Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

Касаткина Е.Г. - Латинский язык для юристов

.pdf
Скачиваний:
149
Добавлен:
07.09.2022
Размер:
1.19 Mб
Скачать

зона zona, ae f; regio, onis f зря in vanum; in cassum зуб dens, dentis m

зять gener, eri m

И

и et (и тому подобное, и так далее et cetera (etc.))

иго jugum, i n игра ludus, i m

играть ludo, si, sum, e˘re идеал effigia, ae f; effigies, ei f идея idea, ae f; notio, onis f

идти eo, ii, itum, ire; vado, di, sum, e˘re

из e(x); de; a (ab, abs)

избиение verberantia, ae f; verberatio, onis f; internecio, onis f

известно constat; notum est извинение venia, ae f; excusatio,

onis f; causatio, onis f; ignoscentia, ae f

из1за ob; propter

измена proditio, onis f (государ ственная измена alta proditio; супружеская измена furatrina conjugalis)

изобилие copia, ae f из под desub; ex; ab; subter

изучать cognosco, gnovi, gnotum, e˘re; studeo, ui, e˘re

или seu; sive; aut; vel

иметь habeo, ui, itum, e¯re (uni cam filiam; magnam pecuni am); possideo, sedi, sessum, ere; teneo, ui, tentum, ere; obtino, ui, tentum, ere

имущество bona, orum, npl; peculium, ii n (конфискован ное имущество bona confisca ta; движимое имущество bona

mobilia; res mobiles; недвижи мое имущество bona immo bilia; res immobiles; владение имуществом bonorum posses sio; унаследовать фамильное имущество familiam hercis cere)

имя nomen, inis n

иначе aliter; alio modo; alia иногда interdum; nonnunquam интерес causa, ae f; jucunditas,

atis f

интересный curiosus, a, um

иск actio, onis f (личный иск personalis actio, actio in perso nam; вещный иск actio in rem)

исключение exceptio, onis f; amo tio, onis f (из сословия)

искусство ars, artis f

исполнить, исполнять compleo, evi, etum, e¯re (исполнять обя занность fungi officio)

использование usus, us m; admi nistratio, onis f

использовать adhibeo, ui, itum, e¯re; utor, usus sum, uti

испытание examen, inis n исследовать examino, avi, atum,

are; exploro, avi, atum, are; specto, avi, atum are

истец actor, oris m истина veritas, atis f

исток, источник fons, ntis m

истолковать interpretor, atus sum, ari (истолковывать дан ные notitias interpretari)

исчезать evanesco, ui, , e˘re итак ergo; igitur; itaque

итог summa, ae f (общий итог summa summarum)

июль Julius, ii m июнь Junius, ii m

240

мораль mores, um море mare, is n моряк nauta, ae m

мочь possum, tui, ; liceo, ui, licitum, e¯re

мошенник stellio, onis m мошенничество fraudatio, onis f мудрый sapiens, ntis

муж maritus, i m

мужественно fortiter мужчина vir, i m

мука, мучение cruciamentum, i n; crux, cis f

мы nos

мыслить cogito, avi, atum, are; puto, avi, atum, are; intellego, legi, lectum, e˘re

мысль sententia, ae f; sensus, us m мятеж commotion, onis f; seditio,

onis f

Н

на in; super наверно certe; certo

навстречу obviam

навык usus, us m; consuetude, inis f

награда praemium, ii n над supra; circa; super надежда spes, ei f

надеяться spero, avi, atum, are надо opus est; necesse est; oportet наём conductio, onis f (отдавать в

наём loco, avi, atum, are; colloco, avi, atum, are; брать в наем conduco, xi, ctum, e˘re

назад retrorsum; retro; rursus; in tergum

назначать creo, avi, atum, are; noto, avi, atum, are

называть appello, avi, atum, are; nomino, avi, atum, are

найти invenio, veni, ventum, ire

наказание poena, ae f

наказ(ыв)ать castigo, avi, atum, are; multo, avi, atum, are; punio, ivi, itum, ire

наконец deinde; denique

налог vectigal, is n; tributum, i n; indictio, onis f

намереваться cogito, avi, atum, are; in animo habeo, ui, itum, e¯re

намерение consilium, ii n; inten tio, onis f (с благими намере ниями bono studio)

намного multo

нанимать conduco, xi, ctum, e˘re написать (con)scribo, psi, ptum,

e˘re; inscribe˘re

направо dextrorsum; dextrorsus; ad dextram; dextra

народ gens, ntis f; natio, onis f народный popularis, e; publicus,

a, um

нарушение violatio, onis f; tur bor, oris m; perturbatio, onis f

насилие vis, is f; violentia, ae f наследие reliquiae, arum fpl; he

redium, ii n; patrimonium, ii n наследник heres, edis m; succes

sor, oris m

наследование hereditatio, onis f (вступать в права наследова ния usurpare hereditatem; succedere)

наследовать succedo, cessi, ces sum, e˘re

наследство hereditas, atis f; pa trimonium, ii n

настоящее praesens, ntis n; prae sentia, ae f

настоящий verus, a, um настроение affectio, onis f

243

лежать cubo, bui, bitum, are; jaceo, cui, citum, e¯re

лекарство medicamentum, i n ленивый ignavus, a, um; piger,

gra, um лес silva, ae f

лето aestas, atis f

лечить curo, avi, atum are лживый falsus, a, um

либо vel

лицо persona, ae f; caput, itis n (юридическое лицо collegium, iin)

личный proprius, a, um; ipsius; personalis, e; privates, a, um лишать abalieno, avi, atum, are;

abdico, avi, atum, are (лишать кого л. дожности, места ab officio aliquem tollere / amovere)

лишь modo; solum

ловить capio, cepi, captum, e˘re; capto, avi, atum, are

ложь commentum, i n; fraus, fraudis f; falsum, i n

лошадь equus, i m; caballus, i m (рабочая)

луч radius, ii m лучше melius; potius

лучший melior, ius; optimus, a, um; potior, ius; potissimus, a, um

льгота beneficium, ii n; venia, ae f любовь amor, oris m; venus, (e)ris f любой qualiscumque; quilibet;

quivis

люди homines; gens

М

мало parum; paulum

малый parvus, a, um; minor, us мальчик puer, pueri m

март Martius, ii m мать mater, tris f медленно tarde; lente

между inter

международный internationalis, e менее, меньше minus; parcius менять muto, avi, atum, are меняться vertor, rsus sum, verti;

mutuor, atus sum, ari

мера mensura, ae f; modus, i m (сверх меры super debitum; сверх всякой меры per super gressum)

мёртвый mortuus, a, um (мерт вый капитал pecunia, ae f otiose)

место locus, i m

месть ultio, onis f; vindicta, ae f месяц mensis, is m

метод methodus, i f; via, ae f мечта somnium, ii n; opinio, onis f миллион millio, onis m

минус signum, i n negativum

мир mundus, i m; orbis, is m; universus; cosmos, i m; univer sum, i n

мир pax, pacis f младший minor natu

мнение opinion, onis f; setentia, ae f

многий multus, a, um; plures; plurimi

много multum; nimio

множество multitude, inis f; nu merus, i m; copia, ae f

можно licet; potest мой meus, a, um молва fama, ae f

молодой juvenis, e; parvus, a, um молчание silentium, ii n; tacitur

nitas, atis f

молчать taceo, ui, itum, e¯re

242

О

о de

обвинение criminatio, onis f; accusatio, onis f

обвинитель accusator, oris m обвинительный accusatorius, a,

um (обвинительный акт libelli accusatorii)

обвинить, обвинять accuso, avi, atum, are; culpo, avi, atum, are (обвинять в уголовном пре ступлении accusare capitis; об винять в убийстве accusare inter sicarios)

обвиняемый reus, a, um; peri clitans, ntis

обеспечение cautio, onis f обещание pollicitatio, onis f;

promissum, i n

обещать polliceor, icitus sum, eri; promitto, misi, missum, ere;˘ ostendo, ndi, ntum, ere

обида contumelia, ae f; injuria, ae f обилие copia, ae f

обладать polleo, ui, , e¯re; habeo, ui, itum, e¯re

обманывать fallo, fefelli, falsum, e˘re; illudo, lusi, lusum, e˘re

обмен mutatio, onis f; permu tatio, onis f

обменивать muto, avi, atum, are; permuto, avi atum, are; com muto, avi, atum, are

обрабатывать colo, ui, cultum, e˘re; elaboro, avi, atum, are; tracto, avi, atum, are

образ modus, i m; forma (hu mana); facies, ei f (каким обра зом quo modo)

образец species, ei f; exemplum, i n; exemplar, is n

обращение appellatio, onis f; conversatio, onis f (обращение

за советом consultatio, onis f; обращение с речью к кому л. allocutio, onis f)

обслуживать servio, ivi, itum, ire обстоятельство res, ei f; titulus, i m (обстоятельства таковы res

hoc statu est)

общение usus, us m; communitas, atis f

общество societas, atis f; col legium, ii n; consortium, ii n; civitas, atis f

общий communis, e; generalis, e; totus, a, um

объявить edico, xi, ctum, e˘re; appello, avi, atum, are; nuntio, avi, atum, are; declo, avi, atum, are

объяснение explanatio, onis f; explicatio, onis f; interpre tatio, onis f

объяснить explano, avi, atum, are; explico, avi, atum, are

обыкновенный, обычный ordi narius, a, um

обыск pervestigatio, onis f; per scrutatio, onis f

обыскивать ruspo, avi, atum, are; pervestigo, avi, atum, are

обычай mos, moris, m (обычай вместо закона mos pro lege)

обязанность munus, eris n; of ficium, ii n

обязательство obligatio, onis f; receptum, i n

огонь ignis, is m

ограбить expilo, avi, atum, are; spolio, avi, atum, are

ограбление expilatio, onis f; spo liatio, onis f

один unus, a, um

одиннадцать undecim

245

наука scientia, ae f; doctrina, ae f; disciplina, ae f

находить invenio, veni, ventum, ire; reperio, peri, partum, ire находиться sum, fui, esse; con

sisto, stiti, e˘re

начало initiu, ii n; principium, ii n начать incipio, cepi, ceptum, e˘re наш noster, tra, um

не non; haud; ni; ne; haudqua quam

небо caelum, i n

невеста sponsa, ae f; destinata, ae f невестка nurus, us f невиновность innocentia, ae f невиновный innocens, ntis; in

nocuous, a, um

недалеко haud (non) procul (a); non longe; prope

неделя hebdomas, adis f; septi mana, ae f

недоверие diffidentia, ae f; sus picio, onis f

недостаток defectus, us m; vitium незаконный illegitimus, a, um;

injustus, a, um

незнание inscientia, ae f; igno rantia, ae f

неизвестный incognitus, a, um; ignotus, a, um

некий aliqui

некогда olim; quondam; aliquando некоторый aliqui; certus, a, um некто quidam; aliquis

нельзя non posse; non licet ненавидеть odi, , odisse ненависть odium, ii, n необходимость necessitas, atis, f;

necessitudo, inis, f; opus, eris n

необходимый necessaries, a, um; inevitabilis, e

неподкупный incorruptus, a, um

неправильно perperam

несколько aliquantum; aliquot (несколько раз aliquoties)

несправедливость injuria, ae f; injustitia, ae f

несправедливый improbus, a, um; injustus, a, um

нести, носить fero, tuli, latum, ferre; subio, ivi, itum, ire

нет non; immo;

неудача male gesta res, rei, f; incommodum, i n

нечаянно 1. (неожиданно) ab rupte; subito; 2. (ненарочно) imprudenter

ни nec; neque; neve; neu

ниже 1. (сравн. степ. к низкий) humilior, ius

низкий humilis, e

никакой nullus, a, um; nemo, inis m

никогда nunquam

никто nemo, inis m; nullus, a, um ничей neminis; nullius;

ничто, ничего nihil, nil

но at; sed

новобрачная nympha, ae f

новость novitas, atis f новый novus, a, um

нога pes, pedis, m; crus, cruris, n норма norma, ae f; mensura, ae f;

regula, ae f ночь nox, ctis f

ноябрь November, bris m нрав mos, moris m

нравиться placeo, ui, itum, ere; (очень) perplace¯re (alicui)

нуждаться egeo, ui, , e˘re

нужно decet; necesse est; opus est; usus est; oportet

нужный necessarius, a, um

244

ivi, itum, ire; defendo, ndi, nsum, e˘re

очень maxime; nimis ошибаться erro, avi, atum, are

ошибка erratum, i n; error, oris m

П

падать cado, cecidi, casum, e˘re падчерица privigna, ae f палач carnifex, icis m память memoria, ae f

пари pignus, oris n пасынок privignus, i m

пеня opprobrium, ii n; convicium, ii n; poena, ae f

первый primus, a, um

перед ante; prae; ob; palam; supra; ante

переда(ва)ть trado, didi, ditum, ere˘

переносить, перенести transfero, tuli, latum, transferre

петь canto, avi, atum, are писать scribo, psi, ptum, e˘re письмо epistola, ae f

пить bibo, bibi, , e˘re

плавать naro, avi, atum, are; nato, avi, atum, are

плакать fle¯o, evi, etum, e¯re

план ichnographia, ae f; mappa, ae f; propositum, i n

племя gens, ntis f племянник nepos, otis m

плохо male

плохой malus, a, um по ad; per; secundum победа victoria, ae f

победитель victor, oris m

побеждать, победить vinco, vici, victum, e˘re; triumpho, avi, atum, are

повинность munus, eris n; servi tus, utis f

повод ansa, ae f; causa, ae f

под sub

подкуп corruptela, ae f; corrup tio, onis f

подлог fraus, fraudis f; falsum, i n подлость nequitia, ae f

поднимать, поднять levo, avi, atum, are

подозрение suspicio, onis f подпись subscriptio, onis f; titu

lus, i m

подруга amica, ae f; puella, ae f; socia, ae f

подсудимый reus, i m

подтверждение confirmatio, onis f; testimonium, ii n; fides, ei f подчинять subordino, avi, atum, are; submitto, misi, missum, ere˘ подчиняться obtempero, avi,

atum, are

познавать cognosco, novi, nitum, ere

пока adhuc; nondum; donec; dum показание testimonium, ii n; indicium, ii n (показание про тив кого л. testimonium in ali quem; давать показания tes

timonium dicere, dare) показ(ыв)ать (de)monstro, avi,

atum, are; indio, avi, atum, are покупатель emptor, oris m покупать ememi, emptum, e˘re полагать aestimo, avi, atum, are;

censeo, ui, censum, e¯re

поле area, ae f; ager; agri m; campus, i m

полезный utilis, e

полный completus, a, um; plenus, a, um

получить capio, cepi, captum, e˘re польза utilitas, atis f; commo

dum, i n; usus, us m

247

однажды semel; olim

однако tamen; quamquam; sed ожидание exspectatio, onis f;

spes, ei f

означать significo, avi, atum, are; denoto, avi, atum, are

оказываться appareo, ui, itum, ere˘ окно fenestra, ae f; lumen, inis n около ad; apud; circa; juxta;

prope; non procul

он, она, оно hic, haec, hoc; is, ea, id; ille, illa, illud

опасность periculum, i n опасный periculosus, a, um описание descriptio, onis f опись descriptio, onis f

оплатить, оплачивать solveo, uui, tentum, e¯re

оправдание excusatio, onis f; ab solutio, onis f

оправдать, оправдывать excuso, avi, atum, are; absolvo, lvi, lutum, ere˘

опыт experientia, ae f оратор orator, oris m

организация constitutio, onis f; institutum, i n

орёл aquila, ae f оружие arma, orum

освобождать libero, avi, atum, are; absolvo, lvi, lutum, e˘re

осень autumnus, a, um оскорбление contumelia, ae f (ос

корбление словом injuria ver balis; оскорбление делом in juria realis)

основа basis, is f; fundamentum, i n основать condo, didi, ditum, e˘re основной principalis, e особенность character, eris m;

proprietas, atis f

оставаться maneo, nsi, nsum, e¯re остров insula, ae f

острый acer, cris, cre

осудить, осуждать condemno, avi, atum, are

осуждение condemnatio, onis f осуждённый condemnatus, a, um от a (ab, abs); de; e; ob; per

ответ responsum, i n

ответственность periculum, i n ответчик reus, i m

отвечать, ответить respondeo, ndi, nsum, e¯re

отда(ва)ть reddo, didi, ditum, e˘re отдых requies (animi, corporis);

otium, ii n

отдыхать, отдохнуть quiesco, evi, etum, e˘re

отец pater, tris m; parens, ntis m; papa, ae m

отказ detrectatio, onis f; repulse, ae f

отказ(ыв)ать nego, avi, atum, are отказ(ыв)аться abdico, avi, atum,

are

откуда unde; ex quo loco отличие differentia, ae f отношение relatio, onis f отрицать (de)nego, avi, atum, are отсутствие absentia, ae f

отсутствовать absum, afui, abesse отчаиваться despero, avi, atum,

are

отчего cur; quamobrem; quare; qui (modo)

отчёт relatio, onis f отчим vitricus, i m

охрана protectio, onis f; custodia, ae f

охранник custos, odis m охранять tego, xi, ctum, e˘re;

servo, avi, atum, are; custodio,

246

превращать, превратить muto, avi, atum, are; trasformo, avi, atum, are

предавать trado, didi, ditum, ere предлагать fero, obtuli, oblatum,

offerre

предмет res, ei f; argumentum, i n; thema, atis n

преднамеренно destinato; ex destinato; consulto

преднамеренный volens, ntis; spontivus, a, um

предок ancestor, oris m; proge nitor, oris m; majores, um предписание praescriptum, i n;

praescriptio, onis f предпочитать antepono, posui,

positum, e˘re; praepono, posui, positum, e˘re

представитель actor, oris m; repraesens, ntis m; repraesen tans, ntis m; auctor, oris m

предупреждать praedico, xi, ctum, ere;˘ praecaveo, cavi, cautum, ere˘

предъявитель redditor, oris m предъявить praepono, posui, po

situm, e˘re

преемник successor, oris m; he res, edis m

преимущество praestantia, ae f; privilegium, ii n

прекращать cesso, avi, atum, are преобладать praevaleo, ui, , e¯re препятствие impedimentum, i n;

obstaculum, i n преследование persecutio, oni, f;

insectatio, onis f преступление scelus, eris n;

delictum, i n; crimen, inis n; maleficium, ii n; malum, i n

преступник scelestus, i m; noxi us, ii, m; nefarius, ii m

преступность criminalitas, atis f преступный scelestus, a, um;

sceleratus, a, um; criminalis, e претор praetor, onis m

при sub; apud; ad

прибывать venio, veni, ventum, ire; adeo, ii, itum, ire

приветствовать saluto, avi, atum, are

приводить fero, tuli, latum, af ferre

привычка consuetudo, inis f приговор sententia, ae f приговорить damno, avi, atum,

are; condemno, avi, atum, are признак character, eris m; nota,

ae f; signum, i n

приказ jussum, i n; mandatum, i n; imperatum, i n; praedictum, i n; edictum, i n

приказать impero, avi, atum, are; mando, avi, atum, are

пример exemplum, i n; exemplar, is n

приходить venio, veni, ventum, ire

причина causa, ae f причинный causalis, e приятный gratus, a, um

про de

проблема problema, atis n; quaestio, onis f; deliberatio, onis f

продать, продавать vendo, didi, ditum, e˘re

проживать (прожить) habito, avi, atum, are; vivo, xi, ctum, ere произведение opus, eris n; opera,

ae f; scriptum, i n

прокурор actor, oris m publicus промедление cunctatio, onis f;

mora, ae f

249

пользование usus, us m помогать, помочь juvo, juvi,

jutum, are; expedio, ivi, itum, ire; bene facio, feci, factum, e˘re по1моему credo; mea (quidem)

sentential

помощник, помощница adjutor, oris m; adjutrix, icis f; minister, tri m

помощь auxilium, ii n (при помо щи ope)

понедельник dies, ei m/f Lunae; feria, ae f secunda

понимать intellego, legi, lectum, e˘re

понятие notio, onis f; notitia, ae f поручать mitto, misi, missum, e˘re; manado, avi, atum, are;

commendo, avi, atum, are поручение mandatum, i n поручитель intercessor, oris m поручительство intercessio, onis

f; satisdatio, onis f; sponsio, onis f

порядок ordo, inis f; institutum, i n; structura, ae f

после post; posterius; sub; ultra; infra; proxime; secundum

последний postremus, a, um посредник arbiter, tri m; leno,

onis m

постоянный constans, ntis

поступок actum, i n

потом dein(de)

похожий similis, e; propinquus, a, um

почему cur; quamobrem; quod; quid

почти fere; paene; quasi

пощада venia, ae f; clementia, ae f; indulgentia, ae f

поэтому idcirco; quo

появляться appareo, ui, itum, e¯re; compareo, ui, itum, e¯re правда veritas, atis f; verum, i n

правило lex, legis f; regula, ae f правильно vere (dicere); recte;

probe; verum est

правильный rectus, a, um; regu laris, e; planus, a, um; justus, a, um; verus, a, um

право jus, juris n; potestas, atis f непреложное (неотъемлемое)

право jus certum

права суверенитета jura summi imperii

права личности jura personarum торговое право lex mercatoria избирательное право jus suffra

gii; suffragium ii n (novorum civium)

права гражданства без избира тельного права civitas sine suffragio

право выбора arbitrium, ii n право голоса suffragium, ii n право гостеприимства hospitium,

ii n

право иска petitio, onis f

право на вступление в брак conubium, ii n

право пользования водой haus tus, us m

право прохода iter, itineris n право собственности mancipium,

ii n; proprietas, atis f правовед juris peritus, i m правоведение juris scientia, ae f;

juris prudentia, ae f

правонарушение injuria, ae f правонарушитель legirupa, ae m/f

правосудие justitia, ae f

правый dexter, tra, um; rectus, a, um

248

род genus, eris n родина patria, ae f

родители parentes; genitores рождать genero, avi, atum, are;

gigno, genui, genitum, e˘re; creo, avi, atum, are

рождаться nascir, natus sum, nasci; gignior, genitus sum, gigni

рот os, oris n рука manus, us f

русский Rossicus, a, um; Rus sicus, a, um

рядом ad; apud; circa; juxta; prope; propter; non procul

С

с, со cum

садиться sid, sidi/sedi, sessum, e˘re

сам ipse, ipsa, ipsum

санкция (отрицательная) repro batio, onis f; (положитель ная) probatio, onis f; sanctio, onis f; poena, ae f

свадьба nuptiae, arum fpl; taeda, ae f

сведения notitiae, arum fpl; sci entia, ae f

свекор socer, eri m свекровь socrus, us f

свет lux, cis f; lumen, inis n свет orbis, is m; mundus, i m свидание congressus, us m свидетель testis, is m свидетельство testimonium, ii n свобода libertas, atis f

свободный liber, era, um; libe ralis, e

свой meus, a, um, tuus, suus, nos ter, vester; ipsius

свойство proprietas, atis f; cha racter, eris,m

сегодня hodie

семнадцать septendecim; decem septem

семь septem семьдесят septuaginta семьсот septingenti

семья familia, ae f; domus, i f сентябрь September, bris m сестра soror, oris f

сигнал signum, i n; lituus, i m сидеть assideo, sedi, sessum, e˘re сила vis, is f

сильный validus, a, um; fortis, e сирота orbus, i m; orba, ae f скрывать abdo, didi, ditum, e˘re слабый debilis, e; imbecillus, a, um слава gloria, ae f; fama, ae f следователь quaesitor, oris m;

investigator, oris m следовательно ergo; igitur; ita

que

следствие cognitio, onis f; conse quentia, ae f (последствие, ре зультат)

следует oportet; decet словесный verbalis, e слово verbum, i n слуга minister, tri m

служить servio, ivi, itum, ire случай casus, us m

слушать, слышать audio, ivi, itum, ire

смерть mors, mortis f смеяться rideo, risi, risum, e¯re

смотреть specto, avi, atum, are; video, vidi, visum, e˘re

смысл sensus, us m; sententia, ae f собирать colligo, xi, ctum, e˘re собственный proprius, a, um; su

us, a, um

251