Түрлі–түсті отшашу құрамдары

Жалын түсі	Компонент құрамы %
	тотықтырғыш		жанармай			жаңғыш зат
	NH4CIO4	Sr(NO3)2	идитол	уротропин
Қызыл	30-40	35-40	5-10	15-20	Тиомочевина 5 ферроцен 0,5
Сары	52-58	-	9-12	14-16	Na2C2O4 17-22
Көк	74-84	-	-	13-19	CuCI 3-7
Ақ	67-73	-	3-7	17-23	Sb2S3 3-7

Өзін­өзі тексеруге арналған сұрақтар:

1. Пиротехникалық құрамдар халық шаруашылығында қандай мақсаттарда қолданылады?

2. Термиттік құрамдар қандай мақсаттарда қызмет етеді?

3. Термиттік құрамдар арқылы қандай газдар алынады және алыну жолдары?

4. Сіріңкелік құрам дегеніміз не?

5. Отшашудың қандай құрамдары болады?

13. Пиротехникалық өндірістердегі технологиялар мен құрал - жабдықтар

13.1 Пиротехникалық өндірістің сызбасына қойылатын талаптар

Қазіргі заманғы пиротехникалық өндірісте әртүрлі салалар мен цехтар бір жүйеге қосылып жұмыс жасайды және әр сала өзіне тән жұмыс атқарады.

Кез келген пиротехникалық өнімді өндіру кезінде әр түрлі келесі фазаларға бөлінеді:

1.қоспаны дайындау (металл ұнтағын себу, майдалау, кептіру және тотықтырғыштарды, басқа қосылыстарды майдалау);

2.құрамды дайындау (қоспаларды араластыру алдында олардын салмағын, көлемін есептеу, араластыру, түйіршіктеу, кептіру және полимерлеу);

3.шашкаларды пішіндеу, құю, тығыздау.

4.пиротехникалық өнімді жинау, құрастыру.

5.қағаз, пластмасса, металл корпустарын дайындау.

6.шашка, зарядтарды және дайын өнімдерді сынақ жасап тексеру.

Бұл әр фазаның өзіндік өндірістік базасы болады және олар арнайы керекті техникамен, құрал–жабдықтармен, приборлармен жабдықталады.

Кез келген пиротехникалық өнім келесі жалпы талаптарға жауап беру керек:

• өндіріс орнының тазалығы, қоспаға әртүрлі бөгде заттардың түсуін алдын алу;

• өрт кезіндегі жарылысқа төтеп беретін құрал–жабдықтар мен аппараттармен қамтамасыз ету;

• өндірістегі ылғал мен температуралардың қалыпты болуы;

• техникалық процестерді жүзеге асыру кезінде техника қауіпсіздігін сақтау;

Пиротехникалық өнімнің тиімділігі мен қауіпсіздігі компоненттердің сапасына байланысты.Дайындалатын құрамның сапасын аналитикалық лабараториялар мен техникалық бақылау бөлімшелері саралайды.

13.2 Компоненттерді дайындау

Компоненттер пиротехникалық өндіріске әртүрлі қораптарда келеді. Мысалы,магний, алюминий ұнтағы, Аl-Мg құймасы металл қораптарда келеді; цирконий – металл қорапта немесе полиэтилен қапшықта келеді.

Банкілердегі қақпақты ашу ұшқынның пайда болуының алдын алу үшін түсті металдар сынықтармен жүзеге асады. Соңғы жылдар ішінде ұнтағы бар металл банкілерді ашатын жаңа аппараттар енгізіліп жатыр. Бұл операциялар өртке қауіпті болғандықтан аппараттармен жұмыс істеу дистанционды жүзеге асады. Қақпақты ашатын аппараттың ең қарапайым түрі арнайы ашылатын клині бар қондырғы.

Құрылғы төмен қарай бағытталып, арнайы металл жанғышы бар банкалар тесіледі, құрылғы жоғары қарай көтерілгенде қақпақты өзімен бірге алып кетеді. Ұнтағы бар металл банкілер арнайы арбаларда орнатылады және себуге сол арбалардың көмегімен жүзеге асады.

Магний ұнтағы, аллюминий мен АМ құймасы кептірілмейді себебі олар гигроскоптық қасиет көрсетпейді және пиротехникалық зауыттарға қолдануға дайын болып келеді. Цирконийді арнайы вакуум– кептіргіш қондырғыда кептіреді.

Тотықтырғыштар зауыттарға көбіне ағаш бөшкелерде немесе қағаз қапшықтарда келеді. Мұндай тасымалдау түрі герметикалық жоғары емес, сондықтан тотықтырғыш кептіруге ұшырайды.

Тотықтырғыштардың пиротехникалық өнімдерге қосу кезіндегі ылғалдылығы 0,2 % -дан жоғары болмау керек.

Қағаз қапшықтардағы тотықтырғыштар қолмен босатылады.

Майдалаудан өткен тотықтырғыштар кептіруге ұшырайды. Тотықтырғыштар аз мөлшерде керек кезде вакуум құрғатқыштар қолданылады.

Шкафтың техникалық сипаттамалары:

Енгізу беті, м2	2,5
Қыздыру беті, м2	6,27
Қалдық қысым, Н/м2	2660
Плитаның размері, м	0,73 х 0,61
Плитаның саны	7
Плиткадағы бу қысымы МН/М2	0,4
Ұзындығы	1,2
Ені	1,28
Биіктігі	2,04
Масса, кг	817

Шкафтың өнімділігі тәжірибе жолымен анықталады. Компоненттің биіктігі 20мм , шкаф қысымы 2,66х10³Н/м² және бу температурасы 110^оС болған кезде әртүрлі тотықтырғыштарға байланысты 50–100 кг/сағ өнім береді.

Вакуумды кептіргіш өнімнің шаңдануын алдын алады. Оның кемшілігіне жұмыстың периодтылығы және салу мен төгуге кететін қол еңбегін жатқызуға болады.