- •Негізгі лабораторияның «лас занасында» сақтайтың ережелер:
- •4. Светооптикалық микроскопия.
- •Қоректі орталар келесі талаптарға сай болу керек.
- •Қоректі орталардың классификациясы.
- •3. Микроағзалардың пигменттері, ферменттері, токсиндері.
- •Топырақ микрофлорасы.
- •Су микрофларасы.
- •Ауа микрофлорасы.
- •2. Адам организімінің микрофларасы.
- •Дезинфекцияның екі түрін ажыратады:
- •Биотехнологияның объекттерімен процесстері.
- •Антибиотиктер шығу негізіне байланысты бес топқа бөлінеді:
- •Антибиотиктер әсерету спектрі бойынша төрт топқа жiктеледi. Сонымен қатар әр топ екі шағын топқа бөлінеді.
- •Микробтарға әсер ету механизіміне байланысты антибиотиктер, төрт топқа бөлінеді:
- •Инфекциялық процесстің даму динамикасы.
- •Инфекцияның тарау, жұғу жолдары.
- •Инфекциялық процесстің түрлері.
- •Организмнің спецификалық емес факторлары мен механизмі.
- •Антиген, антиденеге (иммуноголобулиндер) түсініктеме беру.
- •Вакциналар және қанның сары сулары. Қолдану принциптері.
- •1. Патогенді кокктар.
- •Стафилококктар
- •Стафилококктың жіктелуі
- •Культуралды қасиеттері
- •Ферментативті қасиеті.
- •Химиялық және физикалық факторларға төзімділігі
- •2. Грам теріс кокктар. Менингококктар
- •Менингококктар түдыратың аурулар.
- •Морфологиясы.
- •Ферментативті қасиеті.
- •Химиялық және физикалық факторларға төзімділігі
- •Зерттеуге алынатың материал.
- •Негізгі зерттеу әдістері.
- •Энтеробактериялардың жалпы мінездемесі.
- •Ішек таяқшасы.
- •Дизентерия қоздырғышы.
- •Салмонеллез қоздырғыштары
- •Тырысқақ қоздырғышы.
- •Ішек иерсиниозының қоздырғышы
- •3. Кампилобактериоз қоздырғыштары.
- •Хеликабактериоз қоздырғышы.
- •1. Дифтерия қоздырғышы.
- •Көкжөтел қоздырғышы.
- •Туберкулез қоздырғышы.
- •Қазіргі кезде қолданылатын эпидемиялық паротиттің диагностикасы. Лабораторлы диагностика.
- •Сіреспе қоздырғышы.
- •Ботулизм қоздырғышы.
- •Сібір түйнеме қоздырғышы.
- •Бруцеллез ( сарып ) қоздырғыштары
- •Эпидемиялық қайталама сүзек.
- •Эндемиялық қайталама сүзек.
- •Лептоспироз қоздырғышы.
- •2. Риккетсиялар.
- •Эпидемиялық бөртпе сүзегінің қоздырғыштары.
- •Эндемиялық бөртпе сүзегінің қоздырғышы.
- •Тұмау вирусы.
- •Қызылша вирусы.
- •2. Құтыру вирусы.
- •3. Полиомиелит вирустары.
- •Гепатит вирустары.
- •Адамның иммунды тапшылық вирусы.
- •6. Онкогенді вирустар.
- •Баяу вирусты инфекциялардың қоздырғыштары.
Вакциналар және қанның сары сулары. Қолдану принциптері.
Белсенді иммунизация. Белсендi иммунизациядан (екпелерден) арнаулы иммунитет туады. Ол үшiн организмге арнаулы дайындалған антигендердi енгiзедi. Антигендер ролiнде анатоксиндер мен вакциналар қызмет етедi. Екпеден кейiн иммунитет тұрақты болады, кейде табиғи белсендi иммунитетке (аурудан кейiн жүре пайда болған) орын бередi және қысқа уақыт қана тұрады.
Иммунизация мақсаты: ауру жағдайларының санын азайту. Мақсатты инфекцияға қарсы балаларға вакцинация жасау. Декретирленген балаларға 95% -тен аз болмау керек. Сонда жоғарғы сапалы вакцинаны қолданғанда, науқастанушылар бiр ғана ауруға қарсы иммунизация үшiн қолданады.
Тiрi вакциналар - әлсiреген патогендi құрамды, бiрақ иммунитеттi сақталған микробтар штаммасын алады. Тiрi вакциналар өлi вакцинаға қарағанда манызды ерекшелiгi бар. Тiрi вакциналар полиомиелит, қызылша, туберкулез, эпидемиялық паротиттiң алдын алу үшiн қолданылады. Ерекше көрсеткiшпен тiрi вакциналарды чумаға, туляремияға, сiбiр жарасына және т.б. қарсы қолданады.
Өлтiрiлген вакциналар инфекциялық аурулардың патогендi қоздырғышың инактивация жолымен алады. Тiрiге қарағанда өлi вакциналар иммунитеттi 2-3 рет енгiзгенен кейiн пайда болады. Өлтiрiлген вакциналар коклюш, iш сүзегi, паратиф, кенелiк энцефалит, лептоспироз жане т.б. алдын алу үшiн қолданылады.
Химиялық вакциналар бактериалар ортасының күрделi химиялык және ферментативтi өңдеу жолдары арқылы дайындалады. Қазiргi уақытта химиялық вакцина iш сүзегiне; паратиф және т.б. ауруларға қарсы қолданылады.
Анатоксиндер – токсинген бiраз мөлшерде формалин (0,3-0,4 %) қосу арқылы және оны 370С температурада 30-32 күн ұстау арқылы алады, нәтижесiнде токсиндер. Организмге интоксикация шақыру мүмкiндiгiн жоғалтады, бiрақ өзiнiң антигендi және иммуногендi қасиетiн жоғалтпайды. Анатоксиндер қоздырғыштары экзотоксиндер шығаратын инфекцияға қолданады. Анатоксиндер жоғары нәтижелi. Сорбирленген вакциналар организмге антигендердiң бiрiндеп сiңiрiуi үшiн депо тұрады.
Медициналық тәжiрибеде қолданылатын адсорбирленген анатоксиндер: адсорбирленген дифтериялы анатоксин (АД), адсорбирленген сiреспе анатоксинi (АС), адсорбирленген дифтерия-сiреспе анатоксинi (АДС), адсорбирленген стафилококкты анатоксин.
Алдын ала егулер күнтiзбесі. Әр мемлекеттiң өзiнде егулер күнтiзбесi болады. Профилактикалық егулерiдiң әсерлiгiнiң оптимальдiгiне жету үшiн иммунизация уақыттарын қатаң түрде қадағалау қажет және иммунизация кезiндегi жеке вакцинация мен ревакцинация арасындағы уақытты сақтау керек.
ДӘРІС
Тақырып: «Жергілікті микробиология. Іріңді-қабыну аурулардың қоздырғыштары».
1. Патогенді кокктар.
Кокктар – әртүрлі тұқымдас және түрлерінен тұратың патогенді және патогенді емес микроорганизмдердің үлкен тобы.
Стафилококктар, пневмококктар, стрептоккокктар, менингококктар және гонококктар патогенді микроорганизмдер тобына жатады.
Патогенді кокктардың бірлестік белгісі ол ірің шығару қаблеттілігі, сондықтан оларды ірің тудыратың немесе пиогенді деп атайды.