681_Trofimov_V.K._Teoremy_kodirovanija_neravnoznachnymi_
.pdfk |
|
1 |
|
|
k |
|
||
|
|
|
||||||
log nvj |
|
|
log nv |
|
|
|
||
|
|
|||||||
v X s j 1 |
|
2 |
v X s |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k |
log nvnv log pw0 |
log nvjnvj . |
|||||||
v X s |
|
|
|
v X s |
j 1 |
|||
Применим к слагаемым в правой части формулу Стирлинга в виде |
||||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
||||||
log z log 2 z |
|
log z |
|
z log e (z)log e , |
||||
|
|
|||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
где |
|
|
|
|
|
|
||
|
1 |
|
1 |
(z) |
1 |
. |
(5.8) |
|
2 |
2log e |
2 |
||||||
|
|
|
|
В этом случае слагаемые, содержащие гамма-функцию, преобразуются следу-
ющим образом:
|
s |
k |
|
|
s |
|
|
|
k s (k 1) |
|
k 1 |
|
k s k |
s |
||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
k |
|
log |
|
|
k |
|
log 2 |
|
log |
|
|
|
|
log e k log e ; |
||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
2 |
|
|
2 |
|
k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
log nvj |
|
|
|
|
|
log |
|
|
2 nvj log nvj |
nvj |
|
|
log e vj log e |
; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
v X s j 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
v X s |
j 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 1 |
|
|
|
|
|
k 1 |
|
|
|
|
|
k |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
log nv |
|
|
|
|
|
|
|
log 2 |
|
nv |
|
|
|
|
log nv |
|
|
|
|
|
|
nv |
|
|
log e v log e |
, |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
v X s |
|
|
2 |
|
|
|
|
v X s |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
||||||||||||||
где каждая из |
, |
|
|
|
, |
|
( v X s , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
vj |
v |
i 1,k ) удовлетворяет ограничениям (5.8). |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Преобразуя неравенство, получим: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
log |
|
|
ps (w) |
|
|
|
k s k |
1 log k s log k |
k s k |
log log pw0 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
ps |
(w) |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 1 |
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
k |
s |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
nv |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
log(k |
1) |
1 log |
|
|
k 1 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
nv |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
v X |
s |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k s |
k |
|
|
|
|
k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
log nvnv |
|
|
|
|
|
|
nvj |
nv log e log e , |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
v X s |
|
|
|
|
|
|
|
v X s j 1 |
|
|
v X s |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
где
61
k
k s vj v .
v X s j 1 |
v X s |
С учетом (5.8) получим ограничения на :
k s k |
log e |
k s k 1 |
log e |
k s k |
log e |
k s |
||
|
|
|
|
, |
||||
2 |
2 |
2 |
2 |
|||||
|
|
|
|
и, используя (5.3) и (5.8), получим
log |
ps (w) |
|
k s |
k log k |
2 |
log(k 1) |
(k 1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
ps (w) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
nv |
|
|
|
(5.10) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 1 |
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
nv |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
log |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
log pw. |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
nv nv |
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
v X s |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Максимальное значение аргумента nv |
|
функции |
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 1 |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
nv |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
nv |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
log |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
nv nv |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
v X s |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
равно N s . Данная функция возрастает на промежутке 1; N s , следователь-
но, ее значения удовлетворяют неравенству
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
s |
k 1 |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
nv |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 1 |
N |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
nv |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
N s |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
log |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
log |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
nv nv |
|
|
|
|
|
|
|
N s N s |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
v X s |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
v X s |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Преобразуя (5.10) с учетом последнего неравенства, получаем: |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
s |
|
|
|
|
|
k |
s |
k log k |
2 |
log(k 1) |
(k 1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
log |
|
p (w) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
p s |
(w) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
(5.11) |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
k s |
|
k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k s |
|
k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
log N |
s log pw0 . |
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
log e |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
2(N s) |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Положим
T *(k) |
k log k 2 |
|
|
|
log(k 1) log e |
(5.12) |
|
|
|||
|
k 1 |
|
62
и |
|
|
|
N, s,k |
k 1 log e |
(5.13) |
|||
|
|
|
2(N s) |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тогда (5.11) принимает вид |
|
|
|
|
|
||||
|
ps |
(w) |
|
k s k 1 |
|
* |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
log |
ps |
(w) |
|
2 |
T |
|
(k) N, s, k log N s log pw. |
||
|
|
|
|
|
|
|
Лемма доказана.
Лемма 5.1.2. Для произвольного марковского источника Θ, s , с ал-
фавитом X, |X| = k, и законом распределения ps (w), w X N , с условными веро- |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
ятностями (3.2) имеет место неравенство: |
|
|
|
|
|
||
ps (w)log ps (w) H |
k s k 1 |
log(N s) |
|
||||
|
|
|
|||||
w X |
N |
2 |
|
|
|
(5.14) |
|
|
|
k s k 1 (N , s, k) T *(k) |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
||
где T *(k) – некоторая постоянная относительно N величина, |
|
(N, s, k) 0, H – энтропия источника. |
|
|
|||||||||||
|
|
N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Доказательство. Умножая правую и левую части неравенства (5.7) на |
|||||||||||
ps |
(w) и суммируя по w X N , получим: |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
s |
|
ps (w) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p (w) log |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
p s (w) |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
w X N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
k s k 1 |
T * |
(k ) N , s, k log N s |
ps (w) ps (w) log pw0 . |
||||||||
|
|
||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
w X |
N |
w X |
N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
Преобразуем неравенство с учетом того, что |
ps (w) 1: |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
w X N |
|
ps (w)log ps (w) ps (w)log |
ps (w) |
|
k s k 1 |
T *(k) N, s,k log N s . |
|||||||||
|
|
||||||||||||
w X N |
|
w X N |
pw0 |
2 |
|
|
|
Теперь лемма следует из определения (1.1) и свойств условной энтропии
(см., напр., [2]):
s |
ps (w) |
|
N |
|
N |
|
|
0 |
|
||||
p (w)log |
|
H |
|
p H |
|
. |
pw0 |
|
|
||||
w X N |
|
|
|
|
|
Лемма доказана.
63
5.2.Верхняя оценка избыточности универсального кодирования марковских источников символами неравнозначных длительностей
Теорема 5.2. Для избыточности кодирования 0 , ps произвольного мар-
ковского источника s , s s , словами выходного алфавита с неравнознач-
ными длительностями букв и определяемой этим алфавитом пропускной спо-
собностью канала передачи информации C tY имеет место неравенство
r N , s , , ps , |
tY |
k s k |
1 |
|
log N s |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
2C tY |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
|
|
N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
s |
|
k 1 |
|
|
|
|
|
|
(5.15) |
||||
|
|
|
|
|
|
k |
|
|
* |
|
|
|
** |
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
T (k) (N , s, k) |
|
t |
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
2C |
|
|
|
|
|
N |
N |
|||||||||
|
|
|
|
|
t |
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
где T *(k) – некоторая постоянная относительно N величина (5.12),
(N, s, k) 0 – некоторая бесконечно малая величина (5.13),
N
t** – константа, зависящая только от канала.
Доказательство. Здесь, как и в случае с бернуллиевскими источниками,
рассмотренном в предыдущей главе, используется идея кодирования, предло-
женная в [46]. Рассмотрим КТ-распределение ps ps (w) |
(3.6), w X N , и коди- |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 , p |
|
источника |
s |
|
|
s |
|
|
|
|
s |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Y |
|
|
|||
рование |
|
s |
|
, |
|
|
|
|
(3.12). Из свойств разбиения |
0;1 |
и |
||||||||||||||||||||
(3.7) имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
l |
|
|
|
s w t** |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
ps w 0 |
|
|
0 , p |
|
|
|
|
|
|
, где t** max t j . |
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 j m |
|
|
|
|
|
||
Логарифмируя и преобразуя данное неравенство, получим |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
log ps |
|
|
|
|
|
|
|
|
, p |
s w |
|
t** |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
log 0 |
|
|
|
l |
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Умножая последнее неравенство на |
|
ps |
(w) |
и суммируя по всем словам w X N , |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
получаем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ps |
w log ps w log |
|
|
|
|
|
ps |
w l |
, p |
s |
w |
|
|
|
ps w t** . |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
w X N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
w X N |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
w X N |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
64
С учетом (1.13) и (1.12)
|
|
|
|
t |
** |
|
|
s |
s |
w . |
|
|
|
|
|||||||
C tY L |
0 , ps |
|
p w log p |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
w X |
N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Преобразуя правую часть и используя оценку (5.14), окончательно полу-
чаем:
|
|
|
|
|
** |
H |
N |
|
k s k 1 |
|
|
|
|
|
|
||||||
C tY L |
|
t |
|
|
|
log N s |
||||
0 , ps |
|
2 |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k s k 1 T * (k ) (N , s, k ) 2
где T *(k) и (N, s,k) определены равенствами (5.12) (5.13).
С учетом равенства из [25] lim H N H получаем утверждение теоремы.
N N
Теорема доказана.
5.3.Нижняя оценка избыточности универсального кодирования марковских источников неравнозначными символами
Пусть величина r N, , , tY , определяемая равенством (1.15), является из-
быточностью кодирования источника . Обозначим через f распреде-
ление вероятностей, заданное на множестве марковских источников s и опре-
деляемое равенством из [50]
|
k |
|
k s |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
f |
2 |
|
|
|
||
|
k |
|
|
|||
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
||
2 |
|
|||||
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
. |
(5.16) |
|
|
|
||||
k |
|||||
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
pvi |
|
|
||
|
v X s i 1 |
|
|
Определение 5.3. Величину R N, s , tY , заданную равенством
|
|
N, s , |
tY inf |
f ( )r N, , , |
tY d , |
|
||
|
R |
(5.17) |
||||||
|
|
|
|
|
s |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k 1 |
|
|
|
|
|
|
||
где d k s dp i , |
|
– k s k 1 -мерный интеграл по s , назовем сред- |
||||||
v X s i 1 |
s |
|
|
|
|
|
ней избыточностью универсального кодирования множества источников s .
65
Имеет место следующая теорема.
Теорема 5.3. Для средней избыточности R N, s , tY универсального ко-
дирования множества марковских источников s справедливо асимптотиче-
ское неравенство
|
|
N, |
|
|
|
|
k s k 1 |
|
log N |
. |
|
||
R |
|
|
|||||||||||
|
, |
t |
|
(5.18) |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
s |
|
Y |
|
2C tY |
|
N |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Доказательство. Как следует из основной теоремы К. Шеннона [28], правая часть (5.17) достигает своего минимума при кодировании
|
|
1 (w) log |
|
|
|
ps (w) |
1 |
|
log |
|
ps |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
0 |
|
C |
tY |
2 |
|||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Отсюда и из (5.17) получаем: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
R N , s , tY |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
f ( )r N , , 1 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
C tY s |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
(w) .
|
|
|
|
|
, |
t |
|
d . |
(5.19) |
1 |
|
|
||
|
|
|
|
|
Из работы [49] следует, что кодирование 1 является оптимальным для
2
множества всех источников s и имеет место неравенство
|
|
|
|
|
|
k s k 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
log N |
|
|
C tY |
|
|
|||||
r N , , |
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
||||||
|
, |
t |
|
|
(5.20) |
||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
1 |
1 |
|
2 |
|
N |
|
|
N |
|
|||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Отсюда и из (5.19) получаем утверждение теоремы.
Теорема доказана.
5.4.Асимптотика избыточности универсального кодирования марковских источников неравнозначными символам
Теорема 5.4. Для избыточности R N, s , tY универсального кодирова-
ния множества марковских источников s кодовым алфавитом Y с символами неравнозначных длительностей tY справедливо асимптотическое равенство
R N, |
|
|
k s k 1 |
|
log N |
. |
|
||||
, |
t |
|
(5.21) |
||||||||
|
|
|
|
|
|||||||
s |
|
Y |
|
2C tY |
|
N |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
66
Доказательство. Оценка сверху следует из (5.15) и соотношений (1.15) и
(1.16). Для любого источника s получаем
r |
|
N, , |
|
|
|
k s |
k 1 |
|
log N s T *(k) (N, s, k) |
|
t** |
. |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
, |
t |
|
(5.22) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
0 , p |
|
Y |
|
|
|
2C tY |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
N |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
Неравенство (5.22) справедливо при любом законе распределения вероят- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ностей p, величины T *(k) , (N, s,k) и t** |
|
ограничены. Правая часть не зависит |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
от закона распределения p, следовательно, из соотношения (5.22) получаем |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
N, , |
|
|
|
k s k 1 |
|
log N s T *(k) (N, s, k) |
|
t** |
. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
sup r |
|
|
, |
t |
|
(5.23) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
s |
|
|
0 |
, p |
|
Y |
|
|
2C tY |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
N |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
Согласно (1.16) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R N, |
|
|
|
|
|
sup r |
|
N, , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
t |
|
, |
t |
|
, |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
s |
|
|
|
Y |
|
|
|
|
s |
|
|
|
|
|
0 , p |
|
|
Y |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
а значит, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R N, |
|
|
|
|
|
k s k 1 |
|
log N s |
. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
t |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
s |
|
|
|
Y |
|
|
|
|
|
|
2C tY |
|
|
N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
С другой стороны, из определения (5.17) и неравенства |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R N, s , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
следует, что |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tY R N, s , |
tY |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R N, |
|
|
|
|
k s k 1 |
|
log N |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
s |
|
|
Y |
|
|
|
2C tY |
|
|
N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Теорема доказана.
Сравнивая результат, полученный в [46], и (5.21), видим, что «платой» за
незнание источника, как и в случае равнозначности букв выходного алфавита,
является множитель, пропорциональный log N . При tY t1 из (5.21) следует ре-
зультат работы [19].
67
6.Слабо универсальное кодирование стационарных источников символами с неравнозначными длительностями
Рассмотрим множество всех стационарных источников .
Определение 6.1.1. Если с ростом длины кодируемого блока избыточ-
ность универсального кодирования (1.16) сходится к 0 равномерно по ,
то кодирование называется сильно универсальным на множестве , а если сходимость не равномерная, то кодирование называется слабо универсальным
на множестве .
Далее доказано существование равномерного по входу слабо универсаль-
ного кодирования стационарного источника для случая кодового алфавита с символами различных длительностей. В настоящей работе доказано, что избы-
точность предлагаемого метода кодирования может быть сколь угодно мала.
Для энтропия H |
|
стационарного источника имеет место равенство [22] |
|
|
|
|
|
|
|
H lim H ( s ) , |
(6.1) |
|
|
s |
|
где H s – энтропия марковского источника порядка s (источника, для кото-
рого вероятность появления любой буквы в сообщении является условной и за-
висит от s предыдущих).
Для избыточности марковских источников имеет место асимптотический результат (5.21). Для стоимости метода кодирования (1.12) имеет место верхняя оценка (5.15). Упомянутые результаты позволяют сформулировать и доказать
следующую теорему. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Теорема 6.1. Для множества всех стационарных источников |
суще- |
|||||||||
ствует слабо универсальное кодирование неравнозначными символами. |
|
|||||||||
Доказательство. Докажем, что |
для |
|
произвольного |
источника |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
имеет место неравенство |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
R N, , |
|
|
inf r N, , , |
|
|
, |
0. |
(6.2) |
|
|
t |
t |
|
|
|||||||
Y |
|
|
Y |
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
68
Каждый стационарный источник можно рассматривать как предел после-
довательности марковских источников s , которые задаются согласно (5.1) и
(5.2). Для каждого фиксированного s существует универсальное кодирование
(4.4) для которого имеет место оценка (5.15). Преобразуем (5.15):
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
H ( s ) H ( ) |
|
|
|
|
H ( ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
L N, , , tY |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C tY |
|
|
|
|
|
|
C tY |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
k s k 1 |
|
log N s |
|
|
|
k s k 1 |
|
T *(k) (N, s, k) |
|
|
t** |
|
|
|
|
(6.3) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
C |
|
|
|
N |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
C |
|
|
N |
|
|
|
|
|
N |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Согласно (6.1) первое слагаемое стремится к 0 с ростом s. |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
При неограниченном возрастании N рост правой части (6.3) определяется |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
слагаемым |
|
|
k s k 1 log N s |
, |
|
|
|
|
которое |
|
стремится |
|
|
к |
|
|
0 |
при выборе |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2NC |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tY |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
s O logk log N . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
Действительно, пусть s O logk log N , c const . Тогда |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
s |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
s |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
k |
s |
(k 1) log N s |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k |
|
(k 1) log N 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k |
s |
(k |
1) log N |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
lim |
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
N |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2NC |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2NC |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2NC |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
N |
|
|
|
|
|
tY |
|
|
|
|
|
|
N |
|
|
|
|
|
tY |
|
|
|
|
|
|
N |
|
|
|
|
tY |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
k c log k log N (k 1) log N |
|
|
k 1 |
|
|
logc 1 N |
|
0. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
N |
|
|
|
|
|
N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Теорема доказана.
7.Оптимальное универсальное кодирование объединения различных множеств источников символами неравной длительности
7.1.Адаптивное кодирование объединения различных множеств источников
Сформулируем и докажем утверждение, которое позволит строить коды,
адаптивные по множеству классов источников.
|
|
Лемма 7.1.1. Если множество источников |
k и для каждого из |
|
k 0 |
множеств k известно оптимальное кодирование φ(k), k=1,2,…, то существует
69
такое кодирование φ, что для любого источника , k , выполняется нера-
венство
|
|
r(N, , , |
|
) R(N, , |
|
) |
2log k |
|
T * |
, |
|
|
|
(7.1) |
||||||||||||||
t |
t |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
Y |
|
|
|
Y |
|
N |
|
|
|
|
N |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
где T * – постоянная, не зависящая от N. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Докзательство. Кодирование |
φ(k) |
дешифруемо, |
поэтому для чисел |
|||||||||||||||||||||||||
l (k ) (w), |
|
выполняется неравенство Макмиллана |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
tY |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
2 l ( k ) (w), |
|
log 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
tY |
tY |
1, |
k 1,2,.... |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
w X N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Рассмотрим кодирование φ, которое каждому слову w, w X N , ставит в |
||||||||||||||||||||||||||||
соответствие слово φ(w) длительности l (w), |
tY : |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( k ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
l (w), |
|
log |
1 |
|
2 l |
|
|
( w ),tY log 0 tY |
|
|||||||||||||||||
|
|
tY |
|
|
|
, |
||||||||||||||||||||||
|
|
k 1 2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
k 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
здесь λ – нормирующий множитель. |
|
|
|
|
|
|
Из определения l (w), |
tY имеем |
2 l (w), |
|
log 0 |
|
1, значит, можно |
tY |
tY |
|||||
|
|
w X N |
построить кодирование с длительностями кодовых слов l (w), tY , отличаю-
щееся от l (w), tY на равномерно ограниченную постоянную T * , т.е. для лю-
бого слова w, w X N выполняется неравенство
l (w),tY l (w),tY T * .
Покажем, что кодирование φ является искомым для источника :
|
|
|
r(N, , , |
|
|
1 |
|
p w l (w), |
|
|
|
|
H ( ) |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
tY ) |
tY |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
C tY |
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
N w X N |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
( k ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
* |
|
|
|||
|
1 |
p w log |
1 |
|
2 l |
|
(w),tY C tY |
|
|
H ( ) |
|
T |
C1 |
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
(k |
1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
C tY |
|
|
|||||||||||||||||
|
N w X N |
|
k 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
N |
|
70