Ағзадағы жылудың дефициті.
Егер қосымша қорғаныс әдістері (көбінесе, киім ) және физиологиялық механизмдер ағзаға жылулық тепе-теңдікті қамтамасыз ете алмаса онда ағзада шығарылатын және қоршаған ортаға берілетін жылу қатынасы, адам денесінде жылу дефициті немесе оның жиналуы қалыптасады. Сол сияқты ағзаның жылу құрамы Qт.с.-да өзгереді.
Жылу дефициті егер жылу берушілік жылу құрушылықтан көп болса дұрыс шама және егер жылу құрушылық жылу берушіліктен көп болса, бұрыс шама болып табылады. Жылудың «бұрыс дефициті» түсінігіне көбінесе «жылу жиналушылық» термині қолданылады. Жылу құрамының өзгеруі ∆Qт.с. не жылу берушілік (Q) пен жылу өнімінің (Qт.п.) айырмашылықтарымен, не болмаса дене температурасының (tс.т.) орташа өзгеруі бойынша анықталуы мүмкін.
Ағзадғы жылу дефицитінің болуы оның суу ысуының дәрежесі туралы білуге, болжауға, киім тиімділігін, оның адамды ысып кетуінен немесе сууынан қорғайтынын білуге мүмкіндік береді.
Жылулық ағын.
Адамның дене бетінің жылулық ағынының тығыздығы [q, Вт/м2] – бұл жылулық жағдайы туралы және киім қызметінің жылу қорғаушылығын санды бағалауға мүмкіндік беретін көрсеткіштердің бірі. Ол тері температурасының аймақтары сияқты өлшенеді және радиациялық пен конвекциялық жылу жоғалтушылық соммасын бейнелейді.
Жылулық ағының ыңғайлық дәрежесінің тығыздығы q, Вт/м2 әр түрлі физикалық белсенділік кезіндегі теңдеуін былай анықтайды:
Жылулық ыңғайлылық және суу (75%) шарттарында адамның жылу жоғалтушылығының көпшілік бөлігін құрайтын жылу ағынының тығыздығы ағзаның қоршаған ортамен жылу алмасушылықты негіздейтін кешенді факторлар әсерін бейнелейді.
Тер бөлушілік.
Ысып кету кезінде және физикалық жұмыс орындау кезінде термореттеушілік механизмдерінің ең күштілерінің бірі қосылып, тер бөлушілік пайда болады. Ол жылулық ыңғайлылық кезінде де байқалады. Егер тер бөлінушілік тоқталса, онда қоршаған орта адамға суық болып сезіледі. Ылғал жоғалтушылық адамның жылу сезінушілігін тығыз байланыста екенін көрсетеді және адамның жылулық қалпының көрсеткіштерінің бірі болып қызмет етеді.
Жүрек-қан тамырлар жүйесінің ішкі ортадағы термикалық әсерге реакциясы.
Дененің суу кезінде артериалды қысымының жоғарлауы және кейбір жүрек соғуының жиілігінің азаюын байқауға болады.
Ысып кетуі кезінде диастоликалық минимальды қысымының кәдімгідей кішірейуін байқауға болады.
Адамға инфрақызыл радиациясымен әсер еткен кезде, физикалық жұмыс жасаған кезде системикалық (максимальды) қысымының жоғарылауы байқалады.
Артериальды қысымның өзгермеуі адамның жылулықты жақсы қабылдауын көрсетеді. Артериалдық қысымның өзгеруімен қатар жүрек соғуының жиілеуі байқалады. Мұндай реакциялар адамдарда салыстырмалы физикалық тыныштық жағдайындағы болатын, яғни ауа температурасы 35 °С болғанда пайда болады (аптап).
Адамның жұмысқа қабілеттілігі – ағзаның жылу қалпындағы әр түрлі факторлар арасындағы ең маңызды рөлбді атқаратын қызмет. Ми жұмысының және физикалық жұмыс қабілеттілігінің төмендеуіне ағзаның ысып кетушілігі ықпал етеді.
Физикалық жұмыс қабілеттілік ағзаның жылу құрамымен тығыз байланысты.
Суып кетушілік орта мен әсер еткенде жұмыс қабілетінің төмендеу себебі болады:
Қозғалыс бағытының өзгеруі;
Киім массасының қозғалысы;
Эргономикалық талапқа киімнің сәйкестенбеуі.