Ф. 4-42

С.БӘЙІШЕВ АТЫНДАҒЫ АҚТӨБЕ УНИВЕРСИТЕТІ

БЕКІТЕМІН

ОӘЖ жөніндегі проректор

_______ Қабиева А.Ә.

«Саудадағы бухгалтерлік есеп ерекшеліктері »пәнінен

СИЛЛАБУС

Ақтөбе, 2017

СИЛЛАБУС

пәні: « Саудадағы бухгалтерлік есеп ерекшеліктері»

Оқу түрі: сырттай

Құрастырған: аға оқытушы Каратаев А.Х.

Мекен жайы: Ақтөбе қ., ағ. Жұбановтар көшесі - 302 А

Тел. 8-71-32-97-47-81

Жалпы көлемі: 3 кредит

Оның ішінде: аудиториялық сағат 27 ,

соның ішінде: дәріске 14 сағат;

практикалық сабаққа 13 сағат;

ӨЖ 108 сағат,

соның ішінде:

ОжСӨЖ – сағат;

Барлығы: 135 сағат

Бақылау түрі – емтихан

Силлабус 2017 жылы бекітілген «Саудадағы бухгалтерлік есеп ерекшеліктері» пәнінің оқу бағдарламасы негізінде жасалды.

Силлабус «Есеп және қаржы» кафедрасының мәжілісінде талқыланды.

Хаттама № 1 « » қыркүйек 2017 жыл.

Кафедра меңгерушісі: э.ғ.к.,доцент, Ш.М.Бухарбаев

© С.Бәйішев ат. АУ-нің әдістемелік қамтамасыздандыру және инновациялық даму бөлімі, 2017

Курс пререквизиттері:

-Бухгалтерлік есеп принциптері.

- Басқару есеп

-Қаржылық есеп

Постреквизиттер:

Практика

Курстың қысқаша сипаттамасы:

Тауар айналымы, тауарларды сату және сатып алу сондай –ақ тауарларды сату процесінде сатып алушыларға қызмет көрсету обьектісі, экономикалық әрекеттің түрлі және шаруашылық салдарының бірі – сауда болып табылады.

Тауарларды сатумен үш сауда құрылымыдары айналысады: көтерме, бөлшек және қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары. Барлық сауда кәсіпорындарында есептің негізгі обьектісі сауда болып саналады. Көтерме, бөлшек сауда мен қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарындағы бухгалтерлік есеп спецификасы «технологиялық процестің ерекшелігіне сәйкес, яғни қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары өндіріс процесі мен сату процесі негізінде құрылады. Бөлшек сауда есебін ұйымдастыру ерекшелігі тауарлардың сату бағасын қалыптастырумен байланысты және сатудан болатын табыс есебіне арнайы субшот ашылуы тиіс. Ыдыс және тауар қозғалысының есебі, салық салу айналым есебінің ерекшелігі өзіне сәйкес әдістерге ие. Сатылған тауарларды үстеме бағаны дұрыс есептеу «қалдықтың және осы операциялар есебі үшін шоттарды анықтап, қосалқы (субшот) шот ашуға әкеледі. Экспорттық-импорттық операциялар кедендік бағамен, есеп айырысу есебінің ерекшеліктерімен байланысты. Сондай-ақ қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарында құжат айналымындағы жеке ерекшеліктерін қарастырудағы есебін ұйымдастыру және асханадағы өнімнің өзіндік құнын калькуляциялауды, сондай-ақ бөлшек саудадағы, дәмханадағы өнімдердің құнын анықтау.

Курстың мақсаты мен міндеттері:

Курстың мақсаты : «Бухгалтерлік есеп заңымен», нарықты қатынас заңдылығына сәйкес бухгалтерлік есеп және аудит стандартымен анықталуы.

Сауда жүйесіндегі бухгалтерлік есептің міндеті мен мақсаты, сауда жүйесінің ерекшеліктеріне сәйкес, тауар операциясын құжаттау ерекшеліктеріне және бухгалтерлік есептеу принциптерін анықтау.

Халықаралық типтік шоттар жоспарының талабына сәйкес сауда жүйесінде «есептеу әдісімен» жүргізілетін болғандықтан, тауар сатылу «кезеңі» есеп жүргізуге тікелей әсерін тигізеді.

Курстың міндеттері:

• Тауар операциясын құжаттау, оның ерекшеліктерін анықтау

• Тауар операциясының бухгалтерлік есебін талдау

• Тамақтандыру саласындағы бухгалтерлік есепті анықтау

• Сауда шығынын есептеу принциптерін талдау

• Сауда жүйесіндегі табыс сомасын анықтау әдісін қарастыру

• • Білуі тиіс: Саудадағы бухгалтерлік есеп ерекшеліктері - Сауда жүйесіндегі бухгалтерлік есеп мақсаты мен міндеті, біріншіден, «Бухгалтерлік есеп заңымен», екіншіден, нарықты қатынас заңдылығына сәйкес бухгалтерлік есеп және аудит стандарттарын білу керек.

  Істей білуі тиіс: Екі жақтылық түсінігі және баланстық теңдеу. Екі жақты жазу және бухгалтерлік есеп шоттары. Бухгалтерлік есепте құжат айналымын ұйымдастыру.

• Дағдылануы тиіс: Сауда кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп ерекшеліктерін дағдылануы.

Құрылымдық-тақырыптық жоспар

№	Тақырып атауы	Дәрістер (сағ)	Практ./ семинар (сағ)	ОжСӨЖ (сағ)		ӨЖ (сағ)
1	Субъектілердің коммерциялық (сауда) есебін ұйымдастыру мақсаты мен негізгі принциптері.	2	2		12
2	Көтерме саудада тауар мен ыдыс қозғалысының есебі.	2	2		12
3	Бөлшек сауда кәсіпорындарында тауар айналысының есебі	2	2		12
4	Тауар мен ыдыс қозғалысы және материалдық-жауапты тұлғалардың есеп қисабы болуы	2	2		12
5	Тауар мен ыдыстың аналитикалық есебін ұйымдастыру	2	1		12
6	Тауарлы материалдық құндылықтарды түгендеу	1	1		12
7	Өндіріс пен сауда кәсіпорындарындағы қоғамдық тамақтандыру, тауардың қоймадағы есебі.	1	1		12
8	Тауар сату шығысының есебі	1	1		12
9	Саудадағы қаржылық нәтиженің есебі..	1	1		12
	Барлығы	14	13		108

1 Тақырып: Субъектілердің коммерциялық (сауда) есебін ұйымдастыру мақсаты мен негізгі принциптері.

Дәріс жоспары ( 2 сағ)

1. Субьектілердің саудадағы шаруашылық қызметін ұйымдастырудың негізгі принциптері

2.Көтерме сауда, бөлшек сауда, қоғамдық тамақтандыру есебін ұйымдастыру

Практикалық сабақ жоспары (2 сағ)

1.Нарықтық экономикаға өтудегі тауарлы-коммерциялық субьектілердің құрылымдық орны.

2.Тауарлы нарық, тауарлы нарыққа қатысушылар,тауар биржалары.

Әдебиеттер: №№ 1, 4, 6 ,7,8,9,10,13,16

2 тақырып. Көтерме саудада тауар мен ыдыс қозғалысының есебі.

Дәріс жоспары (2 сағ)

1.Нарық экономикасында көтерме сауда ролі

2.Қазақстан Республикасының тауарлы-коммерциялық ұйымдарында көтерме сауданың функциясы.

Практикалық сабақ жоспары (2 сағ)

1.Өндірістік субьектілер мен көтерме базалар арасындағы сату-сатып алу келісім-шарты

2.Көтерме база қоймасын, теміржол тауарларын қабылдау тәртібі мен құжаттық рәсімделуі.

Әдебиеттер: №№ 2,3,6,9,10,13,16,19,20

3 тақырып. Бөлшек сауда кәсіпорындарында тауар айналысының есебі Дәріс жоспары (2 сағ)

1. Нарық экономикасындағы бөлшек сауда ролі мен функциясы.

2. Сауда субьектілерінің құрылымдық орны.

Практикалық сабақ жоспары (2 сағ)

1.Бөлшек саудада тауар мен ыдыстың кірістелуінің есебі және құжатта рәсімделуі.

2.Бөлшек саудада тауардың сатылу есебі және құжатта көрсетілуі

Әдебиеттер: №№ 3,5,6,8,9,10,12,15,17

4 тақырып. Тауар мен ыдыс қозғалысы және материалдық-жауапты тұлғалардың есеп қисабы болуы

Дәріс жоспары (2 сағ)

1.Тауарлық есеп-қисаптың түсінігі мен құру мерзімі.

2.Тауарлық есеп-қисаптың құру тәртібі

Практикалық сабақ жоспары (2 сағ)

1.Тауарлық есеп-қисаптың бухгалтерияға қабылдау мен тексеру тәртібі

2.Тауарлық есеп-қисаптың өңделуі.

Әдебиеттер: №№ 1,3,4,5,6,7,8,9,11

5 тақырып. Тауар мен ыдыстың аналитикалық есебін ұйымдастыру

Дәріс жоспары (2 сағ)

1.Тауар мен ыдыстың аналитикалық есебін бухгалтерияда және қоймада сақталуын ұйымдастыру ерекшелітері.

2.Бөлшек саудада аналитикалық есебінің ерекшелігі.

Практикалық сабақ жоспары ( 1 сағ)

1. Тауар жүйесіндегі құнды тастардың аналитикалық есебі.

2. Бөлшек саудада аналитикалық есебінің ерекшелігі

Әдебиеттер: №№ 4,6,7,8,11,12,14,19

6 тақырып. Тауарлы материалдық құндылықтарды түгендеу

Дәріс жоспары (1сағ)

1.Түгендеу-материалдық құндылықтарға бақылау жүргізу.

2.Тауар мен ыдысты түгендеу жүргізуді жоспарлау тәртібі.

Практикалық сабақ жоспары (1сағ)

1.Бөлшек сауда кәсіпорындарында және қоймада түгендеу жүргізу ерекшеліктері

2.Түгендеу тізімдері мен басқа құжаттардың құрылымы

Әдебиеттер: №№ 5,8,9,11,13,16,19

7. Тақырып Өндіріс пен сауда кәсіпорындарындағы қоғамдық тамақтандыру, тауардың қоймадағы есебі.

Дәріс жоспары (1 сағ)

1. Өндіріс ережесі және қоғамдық тамақтандыру өнімін сату есебінің ерекшелігі.

2. Қоғамдық тамақтандыру өнімін калькуляциялау және баға қалыптастыру.

Практикалық сабақ жоспары (1 сағ)

1.Өндірістегі асхана өнімінің шығын есебі. Қоймадағы өнім, тауар мен шикізат есебі.

2.Қоймадағы өнім мен шикізаттың аналитикалық есебін ұйымдастыру ерекшеліктері.

Әдебиеттер: №№ 5,6,9,10,11,12

8 тақырып. Тауар сату шығысының есебі

Дәріс жоспары (1 сағ)

1.Сауда жүйесіндегі тауарларды өткізу мен қызмет көрсетудегі шығын мәні.

2.Шығыстардың жіктелуі және оның экономикалық мәні.

Практикалық сабақ жоспары (1 сағ)

1.Көтерме және бөлшек саудада және де қоғамдық тамақтандыру субьектілеріндегі негізгі шығыстары

2.Тауар сату шығысының синтетикалық және аналитикалық есебін ұйымдастыру.

Әдебиеттер: №№ 6,9,14,17,22

9 тақырып. Саудадағы қаржылық нәтиженің есебі.

Дәріс жоспары (1 сағ)

1.Жалпы табыс есебі.

2.Қаржылық есептілікті ашу.

Практикалық сабақ жоспары (1 сағ)

1.Саудадағы қаржылық есептілікті ашу

2.Сауда үстемесімен сатылған тауарды есептеу мазмұны.

Әдебиеттер: №№ 5,9,10,11,17,19,22

Өзіндік жұмысқа арналған бақылау тапсырмалары

№ р/н	Тақырып	Тапсырма	Сағ.	Бақ. түрі	Орындау мерзімі
1	Сауда қызметінің негізгі түсініктері мен түрлері	1.Саудадағы шаруашылық қызметін ұйымдастыру 2.Көтерме сауда, бөлшек сауда, қоғамдық тамақтандыру есебін ұйымдастыру	12	Бақылау жұмысы
2	Көтерме сауда жүйесіндегі тауар мен ыдыстың есебі.	1.Тауарларларды кірістеу мен қызмет көрсетуге төлемақы жүргізілуіне бақылау және есебі. 2.Импорттерлерден тауарлар сатып алу және есепте көрсету	12	Бақылау жұмысы
3	Бөлшек сауда жүйесіндегі тауардың және ыдыстың есебі.	1.Тауар мен ыдыс қозғалысының есеп тіркелімдері. 2.Ыдыс бойынша есеп-қисап	12	Бақылау жұмысы
4	Сауда жүйесіндегі жұмысшылардың тауар үшін жауапкершілігі	1.Тауар мен ыдыс қозғалысын көрсететін есеп тіркелімдері. 2.Ыдыс бойынша есеп-қисап ерекшеліктері.	12	Бақылау жұмысы
5	Сауда жүйесіндегі тауар қорының аналитикалық есебі	Тауар мен ыдыстың бухгалтерияда және қоймадағы есебі. Бөлшек саудада аналитикалық есебінің ерекшелігі. Тауар жүйесіндегі құнды тастардың аналитикалық есебі.	12	Бақылау жұмысы
6	Сауда жүйесіндегі тауарды, ыдысты түгендеу	Сауда кәсіпорындарында және қоймада түгендеу жүргізу Тауар мен ыдысты түгендеу жүргізуді өткізу тәртібі.	12	Бақылау жұмысы
7	Сауда жүйесіндегі тамақтандыру кәсіпкершілігіндегі бухгалтерлік есеп	1.Асханадағы арнайы киімнің, ыдыс-аяқ жабдықтарының есебі. 2.Кәсіпорындардағы қоғамдық тамақтандырудағы өнім қозғалысының құжатталуы	12	Бақылау жұмысы
8	Тауар сату шығынының есебі	1.Шығыстардың жіктелуі және оның экономикалық мәні. 2.Тауар өткізу мен тауар қалдығына кеткен шығынды есептеу	12	Бақылау жұмысы
9	Сауда жүйесіндегі табыстылық көрсеткішінің есебі	1. Сауда үстемесімен сатылған тауарды есептеу мазмұны. 2. Шоттардың жабылуына корреспонденциялық шоттар құру	12	Бақылау жұмысы

Кеңес беру кестесі

№	Апта күні	Уақыты
1.	Дүйсенбі	10.00 -11.00
2.	Бейсенбі	10.00 -11.00

Пәннің оқу-әдістемелік қамтылуы:

Ұсынылатын әдебиеттер тізімі

1. 2007 ж-ғы 24 ақпандағы № 2732 Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру» туралы Заң (24.06.02 ж №329-11 ҚР өзгертулер енгізілді).

2. Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есепке алу және қаржылық есеп беру туралы» заңы. 2007ж. (өзгертулер мен толықтырулар енгізілген).

3. Закон «О государственном мониторинге собственности в отраслях экономики имеющих стратегическое значение » от 07.11.03 газета «Казахстанская правда»

4. Программа Президента РК Н.А.Назарбаева «Казахстан -2030»

5. Қазақстан Республикасының «Аудиторлық қызмет туралы» заңы. 1998ж.

6. Бухгалтерлік есептік шоттардың жұмыс жоспары, Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі.-Алматы,2005ж.

7. Бухгалтерлік есептің стандарттары.- Алматы, 1999ж.

8. Қаржылық есеп берудің халықаралық стандарттары, 2001ж.

9. Әбдіқалықов Т., «Бухгалтерлік есеп және аудит». Алматы,2000ж

10. Әбдіманапов Ә., «Бухгалтерлік және қаржылық есеп принциптері». Оқулық.-Алматы, 2006ж.

11. Байдәулетов М., Бәйдәулетов С.М., «Аудит»: оқу құралы.- Алматы: Қазақ Университеті, 2004ж.

12. Кеулімжаев Қ.Қ., Әжібаева З.М. т.б. «Қаржылық есеп».-Алматы, 2001ж.

13. Крамаровский Л.М., Осипчук В.Н., Улановский А.Г. «Бухгалтерский учет в строительстве» Москва 2000г.

14. Назарова В.Л. «Шаруашылық жүргізуші субьектілердегі бухгалтерлік есеп». Оқулық.- Алматы: Экономика,2005ж.

15. Назарова В.Л. «Салалардағы бухгалтерлік есеп».- Алматы Экономика 2005

16. Радостовец В.К. «Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп».-Алматы,2002ж.

17. Рахимбекова Р.М., «Финансовый учет на предприятии». Учебник.- Алматы: Экономика,2005г.

18. Сейдахметова Ф.С. «Современный бухгалтерский учет».- Алматы, 2000г.

19. Пошерстник Е.Б., Мейксин М.С. «Бухгалтер торгового предприятия»-С.Петербург,2003

20. Тяжких Д.С. «Бухгалтерский учет в торговле» С.Петербург,2005

21. Ивашкин Б.Н. «Бухгалтерский учет в общественном питания» Дело, 2007

22. Журнал «Бухгалтер бюлетені» және «Главбух бюлетені» 2007-2008 ж.ж.

23. http://www.rambler.ru/

24. http://www.i-u.ru/

25. http://www.buisness.fromru.ru/

2.1 Рубеждік бақылау және аралық аттестация өткізуге арналған сұрақтар (емтихан)