Өзін-өзі бақылау сұрақтары

1. Жара туралы ұғым,олардың классификациясы.

2. Жарақаттанған жағдайдағы алғашқы медициналық көмек.

3. Қанауды тоқтатудығы алғашқы медициналық көмек.

4. Байлаудың түрлері және оларды түрлі жарақат кезіндегі дененің түрлі бөліктерінің: бас, жоғарғы және төменгі түпкіліктерді дұрыс байлап қолдана білу тәртібі.

5. Байлаудың түрлері және оларды түрлі жарақат кезіндегі дененің түрлі бөліктерінің:кеуденің,іштің аралығы.

6. Сүйек сыну туралы ұғым және олардың белгілері.

7. Жарақат шок және оны алдын алу.

8. Жүрек қызметінің және демнің тоқтау белгілері.

9. Жасанды дем және жүректің бұлталақ массажының жасалу реті.

10. Уақиға орындағы күйудің алғашқы медициналық көмек көрсету ережесі.

Ұсынылатын әдебиеттер

1. Қауіпсіздік және еңбектің күзеті. Под ред. Русака О.М. С.-П.,2001ж.

2. Тіршілік әрекетімнің қауіпсіздігі. Под ред. Белова С.В. М., 2001ж.

3. Расдорожный А.А. Өндірістік қызметтің қауіпсіздігі М., 2003ж.

4. Русак О.Н. Техносфераның қауіпсіздігі. – Красноярск: ВШ, 2003ж.

5. Медициналы апат: Оқу құралым. Под ред. Проф. В.М. Рябочкина, проф. Г.И.Назаренко.-М: «ИНИ Лтд. –272б. ISBN 5-87433-076-3»

6. Н. Тенилбаев «Медициналы апат», Оқу құралым, Алматы, 2005ж.

7. Кошелов А.А. Медициналы апат. Қағида және тәжірибе: (Оқу құралым – Спб., «Паритет», 2000ж.

8. АпанасенкоБ.Г. Төтенше жағдайларда көрсетілетін бірінші медициналық көмек. С.-Петербург. Медицина, 1998ж.

14. Өндірістегі еңбек күзетінің ұйым қызметі.

Студент міндетті:

білуі қажет: ұйымдағы кәсіпорынның еңбек күзетінің қызмет тәртібі, кәсіпорында еңбектің күзетінің күйіне жауапкершілік, еңбек күзетінің қызмет мақсаттары, еңбектің күзетінің жұмыскерінің құқық қызметі, кәсіпорында еңбек күзетінің күйінің мониторингі.

Орындай алу қажет: қарастырып отырған кәсіпорында мекеменің еңбек қызметін дипломдық жобада қарастырып ашу қажет.

Сұрақтың қысқаша мазмұны

Кәсіпорындағы еңбек күзетінің қызметі мекемедегі еңбек күзетіне сенім артады, сондықтан ол дербес құрылымдық бөлімше және ол мекеменің басшысына бағынады. Еңбне қызметі бірігіп басқа да мекеме бөлімшелермен жұмыс жүргізеді, кәсіподақтың комитетімен әрекеттестікте, еңбектің техникалық инспекциясімен және мемлекеттік қадағалаудың жергілікті органдары.

Кәсіпорындағы жұмыстың ортақ жауапкершілігіне еңбек күзетінің басшысы жауап береді, егерде ол жоқ болған жағдайда бас инженер жауап береді.

Еңбек қызметінің негізгі мақсаттары:

- жұмыс орында қауіпті және зарарлы өндірістік фактордың басын ашу;

- нормативті талаптардың тексерісі заң шығарушы және құқықтық актінің еңбек қызметі;

- жұмыс орында жұмыскер туралы еңбек шартының күйі жайлы ақпарат беру;

- күйдің және өндірістік жарақаттардың,кәсіби ауруға шалдығудың себебінің анализі;

- өндірісте кездейсоқ жағдайларда кездесетін іс-шараны ескерту;

- кәсіпорында еңбек күзетінің келісімімен ұжымдық келісім “Еңбек күзеті” қатысады;

-еңбек күзетінің ғылыми зерттеуі,еңбек қауіпсіздігінің енгізуіне қатысты жұмыс;

- тексерістің жүргізілуі, ғимараттың техникалық күйінің тексерісі, жабдықтың және тетіктердің сәйкесінше нормативті талаптары;

- өндірісте қолайсыз жағдайлардың әсерінен туындаған зиянды апатқа ұшыраса, құжаттарды дер кезінде дайындап төлем ақысын алу;

- кәсіпорындағы жұмышылардың еңбек күзеті бойынша білімін коммисияның қатысуымен тексеру.

Еңбек күзетінің жұмысшыларына келесі шарттар көрсетілген:

- тәуліктің әр уақытында кедергісіз өндірістік бөлмелерді қадағалап, еңбек күзетінің сұрақтары бойынша құжаттармен танысу керек;

-көліктің қанаушылығын тоқтату, еңбек күзетінің заңды актілері жабдықтың және жұмыстың өндірісті, нормативті, акті құқық бұзушылығы адам өміріне және денсаулығына айбат тудырады;

-мекемедегі мамандардың еңбек күзету жағдайын бөлімше басшыларының келісімімен текесеру.

Мысал

Кәсіпорындағы еңбек күзетінің нормативтік орта есеппен 1002 адам,оның 145 адамы ауыр жұмыпен айналысуда. Кәсіпорындағы бөлімшелерде өздігінен жұмыс атқарып жатқан қазметкерлер саны 38.Орта айлық есеппен қайта жұмысқа қабылданған жұмыскерлер саны 20.Бір жұмысшының алдағы жылдық жоспары 2000 адам жұмыс уақытының шамасымен. Орта есеппен бір жылда 5 қолайсыз уақиғалар болады.

Шешім

Таблицадан еңбек күзетінің санның лайықты нормативтары есебін аламызШешімін . Результат таблица жүзінде рәсімдейміз табл. 1.

Таблица 1

Еңбек күзетінің сандық есебінің нәтижесі

Жұмыс атауының түрлері	Факторлардың атауы	Бірлік. изм.	Фактор. сандық мағынасы	№ таб.	Нормат. Ч
Жарақаттанған жағдайда және кәсіби ауруға шалдығу ұйымы	Орта есеппен жұмыскердің саны	адам.	1002	1.1	0,21
	Ауыр жұмыспен айналысатындар	адам.	145
Еңбек күзетінің талаптары және оның сәйкестік шарттары	Орта есеппен жұмыскердің саны	адам	1002	1.2	0,39
	Ауыр жұмыспен айналысатындар	адам	145
	Құрылымды бөлімшелердің бірлік саны	бірлік	38
Еңбек күзетінің насихаттар ұйымы	Орта есеппен жұмыскердің саны	адам	1002	1.3	0,40
	Құрылымды бөлімшелердің саны	бірлік	38
Еңбек күзетінің нұсқаулықтың және тәлім-тәрбие ұйымы	Орта есеппен жұмыскердің саны	адам	1002	1.4	0,55
	Орта айлық есеппен қайта қабылданған жұмыскерлер	адам	20
Еңбек күзетінің жоспарланған шаралары	Орта есеппен жұмыскердің саны	адам	1002	1.5	0,33
	Құрылымды бөлімшелердің саны	бірлік	38
Еңбек күзетінің шұғыл тексеріс жағдайы	Орта есеппен жұмыскердің саны	адам	1002	1.6	0,79
	Ауыр жұмыспен айналысатындар	адам	145
	Орта есеппен жұмыскердің саны	бірлік	38
Еңбек күзетінің заң шығарушы және нормативті құқықты актілерді тексеріс	Орта есеппен жұмыскердің саны	адам	1002	1.7	0,12
	Ауыр жұмыспен айналысатындар	адам	145
іс-шараның ұйымындастыруға қатысу, жұмыскер еңбегінің оқтаулы шарттарына нұсқау	Орта есеппен жұмыскердің саны	адам	1002	1,8	0,42
	Құрылымды бөлімшелердің саны	бірдік	38

Кәсіпорындағы қолайсыз уақиға барысында ортақ шығындағы уақытты Т_об формуласымен есептейміз, ортақ шығындағы уақытты бір қолайсыз жағдайдікі деп ескерсек Д_р = 72 ч

Т_о6=Д_рН= 7·25 = 360 ч

(1.3) формуласы бойынша есептейміз. Алдағы жылдағы жоспар есебімен бір жұмысшының алған жарақаты бойынша еңбек күзетінің нормативті есебі Нрв.=2000

Ч₉=Т_об/Н_р.в.=0,18

Алдағы жоспарлардың орындалу тәртібі еңбек күзетінің нормативті есебімен есептеледі

Чн = Ч, + Ч2 + Ч3 + Ч4 + Ч5 + Ч6 + Ч7 + Чя + Ч9

Чн = 0,21 + 0,39 + 0,4 + 0,55 + 0,33 + 0,79 + 0,12 + 0,42 + 0,18 = 3,39адам