13.2. Бактерияларға қарсы дәрілік заттар

Бриллиант КӨГІ

(Viride nitens)

Шығарылу түрі.

Спирттік ерітінідісі 1%, 2% флаконда

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Жаңа операциядан кейінгі және жарақаттардан кейінгі тыртықтар, мейбомит, блефарит, пиодермия, сызаттар, тілімдер, терінің үстіңгі беткейінің зақымдалуы. Жергілікті, зақымдалған жерге жағады, сау тіндерді қоса.

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық.

Жанама әсерлері

Көздің шырышты қабатына тигенде – күйдірі, жасаурау.

Саудаға тіркелген атауы:

Калия перманганат

(Potassium permanganate)

Шығарылу түрі.

Сулы ерітінді 1:10 000

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Антисептикалық заттар ретінде — жараларды жуу, жаралы және күйік беткейлеріне жағу, ауызды және тамақты шаю, гинекологиялық және урологиялық тәжірибеде жуу мен шаю. Алкалоидтармен, морфинмен, никотинмен, синильді қышқылдармен, хининмен, фосформен уланғанда (асқазанды жуу); теріге анилин түскен кезде; көздің улы жәндіктерімен зақымдануларында. Сыртқа (сулы ерітіндіде): жараларды жуу үшін — 0,1–0,5%, ауыз бен тамақты шаю үшін — 0,01–0,1%, жаралы және күйік беткейлеріне жағу үшін — 2–5%, жуу және шаю үшін — 0,02–0,1%.

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық.

Сақтандыру

Ішке түскен кезде ауызда бірден ауырсыну пайда болады, өңеш бойынша, іште, құсу, диарея; ауыздың кілегей қабаты мен өңешінде — ісіну, қара-қоңыр түсті, күлгін түсті, кеңірдектің ісінуі мүмкін және механикалық асфиксия, күік шоктары, қозғалыс қозуы, тырысулар. Жиі ауыр пневмония, геморрагиялық колит, нефропатия, гепатопатия, паркинсонизм көріністері болуы мүмкін. Асқазанның қышқылды сөлінің төмендеуі кезінде, айқын цианозбен және ентігумен жүретін метгемоглобинемия дамуы мүмкін. Балалар үшін өлімге әкелетін мөлшер — шамамен 3 г, ересектер үшін — 0,3–0,5 г/кг. Уға қарсы дәрі ретінде Метилен көгін қолданады (50 мл 1% ерітінді), аскорбин қышқылы (к/т — 30 мл 5% ерітінді), витамин B12 — 1000 мкг-ға дейін, B6 (3 мл 5% ерітінді б/е).

Саудаға тіркелген атауы:

Метилен КӨГІ

(Methylenum coeruleum)

Шығарылу түрі.

Ерітінді 1%

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Күйіктер, пиодермия, фолликулиттер; циститтер, уретриттер және т.б. несеп шығару жолдарының қабыну аурулары; цианидтермен, көмір тотығымен, күкірт сутегісімен, нитраттармен, анилинмен уланғанда; дәрілік метгемоглобинемия, гиперпаратиреоидизм (хирургиялық емдеу кезінде қосымша зат ретінде). К/т, сыртқа. Тері ауруларында — сыртқа 1% спирттік ерітінді. Цистит және уретрит кезінде — сулы ерітіндімен қуыстарды жуу 1:5000 (0,02%); цианидтермен, көміртегі тотығымен, күкірт сутегімен уланғанда — к/т, 50–100 мл 1% сулы ерітінді; метгемоглобин түзеуші улармен уланған кезде — к/т, кіші мөлшерлерде (0,1–0,15 мл 1% сулы ерітінді 1 кг дене салмағына).

Кері көрсеткіштері

Интраспинальды егулер кері көрсетілген. жүктілік, емшекпен емізу.

Сақтандыру

Бала табатын жастағы әйелдерге сақтықпен тағайындайды. Т/а енгуге болмайды. К/т өте баяу енгізу керек (бірнеше минуттық үзіліспен).

Жанама әсерлері

Жүректің айнуы, құсу, ауырсынулар (іште, прекардиальды, бастың ауруы), тәбеттің жоғалуы, психикалық дискомфорт.

Саудаға тіркелген атауы:

Повидон – йод

(Povidone-iod)

Шығарылу түрі.

Ерітінді 1% флаконда; қынап балауыздары 200 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Сыртқа қолданылатын ерітінділер: амбулаторлық және стационарлық қолдану — операция алдында терінің және шырышты қабаттың антисептикалық тазарту; егу алдында, қан алу кезінде, пункция, биопсия, трансфузия, инфузия және басқа да инвазивті емшараларда теріні тазарту; асептикалық және инфицирленген жараларды тазарту, хирургиялық науқастардағы дренаж, катетер, зонд кезіндегі асқынуларды емдеу және алдын алу шараларында; терінің, ауыздың және мұрын өңештің кілегей қабаттың бактериальды, зеңді және вирусты инфекцияларында; стоматологиялық емшаралар кезде науқастардың ауыз қуысын уытсыздандыру; операция алдында науқастарды толық немесе жартылай тазарту (сонымен қатар «уытсыздандырумен шомылдыру»); туу жолдарын уытсыздандыру, «кіші» гинекологиялық операциялар (жасанды жүктілікті үзу, жатыр ішіне шиыршықты енгізу, жаралар мен полиптерді коагуляция жасау), кіндікті тазарту және нәрестелердегі конъюнктивиттің алдын алу шаралары; жынысты қатынастағы серіктерді емдегенде еркектердің жынысты мүшесінің терісін тазарту. Тұрмыста қолдану — терінің жарақаттануы, тілінгенде, сызданғанда, тері қатпарларының баздануы, ірінді ауруларында, безеулер, бөртпелер, стоматит кезінде антисептикалық тазарту.

Инфицирленген тері мен шырышты қабатты тазарту үшін — 10% араластырылмаға ерітіндіні сыртқа қолдану үшін зақымдалған теріге жағады және 1-2 минутқа қалдырады, кейін тазал жуып тастайды. Жағу және ылғалды компресс үшін 10% араластырылмаған ерітінді ұсынылады. Операциялық беткейді антисептикалық тазарту — көпіретін 7,5% (араластырылмаған) ерітіндіні (1 мл 50–70 см2 беткейге) қырылған және суланған теріге жағады және 5 минуттай сүртеді, көпіріті таратады, кейін көпірікті алып тастайды, теріні араластырылмаған ерітіндімен сүртеді және толық кепкенге дейін қалдырады; 7,5% араластырылмаған ерітіндіні сұйық сабын ретінде қолдануға болады. Терімен ұзақтығы 5 минуттан аз қатынаста болғанда (көбінесе 2 реттен 2,5 мин) 3-ші әдісті қолданады — сыртқа қолдану үшін араластырылмаған 7,5% ерітіндіні қолданады (1 мл 50–70 см2 беткейге) 3–5 секундқа, кейін тазартылған сумен сүртеді және тазартуды қайта қайталайды. Науқасты гигиеналық тазарту үшін 10% сулы ерітіндіні қолданады (сыртқа қолдану үшін) 1:100 қатынасында араластырған. Хирургтың және медициналық қызметкерлердің қолын тазарту үшін — 5 мл араластырылмаған 10% сыртқа қолданылатын ерітіндіні алақанымен білегіне дейін 5 минут бойы сүртеді (көбіктенуі үшін кішкене су қосуға болады), кейін жақсылап сумен жуады, емшараны екі реттен қайталайды; 2-ші әдіс — теріні суландырады, сыртқа қолданатын 5 мл 7,5% ерітіндіні алақанымен жағады (немесе щеткамен) көпіргенше, сумен жуады және қайтадан қайталайды; 3-ші әдіс — 5 мл аралсатырылмаған 7,5% көпіретін ерітіндіні қолдың терісіне жағады 5 минут бойы, кейін қолды сумен жуады және емшараны қайталайды; 4-ші әдіс — 5 мл 7,5% ерітіндіні сұйық сабын ретінде қолдың терісіне біркелкі 1 минут бойы жағады, жақсылап жуады және жылы сумен шаяды. Терінің бактериальды және зеңді инфекциялармен зақымдалуында, жаралар мен күйіктерді тазарту кезінде — зақымдалған теріге 10% сулы ерітіндіні 1:10 араластырылған ерітіндісін немесе 10% араластырылмаған ерітіндісін (1–2 сек) жағады және жақсылап жуады. Ауызды және тамақты шаю үшін араластырылмаған немесе алдын ала араластырылған (1 ш.қасықты ½ стакан сумен араластырады) 1% ерітіндіні шаю үшін қолданады, емшараны тәулігіне бірнеше рет жүргізеді.

Қынап балауыздары: йодқа сезімтал микроорганизмдер туғызған, әйелдердің жынысты мүшелерінің инфекциялық-қабыну ауруларында (жедел және созылмалы вагинит, аралас инфекциялар, сонымен қатар Gardnerella vaginalis, зеңдер, трихомонадалар туғызған), хирургиялық араласулардың немесе қынаптың дигностикалық емшараларында инфицирленудің алдын алу шаралары үшін. Вагинит кезінде (жуынғаннан кейін) — 1 қынап балауызынан (200 мг) қынапқа тереңге салады тәулігіне 2 реттен 7–14 күндей. Созылмалы және баяу жүретін вагинит кезінде — 1 қынап балауызынан (200 мг) тәулігіне 1 реттен ұйықтар алдында 14 күндей.

Кері көрсеткіштері

Жоғары сезімталдық, гипертиреоз, қалқанша безінің аденомасы, Дюринга герпетиформалы дерматит, бүйрек жетіспеушілігі, радиактивті йодпен емделудің алдыңғы кезеңінде, емшектегі жас бала (шала туылған, жаңа туылған және емшектегі бала).

Сақтандыру

Көзге түсуден қашу керек. Йодқа жоғары сезімталдық пайда болғанда (қышыну, гиперемия) препаратты қолдануды доғару керек. Қалқанша безінің гиперфункциясының симптомсыз жүруі кезіндегі жағдайларда, әсіресе егде жастағыларда, дәрігердің нұсқауы бойынша ғана қолданылады. Нәрестелер мен повидан-йодты балауыз түрінде қолданған аналардағы емшекпен тамақтандырылатын балалардың қалқанша безінің қызметіне бақылау жүргізу қажет.

Әрекеттесуі: 1 Қосымшаны қара.

Жүктілік: 3 алық жүктіліктен бастап қолдануға болмайды.

Емшекпен емізу: Емшекпен емізу кезеңінде қолдануға болмайды (қажет жағдайларда жеке медициналық бақылаумен ғана жүргізіледі).

Жанама әсерлері

Жергілікті аллергиялық реакциялар, сонымен қатар қышыну, гиперемия.

Саудаға тіркелген атауы: