2. Тақырып . Экологияның ғаламдық проблемалары.

   1. Климаттың ғаламдық жылынуы.

   2. Озон қабатының таусылу проблемалары.

   3. Биологиялық әр алуандылықтың ғаламдық өзгерістері.

ХХ ғ. 60 ж. Соңына қарай жиырма тыныштықтан кейбір бір мезгілде барлық сынап бағаналарының жоғары көтеріле бастағанын ғалымдар аңғара бастады. 80ж. Ортасына таман тағы да көтерілді. 90ж. әлемнің орташа температурасының жылына бастағанын метереологиялық станциялар байқады. әрине, бұл өзінше рекорд еді.

Ғалымдар мен экологтар саясатшыларға қарсы «шабуылға» шыға бастады. Нәтижесінде климаттың өзгеруі бойынша мемлекетаралық комиссия жұмыс жасай бастады. 1995 ж. Алғаш рет адамзаттың бейберекет жаққан отындларының нәтижесі жер шарында температураның жылынуына әкелгенін ресми түрде мойындалды. Дүрлігу мен алаңдаудың негізгі көздері – автомобиль газдары мен өндірістік түтіндер озон тесіктерін тудырып, одан ультракүлгін сәулелер «жылыжай» әсерін туындатып отыр.

Қоршаған ортаны қорғау бойынша жапон ҒЗИ – ның ғаламдық экологияның проблемаларын зерттеу бойынша топ жетекшісі Сюдзо Ниноко: «ғаламдық климаттың өзгеруі шындыққа айналып отыр. Жылына «климаттық зоналардың» шамамен бір жарым километр экватордан екі полюске қарай жылжуы үлкен көлемде өзгерістерге ұшыратуы мүмкін» - тұжырымдайды. Жағдайдың бұлай дамуы 2030 жылы Токионың климатын тропикалық ауа райына әкелуі мүмкін.

Егер көмір қышқыл газы осы үрдіспен шығарыла беретін болса, онда жапон аралында жылдың орташа температурасы 70 жылдан соң 2 – 3° Сөседі. Бұл мұхиттағы су деңгейінің көтеріліп, 4 млн. Адамды көшірумен аяқталады. Температура 33^о С ыстықты көрсетсе, 65 жастан асқандардың өлімі 20 % артады – деп, ғалымдар қоғамды сақтандырады.

Ең тиімді нұсқасы қазірден бастап кәсіпорындарды аз мөлшерде ластайтын технологияға, баламалы энергия көздерін пайдалануға көшірген дұрыс болар еді. Республикада энергияны тиімді пайдалану бойынша заң жобасы дайындалып, бағдарлама қабылданды. Қазақстанның стратегиялық дамуының көп жылғы шаралары белгіленді. Соның ішінде СО₂ тұтқыштары, шабындықтар мен ормандарды қалпына келтіруге, органикалық тұрғыда жерді игеру т.б. бірақта, экономикалық өтпелі кезеңнің қарждылай қиындығы қол байлауда. Сондықтан, тысқары жерден қаржылай және технологиялық көмек болмайынша ол шараны ойдағыдай іске асыру екі талай.

Сондықтан республика коммерциялық тұрғыда газдарды шығару үшін жолды қайтадан білуге мүдделі.

Бұрынғы министр С.Дәукеевтің мәлімдемесі бойынша Киото конференциясында әлемдік банк АҚШ пен өзге мемлекет бастамаларын қолдай отырып, Қазақстанда шығарылым бойынша сауданы бастау керектігін ұсынады. Ол шараны 2008 – 2012 жылдары емес, жақын арада іске асыру керек дейді. Сондықтан, конфернцияның адамгершілік жағын тани отырып, Қазақстан экономикалық даму деңгейі әр алуан елдермен бірдей жағдайды қажет ететіндіктерін мәлімдеді. Осыған орай біздің Республика Бонн қаласында Танзания өкілінің конвенцияға енгізген түзетулеріне оң көзбен қарайды. 77 топ атынан дамушы елдерге жаңа технологияны тезірек беру керектігін, міндеттемені орындау ғаламдық өзгерістерге қойылатын тосқауыл екендігіне дау туғызбас, - дейді топ өкілдері.