•\db ^jmdmxlvky \ Z\lhjkvd•c j_^Zdp•€
• \•^ih\•^Zevg•klv aZ €o j_^Z]m\Zggy g_k_ Z\lhj
‹ <b^Z\gbpl\h GMD
<KLMI
F_lh^bqg• \dZa•\db f•klylv eZ[hjZlhjg• jh[hlb f_lhx ijh\_^_ggy ydbo } hagZchfe_ggy klm^_gl•\ a qbk_evgbfb f_lh^Zfb jha\•yaZggy aZ^Zq sh hib-
kmxlvky g_e•g•cgbfb j•\gyggyfb lZ kbkl_fZfb e•g•cgbo Ze]_[jZ€qgbo j•\gygvKE:J EZ[hjZlhjg• jh[hlb gZp•e_g• gZ \bjh[e_ggy gZ\bqhd g_h[o•^gbo ijb jha\•yaZgg• ijh_dlgbo • gZmdh\bo aZ\^Zgv a \bdhjbklZggyf _e_dljhggbo lZ[ebpv 0LFURVRIW ([FHO lZ 2SHQ2IILFH RUJ &DOF
I_jrZ eZ[hjZlhjgZ jh[hlZ agZchfblv a hkgh\gbfb fh`eb\hklyfb _e_dljhggbo lZ[ebpv yd• fh`mlv [mlb aZklhkh\Zg• ^ey ^hke•^`_ggy nmgdp•c lZ ih[m^h\b ]jZn•d•\ nmgdp•c >jm]Z jh[hlZ agZchfblv klm^_gl•\ a •l_jZp•c-
gbfb f_lh^Zfb jha\ yaZggy g_e•g•cgbo j•\gygv Z kZf_ f_lh^Zfb ^bohlhf•€ ohj^ ^hlbqgbo lZ ijhklh€ •l_jZp•€ M lj_l•c jh[hl• ij_^klZ\e_g• aZ\^Zggy gZ jha\ yaZggy KE:J aZ nhjfmeZfb DjZf_jZ lZ fZljbqgbf kihkh[hf
F_lh^bqg• \dZa•\db f•klylv dhjhld• l_hj_lbqg• \•^hfhkl• a dh`gh€ eZ[h-
jZlhjgh€ jh[hlb L_hj_lbqgbc fZl_j•Ze \bdeZ^_gbc klbkeh • jhajZoh\Zgbc gZ klm^_gl•\ yd• \i_jr_ \b\qZxlv ^Zgbc ij_^f_l GZ\_^_g• ijbdeZ^b jha\•y-
aZggy aZ\^Zgv a \bdhjbklZggyf _e_dljhggbo lZ[ebpv 0LFURVRIW ([FHO lZ
OpenOffice.org Calc.
EZ[hjZlhjg• jh[hlb ijh\h^ylvky dh`gbf klm^_glhf •g^b\•^mZevgh \•^ih\•^gh ^h \dZaZgh]h \bdeZ^Zq_f \Zj•ZglZ Jh[hlZ \bdhgm}lvky a]•^gh ^h ^Zgbo f_lh^bqgbo \dZa•\hd i•^ d_j•\gbpl\hf \bdeZ^ZqZ I_j_^ \bdhgZggyf jh[hlb gZ ?HF klm^_glh\• ke•^ hljbfZlb ^himkd Ijb \bdhgZgg• eZ[hjZlhjgh€ jh[hlb klm^_gl ih\bg_g ij_^•y\blb jh[hqm \_jk•x jhajZomgdm • j_amevlZlb jhajZomgd•\ gZ ?HF
EZ[hjZlhjgZ jh[hlZ \\Z`Z}lvky \bdhgZghx i•key €€ aZobklm >ey aZobklm jh[hlb g_h[o•^gh ij_^klZ\blb j_amevlZlb jhajZomgdm gZ ?HF • a\•l hnhjfe_gbc \•^ih\•^gh ^h \bfh]
3
IH;M>H<: =J:N1D1< NMGDP1C
<_ebqbgb klZe• lZ af•gg• Nmgdp•y. Ih[m^h\Z ]jZn•d•\ nmgdp•c. Kihkh[b aZ^Zggy nmgdp•€.
<_ebqbgb klZe• lZ af•gg• Nmgdp•y
KlZe• \_ebqbgb <_ebqbgZ gZab\Z}lvky klZehx ydsh \hgZ aZ\`^b Z[h \ mfh\Zo ^Zgh€ aZ^Zq• a[_j•]Z} h^gh c l_ kZf_ qbkeh\_ agZq_ggy
KlZe• \_ebqbgb ih^•eyxlv gZ Z[khexlg• klZe• \_ebqbgb • iZjZf_ljb <_-
ebqbgZ ydZ g_ af•gx} k\h]h agZq_ggy aZ mk•o mfh\ gZab\Z}lvky Z[khexlghx klZehx gZijbdeZ^ \k• qbkeZ kmfZ \gmlj•rg•o dml•\ ljbdmlgbdZ qbkeh π).
IZjZf_ljhf gZab\Z}lvky lZdZ klZeZ \_ebqbgZ ydZ l•evdb \ mfh\Zo ^Zgh€ aZ^Z-
q• ^Zgh]h ^hke•^`_ggy a[_j•]Z} klZe_ i_\g_ qbkeh\_ agZq_ggy Ze_ •a af•ghx mfh\ aZ\^Zggy ijbcfZ} \`_ •gr_ ohqZ agh\m-lZdb i_\g_ qbkeh\_ agZq_ggy
Af•gg• \_ebqbgb <_ebqbgZ gZab\Z}lvky af•gghx, ydsh \hgZ \ mfh\Zo ^Zgh€ aZ^Zq• gZ[m\Z} j•agbo qbkeh\bo agZq_gv
>\• af•gg• \_ebqbgb gZab\Zxlvky g_aZe_`gbfb ydsh agZq_ggy yd_ ijbcfZ} h^gZ a gbo g_ aZe_`blv \•^ agZq_gv yd• gZ[m\Z} •grZ
Nmgdp•y Af•ggZ \_ebqbgZ y gZab\Z}lvky nmgdp•}x1 \•^ af•ggh€ \_ebqbgb x ydsh dh`ghfm agZq_ggx x yd_ jha]ey^Z}lvky aZ \•^hfbf ijZ\behf Z[h aZdhghf \•^ih\•^Z} h^g_ i_\g_ agZq_ggy y Nmgdp•hgZevgm aZe_`g•klv f•` x lZ
y ihagZqZxlv lZd2: |
|
y = f (x). |
(1.1) |
< aZibkm x gZab\Z}lvky Zj]mf_glhf Z[h g_aZe_`ghx af•gghx Z y – nmgdp•}x Z[h aZe_`ghx af•gghx
AZ^Zggy nmgdp•€ Nmgdp•y \\Z`Z}lvky aZ^Zghx ydsh
<dZaZgh kmdmig•klv mk•o ^Zgbo agZq_gv Zj]mf_glm o.
<dZaZgh aZdhg ydbc ^ha\hey} aZ aZ^Zgbf agZq_ggyf Zj]mf_glm x agZ- oh^blb \•^ih\•^g_ chfm agZq_ggy nmgdp•€ y.
QZkldh\bf agZq_ggyf nmgdp•€ gZab\Z}lvky l_ €€ agZq_ggy yd_ \•^ih-
x = x0 >ey ihagZq_ggy qZkldh\h]h agZ- q_ggy nmgdp•€ ijb x = x0 \`b\Z}lvky kbf\he f (x0) Z[h y (x0).
H[eZklv •kgm\Zggy nmgdp•€ Ydsh nmgdp•x aZ^Zgh ZgZe•lbqgh lh h[eZ-
klx •kgm\Zggy nmgdp•€ •gZdr_ h[eZklx \bagZq_ggy nmgdp•€ gZab\Z}lvky kmdmig•klv lbo ^•ckgbo agZq_gv Zj]mf_glm ijb ydbo ZgZe•lbqgbc \bjZa sh \bagZqZ} nmgdp•x g_ \ljZqZ} qbkeh\h]h k_gkm • gZ[m\Z} ebr_ ^•ckgbo agZq_gv
H[eZklv af•gb nmgdp•€ Kmdmig•klv mk•o agZq_gv y, sh h^_j`Zg• a]•^gh
nmgdp•hgZevgh€ aZe_`ghkl• ml\hjxxlv fgh`bgm ydZ gZab\Z}lvky h[eZklx af•gb nmgdp•€.
1L_jf•g nmgdp•y [meh \\_^_gh m j E_c[g•phf
2IhagZq_ggy f(x [meh \\_^_gh ?ce_jhf
4
IjbdeZ^ 1 <bagZqblb h[eZklv •kgm\Zggy nmgdp•€ |
|
= |
− |
|||
|
[ − [ + |
. |
||||
\ |
|
[ |
|
|||
Jha\¶yahd AZ^ZgZ nmgdp•y \ = |
[ − |
\bagZq_gZ ijb \k•o ^•ckgbo agZq_ggyo x dj•f |
||||
|
[ − [ +
lbo ijb ydbo agZf_ggbd ^jh[m x2 – 7 x ^hj•\gx} gmex lh[lh hdj•f x lZ x p•
agZq_ggy agZc^_g• ijb jha\¶yaZgg• j•\gyggy x2 – 7 x H[eZklv •kgm\Zggy aZ^Zgh€ nmgdp•€ kdeZ^Z}lvky a ljvho •gl_j\Ze•\ – ∞,3), (3,4), (4,∞).
Ih[m^h\Z ]jZn•d•\ nmgdp•c
Ih[m^h\Z ]jZn•d•\ nmgdp•c. =jZn•dhf nmgdp•€ y = f (x gZab\Z}lvky
kmdmig•klv mk•o lhqhd iehsbgb Z[kpbkb ydbo } agZq_ggyfb Zj]mf_glm sh gZe_`Zlv h[eZkl• •kgm\Zggy nmgdp•€ Z hj^bgZlb – \•^ih\•^g• pbf Zj]mf_glZf
agZq_ggy nmgdp•€ A]•^gh a pbf hagZq_ggyf ^ey ih[m^h\b lhqgh]h ]jZn•dZ nmgdp•€ gZf ke•^ [meh [ ih[m^m\Zlb \k• lhqdb sh gZe_`Zlv ]jZn•dm Z p_ yd ijZ\beh ajh[blb g_fh`eb\h hkd•evdb \aZ]Ze• dZ`mqb ]jZn•d nmgdp•€ f•klblv g_kd•gq_ggm fgh`bgm lhqhd
>ey ih[m^h\b ]jZn•dm nmgdp•€ y = f (x aZa\bqZc ^•xlv lZdbf qbghf gZ- ^Zxlv Zj]mf_glm ^_d•evdZ qZkldh\bo agZq_gv • dhjbklmxqbkv ZgZe•lbqgbf \b- jZahf nmgdp•€ h[qbkexxlv \•^ih\•^g• agZq_ggy nmgdp•€
Ydsh gZijbdeZ^ \aylb agZq_ggy Zj]mf_glm x = x1; x = x2; x = x3; ...; x = xn, lh \•^ih\•^gbfb agZq_ggyfb nmgdp•€ [m^mlv
y1 = f (x1); y2 = f (x2); y3 = f (x3); ...; yn = f (xn).
P• agZq_ggy a\h^ylv m lZ[ebpx lZdh]h \b]ey^m yd gZ\_^_gh gZ jbk
Jbk 1
I•key pvh]h [_jmlv ijyfhdmlgm kbkl_fm dhhj^bgZl h[bjZxlv fZkrlZ[- gm h^bgbpx lZ [m^mlv lhqdb
M1 (x1,y1), M2 (x2,y2), M3 (x3,y3), ..., Mn (xn,yn).
HljbfZg• lhqdb a¶}^gmxlv ieZ\ghx djb\hx Py djb\Z ^Z} _kd•a ]jZn•dm nmgdp•€ gZ[eb`_gbc ]jZn•d
5
I_j_^ kdeZ^Zggyf lZ[ebp• qbkeh\bo agZq_gv nmgdp•€ ^m`_ dhjbkgh a ykm\Zlb iblZggy ijh kbf_lj•x ]jZn•dZ nmgdp•€ Ydsh nmgdp•x fh`gZ \•^-
g_klb ^h deZkm iZjgbo Z[h g_iZjgbo nmgdp•c lh ih[m^h\Z €€ ]jZn•dm agZqgh ihe_]rm}lvky
H[eZklv •kgm\Zggy nmgdp•€ gZab\Z}lvky kbf_ljbqghx ydsh jZahf a qb- kehf x ^h p•}€ h[eZkl• gZe_`blv • qbkeh -x ]_hf_ljbqgh p_ hagZqZ} sh kbf_l-
jbqgZ h[eZklv •kgm\Zggy nmgdp•€ jhalZrh\ZgZ kbf_ljbqgh \•^ghkgh ihqZldm dhhj^bgZl
Nmgdp•y y = f (x gZab\Z}lvky iZjghx gZ kbf_ljbqg•c \•^ghkgh ihqZldm dhhj^bgZl h[eZkl• ydsh ^ey dh`gh]h agZq_ggy Zj]mf_glm x a p•}€ h[eZkl• fZ} f•kp_ j•\g•klv
f (– x) = f (x). |
(1.2) |
LZdbf qbghf ydsh nmgdp•y – iZjgZ lh af•gZ agZdm Zj]mf_glm g_
\ieb\Z} gZ agZq_ggy nmgdp•€ lhfm m \biZ^dm iZjgh€ nmgdp•€ dh`g•c lhqp• €€ ]jZn•dm a Z[kpbkhx x • hj^bgZlhx y \•^ih\•^Z} lhqdZ ydZ fZ} Z[kpbkm -x • lm `
kZfm hj^bgZlm y Hl`_ fh`gZ ajh[blb \bkgh\hd sh ]jZn•d iZjgh€ nmgdp•€ jhalZrh\Zgbc kbf_ljbqgh \•^ghkgh hk• 2y.
Ydsh nmgdp•y iZjgZ ^ey ih[m^h\b ]jZn•dm ihlj•[gh:
Ih[m^m\Zlb l•evdb qZklbgm ]jZn•dm p•}€ nmgdp•€ jhalZrh\Zgm ijZ\hjmq \•^ hk• Oy lh[lh ijb kdeZ^Zgg• lZ[ebp• qbkeh\bo agZq_gv nmgdp•€ gZ^Z\Zlbf_fh
Zj]mf_glm ebr_ ^h^Zlg• agZq_ggy • agZq_ggy j•\g_ gmex ydsh p_ agZq_ggy gZe_`blv h[eZkl• •kgm\Zggy nmgdp•€
2) Ih[m^m\Zlb ©^a_jdZevg_ \•^h[jZ`_ggyª \•^ghkgh hk• Hm ]jZn•dm hljbfZgh- ]h \ i
Nmgdp•y y = f (x gZab\Z}lvky g_iZjghx gZ kbf_ljbqg•c \•^ghkgh ihqZl- dm dhhj^bgZl h[eZkl• ydsh ^ey dh`gh]h agZq_ggy Zj]mf_glm x a p•}€ h[eZkl• fZ} f•kp_ j•\g•klv
f (– x) = – f (x). |
(1.3) |
LZdbf qbghf \ g_iZjg•c nmgdp•€ af•gZ agZdm Zj]mf_glm gZ ijhlbe_`- gbc af•gx} gZ ijhlbe_`gbc • agZd nmgdp•€ g_ af•gxxqb €€ Z[khexlgh€ \_eb-
qbgb Lhfm ]jZn•d g_iZjgh€ nmgdp•€ jhalZrh\Zgbc kbf_ljbqgh \•^ghkgh ihqZldm dhhj^bgZl.
>ey ih[m^h\b ]jZn•dm g_iZjgh€ nmgdp•€ ihlj•[gh
Ih[m^m\Zlb l•evdb qZklbgm ]jZn•dZ p•}€ nmgdp•€ jhalZrh\Zgm ijZ\hjmq \•^ hk• Oy, lh[lh qZklbgm ydZ \•^ih\•^Z} ^h^Zlgbf agZq_ggyf Zj]mf_glm lZ agZq_ggx x = 0 ydsh gmev gZe_`blv ^h h[eZkl• •kgm\Zggy nmgdp•€
2) Ih[m^m\Zlb djb\m kbf_ljbqgm \•^ghkgh ihqZldm dhhj^bgZl djb\•c ydZ ih[m^h\ZgZ \ i
P• \eZklb\hkl• iZjgbo lZ g_iZjgbo nmgdp•c \bdhjbklh\mxlv ijb ih[m^h\• ]jZn•d•\ nmgdp•c
Nmgdp•y y = f (x gZab\Z}lvky nmgdp•}x aZ]Zevgh]h \b]ey^m gZ kbf_ljbq- g•c \•^ghkgh ihqZldm dhhj^bgZl h[eZkl• ydsh ^ey dh`gh]h agZq_ggy Zj]mf_g- lm x a p•}€ h[eZkl• g_ \bdhgmxlvky j•\ghkl• f (– x) = f (x lZ f (– x) = – f (x).Nmgdp•y gZab\Z}lvky g• iZjghx Z g• g_iZjghx
6
IjbdeZ^ 2.. A¶ykm\Zlb iZjg•klv g_iZjg•klv nmgdp•€ y = |
|
x 2 − 1 |
. |
|
x 2 |
− 7x + 12 |
|||
|
|
Jha\¶yahd. <bagZq_ggy iZjghkl• g_iZjghkl• nmgdp•€ fh`_ kijhklblb ih[m^h\m ]jZn•dm lhfm h[qbkebfh f (– x):
f (−x) = |
(−x)2 − 1 |
= |
x 2 − 1 |
|
|
|
. |
||
(−x)2 − 7(−x) + 12 |
x 2 + 7x + 12 |
Af•gZ agZdm Zj]mf_glm af•gbeZ Z[khexlgm \_ebqbgm nmgdp•€ G_ \bdhgmxlvky g• j•\g•klv f (– x) = f (x g• j•\g•klv f (– x) = - f (x Lhfm aZ^ZgZ nmgdp•y g_ fh`_ [mlb \•^g_k_gZ
Z g• ^h iZjgbo Z g• ^h g_iZjgbo nmgdp•c P_ nmgdp•y aZ]Zevgh]h \b]ey^m
IjbdeZ^ 3 GZ •gl_j\Ze• ydbc gZe_`blv ^h h[eZkl• •kgm\Zggy nmgdp•€ jha\¶yaZlb aZ^Zqm lZ[mex\Zggy nmgdp•€ y = 2x2 – 1 lZ ih[m^m\Zlb ]jZn•d 1gl_j\Ze lZ djhd lZ[mex\Zggy
\b[jZlb ^h\•evgh
Jha\¶yahd Jha\¶yaZggy aZ\^Zggy kdeZ^Z}lvky a ^\ho _lZi•\lZ[mex\Zggy nmgdp•€
2. ih[m^h\Z ]jZn•dZ nmgdp•€
LZ[mex\Zggy nmgdp•€ >ey jha\¶yaZggy aZ^Zq• lZ[mex\Zggy nmgdp•€ ihlj•[gh aZagZ- qblb •gl_j\Ze lZ djhd lZ[mex\Zggy AZ^ZgZ nmgdp•y \bagZq_gZ ijb \k•o ^•ckgbo agZq_ggyo x. H[_j_fh ^h\•evgbc •gl_j\Ze ydbc gZe_`blv ^h h[eZkl• •kgm\Zggy nmgdp•€ gZijbdeZ^ –1,1).
AZa\bqZc djhd \b[bjZxlv g_\_ebdbf sh[ lZ[ebpy agZq_gv nmgdp•€ \•^h[jZ`ZeZ €€ ih\_^•gdm gZ •gl_j\Ze• lZ[mex\Zggy Djhd sh j_dhf_g^m}lvky Z[h < gZrhfm \biZ^dm djhd af•gb Zj]mf_glm ^hj•\gx\Zlbf_ h = 0,1.
Ih[m^m}fh lZ[ebp• agZq_gv Zj]mf_glm • nmgdp•€ aZ ^hihfh]hx _e_dljhggbo lZ[ebpv
MS Excel (Calc).
Ih-i_jr_ ihlj•[gh \\_klb rZidm lZ[ebp• >ey pvh]h \\h^bfh \ dhf•jdm A1 – x, \ dhf•jdm B1 – y \b^•ey}fh dhf•jdb : < lZ aZ^Z}fh nhjfZlm\Zggy gZ iZg_e• •gkljmf_gl•\
NhjfZlbjh\Zgb_: Ihem`bjguc ^ey Calc @bjguc ), Ih p_gljm =hjb- ahglZevgh ih p_gljm >Ze• m ^•ZiZahg dhf•jhd A2:A ihlj•[gh \\_klb agZq_ggy af•ggh€ x: -1,0; - P• agZq_ggy Zj]mf_glm kl\hjxxlv Zjbnf_lbqgm ijh]j_k•x LZdbf qbghf aZih\gblb ^•ZiZahg A2:A agZq_ggyfb Zj]mf_glm yd• af•gxxlvky a djhdhf
fh`gZ [m^v-ydbf kihkh[hf aZih\g_ggy dhf•jhd qe_gZfb Zjbnf_lbqgh€ ijh]j_k•€
Kihk•[ >ey MS Excel: <\_klb \ dhf•jdm : i_jrbc qe_g Zjbnf_lbqgh€ ijh]j_k•€ (- ihl•f \bdhgZlb gZklmigm ihke•^h\g•klv dhfZg^ IjZ\dZ → AZihegblv → Ijh-
]j_kkby lZ aZih\gblb ^•Zeh]h\_ \•dgh Ijh]j_kkby yd ihdZaZgh gZ jbk
Jbk 2
7
>ey Calc H[jZlb ^•ZiZahg dhf•jhd yd• fZxlv [mlb aZih\g_gg• $ $ ihl•f \bdhgZlb gZklmigm ihke•^h\g•klv dhfZg^ IjZ\dZ → AZihegblv → Jy^u lZ aZih\gblb
^•Zeh]h\_ \•dgh AZihegblv jy^u yd ihdZaZgh gZ jbk
Jbk 3
Kihk•[ Ihke•^h\g•klv hi_jZp•c h^gZdh\Z ^ey h[ho lZ[ebqgbo ijhp_khj•\ <\_klb \ dhf•jdm : i_jrbc qe_g Zjbnf_lbqgh€ ijh]j_k•€ - \ dhf•jdm : – ^jm]bc qe_g -0,9),
ihl•f \b^•eblb h[b^\• dhf•jdb lZ ijhly]gmlb aZ fZjd_j aZiheg_gby ^h hklZggvh]h qe_gm ijh]j_k•€
Kihk•[ Ihke•^h\g•klv hi_jZp•c h^gZdh\Z ^ey h[ho lZ[ebqgbo ijhp_khj•\ >ey \bdhjbklZggy pvh]h kihkh[m ihlj•[gh ^_sh ^h^Zlb – \\_klb \ dhf•jdm D1 agZq_ggy djhdm
0, >Ze• \\_klb \ dhf•jdm : i_jrbc qe_g Zjbnf_lbqgh€ ijh]j_k•€ - \ dhf•jdm : –
nhjfmem $' ihl•f \b^•eblb dhf•jdm : lZ ijhly]gmlb aZ fZjd_j aZiheg_gby ^h hklZggvh€ dhf•jdb :
AZih\g_ggy agZq_gv nmgdp•€ ^ey dh`gh]h agZq_ggy Zj]mf_glm \ ^•ZiZahg• < < \bdhgm}lvky lZdbf qbghf \ dhf•jdm < \\h^blvky nhjfmeZ $A- ihl•f py nhjfmeZ dhi•x}lvky \ •gr• dhf•jdb < < Z[h a \bdhjbklZggyf dhfZg^ IjZ\dZ → Dhibjh\Zlv,
IjZ\dZ → <klZ\blv Z[h aZ ^hihfh]hx fZjd_jZ aZiheg_gby).
>ey hnhjfe_ggy lZ[ebp• g_h[o•^gh \b^•eblb ^•ZiZahg dhf•jhd : < lZ h[jZlb NhjfZl → Yq_cdb >Ze• ^ey \•^h[jZ`_ggy m agZq_ggyo Zj]mf_glm • nmgdp•€ ^\ho agZd•\
i•key dhfb gZ aZdeZ^p• Qbkeh ^ey Calc QbkeZ) h[bjZ}lvky ihlj•[gbc nhjfZl gZ aZdeZ^p• <ujZ\gb\Zgb_ \dZam}lvky \bj•\gx\Zggy l_dklm ih p_gljm gZ aZdeZ^p• =jZgbpZ
H[jZfe_gb_ h[bjZ}lvky lbi <k_ ]jZgbpu.
LZdbf qbghf lZ[ebp• agZq_gv nmgdp•€ knhjfh\Zg• aZkh[Zfb _e_dljhggbo lZ[ebpv 06 ([FHO lZ OpenOffice.orgCalc lZ ij_^klZ\e_gZ gZ jbk
8
Z MS Excel |
[ &DOF |
Jbk 1.4
Ih[m^h\Z ]jZn•dm nmgdp•€ AZkh[Zfb _e_dljhggbo lZ[ebpv ih[m^h\Z ]jZn•d•\ nmgdp•c j_Ze•am}lvky aZ ^hihfh]hx FZkl_jZ ^bZ]jZff (<klZ\dZ → >bZ]jZffZ lZdbf
qbghf
RZ] <bagZq_ggy lbim ^•Z]jZfb >ey ih[m^h\b ]jZn•dm nmgdp•€ aZa\bqZc h[bjZ}lvky Lhq_qgZy ^bZ]jZffZ kh agZq_gbyfb kh_^bg_ggufb k]eZ`b\Zxsbfb ebgbyfb [_a fZjd_jh\ ^ey &DOF >bZ]jZffZ ;< Lhevdh ebgbb \klZgh\blb ijZihj_pv
K]eZ`b\Zgb_ ebgbc >ey ijh^h\`_ggy ke•^ gZlbkgmlb dghidm >Ze__. RZ] Mlhqg_ggy ^•ZiZahgm ^Zgbo
>ey MS Excel: gZ aZdeZ^p• >bZiZahgu ^Zgguo m l_dklh\hfm ihe• >bZiZahg ih\bg- gh [mlb Ebkl $% i_j_fbdZq Jy^u \ \klZgh\blb m iheh`_ggy klhe[pZo gZ aZdeZ^- p• Jy^u m ihe_ Bfy fZ} [mlb Ebkl : m ihe• AgZq_gby O: Ebkl :$2:$:$22\b^•eblb klh\i_pv Zj]mf_gl•\ lZ[ebp• m ihe• AgZq_gby <: Ebkl <$2:$<$22 \b^•eblb klh\i_pv agZq_gv nmgdp•€
>ey Calc ke•^ \\_klb m l_dklh\_ ihe_ >bZiZahgu ^Zgguo Ebkl $%
\klZgh\blb i_j_fbdZq Jy^u ^Zgguo \ klhe[pZo lZ ijZihj_pv I_j\Zy kljhdZ dZd gZ^ibkv.
RZ] >ey MS Excel: gZkljhx\Zggy iZjZf_lj•\ ^•Z]jZfb GZ aZdeZ^p• AZ]heh\db ihlj•[gh aZih\gblb l_dklh\• ihey GZa\Zgb_ ^bZ]jZffu – =jZn•d nmgdp•€ Hkv O
dZl_]hjbc – o Hkv Y agZq_gbc – y gZ aZdeZ^p• Hkb \ ]jmi• ih hkgh\ghc hkb ke•^ \klZgh\blb ijZihjp• hkv O dZl_]hjbc lZ Hkv Y agZq_gbc gZ aZdeZ^p• Ebgbb k_ldb lj_[Z \dZaZlb ijZihjp• hkgh\gu_ ebgbb \ ]jmiZo Hkv O dZl_]hjbc lZ Hkv YagZq_gbc ; gZ aZdeZ^p• E_]_g^Z ihlj•[gh \klZgh\blb ijZihj_pv >h[Z\blv e_]_g^m lZ
9
\ ]jmi• JZaf_s_gb_ h[jZlb i_j_fbdZq kijZ\Z gZ aZdeZ^p• Ih^ibkb ^Zgguob ke•^ \dZaZlb i_j_fbdZq g_l.
>ey Calc gZkljhx\Zggy ^•ZiZahg•\ ^Zgbo ^ey dh`gh]h jy^m ^Zgbo >ey jy^m ^Zgbo y ke•^ m ihey \\h^m \\_klb \•^ih\•^gh GZa\Zgb_ í Ebkl% AgZq_gby O í
Ebkl : : AgZq_gby Y í Ebkl% %
RZ] >ey MS Excel jhaf•s_ggy ^•Z]jZfb Ke•^ h[jZlb h^bg a i_j_fbdZq•\
Ihf_klblv ^bZ]jZffm gZ ebkl_ M gZrhfm \biZ^dm h[bjZ}lvky i_j_fbdZq gZ bf_xs_f- ky ebkl_
>ey Calc nhjfZlm\Zggy _e_f_gl•\ ^•Z]jZf Ke•^ aZih\gblb l_dklh\• ihey gZklmigbf qbghf AZ]heh\hd – =jZn•d nmgdp•€ Hkv O – o Hkv Y – y \klZgh\blb ijZihjp• ]jmib
Hlh[jZ`Zlv k_ldm Hkv O lZ Hkv Y \klZgh\blb ijZihj_pv IhdZaZlv e_]_g^m lZ i_j_fbdZq kijZ\Z
Ijhp_k ih[m^h\b ]jZn•dZ nmgdp•€ aZ\_jrm}lvky i•key gZlbkdZggy dghidb =hlh\h).
Ke•^ aZm\Z`blb sh ih[m^h\Zg• ]jZn•db nmgdp•€ fZxlv ^_yd• g_^he•db gZijbdeZ^ g_ dhj_dlgh i•^ibkZg• \•k• dhhj^bgZl
>ey dhj_]m\Zggy ^•Z]jZf ihlj•[gh
∙i_j_f•klblb i•^ibk gZa\b \•k• Ox aZ ^hihfh]hx fbr•
∙i_j_f•klblb i•^ibk gZa\b \•k• Oy aZ ^hihfh]hx fbr• lZ af•gblb dml
ih\hjhlm gZa\b \•k• \b^•eblb €€ lZ \ dhgl_dklghfm f_gx MS Excel h[jZlb
NhjfZl gZa\Zgby hkb → <ujZ\gb\Zgb_ → Hjb_glZpby – ]jZ^mk•\ ^ey Calc: K\hckl\Z h[t_dlZ → <ujZ\gb\Zgb_ → GZijZ\e_gb_ l_dklZ);
∙ >ey ]jZn•dm MS Excel fh`gZ s_ ^ey gZhqghkl• \klZgh\blb [•ebc nhg
h[eZkl• ih[m^h\b ]jZn•dm \ dhgl_dklghfm f_gx h[jZlb NhjfZl h[eZklb ihkljh_gby).
<•^dhjb]h\Zg• ]jZn•db nmgdp•c ihdZaZg• gZ Jbk 1.5.
Z MS Excel |
[ &DOF |
Jbk 5
Kihkh[b aZ^Zggy nmgdp•€
Yd [meh aZagZq_gh \bs_ aZ^Zlb nmgdp•x hagZqZ} \klZgh\blb aZdhg aZe_`ghkl• f•` x lZ y >h hkgh\gbo kihkh[•\ ydbfb fh`gZ \bjZablb p_c aZdhg
\•^ghkylvky Z lZ[ebqgbc [ ]jZn•qgbc \ ZgZe•lbqgbc ] keh\_kgbc Z LZ[ebqgbc kihk•[ aZ^Zggy nmgdp•€
10