Мазмұны

I. Кіріспе

II. Әдебиетке шолу

2. 1. Гүлді өсімдіктердің жалпы сипаттамасы, шығу тарихы ???

2. 2. Гүлді өсімдіктердің классификациясы

2. 3. Әлемдік ланшафты дизайн даму тарихы, оларды бағалау.

III. Шаруашылыққа жалпы сипаттама (түр құрамы, қандай аймақтарды қамтамасыз етеді, болашағы)

IV. Жамбыл облысының климаты, шаруашылықтың топырақтары???

3. 1. Шырайгүл өсімдігі, гибридтері

3.2. Өсіру технологиясы

4. Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау

4.1. Еңбекті қорғау

4.2. Қоршаған ортаны қорғау

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Қосымшалар

КІРІСПЕ

«Не­ше түр­лі гүл, жа­пы­рақ, әрбі­реуін қо­лы­ңа ал. Құ­ры кө­ріп қой­ма бі­рақ, он­да не бар ой­ға сал», - деп Шә­кә­рім Құдайбердіұлының айтқан сөзіндей, бақ­ша­мыз­да өсе­тін са­ры-қы­зыл, түр­лі-түс­ті, сан алуан хош иі­сін аң­қы­тып, адам ба­ла­сын өзі­не там­сан­ды­рып қа­рат­пай қой­майды.

Гүл­дер кіш­ке­не түйір дән­нен жер қой­науын жа­ра шы­ғып, бұл дү­ниеге ке­ле­ді. Са­ба­ғы мен жа­пы­ра­ғы жа­сыл тар­тып, гү­лі шоқ­тай бо­лып мың бір түр­лі рең­мен бояна­ды. Үл­бі­ре­ген нә­зік­ті­гі­не, адам ба­ла­сы­ның қиялы­на ке­ле бер­мей­тін әр түр­лі ою-өр­не­гі­не, он­да­ғы көр­кем эс­те­ти­ка­ға, мүлтіксіз сим­мет­риялы ға­жай­ып фор­ма­сы­на, аң­қы­ған сан алуан жұ­пар иісі­не, қауыр­сы­нын­да­ғы өмі­рін жал­ғас­ты­рар мұ­ра­ге­рі – ұры­ғы­на қа­ра­п, ерекше әсер алуға болады.

Жер бе­тін­де­гі жай­қал­ған бар­лық гүл атау­лы­ның нәр қой­науы са­на­ла­тын то­пы­ра­ғы, ай­ма­ла­ған күн сәуле­сі, іше­тін су­ла­ры мен жұ­та­тын ауала­ры бір­дей бол­ға­ны­мен, бі­рақ өз­де­рі әр түр­лі, сан алуан. (интернет)

Гүлді өсімдіктер әлемдік флораның ең көп бөлігін алады, 390-нан астам тұқымдасы, 13000 туысы, 240 000-нан астам түрі бар. Алуан түрлілігі бойынша гүлді өсімдіктердің түр саны жоғары сатыдағы басқа барлық өсімдіктер түрлерін қоса алғанда асып түседі. Гүлді өсімдіктер барлық климаттық зоналарда және әртүрлі экологиялық жағдайларда бейімделіп өсе алады, тропикалық ормандардан бастап, тундра, шөлді аймақтарда, жағалауларда, тау етегінде, батпақты аймақтарда да өседі.

Декоративті-гүлді өсімдіктердің қазіргі таңда маңызы өте жоғары: адамның көңіл күйіне жақсы әсер беріп, қаланың ішін, алаңдарды, жолдарды гүлмен сәндеп, қалаға ерекше көрік береді. Әсіресе туризм дамыған елдерде қала ішінің сан алуан гүлдермен безендірілуі өте маңызды шаруалардың бірі саналады. Сонымен қоса, олардың қоршаған ортаны таза оттегі және фитонцидтермен байытатын, топырақ бетін жабындап, шаңды басатын санитарлық қасиеттері де бар.(жизнь растений)

Декоративті өсімдіктерді өсіру мәдениеті жоғары халықтардың ғасырлар бойы ұлттық дәстүріне айналған ерекшеліктерінің бірі. Қазір әсемдік қасиеті жоғары гүлді өсімдіктерді өсіру эстетикалық талғамға, өнерге айналды.

Әсемдік қасиеті бар өсімдіктердің пайдалылығы, олардың көркемдігімен ғана шектелмейді, олар қалалар мен ауылдарды безендіріп, ауасын тазартады, яғни көгалдандыруда пайдаланылатын сүректі өсімдіктермен бірге адамға қажетті оттегінің мөлшерін үнемі толықтырып отырады.

Ауада жай көзге көрінбейтін алуан түрлі микробтар тобы болады. Олардың көпшілігі адамның денсаулығына зиян келтіреді. Қалалар мен ауылдарда осы микроорганизмдердің тіршілігіне кері әсер ететін, яғни эфир майлы хош иісті, фитонцидті активті заттарды бөлетін декоративті өсімдіктер пайдаланылады. Сондықтан ірі қалаларды көгалдандырудағы гүлзарларға қойылатын талап екі міндетті атқаруға тиісті: біріншіден - қалаға әсем көрік беру; екіншіден - ауа атмосферасын тазарту. Осы негізде гүлзарларды жасауда әсем қасиеті бар өсімдіктердің көп түрлілігіне ерекше көңіл бөлінеді.

Гүлзарларды жасауда жергілікті жерлерде өсетін өсімдіктермен қатар, басқа елдерден әкелінген өсімдіктер де пайдаланылады. Басқа жерлерден әкелініп, жергілікті табиғи- климаттық жағдайларда өсірілетін өсімдіктерді интродукциялау деп атайды.

Декоративті, яғни әсемдік қасиеттері бар өсімдіктердің басым көпшілігі тропикалық және субтропикалық Азия, Африка, Америка, Австралия елдерінің орманды, далалы, шөлді аймақтарынан тараған өсімдіктер. Бұл аймақтарда жауын- шашын мөлшері өте жоғары, сондықтан декоративті өсімдіктерді біздің еліміздегідей континентальді климатты жерлерде өсіру, яғни интродукциялық зерттеу жұмыстарын қажет етеді.

Қазақстанның қалалары мен ауылды жерлеріне көрік беретін, яғни көгалдандыруда пайдаланылатын декоративті өсімдіктер өсіп - даму ерекшеліктеріне байланысты екі топқа бөлінеді. Бірінші топты көпжылдық әсем өсімдіктер құрайды, олар тұрақты гүлзарларды жасауда кеңінен пайдаланылады. Екінші топты әсем гүлді бір жылдық өсімдіктер құрайды. мұндай гүлзарлар жыл сайын жаңадан жоспарланып, жаңа өсімдік түрлерін пайдалануды қажет етеді. Осыған байланысты бір жылдық декоративті өсімдіктердің жаңа түрлері мен сорттарын интродукциялау жұмыстарын жүргізу қажет. (әдістемелік нұсқау)