9-МАВЗУ
.pdf
Социологик тадқиқот дастурининг тузилиши
3.Назарийметодологик қисм
1.1. Социологик муаммони ишлаб чиқиш, тадқиқот мақсади ва вазифасини белгилаш.
1.2. Тадқиқот объекти ва предметини белгилаш.
1.3. Асосий тушунчаларни ишлаб чиқиш.
1.4. Тадқиқот предметининг дастлабки тахминий таҳлили.
1.5. Ишчи фаразни ишлаб чиқиш.
2.Амалий социологик тадқиқот иш жараёни қисми
2.1. Тадқиқотнинг умумий режаси.
2.2.Асосий амалий иш жараёнлари.
2.3.Танлов ишлари.
2.4.Дастлабки олинган социологик
маълумотларни таҳлил қилиш усулларининг таснифи.
2.5. Тадқиқот натижаларини умумлаштириш назарда тутилган йўналишлар.
3.Хулоса қисми
3.1. Тадқиқот натижаларининг мазмунан таснифи.
3.2. Буюртмачига тадқиқот натижаларини тақдим қилиш шакллари (асосий хулосалардан иборат ҳисобот, амалий таклифлар, тавсиялар ва тадбирлардан иборат).
ФАРАЗ (ГИПОТЕЗА)
Гипотеза – илмий тушунчалар ўртасидаги алоқанинг характери ҳақида тахминий қараш, илмий фараздир. Аниқ гипотеза тадқиқот методлари орқали текширилади.
Фаразни ишлаб чиқиш эмпирик маълумотларни тўплаш ва таҳлил қилишдаги мантиқий асосни ишлаб чиқиш , демакдир.
Агар тадқиқотчи томонидан илмий фараз ишлаб чиқилган бўлса , эмпирик маълумотлар ва тадқиқот натижалари шу ишчи фарази тўғри эканлигини текширишга, уни тасдиқлашга ёки бекор қилишга хизмат
қилади.
Эмпирик тадқиқот фарази бўлмаса, унда социологик тадқиқотнинг илмий даражаси паст бўлади.
Бирламчи маълумотларни йиғиш усуллари
• Сўров методи
• Кузатиш методи
•Ҳужжатларни таҳлил қилиш методи
•Социал эксперимент
Сўров:
•Сўров методи дейилганда кишиларнинг субъектив дунёси, яъни уларнинг бирор ҳодиса ва жараён ҳақидаги фикрларини, нуқтаи назарни ўрганишга қаратилган метод тушунилади. Ўтказилиш шаклига кўра 2 турга бўлинади:
•1. Ёзма (анкетали сўров)
•2. Оғзаки (интервью)
•Ўтказиш техникасига кўра сўровлар телефон орқали,
матбуот орқали, почта орқали, интернет тармоғи орқали каби турларга бўлинади.
Анкета саволлари турлари:
•Очиқ
•Ёпиқ
•Ярим очиқ (ярим ёпиқ)
•Альтернатив
•
Фильтрловчи
• Назоратли
Интервью турлари:
•Стандарт
•Ярим стандарт
• Эркин
• Ёпиқ 
• Очиқ
Кузатиш:
•Очиқ (назоратли)
•Ёпиқ (инкогнито)
•Умумқамровли (ностандарт)
•Умумқамровсиз (стандарт)
•
Дала шароитида
• Лаборатория шароитида 
• Ичкаридан
• Четдан
Ҳужжатларни таҳлил қилиш усули:
Социологияда ҳужжат деганда ёзма равишда қайд этилган 
ҳар қандай маълумот тушунилади.
Ҳужжатларнинг турлари:
•Расмий ва норасмий
•шахсий
•
статистик маълумотлар
•аудиова видеотасмалар
•расмлар, иконалар.
Ҳужжатларнинг мазмунини миқдорий таҳлил қилиш усулига
контент-анализ дейилади.
Тажриба (эксперимент):
•Экспост-факто эксперимент
•Таққослаш тамойилига асосланган эксперимент
•Проектли эксперимент
Социология фанида бошқа фанлардан ўзлаштирилган методлар
Социал Фокус гуруҳ Социометрия
эксперимент