26 Сурет. Цилиндрлi тiстi берiлiстi сапалы
және (ә...в ) сапасыз құрастыруда дақтардың (а ) орналасуы
1. Байланысу дағы (26, б сурет) тiстің бiр жағында орналасқан. Бұл мойынтректерге корпуста тістерді немесе саңылауларды қиғаштану кесу кезінде доңғалақтардың қиғаштануы туралы куәландырады. Байланысу дағы егер тiстi доңғалақтың 180° бұрылысында бұрылмаса онда корпуста саңылауларлы өс қайта шапқан; берiлістің осы жағдайында берілісті шешіп алып, саңылауларды қайта ұштап кеңiтiп және оларда төлкенi баспалау керек.
2.Байланысу дағы (26,в сурет) тiстiң жоғарғы бөлiгiнде орналастырған. Себебі, бұл мойынтректерге өте үлкен радиал саңылауы, сонымен бiрге сызба қойылған бiлiк аралық қашықтықтың сәйкессiздiгi корпуста бола алады.
3.Байланысу дағы (26,г сурет) тiстiң аяғында орналастырған. Бұл техникалық талаптарға тiстiң қалыңдығы жеткiлiксiз радиал саңылау туралы сәйкессiздiктiң нәтижесiн куәландырады. Тiстi доңғалақтар бiреуi немесе екеуi де алмастыру осы жағдайда керек болады.
Конусты тiстi берiлiстердi құрастыру
Конусты тiстi берiлiстер екi бiлiктердiң арасындағы қозғалыстың берiлуiн iске асыруға сол әдеттегiдей геометриялық өстердi кеңiстiк қиылысатын бұрыштардың астында 900 қолданады. Конустық берiлістер түзулерi бар доңғалақтармен, қисық және айналма тістермен өте жиi қолданады. Жасауды түбегейлi қиындықты доңғалақтар қисық және айналма тістермен, түзулерi бар доңғалақтардың алдында түбегейлi артықшылығы болады - олар байсалды жұмыстан астам берiлулердi қамтамасыз етедi және үлкенiрек берiктiктерге ие болады, осыған байланысты машина жасаудағы кең тарату жеткiлiктi. Қисық және айналма тістермен конусты тiстi берiлiстер үлкен қуаттардың берiлуi үшiн биiк округтық жылдамдықтарда қолданады. Конустық тiстi берiлiс сипаттайтын негiзгi параметрлермен (27 сурет) келесi болып табылады: бiлiктi берiлiс бұрышының межелерi; берiлудiң доңғалақтардың әрқайсылары үшiн бастапқы конустың бұрышы; тiстi iлiктiрудi модуль; берiлудiң тiстi доңғалақтарының тістерін сан; I жасаушы берiлудiң доңғалақ берiлетiн күштерден сүйене анықтаған бастапқы конустың ұзындығы.
27 Сурет. Конусты тiстi берiлiстiң iлiктiру элементтерi
Цилиндрлiктермен салыстырғанда конусты тiстi берiлiстер кемшiлiктердiң алдын алады: (шамамен 15% ке) кiшi жүктеме қабiлеттiлiгi берiлулердiң бiрдей габариттi өлшемдерiнде; күрделiрек және аяулы жасау; корпуста құрастырудың жанында күрделi жинақтаудан астам берiлулер; қашықтық-тардың орталық ойыншыларының межелерiнiң ауытқуына үлкен сезгiштiк; бiлiктердiң тiрек жұмыс iстейтiн үлкен жүктемелер.
Конусты тiстi берiлiстi құрастыруда технологиялық процесс
Келесi жұмыстардың орындауы ескерiледi:
- тiстi доңғалақтарды білікке бекіту және қондыру;
- тiстi доңғалақтарды корпусқа біліктерді қондыру;
- жұмысының байсалдылығын қамтамасыз ету мақсатпен тiстi iлiктiрудi реттеу. Конусты берілістің тiстi доңғалақтарын бiлiкке сол тiзбекті, цилиндрлi берiлістің тiстi доңғалақтарын, сол әдiстермен пайдалана отырып қондырады. Конусты тiстi доңғалақты бiлiкте дұрыстығын және радиалды соғу өкше байланысты орналасуы бойынша анықтайды (28, а...в сурет ) қабылдалған басқа сондай доңғалақпен байланысуға конусты тiстi доңғалақты ендiру эталонды деп айтуға болады.
а - дұрыс iлiктiруде; ә- берiлісте жеткiлiксiз саңылауда;
б, в – дұрыс емес орта аралық қашықтықта;