Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Харыылары.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
135.17 Кб
Скачать

7-8 класс

Дүрүмнери (үжүүн айтыр)

Терминнери (адын бижиир)

А

Деӊнелге

В

басня

1

2

3

4

В

Г

А

Б

Алдын бүрү чаашкын бооп,

Аяар ыржым саарлып туру.

Туман өӊнүг бизиргей кат

Дунааргай, куу, агаарда бош

Чурумалдыг арга

Ады

Чогаалга ужур-дузазы

Сентябрь ай - чурукчу

Шевер чажыт хол

Хевис аргып эгеледи

Кадак дээр

Кастар далбый болу берген

Кыйгыржыр-даа

Метафора

Эпитет

Метафора

Эпитет

Метафора

Диригжидилге

Бойдуста өскерлиишкиннер, ооӊ чаражы…

  1. Дээп болбас өрген, артап болбас өрген, эът докпак, алдын терек

Автор

Чогаалдыӊ ады (үжүүн айтыр)

Жанры

Хевири

1

Д

Шүлүк

Шүлүк

2

В

Шүлүк

Шүлүк

3

А

Шүлүк

Шүлүк

4

Б

Проза

Тоожу

5

Г

Шии

Драма

Автор

Чогаалдыӊ ады

Маадырныӊ ады

К. Кудажы

Тараа

Гарри Фримен

М. Доржу

Дайынныг кино көргеш

Матрена угбай

  1. Сюжедин тодарадыр:

Сюжеттиӊ кезектери

Тайылбыры

Дүүшкүн

Орлан-оол боо тывар хүлээлге алган. Кырган-ачазы боо тударын чөпшээревээн

Өөскүдүлге

Орлан-оол боону оорлап алыр деп шиитпирлээр. Ээн өгде боо-биле үрелдежип олурар.

Дыӊзыгыышкын

Боо хенертен чык-ла дээр. Аяк бузулган, анайын адып ал часкан.

Чештиниишкин

Чугаа дыӊнавас болза айыылдыг деп медереп миннири.

9 Класс

I блок. Литература теориязы, литература тѳѳгүзү

Онаалга 1

Шүлүк дээрге тускай хемчээлдиг, аянныг кылдыр организастаттынган системалыг чугаа болур. Ооӊ кол ылгалы чугааны тус-тус одуругларга таарыштыр аяннаштырганы болгаш одуругларныӊ хемчээлиниӊ деӊи болур.

1 балл

1-ги чижек: «Авамга»

2-ги чижек:

Автору – А. Даржай

Автору –

4 балл

Ниитизи-биле

5 балл

Онаалга 2

Автору

Чогаалдыӊ ады (үжүк-биле айтыр)

Жанры

Хевири

Баллдар

1. С. Пюрбю

Б

Шүлүк

Шүлүк

3

2. М. Доржу

А

Проза

Чечен чугаа

3

3. М. Күжүгет

Г

Шүлүк

Шүлүк

3

4. К. Кудажы

Д

Шии

Драма

3

5. Ш. Суваӊ

В

Проза

Чечен чугаа

3

Ниитизи-биле

15 балл

Онаалга 3

Автору

Чогаалдыӊ ады

Жанры

Хевири

Маадырларныӊ ады

Баллдар

В. Көк-оол

«Самбажык»

шии

драма

Оппуккай, Кызыӊнай

6 балл

Ниитизи-биле

6 балл

II блок Тыва улустуң аас чогаалы

Онаалга 1

Ыр дээрге кижиниӊ сеткил-хөӊнүн илереткен, шүлүк тургузуглуг, шөйдүнчек аялга-биле ырлаарынга таарыштыр чогааттынган, оран-чурт, ажыл-агый, амыдырал-чуртталга, ынакшыл дугайында лириктиг уткалыг улустуӊ аас чогаалыныӊ бир хевири

1 балл

Кожамык дээрге дүрген темп-биле күүседир, ынакшыл дугайында, кижилерниӊ кандыг-бир четпестериниӊ дугайында лириктиг, шоодуглуг, кочулалдыг баштак чогаалдар-дыр.

1 балл

1-ги ыр: «Межегей»

2-ги ыр: «Самагалдай»

Кожамык чижээ

Талаар-ла мен, хоржок-ла мен.

Даӊгырактыг талам-на бар.

Даӊгырактыг таламайдан

Дадаазыныӊ эгидип ал!

3 балл

Ниитизи-биле

5 балл

Онаалга 2

Чогаалдыӊ ады

Хевири

Маадырларныӊ аттары

А) «Үгер канчап дээрже үне бергенил»

Тоолчургу чугаа

----------------

2

Б) «Амыр-Санаа дугайында төөгү чугаа»

Төөгү чугаа

Амыр-Санаа, Шүшпеӊ-Бег

4

Ниитизи-биле

6 балл

Онаалга 3

Алгыш-йөрээлдер дээрге чоннуӊ амыдыралы-биле холбаалыг өндүр улуг болгаш өске-даа сүзүктүг чүүлдерге тураскааткан шүлүк тургузуглуг аас чогаалыныӊ биче хевиринге хамааржыр уран сөс болур.

1 балл

Бөлүктери: алгыш-йөрээлдер, чалбарыглар, макталдар

3 балл

А

Б

В

Г

Д

йөрээл

чалбарыы

мактал

чалбарыг

мактал

5 балл

Ниитизи-биле

9 балл