4-МАВЗУ
.pdf
Шахс эҳтиёжлари
табиий
нафас олиш, овқатланиш, ухлаш ва ҳ.к.
социал
мулоқот, билим олиш, меҳнат қилиш ва ҳ.к.
Шахс манфаати турлари
асосий
муносабат 
иккинчи
даражали
мақсадли
Шахс |
ҳаракат |
|
манфаати |
||
мақсадсиз |
||
|
||
|
таянч |
йўналиш
: |
Ҳаракат манфаат шахснинг у |
|
Муносабат манфаат |
ёки бу фаолият соҳасида |
|
шахснинг фаолияти жараёнида |
||
қатнашишида намоён |
||
у ёки бу объектдаги воқеа ва |
||
бўладиган манфаатдир, |
||
ҳодисаларга нисбатан |
||
шахснинг фаолият |
||
қизиқувчанлигини англатади |
||
жараёнининг активлиги ёки |
||
|
||
|
пассивлигини билдиради |
|
Шахс манфаати – индивид |
||
фаолиятининг у ёки бу эҳтиёжни |
||
қондириш билан боғлиқ |
||
йўналганлигидир |
||
Таянч манфаат шахснинг |
Йўналиш манфаат |
|
бошқа шахслар, гуруҳлар |
||
манфаатлар ичида мураккаб |
||
билан узоқ социал |
||
ҳисобланади, чунки шахс |
||
таъсирлашув жараёнида ва |
||
манфаатларидан бирини, яъни |
||
турли шахслараро, гуруҳлараро |
||
ўзи учун муҳимини танлашини |
||
мунсабатларда маълум бир |
||
талаб қилади |
||
фаолиятда ёки ижтимоий |
||
|
||
муносабатларда шаклланади |
|
|
Шахснинг типи у яшайдиган жамиятнинг ижтимоий тузилишига боғлик. Шахснинг шаклланишини белгиловчи омиллар қуйидагилардан иборат:
1)Ижтимоий сиёсий тузум;
2)Тарбия ва таълим тизими;
3)Турмуш;
4)Меҳнат фаолияти;
5)Ижтимоий фаолият;
6)Оила ва б.
Шахснинг социал типлари
• Анъаналарни сақловчи; 
• Идеалист;
• Фрустрациялашган (тушкунликдаги) 
шахс;
• 
Идеал тип;
• Реалист;
•Гедонистик;
•Модал тип;
• Базис тип.
Шахс шаклланишига таъсир этувчи омиллар:
индивидуал тажриба
гуруҳ тажрибаси
маданият, социал муҳит
табиий муҳит
биологик ирсият
Ижтимоийлашув – инсоннинг жамиятга қўшилиши учун жамиятда 
мавжуд бўлган ва шаклланган ҳатти-ҳаракатлар , меъёрлар, қадриятлар, маданият, дин, тарбия, билим ва малакаларни, урфодатларни ўзига сингдириб бориши ва ўзлаштиришига айтилади
Интериоризация – шахснинг ўз хоҳиши, интилиши ва иродаси орқали жамиятга қўшилиши
Адаптация – шахснинг жамиятда мавжуд бўлган воқеликка кўникиши ёки мослашиши
Социологияда ижтимоийлашув даврларига ёндашувлар:
меҳнатгача бўлган давр; |
|
меҳнат даври; |
1-давр – гўдаклик даври |
меҳнатдан кейинги давр. |
|
|
(1 ёшдан 4 ёшгача); |
|
2-давр – болалик даври |
|
(4 ёшдан 10 ёшгача); |
|
3-давр – ўспиринлик даври |
|
(10 ёшдан 13 ёшгача); |
|
4-давр – ўсмирлик даври |
|
(13 ёшдан 18 ёшгача); |
|
5-давр – меҳнат даври; |
|
6-давр – меҳнатдан кейинги- |
|
нафақа даври. |
Оила |
Мактаб |
|
Ижтимоийлашув |
|
? |
агентлари |
Тенгдошлар |
? |
ОАВ |
Оила |
Мактаб |
Ижтимоийлашув
Жамоат агентлари 
Тенгдошлар ташкилотлари
Сиёсий |
ОАВ |
|
институтлар |
||
|