6-МАВЗУ
.pdfҚатламлар
Юқори
Ўрта
Қуйи
Социал мобиллик
Жамиятни ижтимоий қатламлар, гуруҳларга бўлиш мезонларини олдинга сурган социал стратификация назарияси социал мобиллик назариясининг шаклланишига методологик асос бўлиб хизмат қилади
Социал мобиллик деб индивид ёки гуруҳ томонидан жамият стратификацион тизимида эгаллаган социал мақомини,статусини ўзгариши, яъни инсонларнинг социал кўчишига айтилади.
«Социал мобиллик» |
Мобиллик инглизча |
|
термини социологияга |
||
mobilite- «кўчиш», |
||
П.Сорокин томонидан |
||
«сафарбарлик» |
||
1927 йилда киритилган |
||
маъносини англатади |
Социал мобиллик турлари
Вертикал социал мобиллик
юқорига ва пастга
йўналтирилган бўлади.
Вертикал социал мобиллик ҳаёт давомида инсон юқори
статусининг қуйига, қуйи
статусининг юқори
даражадагисига
алмашишидир.
Горизонтал социал мобиллик
индивиднинг бир социал
қатламдан шу даражада
жойлашган бошқа бир
қатламга ўтишини
англатади.
Мобилликнинг бу тури
яшаш жойи (миграция)ни,
бошқа диний гуруҳга
(динини ўзгартириши ва ҳ.к.)
ўтишни билдиради.
Социал мобиллик классификацияси
индивидуал ва гуруҳий
авлодлараро ва авлодлар ичидаги
ихтиёрий ёки мажбурий
Маргиналлик
Индивид ёки социал гуруҳнинг социал кўчиш оқибатида икки социал бирлик, икки маданият орасида бўлиш феномени маргиналлик деб аталади.
Индивидлар маргиналлашуви кўпинча горизонтал мобиллик натижасида (аввало, миграция, эмиграция, шаҳардан қишлоққа, қишлоқдан шаҳарга) содир бўлади.
Замонавий Ўзбекистоннинг стратификацион тизимлари
1)Ижтимоий касбий таснифга кўра типлар.
2)Қавм-сулолавий асосларга кўра типлар.
3)Маданий-эстетик даражаларга кўра типлар.
4)Ёш даврларига кўра типлар.
5)Этно-ҳудудий типлар.
6)Диний-конфессионал типлар.
7)Партиявий-эътиқодий фарқларга кўра типлар.
8)Уруғ-қабилавий типлар.
9)Муайян манфаатлар доирасида уюшган корпоратив типлар. 10) Жинсий таснифга кўра типлар.
11) Ҳуқуқбузарликка мойилликка кўра типлар.
12) Маданий-рамзий интилишларга, қизиқишларига кўра аҳоли типлари.
ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН
РАҲМАТ!!!