Созылмалы отит. Патогенезі. Дифференциалды диагностикасы.

Созылмалы іріңді отит этиологиясы және патогенезі іріңді бактериялар guises бірі, және басқа пневмококты, Bact туындаған. Coli, т.б. инфекциясы күнделікті жол — (. Қызылша, скарлатина, тұмау және т.б.) мұрын қабыну ықпал eustachian түтік арқылы, мұрын қуысының, мұрынжұтқыншақтың, тамақ, тіпті obscheinfektsionnye аурулары. , Құлағын тазалау әлі eustachian түтік арқылы барабанды қуысында шырыш кесек жұқтырған дрейф мағынасында қауіпті саналады жоғарғы тыныс жолдарын шырышты қабықшасының қабынуы бар мұрныңды соққанын. ортаңғы құлақтың инфекцияның Толығырақ сирек бағыты — барабанды мембрана немесе жара сосцевидного жарақаттануда арқылы. 3-ші жол — гематогенді — іш сүзегі, скарлатина, pyemia-ақ осы жұқпалы аурулар ортаңғы құлақ қан жұқпалы материал Skid. қалыпты жағдайларда, отит, бір нүктесінде кездеседі: үздіксіз жалпы шаршағыштық, құлаққа күшті ауырсыну пайда байқалады, озноб суытып кейде бар, денесі жылу өсті. жігіттер ауру жиі түнде жүреді: бала құлаққа жылы күшті іштің басу арқылы бір нүктесінде оянады, жылу тез 30 9 дәрежесі мен жоғары жетеді. Нәтижесінде, орта құлақтың шырышты инфекцияның таралуы, ол бастапқыда серозды болуға мүмкіндігі бар сұйықтық, геморрагиялық жинақталады, бірақ тез іріңді ауысады қызаруы дамытады. барабанды қуысына өсіп сұйықтық қысымын ушығуы санымен, шын мәнінде ол көптеген эфферентті талшықтар тітіркенуінен әкеледі және күшті қызықсыз ауырсыну жүреді, және басқа рефлекстер жанында, мысалы, tympanum қан тамырларының, қара құбыр орнату және т.б. Дифференциалды диагнозды ортаңғы құлақтың ісігімен, гистиоцетезбен жүргізеді. Серологиялық, бактериологиялық, биопсиялық зерттеулер жүргіземіз.

Гайморит. Патогенез, дифференциалды дигностика.

Гайморов (жоғарғы жақ) қуысының – жоғарғы жақ сүйегінің қуысы ауаға толы болады. Гаймор қуысының орбитасы жоғарыдан көз орбитасы, төменнен ауыз қуысымен, ішінен мұрын қуысынан. Жоғары жақ қуысы басқы мұрын маңы қуыстарымен ( екі маңдай, екі тор, бір негізгі) бірге келесі функцияларды орындайды. Бастың қуысты құрылымдардағы ауа қысымының сыртқы атмосфералық қысымның қарым қатынасына қатысады. Дауыстың дыбысталуын индивидуальды құрайды. Барлық қуыстар кішкентай тесік арқылы мұрын қуысымен байланысады. Егер осы тесіктер қандайда тесіктен бітеліп қалса, қуыстарда вентеляциятежеледі, қуыста микробтар жиналып қабыну дамиды. Дифференциалды диагностика. Бірінші кезекте одонтогенді және риногенді гайморитті салыстыру керек. Одонтогенді гайморит көбіне бір жақты және катаральді өзгерістері болмайды. Риногенді гайморит диффузды, бетке жайылған болады. Жоғарғы жақ кистасымен дифдиагностика жүргіземіз.

Паратонзиллярлы абсцесс. Патогенез, дифференциалды дигностика.

 Ауру патогенезі және даму жолдары: Қоздырғыштардың негізгі көбейетін орыны таңдай бадамшалары, сирек тіл бадамшалары және жұтқыншақтың артқы қабырғасының бүйір төсемдері болып табылады. Бадамшалардың жергілікті қорғаныш қызметін ангина қоздырғыштары бұзып өтіп, сол жерде активті түрде көбейіп, өзінің әр түрлі өмір сүру қалдықтарын, экзотоксиндерін бөлу арқылы қабыну үрдісін шақырыды. Сонымен қатар бұл токсиндері жақын маңдағы лимфа түйіндеріне таралып олардың да қабынуын шақырады. Көп жағдайда бадамша бездері мен жергілікті лимфа түйіндерімен шектеліп қалмай, қоздырғыштар бадамша маңы тіндеріне (паратонзиллит, паратонзиллярлы абсцесс) тарап, тіпті сепсиске әкелуі мүмкін. Микробтардың өмір сүру қалдықтары қанға сіңіп бүкіл организмге соның ішінде: қантамырлар, орталық және шеткері нерв жүйесі, бүйрек, бауыр және миокардқа токсикалық әсер көрсетеді.  Стрептококктардың М-протеині және токсиндері фагоцитоздың толық жүруін тежеп, бактериемия мен антигенемияның ұзаққа созылуын туындатады. Стрептокиназа қанның плазминін плазминогенге айналдырады ,бұл өз кезегінде фибринолизді және антимикробты тосқауылды төмендетеді.   

Дифференциалды диагноз Тамақтағы ауырсыну ЖРВИ кезінде де байқалады, бірақ бүл кезде лимфа түйіндері сирек ұлғаяды. Бадамшалардың қатты қабынуы және лимфа түйіндерінің тұрақты ұлғаюы инфекциялық мононуклеоз кезінде тән. Оны қан анализінен айқындай аламыз.

Созылмалы ринит. Патогенез, дифференциалды дигностика.

Эндогенді және экзогенді факторлардың бірігіп әсер етуінен созылмалы ринит формасын дамытуы мүмкін. Минеральды және метальды шаңдар шырышты қабатты зақымдап, ал ұн, бор шаңдары кірпікті жыбыр эпителийлердің өлуіне әкеліп, оның метаплазиясының туындауына әсер етіп, бокал тәрізді және шырышты бездердің бұзылысына әкеледі. Мұрын қуысында жиналған шаңдар цементтеліп, ринолит пайда болады. Парлар және газдар мұрынның шырышты қабатына химиялық әсер етіп, оның жедел, сосын созылмалы қабынуына әкеледі. Созылмалы ринитті жедел ринитпен, синуситпен, туберкулез, сифилис, склерома, гранулематозды Вегенермен жүргізеді.

Фимоз. Диагностика.емі.

Диагностика. Визуальді қарау. Мазок алынады. Емі: кортикостероидты мазьдарды пенистің басына жағу, тіннің эластикалығын жақсартып, жазылуына әкелуі мүмкін. Бұдан бөлек глюкокортикоидтарды да қолдану, ісіну мен қабынуға қарсы әсер етіп, микрожарақаттарды да емдейді. Медикаментозды тәсіл көмектеспесе хирургиялық тәсілді қолданамыз.

Парафимоз. Диагностика. Емі.

Диагностикасы. Науқастың шағымдары, қашан алғашқы белгілері пайда болды; жыныс мүшесін қарау; хирург консультациясы. Емі: консервативті және хирургиялық. Науқас дәрігерге уақытылы келсе, жергілікті анестезиямен қолмен қалпына келтіреді. Манипуляция алдында пенис басын вазелин немесе глицеринмен майлау керек. Көмектеспесе хирургиялық жолмен.

Жедел ринит анықтама, этиологиясы

Жедел ринит дегеніміз мұрын қуысындағы шырышты қабаттың спецификалық емес қабынуы. Бұл ауру ересектерде де балаларда да кездеседі.  Клиникасына байланысты келесідей жіктеледі: Жедел катаральді ринит; Жедел катаральді ринофарингит; Жедел травматикалық ринит; Пайда болу себептері (этиологиясы): жедел катаральді риниттің негізгі себебіне жергілікті температураның төмендеуі мен ағза реактивтілігінің төмендеуі, мұрын қуысындағы микроорганизімдердің белсенділігінің жоғарылауы жатады. Негізгі себеп суық тиіп, жергілікті гипотермия. Суықтың әсерінен жалпы және жергілікті иммунитеттің төмендеуі ағзадағы микроорганизімдер белсенуіне, әсіресе стафилококты инфекцияның көбеюіне алып келеді. Әсіресе суыққа төзімсіз, шынықпаған адамдарда, созылмалы аурумен ауыратын, имунитеті әлсіреген адамдарда жедел ринит жылдам басталады. Жедел травмалық ринит мұрын қуысына бөгде зат түскенде, әртүрлі манипуляциядан кейін пайда болады. Кей жағдайларда травмалық ринитке себеп болып кәсіптің жайттар: шаңды ауа, түтіннің әсері, көмір, метал үгітінділері де жатады.

Жедел ларингит. Анықтама, этиологиясы.

Ларингит – көмейдің ісінуі және тітіркенуі (қабынуы). Ларингит әдетте, дауыстың қарлығуымен немесе дауысты жоғалтумен қосарланады. Көмейдің (тамақтың) құрылысына өңеш, кеңірдек, көмекей қақпашығы және бадамшабез кіреді.

 Көмей кеңірдектің үстіндегі тыныс алу жолдарының жоғарғы бөлігінде орналасқан. Дауыс байламдары көмейдің құрамдас бөлігі. Егер дауыс байламдары қабынса немесе жұқпаланса, олар ісінеді. Бұл дауыстың қарлығуына апаруы мүмкін. Кейде дауыс байламдары тыныс жолдарына ауа ағынын жабуы мүмкін. 

Ларингиттің жиі себебі - суық тию немесе тұмаудан болған инфекция. Ол келесі жағдайларман шартталуы мүмкін:

  Аллергия

• Бактериалдық инфекция

• Бронхит

• Гастроэзофагеалдық рефлюкс ауруы (ГЭРБ)

• Жарақат

• Тітіркендіргіштер және химиялық заттектер

• Пневмония

 Ларингит көбінесе, жоғары тыныс алу жолдарының инфекциясымен бірге пайда болады.

Балаларда кездесетін ларингиттің түрлері тыныс алу жолдарының қатерлі –өлім-жітімді бітелуіне апаруы мүмкін. Оған жататандар:

  қыспақ

• Эпиглоттит (көмекей қақпашығының қабынуы)

Жедел сыртқы отит. Анықтамасы. Этиологиясы.

Сыртқы отит құлақтың сыртқы өтісінің немесе дабыл жарғағының сыртқы беткейіндегі барлық қабыну үрлістері жатады.

 

Аллергиялық ринит. Анықтамасы, жіктемесі, этиологиясы

Аллергиялық ринит – IgE қатысуымен мұрын қуысы шырышты қабығының қабынуымен жəне күні бойы бір сағат жəне одан аса уақыт келесі симптомдардың кем дегенде екуінің болуымен: мұрынның бітелуі (обструкция), мұрыннан бөлінділер (ринореялар), түшкіру, мұрынның қышуымен мінезделетін мұрынның шырышты қабығының қабынулық ауруы.

Жіктемесі Пайда болу мерзімі бойынша:- жедел; - созылмалы.

Ағымы бойынша:мезгілдік; жыл бойы; кəсіби.

Симптомдардың сақталу мерзімдері бойынша:

- интермиттирлеуші аллергиялық ринит;

- персистирлеуші аллергиялық ринит.

Ауырлық дəрежесі бойынша бөледі:

- жеңіл;

- орташа ауырлық (аздаған);

- ауыр аллергиялық ринит.

Кезеңдері бойынша:

- вазотониялық (қантамырлық тонустың бұзылыстарымен байланысты кезеңдік мұрын бітелулерімен мінезделетін жəне деконгестанттарды əр кезде пайдалануды қажет ететін);

- вазодилатация (мұрын шырышты қабығы қантамырларының кеңеюімен қатар жүріп, жиі мұрын бітелуімен мінезделетін жəне деконгестанттарды жиі пайдалануды қажет ететін);

- созылмалы ісіну кезеңі (тұрақты мұрын бітелулермен мінезделетін, мұрын қуысы шырышының көгілдірленуі, деконгестанттарды пайдалану тиімсіз);

- гиперплазия (тұрақты мұрын бітелулермен мінезделетін, мұрын қуысы шырышының өсуі, полиптердің түзілуі; жиірек процессте мұрынның қосалқы қойнаулары қосылады, екіншілік отиттер дамиды, екіншілік инфекциялар қосылады; деконгестанттарды пайдалану тиімсіз).

Ағымы бойынша:

- интермиттирлеуші (аптасына 4 күннен аз немесе 4 аптадан аз);

- персистирлеуші (аптасына 4 күннен көп немесе 4 аптадан көп).

Ауырлық бойынша:

- жеңіл (төменде көрсетілгендердің барлығы: қалыпты ұйқы, өмірлік қызметтердің, спортпен айналысу жəне еңбек режимінің бұзылыстары жоқ);

- орташа дəрежелі жəне ауыр (төменде келтірілгендердің біреуі немесе көп: ұйқының, өмірлік қызметтердің, спортпен айналысу мен еңбек режимінің бұзылуы, қажытушы симптомдар).

Этиология бойынша:

- тозаңдық;

- тұрмыстық жəне эпидермалдық;

- инфекциялық;

- инсекті;

- тағамдық;

- дəрілік;

- кəсіби жəне басқа;

- аралас этиологиялы.

Қуық және зәр шығару жолдарының ісігі зерттеу тәсілдері, диагностикасы

Ісіктердің бастапқы кезені ешқандай белгісіз өтетіндіктен, ерте диагноз қою осы күнге дейін қиын мәселе болып отыр. Ісіктің негізгі белгілері бар науқастардың 50%-да ісік метастаздары кездеседі. Қуық ісігі әйелдерге қарағанда еркектерде екі есе жиі кездеседі. Қуықтың қатерсіз ісіктері өте сирек кездеседі. Олардың ішінде аденома, лиома, фиброма, ангиомиолипома және гемангиомалар негізгі орын алады. Бүйректің қатерлі ісігіне жататындар рак (аденокарцинома), фибросаркома, липосаркома. ангиосаркома, Вильмс ісігі

Несепағардың бастапқы ісіктері сирек кездеседі және бүйрек пен несеп жолдарындағы барлық ісіктердің 1 процентін құрайды. Олар көбіне 50 жастан асқан еркектерде байқалады. Несепағардың папиллома, папиллярлық және жалпақ клеткалы рак секілді эпителий ісіктері бар. Несепағар рагының шырыш асты қабатты бойлап, төмен қарай таралуға бейімділігі осы ауруға тән белгі болып саналады. Несепағардың астаудан шығатын ақырғы ісіктері едәуір жиі кездеседі. Әдетте несепағардың ісіктері түрліше дәрежедегі уретерогидронефрозға ұласады. Несепағардың зақымдануы барысында біртекті жұмсақ тканьді түзілім пайда болады. Кейде диагнозды дәлірек анықтау үшін астау мен несепағарға контраст енгізу кажет.

Зертханалық тексеру

Жалпы қан анализі

Биохимиялық қан анализі

Зәрді тексеру (жалпы зәр анализі, бактерияларға тексеру, зәрді Нечипоренко және Зимницкий сынамасына тексеру)

биопсия

Құрал – жабдық арқылы тексеру

Кешенді бүйректің рентгенографиясы

Цистоскопия эндоскопиялық зеріттеу әдісі

Экскреторлы урография

Инфузионды урография

Антеградты урография

Цистография

Ультра дыбыспен зерттеу

Урография, хромоцистоскопия

МРТ, КТ

Қуық және зәр шығару жолдарының ісігі емдеу тәсілдері

Для лечения опухолей мочевыводящей системы используется комплексный подход, включающий несколько методик воздействия на опухоль:

• хирургическое лечение – в зависимости от особенностей расположения и размеров новообразования могут использоваться различные варианты хирургических вмешательств:

  • резекция части почки, мочеточника – при выявлении небольших опухолей. Такие оперативные вмешательства могут выполняться из эндоскопического, лапароскопического доступа и дополняться процедурой по пластике дефекта;

  • электрокоагуляция, криодеструкция, лазеродеструкция опухли – эти методики применяются при выявлении небольших опухолей слизистой мочевого пузыря и мочеиспускательного канала;

  • нефрэктомия – это радикальное оперативное вмешательство по полному удалению почки вместе с опухоль. Может дополняться процедурой иссечения регионарного лимфатического аппарата;

  • радикальная резекция и экстирпация мочевого пузыря – проводится с целью тотального удаления агрессивных опухолей. Может дополняться пластикой мочевого пузыря из участка кишечника;

  • ампутация полового члена – выполняется  с целью радикального удаления новообразований уретры у мужчин. Дополняется процедурами реконструктивной пластики и протезирования;

  • ТРУЗИ и простатэктомия  – являются наиболее эффективными методами лечения опухолей предстательной железы;

• химиотерапия – может проводиться на всех этапах лечения новообразований мочевыводящей системы с целью повышения эффективности других методик и борьбы с с отдаленными метастазами опухоли;

• лучевая терапия – в лечении опухолей мочевыводящего аппарата используются процедуры дистанционного, внутриполостного, внутритканевого облучения, а также современные методики радиохирургии.

Простата безінің аденомасы. Этиологиясы . клиникасы, диагностикасы және емдеу жолдары

Қуық асты безі рагының пайда болу себептері, даму механизмдері

Простатар рагының нақты пайда болу себебі белгісіз, полиэтиологиялық. Бұл мүше ағзадағы гормондар арқылы күрделі жолмен реттелетін ішкі секретті без болғандықтан, сол гормондардың қатынасына байланысты өзгерістерден пайда болатындығы даусыз. Егер бездегі апоптоз көлемі өссе, клеткалардың сандық, сапалық қасиеттерін теңестіру үшін, онда пролиферация процесі жүруге мәжбүр болады. Сондықтан жас кезінде қуық асты безі көп ауырған адамдарда простата аденомасы немесе рагы туындау қаупі басым болады. Айталық ер кісі созылмалы простатит ауруымен ауырды делік. Қабыну процессі әсерінен ондағы негізгі функциональды клеткалар апоптозға ұшырайды да жалпы без қызметі бұзылады. Ал ол кезде жалпы организмдегі гормональдық фон төмендемеген ол (андрогендер, тестостерон) қуық асты безін белсендіруге күш салады. Осы бағытта олар артық өндірілуі де мүмкін, нәтижесінде қуық асты безі пролиферацияға ұшырай бастайды, яғни безді клеткалар орынына дәнекер тіндер өседі. Бұндай әсерлер ұзақ әсер ететін болса клеткалар мутацияға ұшырап, ДНК, РНК өзгеріп, атипті ісіктік түрге өтуі мүмкін. Бара бара атипті клеткалар тынымсыз көбейіп, басқа жерге көшіп бөгелме ісік береді. Сонымен уақыт өте келе қуық асты безінің рагі андрогендерге сезімталдығын жоғалтады:

Қуық асты безі рагын тудыратын факторларға жатады:

• Адам картаюына байланысты простата клеткаларының табиғи апоптозы;

• Гормондық өзгерістер тестостерон гормоны балансының бұзылысы;

• Тамақтану рөлі алкоголь, ащы, тұзды тағамдар;

• Генетикалық фактор;

• Инфекция әсері;

• Қуық асты без гиперплазиясы, аденомасы әсері;

Қуық асты без рагының жіктелуі

Қуық асты без рагының гистологиялық жіктелуі әртүрлі болады. Олар:

• Безді клеткалы;

• Ауыспалы клеткалы;

• Жалпақ клеткалы;

• Пісіп жетілмеген түрі;

Осылардың ішінде өте жиі кездесетіні безді рак (90%). Ісіктің қатерлі зияндылық деңгейі морфологиялық тексеру кезінде анықталады. Ол үшін клетканың пісіп-жетілу деңгейін анықтау қажет. Ісік пісіп жетілуі неғұрлым төмен болса ол ісік соғұрлым қатерлі. Дифференцияция деңгейі бойынша Олар:

G1-жоғары деңгейде пісіп, жетілген,

G2-орташа деңгейде пісіп, жетілген,

G3-төменгі деңгейде пісіп, жетілген,

G4-піспеген, жетілмеген клетка.

ҚУЫҚ АСТЫ БЕЗ РАГІ КЛИНИКАЛЫҚ БЕЛГІЛЕРІ

Қуық асты без рагының алғашқы өсу сатысында ешқандай белгілер болмайды. Тек, қатерсіз аурулар туралы тек ТУР операциясы жасалынған адамдардың 5-10 % рак анықталады. Осылардың 2/3-інде ісік клеткаларының пісіп жетілген түрлері байқалады, осы өзгерістер сылынған без ұлпасының 5% құрайды.

Клиникалық белгілер екі көрініспен білінеді:

Ісіктің өршуі, асқынуы кезінде көрші тіндерге, мүшелерге тарап зәрмен қан кету, ауырсыну сезімінің ұлғайюы; Ауырсыну сезімі іштің төменгі бөлігінде бұт арасының ауыруы, қуық шаншып, жиі кіші дәретке шығу, зәрде қан болу. Зәр аз аздан жиі жиі шығып, кейде тамшылап ағады, ауырсыну сезімінің болуы. Зәр шығарып болған соң да қуық толық босамауы себепті қайтадан кіші дәретке шыққысы келіп тұратын сезім болады. Науқастар кейде қуықтағы зәрді күштеп шығару мақсатынды көп күшеніп (іш прессін қосу арқылы) шап жарығын пайда қылып жатады.

Лабораторлық зерттеулерде: лейкоцитурия, гематурия, бактериурия.

Шартты түрде қуық асты безі рагын жергілікті асқынбаған және асқынған ісік деп бөледі.

Асқынбаған ракта ісік тек қуық жағынан білінеді және көбінесе бұлар алпыстан асқандарда сезіледі. Ағзада бұл кезде көптеген тағы да қосарланып жүретін аурулар болуы мүмкін (без аденомасы, гиперплазиясы). Осы аурулардың клиникалық белгілері де қуық асты безінің рагының клиникасына ұқсас болғандықтан алдыңғы қатарда болады. Үлкейген қуық асты безі қуықты қысады, кілегей қабатын тітіркендіреді де жиі жиі зәр шығаруға мәжбүрлейді. Үнемі қуық толы болған соң ондағы қысымның артуына қарай зәр іркілісі дамиды, нәтижесінде несеп (зәр) жолының қабыну процесстері цистит, пиелонефрит, нефрит ауруларын шақырады. Қуық асты безінің асқынған сатыларында ісік өсе келе без аумағынан шығып көршілес ағзаларды тіндерді зардапайды. Сол маңдағы жүйке талшықтарына әсер етіп, зәрді ұстай алмайтын халге жетеді. Ондай науқастарда үнемі зәр несеп жолынан тамшылап шығып отыратын болады.

Ол несеп жолдарының өрлеуші инфекциясы дамуына қолайлы жағдай тудырады. Қуыққа сәл зәр жиналса, толық босай алмай зәр ағарда жұқпа пайда болып асқынады. Рак клеткалары метастаз берсе имунитет төмендеп, науқас уыттанып, арықтайды. Сүйектерге жиі метастаз береді, сан сүйегіне бөгелме ісік берілсе онда патологиялық сынықтар байқалады. Омыртқаларға метастаз берсе сол аймақ ауыруы мүмкін, ісік асқынып, ауырсыну сезімі күшейіп, ауру жүдейді, зәр шығару толығымен бұзылып, қан азаяды.

Негізгі диагностикалық шаралар тізімі:

1. Саусақпен ректалды тексеру

2. Жалпы қан анализі (6 параметрі)

3. Жалпы несеп анализі

4. Қанның биохимиялық анализі (белок, мочевина, креатинин, билирубин, глюкоза)

5. Қан сарысуындағы креатинин концентрациясы

6. Қуықасты безінің арнайы антигенінің (ПСА) концентрациясы

7. Қалдық азотты анықтау

8. Трансректалды УДЗ

9. Рентгенография (экскреторлық немесе цистография)

10. Несепті бактериалық тексеру (бак посев)

11. Нечипоренко сынағы

12. Қуықасты безін УДЗ трансректальды жасалғаны дұрыс

13. Простата биопсиясы, материалды гистологиялық зерттеу.

Емі:

Емнің негізгі мақсаты: ауру симптомдарының азаюы жəне науқастың өмір сүру сапасының жақсаруы, емнен жағымсыз нəтиже болмау немесе ең аз алу (минимум). Осыған байланысты алғашында ісікті консервативті емдеу ұсынылады.

Дəрілік препаратты таңдау қуықасты безінің үлкею дəрежесіне байланысты:

• Егер қуықасты безі пальпация кезінде айтарлықтай үлкеймеген немесе УДЗ тексергенде көлемі 40 г-нан аз, таңдалған препарат - β1-адреноблокаторлар (тамсулозин 0,8 мг-ға дейін тəул., альфузозин 5 мг 2 рет тəул., теразозин тəулігіне 20 мг, празозин);

Қолданылатын дəрі-дəрмектер тізімі

1. Тамсулозин 400 мкг табл

2. Альфузозин 5 мг табл

3. Теразозин 5 мг табл

4. Доксазозин 2 мг, 4 мг, табл

• Егер қуықасты безі айтарлықтай үлкейсе, консервативті емге жақсармаса онда хирургиялық ем қолдануға болады.

• Кейбір науқастарда термотерапия (микротолқынмен емдеу), сонымен қатар қуық тұтылуын ашу мақсатында тарылған жерге стент немесе спираль қою қолданылады.

Несеп іркілісі бар, хирургиялық емді күтіп отырған науқастарға уақытша тері арқылы цистостомия жасалады.

госпитализациялау үшін көрсетімдер: консервативті емнен əсер болмау

профилактикалық шаралар: 5- альфаредуктаза- кардур ингибиторларын,

пермиксон, таденан, проскаф; альфа- адреноблокаторлар – тирарозин, дриптан қабылдау.

Хирургиялық емдеу принципі де ісік өсу сатысына тікелей байланысты. Түйінді түрін емдеу кезінде, тиімді:

Мүшені тұтас сылу (простатэктомия) ісіктің I-ші, II ші сатыларында қолданылады.

Сәулемен емдеу негізінен науқас операцияға келісім бермегендерге қолданылады.

Алыс қашықтықтан сәулемен емдеуде көбіне гамма терапия тағайындалады. Стандарт доза негізгі ошаққа күніне РОД 2 Гр ден, жалпы сәуле мөлшері СОД 65-70 Гр, ал жамбас қуысына СОД 44-45 гр беріледі. Сәулелік емді қайталау үш аптадан кейін.

Брахитерапия

Фимоз, парафимоз клиникасы диагностикасы емі

Фимоз ұл балада жыныс мүшесінің басы толық ашылмайтын, күпек тесігінің тарылуымен жүретін ауру. Ұл балаларда 2-5 жасқа дейін жыныс мүшесінің басындағы тері көбінесе гипертрофияланған, басын түгелдей жауып, піл тұмсығы сияқты төмен қарай салбырап тұрады. Шеткі терінің ішкі қабаты мен жыныс мүшесі басының арасында нәзік эмбрионалды жабыспалар бар. Жыныс мүшесі өсе келе, ол терілік қапты кереді. Жыныс мүшесінің басы күпек терісінің жабыспаларынан біртіндеп ажырап, еркін шығып қайта кіретіндней болады. Сондықтан жас балаларда кездесетін фимоз физиологиялық болып есептеледі.

Парафимоз деп- жыныс мүшесі шеткі терісінің сыртына қарай айналып кетіп, жыныс мүшесінің басы мен мойынын сақина тәрізді қысып қалуын айтады. Парафимоздың себептеріне балалардың жыныс мүшесін уқалап ойнауы және шеткі терісін сыртына қарай күштеп тартқан жағдайлары жатады. Егер айналып кеткен шеткі теріні дер кезінде қалпына келтірмесе онда жыныс мүшесінің басы мен тіндерінің ісінуі, үлкеюі болады. Кейде некрозға ұшырауы мүмкін.

Симптомдары

Фимоз, әдетте, ауырсынусыз өтеді. Дегенмен, күпектің тарылуында несеп шығару немесе жыныстық қызметте қиындықтар пайда болуы мүмкін. Сонымен қатар, фимоз кезінде ерлерге күпектің астындағы теріні тазалау қиынға түседі, бұл инфекциялардың пайда болуына ықпал етеді.

Парафимоз күпектің және жыныстық мүшенің ұшының ауырсынып, ісінуімен сипатталады. Пенистің ұшына қан келуінің ауыр тежелуі туралы күңгірт-күлгін түсіне қарап айтуға болады, бұл әдетте, шұғыл медициналық жәрдемді қажет етеді.

Оперативті жолмен емдейміз

Тыртықты фимозда шетін айналдыра кесіп, сүндетке отырғызады.

Физиологиялық фимоз арнайы емдеу шараларын өткізуді қажет етпейді.

Гигиеналық талапты сақтау керек

Дистопия клиникасы диагностикасы

Дистопия дегенимизди ози адам агзасындагы орган немесе жасушанын оздерине таныс еммес орналаскан жери.

Буйрек дистопиясы туа пайда болган буйрек проекциясынын анатомия –физиологиялык тургыдан дурыс емес орналасуы. бүйректердің дистопиясы жамбастық, мықын астылық, бел, кеуде немесе сегізкөздік дистопия болуы мүмкін.Клиникасы орналасуына байланысты болады.Жамбастык дистопия аса каты клиника бермейди жай сыздап ауырсынумен билинеди. Жамбас дистопиясы біршама сирек кездеседі және бүйректің жамбаста орналасуымен сипатгалады: еркектерде ол тік ішек пен қуықгың арасында, әйеддерде жатыр мен тік ішектің арасында орналасады.

Мыкын асты дистопиясы неғүрлым жиі кездеседі, мұндайда бүйрек мықын асты шұңқыршасында орналасады. Бұл аномалияның неғүрлым жиі болатын көрінісі іш ауырады, ол дистопияланған бүйректің көрші органдар мен нерв өрімдеріне батуынан болады.

Диагностика экскреторлық урографияның, цистоскопия мен ретроградтық уретеропиелографияның деректеріне негізделеді.

Бел дистопиясы әдетте 2-3 бел омыртқаларының деңгейінде орналасады, оның шүмекшесі алға карап түрады.

      

Диагностика пальпация, экскреторлык урография мен ультрадыбыстық сканерлеу негізінде жүзеге асырылады.

Кеуде немесе торакалдық дистопия ілуде бір ғана кездеседі.

Киылысты дистопия да өте сирек кездеседі және бір бүйректің ортанғы сызықтан сыртына ауысуымен сипатталады, осының нәтижесінде екі бүйрек те бір жакта орналаскан болып шығады.

Бүйректердін. дистопиясы кезінде хирургиялық емдеу тиісті патологиялық процесс бар болса ғана кажет болады.

Эпидидимит

Эпидидимит ен косалкысынын кабынуы

Этиология бактериямен гонорея,хламидиоз н,жыныстык жолмен жугады

Клиникасы -жедел бир жакты катты ауырсынумен,исинумен,еннин гиперемиясымен,жергиликти температура 39 С котерилумен жалпы алсиздикпен журеди, кобинесе 20-40 жас аралыгында кездеседи,бул ауру кезинде наукаста жыныс жолдан ериксиз солинистер мен кан агуы орын алуы мумкин,шат аймагынын ауырсынуы орын алады,

Диагностика ; ОАК; ОАМ; Мазок из мочеиспускательного канала; БАК-посев мочи; ПЦР и ИФА – дают возможность выявить ИППП; УЗ доплерография мочеполовых органов; УЗИ органов мошонки; компьютерная томография; магниторезонансная томография.

Еми;40 жаска дейигилерге

Антибиотиктер Цефтриаксон 250мг б\е+  доксициклина 100мг таб туринде 2рет кунине №10

Суык компресс 1-2 сагат

40кейнгилерге

 Таблетки ципрофлоксацина (ципринола) дважды  в день, длительность  – 10-14 суток. - Таблетки офлоксацина (заноцина) дважды  в день, длительность – 10-14 суток. - Таблетки триметоприма и сульфаметоксазола дважды  в день, длительность – 10-14 суток.

При остром эпидидимите, вызванном кишечными микроорганизмами, или при отсутствии гонококковых инфекций и отрицательном результате теста ПЦР-амплификации нуклеиновых кислот:

- Таблетки офлоксацина (заноцина)  300 мг. дважды  в день,  длительность – 10 суток или левофлоксацина по 500 мг 1 раз в сутки  на протяжении 10 дней.

Мөлдір қабықтың бөгде заты

Конъюнктиваның бөгде заттары:Клиникас: Бөгде зат конъюктиваға түскенде көзден жас ағады,жыпылықтау,бөгде затты сезіну.Сирек жарықтан қорқу,немесе ауырсыну. Қасаң қабықтың бөгде заты

Клиникасы:Ауырсыну,көзден жас ағу,блефароспазм,жарықтан қорқу,бөгде затты сезіну.Бөгде затты визуальды анықтап конъюктиваға инъекция және көз алмасына.Көз жарақаты - бөгде дене енуімен болатын көз алмасының ішіне енген жарақаты.Негізгі диагностикалық шаралар тізімі:

1. Арнайы лампа арқылы биомикроскопия.

2. Офтальмоскопия.

3. Көру өткірлігін бағалау.

4. Көзді УДЗ.

5. Көзұяның рентгенографиясы.

6. ЭКГ.

7. Баканализге жағынды алу.

8. Жалпы қан анализі (6 параметрі).

9. Жалпы несеп анализі.

10. Нəжісті құрт жұмыртқаларына тексеру.

11. Глюкозаны анықтау.

12. АЛТ анықтау.

13. АСТ анықтау.

14. Педиатрдің консультациясы.

Емдеу əдісі: бөгде дененің орналасқан жерін анықтау, көз ішіндегі құрылымдардың зақымдалу сипатын анықтау, сіреспеге қарсы сарысу немесе анатоксин енгізу, жарақатқа микрохирургиялық өңдеу жасау, бөгде денені трансвитреалді немесе диасклералді əдіспен алып тастау.

Операция: мөлдір қабықтың жарығын тігу

Көз Күйіктері

Көз күйіктерінің жіктелуі

ІІ Негізгі бөлім

  Көз күйіктерінің дәрежелері

  Қабақтардың күйігі

  Коньюнктив және ақ қабықтың күйіктері

  Алғашқы көмек, емі

Күю термиялық және химиялық болып бөлінеді.

 

Термиялық күйіктер көзге қайнаған сұйық, қызған металл, кейде жалын тигенде және т.б кездерде пайда болады.Күйіктердің дәрежесі көптеген жағдайда жарақаттаушы фактордың температурасына байланысты. Жалынның немесе ыстық будан болған күйіктер профильді түрде байқалады, осы кезде беттің, қабақтардың сол немесе оң жағы зақымданады.Көзге ыстық сұйық немесе еріген металл түскенде, көздің жыпылықтау рефлексі 

Химиялық күйіктер көзге қышқылдар мен  сілтілердің әсерінен пайда болады, өйткені бұл жағдайда колликвациялық – еріп ыдырап, шіру дамиды да сілтілер көздің тереңдегі тіндеріне сіңеді. Қышқылдармен  күю коагуляциялық – ұйып ыдырап шіруге ұшыратады.

 

  Сілтілерденболғанкүйіктер.

Осындай жарақаттар калий тотығының

 гидратынан , аммиактың сулы

ерітіндісінен, әктен болады

Ауырлық дәрежесі бойынша ажыратады:Жеңіл (I дәреже).орташа (II дәреже).Ауыр (III дәреже).

Жеңіл: Аздаған ауырсыну,күн сәулесінен қорқу Кірпіктері түсіп тұру; қабақтың және конъюктиваның гиперемиясы ;Қасаң қабық мөлдір. Орташа ауырлық дәрежесі: Аздаған ауырсыну,күн сәулесінен қорқу;аздаған гиперемия, қабақтың ісінуі; Ауыр:блефароспазм ;Қабақтың некрозы;Конъюнктивада сұр пленканың п.б;Қасаң қабық бұлыңғыр

Емі: Туа біткен блефароспазм синдромы кезінде анальгетик енгізеді,прокаин тамызады, тримекаина, лидокаина 2% ерітінділерін.■ Химиялық күйік кезінде.Ұнтақ химиялық зат түссе құрғақ тампонмен алып тастау керек

Көзді жуу нейтрализатора(2% гидрокарбоната натрия ертіндісімен қышқылмен күйгенде, 2% бор қышқылы ертіндісімен— сілтімен күйгенде), нейтрализаторлар болмаса сумен 20-30 мин жуу.конъюнктиваға химиялық зат бөлшегі тускенде ылғалды тампонмен алып тастау.Антибиотикпен бирге коз мазьын жағу(тетрациклин 1% немесе эритромицин 1%).■ Термиялық күйіктер. Көз беткейіндегі бөгде заттарды алу және мазь бен антибиотик жағу.

Иық буынының шығуы. Клиникасы.

Буындық беттердің физиологиялық қалыпты шектен толық ығысуын сүйектің шығуы деп аталады. Бұл кезде буындық қаптың бүтіндігі міндетті түрде бұзылады. 

Жіктемесі: толық жəне толық емес, жаңадан болған жəне ескірген, жабық жəне ашық, туа біткен жəне жүре пайда болған (жарақат немесе ауру салдарынан), сүйектің шыққан басының қалпына байланысты: алдыңғы, төменгі, артқы. Егер тоқпан жіліктің шығуы ең болмаса 2 рет қайталанса, онда оны үйреншікті деп атайды.

Клиникасы Закымданган жакта иык томен тусип кетеди,наукас басын закымданган жакка бурып турады,колы шынтк буынында бугилген,кищкене гана узару байкалады

Диагностика критерилері:

1. Дельта тəрізді бұлшықет рельефінің жалпақтануы.

2. Иықтық өсіндінің айқын шығыңқы болуы, одан төмен жатқан тіндердің ішке қарай тартылуы.

3. Белсенді қимылдардың шектелуі.

4. Серпімділігі.

5. Иықтық буынды қысқан кезде неврологиялық симптоматика анықталады.

диагноз рентгенография кезінде, тура, бүйірінен жəне аксиалдық проекцияларда дəлелденеді. Шығуды сынықтан ажырату қажет.

Бұғана сүйегінің шығуының диагностикасы

1Анамнез жинау

2 пальпация

3 Рентгенография алдынгны жане арткы проекцияда

Күйік ауруы.

Ыстықтың (жоғарғы температура), химиялық заттардың, электр тогының, радиация сәулесінің жергілікті әсер етуінен болатын жарақаттарды күйік деп атайды.

Күйіктердің жіктелуі

Күйік алған жағдайына байланысты:

өндірістік;

тұрмыстық;

соғыс кезіндегі.

Бейбіт кезеңде өндірістік күйік пен тұрмыстық күйік бірдей жиілікте кездеседі. өнеркәсіптің жоғарғы температурамен, химиялық реакциялармен байланысты салаларында күйіктің үлес салмағы күрт өсті және барлық жарақаттардың бестен бір бөлігін құрайды

Ең жиі кездесетін күйік тері күйігі, тыныс жолдарының, өңеш пен асқазанның термиялық күйіктері оған қарағанда сирек кездеседі.

II. Этиологиялық себептеріне байланысты:

термиялық;

химиялық;

электрлік;

сәулелік.

Зақымдану тереңдігіне байланысты күйікті 4 дәрежеге айырады:

I дәрежелі күйік. Зақымдану тек эпидермисті қамтиды. Терінің қызаруы, ісінуі, ашыған ауырсыну сезімімен көрініс береді. Бұл құбылыстардың негізінде тұрақты артериялық гиперемия мен қабынулық экссудация жатыр.

II дәрежелі күйік. Тері тереңірек зақымданады, бірақ бүртікті қабаты сақталады. Эпидермис дермадан ажырап, мөлдір, сары түсті сұйық толған көпіршіктер пайда болады.

І а дәрежелі күйік терінің ішінара (бүртікті қабаттың ұштарының) өлі еттенуімен сипатталады, әйтседе терінің тереңдегі қабаттары мен оның туындылары (шаш қапшықтары, тер мен май бездері) сақталады.

ІІІ б дәрежелі күйік. Терінің толық өлі еттенуімен сипатталады. Кейде тері астындағы шел қабаттары да зақымдануы мүмкін.

IV дәрежелі күйік. Тері мен тері астындағы шел қабаттары ғана емес, тереңде орналасқан тіндер де өлі еттенеді (бұлшық ет, сіңірлер, сүйек пен буындар).

Күйік ауруы — тері мен оның астындағы тіндердің термиялық жарақаты кезіндегі организмнің жалпы реакциясы мен ішкі ағзалардың қызметінің бұзылуының клиникалық белгілерінің жиынтығы.

Күйік ауруы кезінде дамитын бұзылыстардың патогенезін толық түсінбеудің салдарынан, осы кезге дейін барлығын қанағаттандыратын, бірегей терминология болмай отыр. Күйік ауруының жекелеген кезеңдерінің айқын болмауынан, бір түсінікке әрқилы мән беріледі.

Қазіргі кезде күйік ауруының ағымын 4 кезеңге бөледі:

I кезең — күйік шогы. Жарақат алғаннан кейін дереу немесе алғашқы сағаттар ішінде дамиды. 3 тәулікке дейін созылуы мүмкін.

II кезең — жедел токсемия. Күйік жарақатын алғаннан кейін 10-15 күнге созылады. III кезең — септикотоксемия. Өліеттенген тіндердің түсуімен сабақтасты. Күйіктің ауырлығына, асқынуларға және емдік шаралардың сипатына байланысты. Ұзақтығы 2-3 аптадан 2-3 айға дейін.

IV кезең — сауығу (реконвалесценция). Жараның өздігінен жазылуы немесе теріні операция жолымен қалыпқа келтірген соң байқалады. Күйік ауруының бұл келтірілген кезеңдері шартты, өйткені кезеңдер арасында айқын шекара жүргізу кейде мүмкін болмай қалады.

Күйік токсемиясы

Күйік шогы қолайлы ағым болған жағдайда біртіндеп токсемия сатысына көшеді. Бұл саты өзінің даму шегіне күйіктен соңғы 2-3 күнде жетеді және 10-15 күнге созылады.

Осы кезеңнің аяғы күйік жарасындағы іріңді процестердің басталуымен ұштасады.

Токсемия күйік шогынан кейін немесе шоксызда дами береді. Терең зақымданулар кезінде күйік токсемиясы күйік ауруының III сатысы — септикотоксемияға жалғасады да, жеңіл күйіктерде сауығумен аяқталады.

Күйік токсемиясының патогенезі. Күйік ауруының бұл кезеңінің айқын ерекшелігі — интоксикацияның көрінісі ретінде бағаланатын белгілер.

Шоктың бетін қайтарып, қан айналысы қалыпқа келгеннен кейін күйік аймағынан белсенді заттар қанға сіңе бастайды.

Терінің термиялық зақымдануы спецификалық токсиннің түзілуіне себеп болады деген ойды алғаш рет В.Н. Авдаков (1876 ж.) айтқан және осы қағида кейінгі көптеген зертеулерге негіз болды.

Жедел күйік токсемиясының даму себебін ертеден организмде бейспецификалық токсиндердің пайда болуымен байланыстырады. Оларға микроциркуляциялық бұзылыстарды негізінде маңызы зор кіші молекулалы қүрамалар — гистамин, серотонин, простогландиндер жатады.

Осы күні күйік кезінде организмде түзілетін токсиндердің табиғаты белгілі болып отыр. Солардың бірі — антигендік спецификасы бар гликопротеид. Бұл токсинннің улы әсері — АТФ -азаны бәсеңдетеді және тіндердің АТФ энергиясын пайдалануына кедергі жасайды.

Токсиндердің енді бірі липопротеидтер (“күйік токсиндері” деп аталады). Олар жылу әсерінен суын жоғалтқан эндоплазматикалық мембраналардан пайда болады. Бұл токсиндердің әсерінен клеткалар гликогенді жоғалтады.

Соңғы жылдары жедел күйік токсемиясының дамуында негізгі рольді улы олигопептидтер немесе орта массалы молекулалар атқарады деп санайды. Олардың улы әсері орта массалы молекулалардың лимфоциттердің фагоциттік белсенділігі мен тіндік тыныс процестерін бұзуымен түсіндіріледі. Орта молекулалардың мөлшері мен токсемияның клиникалық көріністерінің ауырлық дәрежесі тікелей байланыста. Олардың улы әсері протеолиз ферменттерінің белсенділігін күшейтіп, ингибиторлардың белсенділігі азайған кезде көрініс береді.

Токсемияның клиникасы

Диурездің қалыпқа келуі мен дене қызуының көтерілуі күйікке шалдыққан адамның шоктан шығуының және күйік ауруының екінші кезеңі күйік токсемиясының басталғанының негізгі белгілері болып табылады.

Бұл кезең — белоктардың ыдырау, бұзылған зат алмасу процестерінің аралық және күйік жарасындағы микрофлораның токсиндерімен улануының салдары. Токсемия кезеңі 2-4 тәуліктен 10-15 тәулікке дейін созылады және организмде аутосенсибилизация типтес иммунологиялық өзгерістер тудырады.

Жедел күйік кезеңінде орталық жүйке жүйесі мен бас миының ісінуімен (қозу, сандырақтау, галлюцинациялар, құрысулар), улану микокардитімен (тахикардия, артериялық қан қысымының төмендеуі, жүрек тондарының бәсеңдеуі), тыныс алу ағзаларының бұзылыстарымен (пневмония, өкпе ісінуі), диспепсиялық бұзылыстар (тәбет қашуы, шөлдеу, жүрек айну, құсу, іш өту), зат алмасу процестерінің бұзылуымен сабақтасқан клиникалық белгілер орын алады.

Күйік токсемиясының аяғында күйік қабығы түсіп күйік жарасы іріңдей бастайды. Ал мұның өзі күйік ауруының үшінші кезеңінің белгісі.

Күйік ауруының жалпы емі Күйік ауруының жалпы емі мынадай компоненттерден түрады: Ауырсыну сезімімен күрес;Күйік шогын емдеу; Жедел күйік токсемиясын емдеу; Инфекциялық асқынулардың алдын — алу мен оларды емдеу;

Ауырсыну сезімімен күрес. Күйіктің ауданы мен тереңдігіне байланысты мынадай ауырсынуды басатын әдістер қолданылады:күйген жерді қозғалтпау, вазелинмен (маймен) өңдеу және таңғыш салу; таблетка түріндегі наркотик емес анальгетиктер; наркотик емес анальгетиктерді, седациялық заттарды, нейролептиктерді ішекке жанама жолмен жіберу; наркотикалық анальгетиктер.

Жедел токсемияны емдеу

Күйік ауруының екінші кезеңінде жүргізілетін жалпы ем: Инфузиялық терапия; Дезинтоксикациялық терапия; Жедел бүйрек шамасыздығын емдеу; Ацидозды түзету.

Термиялық күйіктер. Клин, диагностика, емі 

теріге оттың, будың, ыстық сұйықтықтардың тікелей əсер етуінен пайда болады.  Жіктемесі Күйіктің жергілікті жəне жалпы көрінісінің ауырлығы зақымдалған тіннің тереңдігіне жəне зақымдалған беттің көлеміне байланысты.  Күйіктердің келесі дəрежелерін ажыратады:

1 дəрежелі күйіктер – терінің тұрақты гиперемиясы мен инфильтрациясы;

II дəрежелі күйіктер – эпидермистің қабыршықтануы жəне көпіршіктің түзілуі;

IIIа дəрежелі күйіктер – дерма мен оның дериваттарының терең жатқан қабаттары сақталған терінің жартылай некрозы;

IIIб дəрежелі күйіктер – терінің барлық қабаттарының өлектенуі (эпидермис пен дерманың);

IV дəрежелі күйіктер – терең жатқан тіндердің жəне терінің өліеттенуі.

Күйіктің көлемін анықтау:

1. «Тоғыздық ережесі».

2. Бас – 9%.

3. Бір қол – 9%.

4. Бір аяқ – 18%.

5. Дененің алдыңғы жəне артқы беті – по 18%.

6. Жыныс мүшелері мен аралық – 1%.

7. «Алақан» ережесі – алақан жалпы дененің 1% құрайды.

Диагностика критерилері Күйіктегі зақымдалудың тереңдігі келесі клиникалық белгілермен анықталады: І дəрежелі күйіктер терінің гиперемиясымен, ісігімен жəне ауыру сезімімен көрінеді. Қабыну өзгерістері бірнеше күн бойы өтеді, эпидермистің беткей қабаты қабыршықтанып, 1-ші аптаның аяғына қарай жазыла бастайды.  ІІ дəрежелі күйікте теріде айқын ісінулер, гиперемия жəне сарғыш экссудатқа толы көпіршіктер пайда болады.Эпидермистің астында тез алынатын алқызыл түсті ауыру сезімі бар жаралық бет болады. ІІ-дəрежелі химиялық күйікте жұқа некротикалық қабық түзіп эпидермис бұзылатындықтан көпіршіктер пайда болмайды.  ІІІа дəрежелі күйіктің бастапқы кезінде ашық қоңыр түсті құрғақ струп (отқа күйгенде), немесе ақшыл-сүр түсті ылғалды струп (буға, ыстық суға күйгенде). Кейде экссудатқа толы қалың қабатты көпіршік пайда болады.  IIIб дəрежеде өлген тіндер струп түзеді:отқа күйгенде-құрғақ, қатты, қою қоңыр түсті; ыстық сұйықтыққа жəне буға күйгенде-ақшыл сұр түсті, жұмсақ, қамыр сияқты болады.  IV дəрежеде өз фасциясының (бұлшықеттер, сіңір, сүйек) астында жатқан тіндер өледі. Струп қалың, қатты болады.  Қышқылға терең күйген кезде құрғақ қатты струп түзіледі (коагуляциялық некроз), ал сілті зақымдаса алғашқы 2-3 тəулікте сұр түсті, жұмсақ (колликвациялық некроз) болады, кейін іріңдеуге өтеді немесе кебеді.

Электрокүйіктер əрқашан терең болады. (IIIб- IV дəрежелі). Дененің жанасқан бетіндегі ток кірген жəне шыққан жердегі тін зақымдалады, кейде заземления аймағында ақшыл немесе қоңыр дақ сияқты «токтың белгілері» қалады, кейін оның орнында зақымдалмаған теріден төмен түсіп тұратын қатты струп қалыптасады. Электрокүйіктер жиі электр доғасының жарылып, киімдердің күйуінен болатын термиялық күйіктермен қатар жүреді.  Негізгі диагностикалық шаралар тізімі:

1. Жалпы терапиялық анамнез, шағымдар жинау.

2. Визуальді тексеру.

3. Перифериялық артериядағы АҚ өлшеу.

4. Пульсті тексеру.

5. Жүректің соғу жиілігін тексеру.

6. Тыныс жиілігін тексеру.

7. Пальпация.

8. Перкуссия.

9. Аускультация.  Қосымша диагностикалық тексерулер:

1. Пульсоксиметрия.

2. ЭКГ.

Емдеу тактикасы  Ағзаның өмірге қауіпті қызметін сақтап қалу емдеудің негізгі мақсаты болып табылады. Ең алдымен зақымдаған заттың əсерін тоқтатып, зақымдалушыны ыстан, токсикалық заттың əсері бар аймақтан алып шығу керек. Бұл жедел жəрдем келгенше жасалады. Ыстық сұйықтық тиген киімді тездетіп шешу керек.

Термиялық зат əсер еткен соң күйген тіннің жергілікті гипотермиясы тінішілік температураның тез түсуіне əсер етіп,оның зақымдаушы əсері əлсірейді. Ол үшін əсіресе күйік бойынша шектелген аймаққа су, қар, мұз,арнайы суытқыш пакеттер қолданылады.

Термиялық күйік кезінде күйген аймақтағы киімді шешпей,кесіп алады.Одан кейін таңғыш салынады,ал таңғыш болмаған жағдайда кез-келген таза мата қолданылады.Таңғыш салудың алдында киім жабысқан күйген жерді тазартуға,көпіршікті жаруға болмайды.  Əсіресе көлемді күйіктерде ауру сезімін басу үшін-седативті заттар – диазепам* 10 мг-2,0 мл к/і (седуксен, элениум, реланиум, сибазон, валиум), ауыру сезімін басқыш – наркотикалық аналгетиктер (промедол (тримепиридин гидрохлориді). 1%-2,0 мл, морфин 1%-2,0 мл, фентанил 0,005%-1,0 мл к/і), ал олар болмаған жағдайда кез-келген ауруды басатын заттар (баралгин 5,0 мл к/і, анальгин 50%-2,0 к/і, кетамин 5%-2,0* мл к/і) жəне антигистаминді препараттар - дифенгидрамин 1%-1,0 мл* к/і (димедрол, дипразин, супрастин).  Егер науқаста жүрек айну, құсу, шөлдеу болмаса да оған 0,5-1,0 л сұйықтық беру керек.  Дененің 20% күйген ауыр науқастарға тездетіп инфузионды емді бастайды: көктамыр ішіне глюкозотұзды ерітіндісін (0,9% натрий хлориді ерітіндісін*, трисоль*, 5-10% глюкоза ерітіндісін*),гемодинамикалық көрсеткіштерді қалыпты деңгейде ұстап тұратын көлемде құяды.  Негізгі дəрі-дəрмектер тізімі:

1. *Диазепам 10мг -2,0 мл, амп.

2. *Кетамин 5% -1,0 мл, амп.

3. *Дифенгидрамин 1%-1,0мл, амп.

4. *Промедол 1%-2,0 мл,амп.

5. *Натрий хлориді 0,9% -10мл, амп.

6. *Натрий хлориді 0,9% 500мл, фл.  Қосымша дəрі-дəрмектер тізімі:

1. *Калий перманганаты 3г, фл.

2. *Натрий гидрокарбонаты 4% 200,0мл, фл.

3. *Натрий тиосульфаты 30%-10,0 мл, амп.

4. *Этил спирті 70%-10,0, фл.

5. *Бор қышқылы 3%-10,0мл, фл.

6. *Кальций гипохлориді, пор..

7. *Фентанил 0,005% -1,0мл, амп.

8. *Морфин 1%-1,0мл, апм.

9. *Сибазон 10мг-2,0мл, амп.

10. * Глюкоза 5%-500,0 мл, фл.

11. * Трисоль – 400,0 мл, фл.

Термиялық күйік кезінде күйген аймақтағы киімді шешпей,кесіп алады.Одан кейін таңғыш салынады,ал таңғыш болмаған жағдайда кез-келген таза мата қолданылады.Таңғыш салудың алдында киім жабысқан күйген жерді тазартуға,көпіршікті жаруға болмайды.  Əсіресе көлемді күйіктерде ауру сезімін басу үшін-седативті заттар – диазепам* 10 мг-2,0 мл к/і (седуксен, элениум, реланиум, сибазон, валиум), ауыру сезімін басқыш – наркотикалық аналгетиктер (промедол (тримепиридин гидрохлориді). 1%-2,0 мл, морфин 1%-2,0 мл, фентанил 0,005%-1,0 мл к/і), ал олар болмаған жағдайда кез-келген ауруды басатын заттар (баралгин 5,0 мл к/і, анальгин 50%-2,0 к/і, кетамин 5%-2,0* мл к/і) жəне антигистаминді препараттар - дифенгидрамин 1%-1,0 мл* к/і (димедрол, дипразин, супрастин).  Егер науқаста жүрек айну, құсу, шөлдеу болмаса да оған 0,5-1,0 л сұйықтық беру керек.  Дененің 20% күйген ауыр науқастарға тездетіп инфузионды емді бастайды: көктамыр ішіне глюкозотұзды ерітіндісін (0,9% натрий хлориді ерітіндісін*, трисоль*, 5-10% глюкоза ерітіндісін*),гемодинамикалық көрсеткіштерді қалыпты деңгейде ұстап тұратын көлемде құяды.  Негізгі дəрі-дəрмектер тізімі:

1. *Диазепам 10мг -2,0 мл, амп.

2. *Кетамин 5% -1,0 мл, амп.

3. *Дифенгидрамин 1%-1,0мл, амп.

4. *Промедол 1%-2,0 мл,амп.

5. *Натрий хлориді 0,9% -10мл, амп.

6. *Натрий хлориді 0,9% 500мл, фл.  Қосымша дəрі-дəрмектер тізімі:

1. *Калий перманганаты 3г, фл.

2. *Натрий гидрокарбонаты 4% 200,0мл, фл.

3. *Натрий тиосульфаты 30%-10,0 мл, амп.

4. *Этил спирті 70%-10,0, фл.

5. *Бор қышқылы 3%-10,0мл, фл.

6. *Кальций гипохлориді, пор..

7. *Фентанил 0,005% -1,0мл, амп.

8. *Морфин 1%-1,0мл, апм.

9. *Сибазон 10мг-2,0мл, амп.

10. * Глюкоза 5%-500,0 мл, фл.

11. * Трисоль – 400,0 мл, фл.

Үсік. Анықт, класс, клин, алғ көмек

Үсу — суықтың әсерінен денедегі тіндердің зақымдануы Үсу қоршаған ортаның температурасы 0 °С-тан төмен болған кезде болуы мүмкін. Дене бөліктерінен аяқ пен қолдың саусақтары, құлақ пен мұрын үсікке шалдығуға бейім келеді. Өйткені суықтың әсерінен дененің осы бөліктеріне қан келу тежеледі де, егер дер кезінде көмек көрсетілмесе ол бөліктердің жасушалар өле бастайды. Тар аяқ киім, киім, қолғап, ылғал киім мен аяқ киім адамның тез үсуіне бірден-бір себеп. Үсу қоршаған ортаның температурасы 0 °С-тан төмен болған кезде болуы мүмкін. Дене бөліктерінен аяқ пен қолдың саусақтары, құлақ пен мұрын үсікке шалдығуға бейім келеді. Өйткені суықтың әсерінен дененің осы бөліктеріне қан келу тежеледі де, егер дер кезінде көмек көрсетілмесе ол бөліктердің жасушалар өле бастайды. Тар аяқ киім, киім, қолғап, ылғал киім мен аяқ киім адамның тез үсуіне бірден-бір себеп.

Тар аяқ киім, киім, қолғап, ылғал киім мен аяқ киім адамның тез үсуіне бірден-бір себеп. І деңгейлі үсік, үсудің жеңіл түрі - терінің түсінің өзгеруі, жылынғаннан соң ісу, қызару, ауырсыну сезіледі. ІІ деңгейлі үсік теріде мөлдір түсті күлдіреуік пайда болады. ІІІ деңгейлі үсік, теріде қанды күлдіреуік пайда болады, сезімталдық жоғалады. Жазылу өте ұзақ болады, артынша тыртық қалуы мүмкін. IV деңгейлі үсік, үсіктің ең ауыр түрі - тері терең зақымдалады.

Дәрігер келгенге дейінгі алғашқы көмек – үсік шалған дене бөліктерін белсенді түрде жылыту қажет. Бірінші деңгейлі үсікке шалдыққанда теріні таза матамен қызарғанша сүртіп, зақымдалған жерлерді спиртпен, вазелинмен, маймен сүрту қажет. Егер аяқ пен қол үсісе оларды жылы суда сабындап жуып, спиртпен сүртеміз. Аяқты жеңіл уқалаған пайдалы. Үсікке шалдыққан адамға ыстық су беру керек.

Саусақтың ұштары үсісе қолыңызды жылы суға малып (37-40 °С), қызарғанша уқалаймыз. Үсікке шалдыққан қолды суық су астында ұстауға немесе қармен ысқылауға болмайды. Себебі қардың ішіндегі кішкентай кристалдар теріні зақымдайды. Бір рет үсікке шалдыққан дене бөліктері суыққа өте сезімтал болады. Егер күн суыта бастаса жылы киінгеніңіз абзал. 

Контузия кезіндегі алғашқы медициналық көмек. Жедел жәрдем: Көк тамырға немесе бұлшық етке анальгетиктер, зақымдалған көздің қабағының астына 20% сульфацил салицил ерітіндісі 0,25 -0,5% дикаин ерітіндісі, жарақаттанған көзге асептикалық таңғыш. Ауруханаға жатқызу: науқасты зембілге жатқызып, офтальмологиялық ауруханаға жеткізу.

Көз алмасына енген жарақаттар офтальмологияда ауыр жарақаттар болып есептеледі себебі көп жағдайларда инфекциямен жане көру функцясының жоғалу немесе көрудің нашарлауы мен асқынады. Көз алмасына енген жарақаттардың этиологиясы болып үшкір тұрмыстық зататр мыс; пышақ шеге, шиша сынықтары т.с.с. енген жарақаттардың зақымдаған орны мен тереңдігіне байланысты бір неше топқа бөлінеді, Зақымдану орнына қарай 1. Мөлдір қабықтық 2.склералық 3. Корнеосклералық. Зақымдану тереңдігіне қарай алдыңғы камералы. Артқы камералы. Көз бұршақтық, шыны тарізді денеге дейін,тор жане тамырлы қабыққа дейін зақымдану болып бөлінеді. Диагностика; лампа арқылы қарау, жарақаттың терендігін анықтауда ең көп малімет беретін көз УДЗ сы мен көз МРТ сы. Емдеу оперативтік емді офталмолог шешеді жалпы қабынуға карсы терапия. Антибактериялды көз тамшылары «альбуцит» ауырсынуды басға в/і аналгетиктерді енгіземіз.

Май табан клиникасы. Майтабанның ерте сатыларнда алғашқы клиникалық белгісі аяқты тез шаршауы. Жүрген кезде немесе кешкі уақытта аяқ басы мен балтырды ауырғанық сезімінің болуы мазалайды кейін ауырғандық тұрғанда үдей түсуді. Ауырыну табанда күмбезде тобықта мазалайды айқын май табан белгілері; аяқ басының ұзаруы оныңорта бөлігінің кеңеюі. Табан күмбезінің жалпаюы. Өкшенің сыртқа қарай қйсаюы себебінен аяқ басының ішке қарай майысуы. Май табаны бар науқастар аяқ киім табанының ішкі жағын тоздырады.

Жедел аппендицит классификациясы Классификация Колесов бойынша Аппендикулярлы шаншу 2. Жедел жәй беткей (катаральды) аппендицит Деструктивты жедел аппендицит а) флегмонозды б) гангренозды в) перфоративты Жедел аппендициттің асқынуы а) аппендикулярлы инфильтрат б) аппендикулярлы абцесс в) пилефлебит г) перитонит Классификация Абрикосов бойынша (морфол.) І. Беткей және катаральды (6-12 сағ. дамиды) ІІ. Флегмонозды (12-24 сағ.) А) жәй Б) флегмонозды-жаралы В) аппостемозды- ірің қабырғаларына толады. Г) Эмпиема (қуысына ірің толады) Д) Флегмонозды-перфоративті ІІІ. Гангренозды (24-48 сағат) 1-лік-гангренозды- а) тесілулі, б) тесілусіз 2-лік гангренозды -а) тесілулі, б) тесілусіз Құрт тәрізді өскіннің орналасуы төмен қарай 40-50% латеральды 25% медиальды 17-20% алдында 5-7% артынан 9-13%. Жедел аппендицит клиникасы Ауырсыну эпигастрийда басталады -40% — бірт. Бүкіл іш қуыс, 2-6 сағаттан соң оң жақ мықын тұсында жиналақталады.  Орташа, 1-2 рет құсу, лоқсу. Жалпы жағдайы қанағаттанарлық, дене қызуы субфебрильді, пульс-90,  ҚҚ-өзгермейді. Пальпация:ОЖМ аймағында ауырсыну. Бұлшық-ет дефансы ширығуы Щеткин-Блюмберг симптомы оң.   Жедел аппендицит синдромдары: Диспепесиялық жүрек айну, 1-2 рет құсу, нәжіс шығару бұзылысы Ауырсыну эпигастрий аймағында басталып 5-6 сағаттан оң жақ мықын аймагына ауысады –қатты емес, төзуге тұрарлық,сирек периодты, қозғалғанда күшейеді  Қабыну синдромы температура (38-39) лейкоцитоз, нейтрофилез, солға жылжу, ЭТЖ жоғарлауы Перитонеальды синдром интоксикация Гиппократ беті Тілі жабындымен жабылған, іші желденген, тыныс алу актісіне қатыспайды (Винтер синдромы) құрттәрізді өсінді проекциясында ауырсыну аңықталады перистальтикасының нашарлауы + Щеткин-Блюмберг, Мендель,Крымов белгілері оң жақ аймағында бұлшық еттері қатаю.

Жарақатты остеомиелиттің клиникасы; науқастың дене температурасы 39,0 немесе одан жоғарыболады, алсіздік, ұйқысыздық, табеттің болмауы. Жергілікті ісіну, жұмсақ тіндерде инфильтраттың болуы, жергілікті теріде жыланкөздің болуы,жара аймағында грануляциялық тіннің болуы, іріңдктің сыртқа шығуы. Асқынуы сепсис, іріңді артрит, тромбофлебит.

Созылмалы аппендецит диф диагностика .емі. Созылмалы аппендицит (appendicitis chronica) — деп құрт тәрізді өсіндіде инфекцияның тұрақты болуына байланысты ұзақ мерзімге созылатын және, соған қарамай, ауру адамды қатты мазаландырмайтын сырқатты айтады. СА-те инфекция, көбінесе, бұдан бұрынғы кезеңде орын алған, бірақ кері даму процесі толық аяқталмаған ЖА ауруынан қалады немесе, сирегірек, ауру өз алдына біріншілік ретпен дамиды. диф диагностикасы Жедел аппендицит дифференциальды диагнозы Бүйрек ауруы. Бүйрек тас ауруы, ОАМ-эритр., ауырсыну ерекшелігі, дизурия. Жатырдан тыс жүктілік –етеккір келмейді немесе оның сипаты өзгереді ж/е қынаптан сары су шығады, жатыр мойнының артқы іргесінен пункция жасау керек. Жедел панкреатит – құсық үсті-үстіне қайталай береді, улану белгіліері тез дамиды,ауырсыну белдемеленіп тарайды, қанда ж/е зәрде амилазаның жағарылағаны байқалады. Асқазанның ж/е ұлтабардың тесілген жарасы— кенеттен эпигастрида пышақ тәрізді ауырсыну, рентгенде оң жақ диафрагма астында ауа болуы.Анамнезінде бұрын науқастың асқазаны ауырғаны анықталады, іштің ауруы ж/е бұлшық еттің қатаюы көбінесе кіндіктен жоғарыда болады. Емі. Созылмалы аппендицитті емдеу тек хирургиялық жолмен іске асырылады. Диагноз толық анықталған соң, жоспарлы түрде операция жасалып, құрт тәрізді өсінді алынып тасталынады (аппендэктомия). Құрт тәрізді өсіндінің алып тастаудың 5 әдісі бар (аппендэктомия) Антеградты Ретроградты Инвагинациялық Бөлшектеп Лигатурлы

Жедел іріңді отит - жіті іріңді қабыну процесі ол ортаңғы құлақ қуысында, клиникалық іріңдену сипаты, құлақтың ауруы жəне уыттану симптомы, сонымен қатар дабыл жарғағының гиперемия түріндегі отоскопиялық көрінісі, тану белгілерінің жоқ болуы, ал дабыл жарғағының орнында солқылдатып ауру рефлексі анықталады

Жіктемесі 

1. Түріне қарай:

- талаурау;

- іріңді;

- жабысқақ;

- жалқықты.

2. Ағымына қарай:

- жіті;

- қайталанатын;

- созылмалы (мезотимпаний, эпитимпанит).

3. Асқынуы:

3.1. Самайішілік асқынулар:

- мастоидит, антрит (3 жасқа дейінгі балада);

- дабыл жарғағының жыртылуы;

- есту нейросезгіштіктің жоғалуы;

- естудің кондуктивті жоғалуы;

- холестеотома;

- тимпаносклероз;

- есту сүйектерінің бекуі немесе оның ажырауы;

- лабиринтит;

- петрозит;

- бет сүйегінің параличі;

- холестеринді гранулема.

3.2. Бассүйекішілік асқынулар:

- менингит;

- эпидуральді абсцесс;

- субдуральді эмпиема;

- шектеулі отогенді энцефалит;

- ми абсцессі;

- латеральді синус тромбозы;

- бас миының отогенді шемені.

Ішек өтімсіздігі ,патогенезі

Ішек өтімсіздігі — ішек бойымен нәжістің әртүрлі себептерімен жүрмей қалуынан туатын ауру. Ішек өтімсіздігін іш бүлігі тобына жататын аурулар ішінде сипаттары көп, қауіп-қатері мол аурулардың бірі

Патогенездік ағымына байланысты ішек өтімсіздігін 3 кезеңге бөледі.

1.Алғашқы (странгуляциялық өтімсіздікте) кезеңге ауырсыну синдромы және жалпы рефлекторлы бұзылыстар тән.

2.Ортаңғы кезеңде ішектің қан айналымының, су-электролит балланысының, белок алмасуының және кейбір маңызды мүшелердің функциональдық қызметінің бұзылуы кездеседі.

3.Терминальды (соңғы) кезеңге перитонит пен өте ауыр интоксикация тән.

Жедел ішек µтімсіздігінде организмде µте к‰рделі науќастыњ жаѓдайын ауырлататын ќауіпты патоморфологиялыќ б±зылыстар болады:

1. Гуморальдыќ

2. Аутоинтоксикация

3. Ауырсынулыќ шок

Алдымен, механикалық түріне тоқталайық. Обтурациялық ішек өтімсіздігі ішектің өзек қуысына түскен бөгде заттармен ( өттің тастарымен, аскарида түйінімен), сыртынан ісіктермен (қатерлі, заласыз), не болмаса жабысқақ процесстің және қабыну кезінде пайда болған іріңді ісікпен басылып қалады. Осы себепті тежелген жердің үстіне ішектің қуысына жел жиналып, қоректің сіңуі бұзылады. Асқорту сөлінің (қалыпты жағдайда 8 – 10 л сөл бөлінеді) реабсорбциясының бұзылуы “үшінші” кењістікте кµп мµлшерде с±йыќтыќтыњ жиналуына (секвестрация) әкеліп, жалпы зат алмасу процессінен тысқары қалдыруына әкеліп соқтырады. Ішектің келер иірімінде желдің, сіңбеген сөлдің мөлшерден тысқары жиналуы ішек қуысындағы қысымның артуына әкеліп, шажырқай астындағы тамырлары қысылып, оның ісінуіне соқтырып, ішек және құрсақ қуысына плазманың бөлінуіне себебкер болады (гуморальдыќ бұзылыс). Ішектің келер иіріміне шіру мен бұзылу салдарынан жиналған осмотикалы белсенді заттар, биогенді аминдер (гистамин, серотонин, триптамин) ішек қуысына одан ары сұйықтықтың жиналуына әкеледі.

“Үшінші” кеңістікке жиналған сұйықтықтар, бір жағынан, өте ауыр дегидратацияға соқтырса, екіншіден, жиналған ішектің қабырғасына механикалық ауыртпалық салып некробиоздық өзгерістерге әкеліп, перфорацияға жеткізуі мүмкін.

Алғашқы кезеңде шырышты, шырышты қабаты астылық ісік пайда болып, әр түрлі мөлшердегі қанталауға соқтырады. Келер иірімдегі ішектің қуысындағы қысымның көтерілуі, микроциркуляторлық өзгерістерді одан ары күшейте түседі. Дер кезінде медициналық шара қолданбаса, осы жерлерде некроз болып, перфорацияѓа, перитонитке соќтырады. Некробиоздық процесс шырышты қабатынан басталып, үстіңгі қабатқа бірте-бірте тарайды. Осы себепті шырышты қабатындағы некроздық өзгерістер ішек сыртынан көрінген некрозбен салыстырғанда 30-40 см жоғарыда жатады.

Ішек қуысына шектен тыс жиналған жел мен сұйықтық құсу орталығын қоздырып, қайта-қайта құсуына әкеледі. Осы себепті организмде клеткадан тысқары ауыр дегидратация дамып, клеткадан тысқары сұйықтықтың 50 %-нан көбі жоғалады. Бұл гемодинамикалық бұзылыстар бүйрек түйіндіктердегі (клубочкалық) фильтрацияның және диурездің азайуына жеткізеді.

Секвестацияның, құсу салдарынан көп мөлшерде организмдегі сулардың, электролиттердің (әсіресе натрий мен калий иондарының) азаюы альдестеронның бөлінуіне әкеледі. Бұл натрий, хлор иондарының зәрмен жоғалтуын тежеп, судың организмде қалуына ықпал етеді. Дегенмен де альдестерон гормоны калий иондарының азаюына тежегіш бола алмайды. Осы себепті калий зәрмен, құсықпен көп мөлшерде жоғалып, гипокалиемияға соқтырады.

Калий-организм үшін функциональдық қажеттілігі жоғары, негізгі клеткалық катион. Ол бүкіл тотығу-құрастыру процесстеріне қатысып, ферменттердің құрамына кіріп, белок, гликоген синтезіне қатысып нерв, ет жұмыс жүйесіне тікелей әсер етеді. Гипокалиемия салдарынан организмде еттің гипотониясы, сіңір рефлекстерінің әлсіреуі, қан қысымы төмендеп, жүрек ритмінің бұзылуы және ішектің функциональдық өзгерістері – парезі байқалады.

Организм плазмадағы калийдің деңгейін ұлғайту үшін клеткадан тысқары кеңістіктегі калийді пайдаланады. Мұндай патологиялық құбылыс клетка ішіндегі калийді клеткадан тысқары кеңістікке шығарып, керсінше клеткадан тысқары кеңістіктегі натрийді, суды клеткаға ығыстырады. Бұл өзгеріс қышқыл-сілті тепе-теңдігін бұзып, клеткадан тысқары алкалозға, клетка ішілік ацидозға әкеліп соќтырады.

Тоқ ішек өтімсіздігі кезінде құсықтың кеш болу салдарынан организмде дегидратация, элекролиттік, қышқыл-сілті тепе-теңдігінің бұзылуы ащы ішек өтімсіздігіне қарағанда кеш дамиды.

Энергетикалық қамтамасыз ету үшін организм алғашқы кезде гликогеннің қорын пайдаланса, кейіннен майлармен клеткалық белоктар да қолдана бастайды.

Май және белок жанған кезде пайда болатын қышқылдар мен эндогенді сулар клеткадан тысқары алкалозды (ішек өтімсіздігінің алғашқы кезеңіндегі) ацидозға айналдырады. Осы кезеңдегі диурездің азайуы міндетті түрде декомпенсациялық ацидозға соқтырады.

Ішек өтімсіздігінің соңғы кезеңіндегі олигоурия, мөлшерден тысқары белоктың ыдырауы (катоболизм) қанның құрамындағы калийдің деңгейі тез көтеріліп тамыр-жүрек (аритмия, жүрек блокадалары, фибрилляция, талуы, кома), орталық және шеткейлік нерв қызыметінің бұзылуына әкеледі.

Тежелген ішектің бойындағы сұйыќтыќтағы шіру салдарынан пайда болған бактериальды флора, токсиндер, аммиак қалдыќтары, индол және скатол аутоинтоксикацияға соќтырады. Улы заттар ішек ќабырѓасынан іш ќуысына түсіп, әрі ќарай организмге сіңіп улануға соқтырады. Уланудың тағы бір себебі іш куысындыѓы экссудатќа микробтардың түсу салдарынан ластанып, іріңді сұйыќтыққа айналып, перитониттің дамуы. Улануды ұлғайта түсетін тағы бір фактор - ішек некрозы кезіндегі тканьдардың аутолиз салдарынан пайда болатын улы заттардың (странгуляциялыќ өтімсіздікте тез, обтурациялыќ өтімсіздікте кешірек) сіңуі.

Ішек иірімінің немесе шажырќайының бұралуы (странгуляциялықішек өтімсіздігінде) көптеген нерв талшықтарының басылуына әкеліп соќтырып, ауырсынулық шок тудырады. Мұндай жағдайда организмде өте күрделі гемодинамикалыќ, микроциркуляторлыќ өзгерістер болып, науқастың жағдайның алғашќы бастан ақ ауырлата түседі.

Жедел странгуляциялық ішек өтімсіздігіне обтурациялық түріндегідей метаболизмдік бұзылыстар тән. Бірақ странгуляциялық ішек өтімсіздігінде бұратылған ішектің қан айналымының бұзылуы салдарынан айналымдағы қанның көлемі (АҚК) күрт азаяды. Сонымен қатар, патогенезінде шажырқайдың бұратылуынан нерв талшықтары қысылып қатты ауырсыну синдромы (осы себепті шок болуы мүмкін) және ішек қабырғасының некрозы болуы ерекше орын алады.

Ішектің бұралуы - ішектің өз осінің айналасында бұралып, ширатылып қалуынан пайда болған түйін. Бұл түйін көбінесе ащы және еркін қозғалыста болатын тоқ ішек бөліктерінде (мегаколон, долихосигма) жиі кездеседі. Оларға мықын, бүйін және сигма тәрізді ішектер жатады.

Ішектің іргесінің қан айналасының бұзылуы 270-З60º-қа дейін оралып кеткенде шажырқайда өтетін қан тамырлары әбден қысылып қалып, ішек өте аз уақытта өлі еттеніп кетеді. Егер ішек өз осі бойымен І80°-қа бұралса, қан айналысы өзгермеуі мүмкін.

Аурудың ең ауыр түрі - ішектің түйінелуі. Бұл кезде ішек (ащы, тоқ) иірімдері бірімен-бірі байланып, түйнектеліп қан тамырларының, әсіресе нерв жүйесінің қысылуына әкеледі. Соңғы факт қатты ауырсыну салдарынан кейбір кездерде науқастың шокқа түсуіне (есінең таныуына) себеп болады. Тамырдың қысылу салдарынан ішек иірімінде тез арада некроз болып перитонитке шалдықтырады. Осыған орай науқастардың шетінеуі 25-52% дейін жетеді.

Странгуляциялық ішек өтімсіздігіне құрсақ қуысына жасалған операциядан кейінгі ширатпа (шнур тәрізді) жабысқақтар себеп. Бұл көбінесе аппендэктомиядан кейін жиі кездеседі.

Инвагинация (перистальтиканың бұзылу салдарынан ішектің бірініњ ішіне бірі кіруі) кезінде біріншіден ішектің өзегі бітелсе, екіншіден, оның шажырқайы қысылып қан тамырлары мен нерв жүйесі қысылады. Обтурациялық, странгуляциялық ішек өтімсіздігінің элементтері кездескендіктен инвагинацияны аралас түріне жатқызады..

Динамикалық ішек өтімсіздігі. Себептері .Клиникасы

Динамикалық (функциональды) ішек өтімсіздігі ішек перистальтикасының бұзылу салдарынан болады. Оны түйілу (спастикалық) және салдану (параличтік) деп екіге бөледі. Құрсақ ағзаларының жедел қабынуы (аппендицит, холецистит, панкреатит, перитонит т.б.), олардың жарақаттануы, іш астарының сыртына қан ұялауы (гематома), паранефрит т.б. салдану ішек өтімсіздігінің негізгі себептеріне жатады.

 Этиологиясы:

1. Жаңа туған нәрестелердің динамикалық ішек өтімсіздігі ас қорыту жүйесінің функциональды дамымауынан

2. Бас ми жарақат

3. Ішек ауруларынан және сепсистен

4. Құрсақ және кеуде қуысына опереция жасалғаннан кейін кезекңде дамиды. 

Клиникасы:

Диафрагманың жоғары орналасуынан тыныс алудың қиындауы.Гипоксияның дамуы,көгеру.

Қайталап құсу

Іштің кебуі

Интоксикация

Диагностика

Палпацияда:іш жұмсақ,перистальтика естілмейді

Аллергиялық ринит . патогенезі . дифференциалды диагностика

Аллергиялық ринит – IgE қатысуымен мұрын қуысы шырышты қабығының қабынуымен жəне күні бойы бір сағат жəне одан аса уақыт келесі симптомдардың кем дегенде екуінің болуымен: мұрынның бітелуі (обструкция), мұрыннан бөлінділер (ринореялар), түшкіру, мұрынның қышуымен мінезделетін мұрынның шырышты қабығының қабынулық ауруы. (Еуропалық академия мен клиникалық иммунологияның Халықаралық консенсусы - 2000 ж.).

Патогенезі:Аллергиялық ринитте (атопиялық) аллергеннің әсерімен IgE пайда болып, мұрынның мес (базофил) клеткаларына байланысады. Антиген мұрынға қайта түскенде, оған IgE байланысып мес клеткаларын ыдыратып, биологиялық белсенді заттар (гистамин, лейкотриендер, брадикинин, простагландин, тромбоцит белсендіретін факторлар т.б.) шығып, жедел риниттің клиникасын береді.Аллерген көптеген цитокиндерді (ИЛ-4, ИЛ-5, ИЛ-3, ядерлі-моноцитарлы, колоние белсендіретін, өндіретін), хелпер-2-ні белсендіреді. Бұлар шырышты қабықтың инфильтрациясын беретін эозинфилдерді белсендіреді.

Дифференциялды диагноз.

Белгі	Мезгілдік АР	Жыл бойғы АР	Вазомоторлық ринит	Эозинофильдік аллергиялық емес ринит	Инфекциялық ринит
Анамнездегі аллергия	Жиі	Жиі	Сирек	Болуы мүмкін	Сирек
Отбасылық  анамнездегі аллергия	Жиі	Жиі	Сирек	Болуы мүмкін	Сирек
Ағымы	Нақты мезгілдік	Жылдың кез келген уақытында асқыну	Жылдың кез келген уақытында асқыну	Жылдың кез келген уақытында асқыну	Спорадиялық жағдайлар
Қызба	Жоқ	Жоқ	Жоқ	Жоқ	Жиі
Этиологиялық  факторлар	Аллергендер мен жанасу	Аллергендер мен жанасу	Тітіркендіргіш заттар	Жоқ	Инфекциялық агенттер
Мұрыннан бөлінділер	Көптеген сулы	Шырышты	Сулы немесе шырышты	Көптеген сулы	Шырышты немесе іріңді
Аллергиялық ұшқын	Жиі	Жиі	Сирек	Мүмкін	Сирек
Конъюнктивит	Жиі	Мүмкін	Сирек	Сирек	Сирек
Мұрын шырышты Қабығы	Бозғылт, борпылдақ, ісінулі	Түрлі көріністер	Қызғыш, ісінулі	Бозғылт, борпылдақ, ісінулі	Гиперемирленген, ісінулі
Мұрыннан жағынды	Эозинофилия	Эозинофилия	Тəн өзгерістер жоқ	Эозинофилия	Эпителий,  нейтрофилдер лимфоциттер
Жалпы IgE	Жиі жоғарылаған	Жиі жоғарылаған	Норма	Норма	Норма
Антигистаминдік заттардың тиімділігі	Жоғары	Аздаған	Аздаған	Төмен	Төмен
Деконгестанттардың тиімділігі	Аздаған	Аздаған	Төмен	Аздаған	Аздаған

 

№1. Жауаптары:

1. Іш қуысы органдарының перфорациялық синдромы, дәлелі – диафрагма астына газ жиналуы; іш аймағындағы ауырсыну (нақты орналасуы жоқ) синдромы.

2. Ішек (асқазан) перфорациясы?

3. Хирургиялық бөлімге (абдоминальная хирургия) шұғыл госпитализация, жедел жәрдем дәрігерлік бригадамен.

№2. Жауаптары:

1. Жедел алкогольдік панкреатит.

2. Хирург және гастроэнтеролог кеңесі.

3. Хирургия бөліміне госпитализациялау, стационарлық емнен соң есепке алу, салауатты өмір салтын насихаттау, рецицивтері мен асқынуларының алдын алу шараларын жүргізу.

№3. Жауаптары:

1. Ішектің механикалық өтпелі өтімсіздігі, аналық безінің ісігі? MTS?

2. Бірінші суретте ішек стазының белгілері анық, екіншіде – шамалы бісейген; үшіншіде жоқ. Алғаш алған сөл көлемі гастростазды дәлелдейді, 6 сағаттан соң сөл көлемінің көбеймеуі мен ауырсынудың жойылуы да осы уақытша бұзылыстың дәлелі.

3. Жүргізілген тактика дұрыс, ұйымдастыру мүмкіндігі болғанда, болмаса бірден хирургиялық бөлімге госпитализациялу. Ішектің механикалық өтпелі өтімсіздігі.

Фон: Аналық безінің ісігі? MTS? Онколог кеңесі.

№4. Жауаптары:

1. Ішектің өткір өтімсіздігі.

2. Хирургты кеңеске шұғыл шақырып, хирургиялық бөлімге жедел жәрдеммен госпитализацияциялау.

№5. Жауаптары:

1. Нег. ауруы: Жедел панкреатит, обструкциялық морфологиялық түрі, ауырсыну синдромының басымдылығымен.

Фондық ауруы: Өт-тас ауруы, созылмалы калькулезді холецистит, өршу фазасы.

2. Хирургты қабылдау бөліміне шұғыл шақырып, хирургиялық бөлімге госпитализацияциялау.

№6. Жауаптары:

1. Гастроптоз? Гастромегалия? – пилоростеноз? Эпигастрий аймағының ауырсынуы, асқазан моторлық қызметінің бұзылуы, асқазандық диспепсия, он екі елі ішек кілегейінің жаралы-тыртықтық өзгеріс синдромы.

2. Нег. ауруы: Жара ауруы, он екі елі ішектің рецидивтеуші жарасы, ауыр ағымды, өршу фазасы.

Асқ.: Қалтқы стенозы, субкомпенсацияланған?

3. Гастроэнтеролог және хирургтың шұғыл кеңесі, госпитализация. Стационарда жүргізілген эрадикациялық ем нәтижесін бақылау.

№7. Жауаптары:

1. Эпигастрий аймағының ауырсынуы, асқазандық диспепсия, асқазаннан қан кету? Анемиялық.

2. Нег. ауруы: Асқазанның СЕҚҚД индукцияланған симптомдық жедел (өткір) жарасы.

Асқ.: Асқазаннан қан кету.

3. Гастроэнтеролог және хирург кеңесі, госпитализация.

№8. Жауаптары:

1. Эпигастрий және оң қабырға асты аймақтарының ауырсынуы, асқазандық диспепсия, рефлюкстік.

2. Нег. ауруы: Созылмалы антральді гастрит (НР ассоциацияланған?), өршу фазасында, асқазан секрециясының жоғарылауымен. Созылмалы дуоденит, өршу фазасында.

Асқ.: ГЭРА. Реакциялық панкреатит.

3. ФГДС жолдап, есепке алып, Певзнердің 2 столын (мүмкін 5П?) эрадикациялық және прокинетиктермен ем жүргізу.

№9. Жауаптары:

1. Асқазандық диспепсия (тамақтан жиіркену); эпигастрий аймағының ауырсынуы, лимфаденопатия (Вирхов безінің шошуы); салмақ жоғалту.

2. Нег. ауруы: Асқазан рагі, IV сатысы (Вирхов безіне метастаз).

Асқ.: Теміртапшылықты анемия, I дәрежесі.

3. Онколог кеңесі.

№10. Жауаптары:

1. Холестаз (механикалық сарғаю), эпигастрий аймағының ауырсынуы, оң қабырға астының ауырсынуы (Курвуазье симптомы), гепатомегалия, бейспецификалық қабынулық синдром.

2. Нег. ауруы: Ұйқы безі басының ісігі.

Асқ.: Механикалық сарғаю.

3. Онколог кеңесі.

№11. Жауаптары:

1. Өт жолдарының гиперкинездік дискинезиясы; оң қабырға астының ауырсынуы; билиарлы-кардиальді синдром.

2. Нег. ауруы: Өт қапшығы және өт жолдарының гиперкинездік дискинезиясы.

3. Амбулаториялық жағдайда емдеу, есепке алынбайды, ЭКГ бақылауы жүргізіліп тұрады.

№12. Жауаптары:

1. Өттік диспепсия; оң қабырға астының ауырсынуы; өт жолдарының дискинезиясы; асқазандық диспепсия; анемиялық;

2. Нег. ауруы: Созылмалы тассыз холецистит, гипокинездік дискинезиямен, рецидивтеуші барысты, өршу фазасында, жеңіл дәрежелі.

Ілеспелі ауруы: Теміртапшылықты анемия, II дәрежелі. Созылмалы атрофиялық гастрит.

3. Есепке алып, амбулаториялық жағдайда ұсыныстар беріп, емдеу.

№13. Жауаптары:

1. Миелопролиферациялық; гепатоспленомегалия; анемиялық; оң және сол қабырға астының ауырсынуы; салмақ жоғалту.

2. Нег. ауруы: Созылмалы миелолейкоз, миелопролиферациялық акселерация фазасы.

3. Гематологта емделу.

№14. Жауаптары:

1. Бүйректік шаншу; оң бүйірінің ауырсынуы.

2. Нег. ауруы: Тынжы-тас ауруы. Бүйрек шаншуы (колика).

3. Жедел жәрдеммен шұғыл госпитализация, урология бөліміне.

№15. Жауаптары:

1. Қос бүйірінің ауырсыну, несептің патологиялық тұнба.

2. Нег. ауруы: Жедел біріншілік екі жақты пиелонефрит.

3. Жедел жәрдеммен шұғыл госпитализация, урология бөліміне.

№16. Жауаптары:

1. Сарғаю, астениялық.

2. Нег. ауруы: Қатерсіз гипербилирубинемия- Жильбер синдромы.

3. ЖДП дәрігерінің бақылауы.

№17. Жауаптары:

1. Оң қабырға астының ауырсыну; өт қапшығының гипокинездік дискинезия, гепатомегалия (НВv-интеграциясы).

2. Нег. ауруы: Созылмалы НВеАg-негативті гепатит (интеграция фазасы), активтілігі мимимальді.

Асқ.: Өт қапшығының гипокинездік дискинезиясы.

3. Есепке алып, гастроэнтеролог кеңесімен жүйелі емдеу, цирроздың және оның асқынуларының алдын алу.

№18. Жауаптары:

1. Холестаз, гепатомегалия, салмақ жоғалту, полиартралгия.

2. Нег. ауруы: Бауыр циррозы, біріншілік биллиарлы, бастапқы сатысы.

3. Гастроэнтерология бөліміне порталмен жолдау, гастроэнтерологпен кеңесе отырып, есепке алып емдеу.

№19. Жауаптары:

1. Спленомегалия, гемолиздік сарғаю (микросфероцитоз), қызба, оң қабырға астының ауырсынуы, өттік диспепсия.

2. Нег. ауруы: Гемолиздік тума анемия – микросфероцитоз (Минковский-Шоффар ауруы,).

Асқ.: Спленомегалия. Өт-тас ауруы.

3. Гематолог, хирург кеңестері – спленэктомия сұрақтарын шешу.

№20. Жауаптары:

1.1, 3, 6.

2.1, 2.

3. Клиникалық диагнозы:

Нег. ауруы: Тума гемолиздiк анемия.

Асқ.: Өт-тас ауруы. Өт шаншуы (колика).

4. 1.

5. 1, 2, 3.

№21. Жауаптары:

1. Нег. ауруы: Созылмалы лимфолейкоз, жайылма сатысы.

Асқ.: Аутоиммундық гемолиздік анемия.

2. Гематология бөліміне госпитализация, гематолог бақылауымен диспансерлік есепте ұстау.

№22. Жауаптары:

1. Қасаға, қолтық түктерінің шығу жасы; сыртқы жыныс мүшелерінің дифференциялану уақыттары, етеккірінің келу уақыты т.б.

2. Гонадотропин.

3. Конституциялық, церебральді, медикаменттік т.б.

4. Уақытынан бұрын бойжету синдромы (идиопатиялық).

№23. Жауаптары:

1. Гонадотропин-тәуелді шынайы уақытынан бұрын жыныстық жетілу.

2. Уақытынан бұрын жыныстық жетілудің идиопатиялық екендігін дәлелдейді.

№24. Жауаптары:

1. Идиопатиялық гонадотропин-тәуелді уақытынан бұрын жыныстық жетілу. Каллманн синдромы.

2. Гонадотропин-рилизинг-гормонның шамасыздығынан да дамуы мүмкін (ұрықта гипоталамустық нейрондардың миграциясы болмағанда дамиды ).

3. Иіс сезу бөліктерінің дамуының зақымдануы шақырады.

4. Эндокринолог кеңесіне жолдау.

№25. Жауаптары:

1. Гипергонадотропты гипогонадизм. Клайнфельтер синдромы.

2. Бұл патологиямен дертті науқастардың кариотипінде 47 XXY өзгерісі табылады.

№26. Жауаптары:

1. Гипофиздің ұлғаюы, пролактин деңгейінің артуы – біріншілік гипотиреоз.

2. Клиникасы біріншілік гипотиреозды тұжырымдатады, ал ол гипофиздің екіншілік гиперплазиясын шақырады.

3. Гиперплазияланған гипофизде пролактин синтезі жоғарылайды.

4. Тиреоидты гормондармен ем барлық бұзылыстарды қайта қалпына келтіреді.

№27. Жауаптары:

1. Несептің тәуліктік мөлшері мен жалпы анализі, қан сары суының, несептің осмостығы; несеп тығыздығы; вазопрессин (АДГ) деңгейі.

2. Асқазанының төменгі шегі төменге ығысқан.

3. Құрғақ тағаммен және адиуреккринмен сынама.

4. Орталық генезді қантсыз диабет; психогенді полидипсия; нефрогенді қантсыз диабет, бүйректің созылмалы шамасыздығындағы (БСШ) полиурия.

Б. Полиурия, қан сары суының және несептің осмостығы төмендеген.

№28. Жауаптары:

1. Гиперкортицизм синдромы баяу дамыған, бас миының жарақатымен байланысы бар, бірінші кезекте гипофиз аденомасынан, сонан соң кортикостеромадан, сонан кейін ғана – кортикотропинпродукциялаушы қатерлі ісіктен күдіктенеміз.

2. Кортикотропин деңгейі, оны дексаметазон сынамасымен тексеру; бүйрекүсті безінің УДЗ.

3. Кортикотропиннің базальді деңгейі жоғарылаған, бүйрекүсті безінің қыртыс қабаттары екі жақты қалыңдаған, дексаметазонмен сынамада кортикотропин деңгейі 50% аса төмендегенде гипофиз аденомасын тұжырымдаймыз. Ал кортикотропиннің базальді деңгейі төмен болғанда, бүйрекүсті безінің қыртыс қабаттары жұқарғанда, ошақты гиперплазиясы болса кортикостеромадан күдік туындайды.

№29. Жауаптары:

1. Гипопаратиреоз синдромы (гипокальциемия, гиперфосфатемия, гипопаратгормонемия симптомдарымен сипатталған). Бүйрек үсті безінің шамасыздығы бар науқастарда, полиэндокринді шамасыздық (І типі) көрінісі ретінде, табиғаты аутоиммунды болғандықтан, бұл дерт дамиды.

2. Эндокринолог кеңесі.

№30. Жауаптары:

1. Нег. ауруы: Екіншілік Аддисон ауруы (туберкулезді этиологиялы?), ауыр барысты.

Асқ.: Аддисондық криз.

2. Жедел жәрдем шақыру, шұғыл госпитализацияға құжаттарын дайындау; 103 келгенге дейін вена ішіне Дексаметазон 12 мг енгізу.

№31. Жауаптары:

1. Нег. ауруы: Феохромоцитома, криздік ағымды.

Асқ: Гипертензиялық криз, асқынбаған.

2. Кризді фентоламинмен немесе бета-адреноблокаторлармен басуға әрекеттену; эндокриндік орталыққа шұғыл госпитализациялау.

№32. Жауаптары:

1. Гиперкортицизм, АГ, полидипсия және гипергликемия, лейкоцитоз, бүйректік шаншу.

2.Болжам диагнозы: Гиперкортицизм (гипофиз аденомасынан, сонан соң кортикостеромадан, сонан кейін ғана – кортикотропинпродукциялаушы қатерлі ісіктен күдіктенеміз).

3. Эндокринолог кеңесі, эндокринологта емделу.

№33. Жауаптары:

1. Жүргізілген паратиреоидэктомия клиникасын жақсартпаған, яғни, гиперпаратиреоидоз нақталмаған.

2. Гиперкальциемия және ПТГ шамалы жоғарылауы гиперпаратиреоз туралы ой туғызғанмен, несеппен кальций экскрециясының өте төмен болуы жанұялық гипокальцийуриялық гиперкальциемиядан күдіктендіреді.

3. Аутосомды-доминантты бұзылыс кальцийдің клетка арқылы транспортының бұзылысына бастайды, ол өз кезегінде ПТГ секрециясының супрессиясын шақырады.

№34. Жауаптары:

1. Жүргізілетін зерттеулер: эстрадиол, ЛГ, ФСГ, пролактин, ТТГ.

2. Эстрадиолдың өте төмен деңгейі, гонадотропты гормондардың жоғарылауы біріншілік аменореямен және бойының кішілігімен біріге Тернер синдромынан күдіктендіреді.

3. 45 ХО кариотип, аналық бездерінің дисгенезімен сипатталады.

№35. Жауаптары:

1. Әйелдің овуляциясы, фаллопий түтіктері қалыпты болғанымен, онда бедеулік бар. Прогестеронның төмен деңгейі мен эндометрийінің жетілуінің баяулауы – сары дененің пісіп жетілу фазасының дефектін көрсетеді.

2. Сары дене прогестеронның жеткілікті мөлшерін синтездей алмағандықтан, ұрықтанғанмен имплантация мүмкін болмайды, себебі эндометрий жағдайы мұны және жүктіліктің әрі дамуын қамсыздандыра алмайды.

3. Эндокринолог кеңесі, эндокринологта емделу.

№36. Жауаптары:

1. Жанұяларда кездесетін қалқанша безінің рагі – медуллярлы карцинома. Диарея науқастардың 33% кездеседі. Қалқанша безінің С-жасушаларынан өнетін бұл ісіктің кальцитонин өндіретін қабілеті сақталатындықтан, оны анықтауды диагноздық және ем нәтижелілігін бағалауда қолданады.

2. Онколог кеңесі, ем тактикасы жіңішке инелік биопсия мен гендік мутацияларды анықтаудан басталады. Мутация анықталса қандас туыстарының барлығына скрининг жүргізу керек.

№37. Жауаптары:

1. Артериялық гипертензия, гипокалиемия, қан көлемін көбейткенде де азаймайтын альдостеронның жоғары деңгейі, және төртіншісі – рениннің төмен деңгейі. Бұл төрт тұжырымдар – біріншілік гиперальдостеронизмге нұсқайды.

2. Бүйрек үсті бездерінің альдостерон продукциялайтын аденомасы немесе бүйрек үсті бездерінің екі жақты гиперплазиясы.

3. Қан сары суының калийінің базальді деңгейінің өте төмен болуы; 4 сағаттық вертикаль қалыптан соң плазмадағы альдостерон деңгейінің едәуір төмендеуі мен 18-гидроксикортикостерон деңгейінің жоғары болуы – бүйрек үсті безінің аденомасын нақтайды.

№38. Жауаптары:

1. Науқаста эстрадиол мен гонадотропин деңгейі төмен, бұл жағдайда дамитын аменорея оның гипоталамустық екендігіне негіз болады.

2. Үлкен физикалық күштемеден езгі көретін және ширығып жұмыс істейтін әйелдерде гипоталамуспен ГРГ (гонадотропин-рилизинг-гормонның) пульс-секрециясының жиілігінің төмендеуінен дамитын дерт.

3. Эндокринологке кеңеске және емге жіберу, қадағалау.

№39. Жауаптары:

1. Ммоль/л көрсеткіштерімен қан глюкозасы қалыптыда 3,9 бен 5,5 ммоль/л аралығында; ал мг/дл қалыпты көрсеткіштері – 70-99. Науқастың глюкозасы мг/дл көрсеткішпен 5-7 есеге төмендеген; ммоль/л көрсеткішіне баламасы 0,78-1,1 тең. Яғни, өте айқын гипогликемия.

2. Гиперинсулинемиялық гипогликемия.

3. Инсулинома; инсулин инъекциясы; сульфонилмочевина туындыларын немесе пентамидинді ішке қабылдау.

4. Қан сары суының С-пептиді және проинсулин деңгейінің жоғары болуы.

№40. Жауаптары:

1. Науқаста екіншілік аменорея, эстрадиолдың төмен, гонадотропиннің едәуір жоғары деңгейлеріндегі.

2. Аналық бездерінің уақытынан бұрынғы шамасыздығы; аналық бездерінің резистенттілік синдромы.

3. Науқаста аутоиммунды дерт бар (қантты диабет) болғандықтан, аналық бездерінің уақытынан бұрынғы шамасыздық диагнозы нақталады.

№41. Жауаптары:

1. Глюкагономаға.

3. Ұйқы безінің альфа-жасушалары.

№42. Жауаптары:

1. Нег. ауруы: Қантты диабет, инсулинге тәуелді түрі, ауыр барысты, декомпенсацияланған.

Асқ.: Кетоацидоздық кома.

2. Шұғыл түрде реаниматология бөліміне жатқызу, эндокринолог кеңесін шұғыл ұйымдастыру:

№43. Жауаптары:

1. Нег. ауруы: Қантты диабет, инсулинге тәуелді түрі, ауыр барысты, декомпенсацияланған.

Асқ.: Гипогликемиялық кома.

2. Реанимация бөліміне шұғыл жатқызу.

№44. Жауаптары:

1. Нег. ауруы: Қантты диабет, инсулинге тәуелді түрі, декомпенсацияланған, ауыр барысты.

Асқ.: Гиперосмостік (гипергликемиялық) кома.

2. Реанимация бөліміне шұғыл жатқызу.

№45. Жауаптары:

1. Хашимотоның созылмалы аутоиммунды тиреоидиті.

2. Жалпы клиникалық тексерулер: ҚЖА (ЭТЖ жоғарылауы); НЖА (қалыпты); Т₃, Т₄ (төмендеген), ТТГ (жоғарылаған) деңгейлерін анықтау; ЛОР кеңесі – дауыс желбезектері өзгермеген.

3. Тиреоидты гормондар тағайындалып, гипотиреоз клиникасының жойылуы мен ТТГ деңгейінің төмендеуі (оның зобогенді әсерін тежеу мақсатында) қадағаланады. Диспансерлі бақылау. Түйін өлшемдері кемімесе жіңішке инелік пункция, гистология – нәтижесіне байланысты жоспарланады.

№46. Жауаптары:

1. Аберрантты тиреотоксиндік жемсау.

2. Қалқанша безінің УДЗ (без ұлғайған, қан айналымы қалыпты). Кеуде аралығының (медиастинумның) УДЗ (анықталған түзілім құрылымы қалқанша безіне ұқсайды).

3. Эндокринолог кеңесі, безді сылып тастау, рак мәселесін шешу мақсатында операция кезінде (интраоперациялық) гистологиялық зерттеу.

№47. Жауаптары:

1. Эндемиялық диффузды жемсау (зоб) ІІ дәр. Эутиреоздық?

2. Клиникалық анализдер: ҚЖА, НЖА, ЭКГ (патологиялық ауытқулар жоқ); УДЗ (қос бөліктерінің диффузды үлкеюі); жіңішке инелік аспирациялық биопсияда – жемсаудың коллоидты-пролиферациялық түрі.

3. Эндокринолог кеңесін ұйымдастыру, диспансерлік есепке алу.

№48. Жауаптары:

1. Қасаға, қолтық түктерінің шығу жасы; сыртқы жыныс мүшелерінің дифференциялану уақыттары, етеккірінің келу уақыты т.б.

2. Гонадотропин.

3. Конституциялық, церебральді, медикаменттік т.б.

№49. Жауаптары:

1. Гонадотропин-тәуелді шынайы уақытынан бұрын жыныстық жетілу.

2. Уақытынан бұрын жыныстық жетілудің идиопатиялық екендігін дәлелдейді.

№50. Жауаптары:

1. Идиопатиялық гонадотропин-тәуелді уақытынан бұрын жыныстық жетілу. Каллманн синдромы.

2. Гонадотропин-рилизинг-гормонның шамасыздығынан да дамуы мүмкін (ұрықта гипоталамустық нейрондардың миграциясы болмағанда дамиды ).

3. Иіс сезу бөліктерінің дамуының зақымдануы шақырады.

4. Эндокринолог кеңесіне жолдау.

№51. Жауаптары:

1. Гипергонадотропты гипогонадизм. Клайнфельтер синдромы.

2. Бұл патологиямен дертті науқастардың кариотипінде 47 XXY өзгерісі табылады.

№52. Жауаптары:

1. Гипофиздің ұлғаюы, пролактин деңгейінің артуы – біріншілік гипотиреоз.

2. Клиникасы біріншілік гипотиреозды тұжырымдатады, ал ол гипофиздің екіншілік гиперплазиясын шақырады.

3. Гиперплазияланған гипофизде пролактин синтезі жоғарылайды.

4. Тиреоидты гормондармен ем барлық бұзылыстарды қайта қалпына келтіреді.

№53. Жауаптары:

1. Несептің тәуліктік мөлшері мен жалпы анализі, қан сары суының, несептің осмостығы; несеп тығыздығы; вазопрессин (АДГ) деңгейі.

2. Асқазанының төменгі шегі төменге ығысқан.

3. Құрғақ тағаммен және адиуреккринмен сынама.

4. Орталық генезді қантсыз диабет; психогенді полидипсия; нефрогенді қантсыз диабет, бүйректің созылмалы шамасыздығындағы (БСШ) полиурия.

Б. Полиурия, қан сары суының және несептің осмостығы төмендеген.

№54. Жауаптары:

1. Гиперкортицизм синдромы баяу дамыған, бас миының жарақатымен байланысы бар, бірінші кезекте гипофиз аденомасынан, сонан соң кортикостеромадан, сонан кейін ғана – кортикотропинпродукциялаушы қатерлі ісіктен күдіктенеміз.

2. Кортикотропин деңгейі, оны дексаметазон сынамасымен тексеру; бүйрекүсті безінің УДЗ.

3. Кортикотропиннің базальді деңгейі жоғарылаған, бүйрекүсті безінің қыртыс қабаттары екі жақты қалыңдаған, дексаметазонмен сынамада кортикотропин деңгейі 50% аса төмендегенде гипофиз аденомасын тұжырымдаймыз. Ал кортикотропиннің базальді деңгейі төмен болғанда, бүйрекүсті безінің қыртыс қабаттары жұқарғанда, ошақты гиперплазиясы болса кортикостеромадан күдік

№55. Жауаптары:

1. Гипопаратиреоз синдромы (гипокальциемия, гиперфосфатемия, гипопаратгормонемия симптомдарымен сипатталған). Бүйрек үсті безінің шамасыздығы бар науқастарда, полиэндокринді шамасыздық (І типі) көрінісі ретінде, табиғаты аутоиммунды болғандықтан, бұл дерт дамиды.

2. Эндокринолог кеңесі.

№56. Жауаптары:

1. Нег. ауруы: Екіншілік Аддисон ауруы (туберкулезді этиологиялы?), ауыр барысты.

Асқ.: Аддисондық криз.

2. Жедел жәрдем шақыру, шұғыл госпитализацияға құжаттарын дайындау; 103 келгенге дейін вена ішіне Дексаметазон 12 мг енгізу.

№57. Жауаптары:

1. Нег. ауруы: Феохромоцитома, криздік ағымды.

Асқ: Гипертензиялық криз, асқынбаған.

2. Кризді фентоламинмен немесе бета-адреноблокаторлармен басуға әрекеттену; эндокриндік орталыққа шұғыл госпитализациялау

№58. Жауаптары:

1. Гиперкортицизм, АГ, полидипсия және гипергликемия, лейкоцитоз, бүйректік шаншу.

2.Болжам диагнозы: Гиперкортицизм (гипофиз аденомасынан, сонан соң кортикостеромадан, сонан кейін ғана – кортикотропинпродукциялаушы қатерлі ісіктен күдіктенеміз).

3. Эндокринолог кеңесі, эндокринологта емделу.

№59. Жауаптары:

1. Жүргізілген паратиреоидэктомия клиникасын жақсартпаған, яғни, гиперпаратиреоидоз нақталмаған.

2. Гиперкальциемия және ПТГ шамалы жоғарылауы гиперпаратиреоз туралы ой туғызғанмен, несеппен кальций экскрециясының өте төмен болуы жанұялық гипокальцийуриялық гиперкальциемиядан күдіктендіреді.

3. Аутосомды-доминантты бұзылыс кальцийдің клетка арқылы транспортының бұзылысына бастайды, ол өз кезегінде ПТГ секрециясының супрессиясын шақырады.

№60. Жауаптары:

1. Жүргізілетін зерттеулер: эстрадиол, ЛГ, ФСГ, пролактин, ТТГ.

2. Эстрадиолдың өте төмен деңгейі, гонадотропты гормондардың жоғарылауы біріншілік аменореямен және бойының кішілігімен біріге Тернер синдромынан күдіктендіреді.

3. 45 ХО кариотип, аналық бездерінің дисгенезімен сипатталады

№61. Жауаптары:

1. Әйелдің овуляциясы, фаллопий түтіктері қалыпты болғанымен, онда бедеулік бар. Прогестеронның төмен деңгейі мен эндометрийінің жетілуінің баяулауы – сары дененің пісіп жетілу фазасының дефектін көрсетеді.

2. Сары дене прогестеронның жеткілікті мөлшерін синтездей алмағандықтан, ұрықтанғанмен имплантация мүмкін болмайды, себебі эндометрий жағдайы мұны және жүктіліктің әрі дамуын қамсыздандыра алмайды.

3. Эндокринолог кеңесі, эндокринологта емделу.

№62. Жауаптары:

1. Жанұяларда кездесетін қалқанша безінің рагі – медуллярлы карцинома. Диарея науқастардың 33% кездеседі. Қалқанша безінің С-жасушаларынан өнетін бұл ісіктің кальцитонин өндіретін қабілеті сақталатындықтан, оны анықтауды диагноздық және ем нәтижелілігін бағалауда қолданады.

2. Онколог кеңесі, ем тактикасы жіңішке инелік биопсия мен гендік мутацияларды анықтаудан басталады. Мутация анықталса қандас туыстарының барлығына скрининг жүргізу керек.

№63. Жауаптары:

1. Артериялық гипертензия, гипокалиемия, қан көлемін көбейткенде де азаймайтын альдостеронның жоғары деңгейі, және төртіншісі – рениннің төмен деңгейі. Бұл төрт тұжырымдар – біріншілік гиперальдостеронизмге нұсқайды.

2. Бүйрек үсті бездерінің альдостерон продукциялайтын аденомасы немесе бүйрек үсті бездерінің екі жақты гиперплазиясы.

3. Қан сары суының калийінің базальді деңгейінің өте төмен болуы; 4 сағаттық вертикаль қалыптан соң плазмадағы альдостерон деңгейінің едәуір төмендеуі мен 18-гидроксикортикостерон деңгейінің жоғары болуы – бүйрек үсті безінің аденомасын нақтайды.

№64. Жауаптары:

1. Науқаста эстрадиол мен гонадотропин деңгейі төмен, бұл жағдайда дамитын аменорея оның гипоталамустық екендігіне негіз болады.

2. Үлкен физикалық күштемеден езгі көретін және ширығып жұмыс істейтін әйелдерде гипоталамуспен ГРГ (гонадотропин-рилизинг-гормонның) пульс-секрециясының жиілігінің төмендеуінен дамитын дерт.

3. Эндокринологке кеңеске және емге жіберу, қадағалау.

№65. Жауаптары:

1. Ммоль/л көрсеткіштерімен қан глюкозасы қалыптыда 3,9 бен 5,5 ммоль/л аралығында; ал мг/дл қалыпты көрсеткіштері – 70-99. Науқастың глюкозасы мг/дл көрсеткішпен 5-7 есеге төмендеген; ммоль/л көрсеткішіне баламасы 0,78-1,1 тең. Яғни, өте айқын гипогликемия.

2. Гиперинсулинемиялық гипогликемия.

3. Инсулинома; инсулин инъекциясы; сульфонилмочевина туындыларын немесе пентамидинді ішке қабылдау.

4. Қан сары суының С-пептиді және проинсулин деңгейінің жоғары болуы.

№66. Жауаптары:

1. Науқаста екіншілік аменорея, эстрадиолдың төмен, гонадотропиннің едәуір жоғары деңгейлеріндегі.

2. Аналық бездерінің уақытынан бұрынғы шамасыздығы; аналық бездерінің резистенттілік синдромы.

3. Науқаста аутоиммунды дерт бар (қантты диабет) болғандықтан, аналық бездерінің уақытынан бұрынғы шамасыздық диагнозы нақталады

№67. Жауаптары:

1. Глюкагономаға.

3. Ұйқы безінің альфа-жасушалары.

№68. Жауаптары:

1. Нег. ауруы: Қантты диабет, инсулинге тәуелді түрі, ауыр барысты, декомпенсацияланған.

Асқ.: Кетоацидоздық кома.

2. Шұғыл түрде реаниматология бөліміне жатқызу, эндокринолог кеңесін шұғыл ұйымдастыру:

№69. Жауаптары:

1. Нег. ауруы: Қантты диабет, инсулинге тәуелді түрі, ауыр барысты, декомпенсацияланған.

Асқ.: Гипогликемиялық кома.

2. Реанимация бөліміне шұғыл жатқызу.

№70. Жауаптары:

1. Нег. ауруы: Қантты диабет, инсулинге тәуелді түрі, декомпенсацияланған, ауыр барысты.

Асқ.: Гиперосмостік (гипергликемиялық) кома.

2. Реанимация бөліміне шұғыл жатқызу.

№71. Жауаптары:

1. Хашимотоның созылмалы аутоиммунды тиреоидиті.

2. Жалпы клиникалық тексерулер: ҚЖА (ЭТЖ жоғарылауы); НЖА (қалыпты); Т₃, Т₄ (төмендеген), ТТГ (жоғарылаған) деңгейлерін анықтау; ЛОР кеңесі – дауыс желбезектері өзгермеген.

3. Тиреоидты гормондар тағайындалып, гипотиреоз клиникасының жойылуы мен ТТГ деңгейінің төмендеуі (оның зобогенді әсерін тежеу мақсатында) қадағаланады. Диспансерлі бақылау. Түйін өлшемдері кемімесе жіңішке инелік пункция, гистология – нәтижесіне байланысты жоспарланады.

№72. Жауаптары:

1. Аберрантты тиреотоксиндік жемсау.

2. Қалқанша безінің УДЗ (без ұлғайған, қан айналымы қалыпты). Кеуде аралығының (медиастинумның) УДЗ (анықталған түзілім құрылымы қалқанша безіне ұқсайды).

3. Эндокринолог кеңесі, безді сылып тастау, рак мәселесін шешу мақсатында операция кезінде (интраоперациялық) гистологиялық зерттеу.

№73. Жауаптары:

1. Эндемиялық диффузды жемсау (зоб) ІІ дәр. Эутиреоздық?

2. Клиникалық анализдер: ҚЖА, НЖА, ЭКГ (патологиялық ауытқулар жоқ); УДЗ (қос бөліктерінің диффузды үлкеюі); жіңішке инелік аспирациялық биопсияда – жемсаудың коллоидты-пролиферациялық түрі.

3. Эндокринолог кеңесін ұйымдастыру, диспансерлік есепке алу.

№74. Жауаптары:

1. Нег. ауруы: Функциялық диспепсия: постпрандиальдідистресс синдром.

2. ППИ (омепразол, пантопразол, лансопразол) тәулігіне 1 реттік, аз дозада қолдану нәтижелі. Үшциклді антидепрессанттардың аз дозалары (амитриптилин), психотерапия.

№75.Жауаптары:

1. Нег. ауруы: Рефлекстік обстирпация.

Фон: Энтеробиоз (власоглав – трихоцефалез).

2. Салауатты емдәм, ішек босатудың оптимум тәртібін қалыптастыру, қимыл-белсенділігін арттыру, физиоем мен массаж, тазалау клизмалары. Медикаменттік ем келесі топтардан құралады: гипомоторлы түрінде – прокинетиктер, құрамында өт қышқылдары бар дәрмектер; гипермоторлы түрінде – холинолитиктер мен спазмолитиктер. Ішек экологиясын қалыптастыру керек. Өт сапасын арттыру мақсатында құрамында силимарин қышқылы бар дәрмектер ұсынылады (алатікен жармасы – шрот расторопшы).

№76. Жауапары:

1. Нег. ауруы: Медикаменттік обстирпация.

2. ЛОР кеңесі. Кодеиннен бас тарту.

№77. Жауаптары:

1. Асқазандық гиперсекрециялық диспепсия, эпигастрий аймағының ауырсыну, моторлық қызметінің бұзылыс. ФГДС, биопсиямен.

2. Нег. ауруы: Жара ауруы, он екі елі ішектің алғаш анықталған жарасы, өршу фазасы.

3. Маастрихт-4 ұсыныстарын қолданып эрадикация жүргізу. Диспансерлік есепке алу.

№78. Жауаптары:

1. Сигма ішегінің обтурациялаушы ісігі. Ішек өтімсіздігі.

2. Іш қуысының жалпы шолу рентгенограммасы. Шварц сынамасы (ішектің жоғары өтімсіздігін диагноздау мақсатында контрасты затты 200 мл ішкізіп, әр 2-3 сағатта бақылайды).Колоноскопия, биопсия.

3. Жедел жәрдеммен хирургия бөліміне тасымалдау. Ішек өтімсіздігі жағдайында – Гартман отасы жасалады.

№79. Жауаптары:

1. Іш ақ сызығының ішке салынбайтын жарығы. Копростаз?

2. Механикалық.

3. Герниопластика түрлері: фасций-апоневроздық; бұлшықет-апоневроздық; бұлшық еттік;биологиялық және синтетик заттарды қолданып жасалатын ГП; комбинациялық ГП.

№80. Жауаптары:

1. Тиреомегалия диффузды, гипотиреоз, кардиомиопатия, интеллект-мнезиялық қызметінің тежелуі.

2. Нег. ауруы: Эндемиялық диффузды жемсау. Гипотиреоз.

Асқ: Гипотиреоздық анемия, гипотиреоздық КМП, интеллект-мнезиялық қызметінің тежелуі, обстирпация.

3. Эндокринолог кеңесі. Тиреоидтық статусын тексеру: ТТГ, Т₄ белсенді фракциясы, АнтиТГ, АнтиТП. Жүйелі ем: тиреогормондар және йод дәрмектерімен. Аутоиммунды мәселелер анықталса, йод дәрмектері берілмейді.

№81. Жауаптары:

1. Дефекация рефлекстерін тұрақты тежеу және проктогенді механизм.

2. Сидеропения көрінісі.

3. Артқы өтіс тілінулері (трещина), парапроктит, анус айналасының абсцесі, криптит т.б.

4. Салауатты тамақтану салтын қалыптастыру: кебегі сақталған дақылдардан құлмық, бидай, жүгері, ноқат, тасбұршақ т.б. (жоғары сортты ұн тағамдарын шектеу), өсімдіктерді шикілей қолдану, алатікен талқаны (шрот расторопшы) т.б. Дене қимылын арттыру: дене шынықтырулар мен жаяу жүруді әдетке айналдыру. Геморройды нәтижелі емдеу.

№82. Жауаптары:

1. Жүктіліктің екінші жартысында жатырмен механикалық басылу, прогестерон метаболиттерінің әсері және гиподинамия.

2. Сидеропения, темір қорын тағамдық шаралармен (ет тағамдарын қуырмай дайындап, лимон т.б. қышқылдармен дәмдеп жеу, кепкен өрік, итмұрын, шайқурай, зире, жаңғақ аралықтарынан майдалап, демдеп ішу т.б.) толтыру керек. Жүктілер жасайтын жаттығуларды жүйелі орындау керек.

№83. Жауаптары:

1. Диарея, қызба, ішінің ауырсынуы (жуан ішек бойымен жіне кіндік түбінде), жуан ішек кілегейінің морфологиялық ауырсыну синдромдары.

2. Нег. ауруы: Жедел бейспецификалық (бейарнайы) жаралы колит, ауыр ағымды, тотальді, ретроградты илеитпен, белсенділігінің орташа дәрежесі (эндоскопиялық мәліметке сүйеніп), жергілікті.

Асқ: Постгеморрагиялық? анемия.

3. БЖК жедел барысты және алғаш анықталғандықтан, госпитализация – гастроэнтерология бөліміне. Шыққаннан соң базистік емін қадағалап, жалғастыру, есепке алу.

№84. Жауаптары:

1. 1, 2, 3, 5.

2. 1, 2, 4, 5.

3. Нег. ауруы: Созылмалы панкреатит, ауырсыну варианты, айқын экзокринді шамасыздықпен, өршу фазасы.

4. 1, 2, 3, 5.

№85. Жауаптары:

1. Панкреастік диспепсия, эпигастрий, мезогастрий аймақтарының ауырсынуы, өт қапшығына тас жиналу, өттік диспепсия, ұйқы безінің үлкеюі, ұйқы безі ферменттерінің ауытқу феномені,

2. Нег. ауруы: Екіншілік созылмалы панкреатит, обструкциялық морфологиялық түрі, ауырсыну синдромының басымдылығымен, сыртқы секрециялық шамасыздығы.

Фондық ауруы: Өт-тас ауруы, созылмалы калькулезді холецистит.

3. Хирургті кеңеске шұғыл шақырып, жедел жәрдеммен госпитализациялау

№86. Жауаптары:

1. Эпигастрий және мезогастрий аймағының ауыруы, панкреастік диспепсия, қызба, метеоризм, өттік рефлюкс, холестаз, гепатомегалия.

2. Нег. ауруы: Холецистэктомиядан кейінгі синдром (ПХЭС): созылмалы панкреатит, сыртқы секрециялық шамасыздықпен, өршу фазасында; холангит, холестаз синдромымен, реакциялық гепатит, гастер-эзофагтік рефлюкс.

3. Қанның АлТ, АсТ, СФ, ГГТП, гепатотропты вирустар маркерлеріне анализі. Іш қуысы органдарын УДЗ. ФГДС. Гастроэнтеролог кеңесі. Стационарлық ем порталмен. Соңынан есепке алып, емдеу.

№87. Жауаптары:

1. Жоғарғы асқорыту жолдарынан қан кету (диарея), эпигастрий аймағының ауырсынуы, асқазандық диспепсия, анемиялық.

2. Нег. ауруы: Жара ауруы, он екі елі ішектің рецидивтеуші жарасы, ауыр барысты.

Асқ.: Он екі елі ішектен қан кету.

3. Хирургпен шұғыл кеңес, жедел жәрдем дәрігерлік бригадасымен шұғыл госпитализация.

№88. Жауаптары:

1. Диарея, кіндік айналасы мен сигма ішегі аймағының ауырсынуы, гепатомегалия, анемия.

2. Нег. ауруы: Созылмалы дизентерия.

Асқ: Анемия.

3. Инфекционист, гастроэнтеролог кеңестері, ЖДП дәрігерінің бақылауымен ем.

№89 . Жауаптары:

1. Жуан ішек рагі, сол төмендеме ішектің?

2. Онколог, хирург кеңестері, онкологияда емделуін ұйымдастыру.

№90. Жауаптары:

1. Жуан ішек рагі,соқыр ішектің (бүйеннің)?

2. Онколог, хирург кеңестері, онкологияда емделуін ұйымдастыру.

№91. Жауаптары:

1. Псевдомембраналық ректоколит.

2. Гастроэнтеролог кеңесі және емі.

3.1.1 Геморройдың клиника, патогенезі, емі

Геморрой тік ішектің, төменгі бөлігінің көк тамырларының созылып кеңеюі тік ішек ауруларының 12,2% құрайды. Геморрой деген сөз- «қан», «ағу» түсінігі Гиппократпен ұсынылған. Көне Ресейде бұл ауруды «почечуй»- қышыма деп атаған. Ауру ауыр жұмыспен шұғылданатын және арақ-шарап көп ішетін ер адамдарда жиі кездеседі.

Ауру себептерін екі топқа бөледі: жағдай туғызушы және туғызушы.

Бірінші себептер- ішектің, оның қан тамырларының құрылыс ерекшіліктері. Екінші себептер- мамандық, әр түрлі аурулар, нәжіс шығуының қиындануы, жиі жүктілік, өкпе, жүрек, бауыр, жатыр, зәр жолдары аурулары.

Геморройдың түрлері:

1. Ішкі.

2. Сыртқы.

3. туа пайда болатын.

4. жүре пайда болатын (бірінші,екінші).

5. созылмалы.

6. жедел.

Геморрой түйіншіктерінің саны бірден онға жетуі мүмкін. Сыртқы геморрой көбінесе жалғыз болады.

Аурудың клиникасы- алғашқыда көтен ішегінің қышынуы және толысу сезімі. Арақ ішкеннен және ванна қабылданғаннан кейін ол сезімдері күшейеді. Кейде күшеніп дәрет шығарғанда созылған қан тамыры қанайды, оның ағыны күшті. Геморройға қоса ішек жарылуы болса ауырсынуу сезімі күшті.

Аурудың басталу себептерінің бірнеше теориялары белгілі:

а) қан тамырының туғаннан кемістігі.

б) Механикалық теориясы - геморройлық тамырлардағы қысымның көтерілуі.

в) Неврогенді теория - қан тамырының тарылуын - кеңейуін басқаратын нервтердің өзгерісі қан тамырының тонусын бәсеңдетеді де тамырды кеңейтеді. Көбінесе көк тамырдың кеңеюі тік ішектің аналдық каналының Морганийдің валиктерімен крипталарында байқалады. Крипталар деп кілегейлі қабықтың қыртыстары арасындағы ойшықтарды, қалталарды атайды. Крипталардың саны 4-16 дейін. Қабынған крипталардан процесс ішектің қан тамырларына жайылады.

Геморрой дәреті сирек шығатын іші жиі кебетін адамдарда жиі басталады. Оған арақ ішу, бұрыш, қыша жиі пайдалану да себеп болады. Көбінесе ауру белгісіз басталады.

Геморройдың алғашқы кезеңінде анус айналасының қызуы, ішектің толықсынуын сезіну, онда "бөтен" заттың пайда болуы, айналасының қышынуы байқалады. Ең негізгі симптомдар- нәжісте қан көрінуі, ауырсыну, геморрой түйіншектерінің шығуы. Асқынған геморройда түйіншектері ішекке енбейді. Дегенмен диагноз үшін аталған симптомдардың тегіс анықталуы шарт емес. Кейде аурудың 1-2 симптомы ғана байқалады. Ішектен сілекей ағады, түйіндер жарақаттанып қан ағады, қабынады. Оның салдарынан созылмалы проктит ауруы басталады.

Геморройдың сыртқы және ішкі түрлерінің клиникалык көріністері аз ғана ерекше.

Сыртқы геморройде қан ағуы өте сирек байқалады. Аурудың шағымы жоқ. Тексергенде анустан шашақ түсті түйіншектер шығып тұрады. Бұлар адамның жүргенінде сезіледі; сыртқы түйіншектердің шытынауы жиі кездеседі. Жарық дәретке отыруда қатты ауыруға ұшыратады. Геморройлық түйіннің тромбофлебитпен асқынуы сирек.

Ішкі геморрой көптеген көріністер береді - қатты дәретпен күшену геморрой түйіншегінің қабырғасын жыртып қан ағуына әкеліп соғады. Аққан қанның түсі қызғылт, оның ағыны қатты. Қанның түсі неге қызыл - геморрой деген көк тамырдың ауруы емеспе деген сұрақ туады. Бұған жауап беру үшін анатомияны еске алу қажет. Анальды каналдың қан тамырлары венозды және артериялық тамырлардың анастомозынан құралған. Сондықтан геморройлы түйіншектен артериялық қан ағады.

Жергілікті көріністермен қоса - бас ауыруын, үйқы бұзылуын, тәбеті нашарлануын, анемия көріністерін, әлсіздікті береді.

Геморройды емдеу:консервативті және оперативті болады. Емдеуді диетаны тағайындаудан бастайды. Ащы, тұзды, ішек қозуын күшейтетін тағамдар берілмейді. Іш кебуін басу үшін оны туғызбайтын тағамдар - айран, қара нан, ботқа, таңертен аш қарында 1 стақан суық су, қызылша, қара өрік беріледі. Қазылша мен қара өріктің суды жақсы соратындығынан дәретті жұмсартады.

Іш кебуін басатын дәрілер - пурген, карлсбад тұзы, вазелин майы ішкізіледі, тазарту клизмасы қолданылады. Атониялы түрінде клизмаға 20 градусты қоңыр салқын су, спастикалық түрінде жылы су қолданылады. Емдеу физкультурасы, курортта емдеу (күкіртті-сутекті, радонды ванналар, балшық), Дарсонваль тоғы пайдаланылады. Геморройлық балауыздар - ауырсынуды, қабыну үрдісін басатын, қан ағуын бәсеңдететін дәрілер қосылған, әр түрлі шөптерді қайнатумен дайындалынған қойыртпақтар қолданылады.

3.1.2. Жедел парапроктит ,диагностика ,емі– тік ішек айналасындағы майлы клетчаткалардың іріңді қабынуы. Парапроктитті басқаша параректальды абсцесс деп те атайды — тік ішек маңы клетчаткасының іріңді қабынуы. Оның екі түрі бар: Жедел – алғашқы рет пайда болған. Созылмалы – жедел парапроктит дұрыс емделмеу салдарынан қайта асқынуы. Қоздырғыштары – көбінесе көк ірің таяқшасы, ақ және алтын түсті стафилококтар, анаэробтар, осы аталған микробтардың ассоциациясы. Сонымен қатар этиологиясында келесі микроорганизімдер маңызды орын алады. Ішек таяқщасы анаэробтар Алтын стафилококк Ақ стафилококк; стрептококк; энтерококк; Клостридиальды анаэроб Cl.perfringens, Cl.Hystoliticum, Cl.oedematiens, Cl.septicum; Микробтардың ену жолдары – қабынған геморрой түйіндері, анустың шырышты қабаты немесе терісінің жарылулары, қасығанда микрожарақаттануы, тік ішектің шырышты қабатының зақымдалуы, қабынулары. Қабынған майлы клетчаткалар ісініп, суланып, іріңдегенде, айналасындағы дәнекер тіндерде инфильтрация орын алады. Шірікті инфекция туындаса, процесс жайылып, лимфа жолдарымен таралып, тіндердің өліеттенуіне әкеліп, өте ауыр шірікті – некроздық парапроктит дамиды. Клиникалық керіністері. Жедел парапроктиттің клиникалық көрінісі әртүрлі болып білінеді. Өйткені ол қабыну процесінің орналасқан орнына, қабынудың түріне, микробтардың вируленттілігіне, адам организмінің реактивтілік қасиетіне т.б. жағдайлармен байланысты болып келеді. Ауру, көбінесе; жалпы дімкәстену белгілерімен, яғни себепсіз әлсіздік, бас ауруы, дефекация актісінен соң туатын қолайсыз сезімдермен білінеді. Ауру дами келе, аталған белгілерге дене қызуының көтерілуі, тоңазу, тік ішек, бұтаралық және жамбас қуысы аймақтарында орналасқан ауру сезімі, ұйқыдан айрылу, тамаққа деген тәбіттің нашарлауы қосылады. Бұл белгілер аурудың бастапқы (продромальді) кезеңін сипаттайды. Олар қабынудың серозды-инфильтративті сатысына тән. Аурудың іріңді-некрозды (өліеттену) сатысында ауру сезімі тұрақты білініп, күшейе түседі (пульстенуші ауру сезімі) және ауру сезімінің біліну аймағы ұлғаюы мүмкін. Ауру адамда эндогенді улану белгілері анықтала бастайды (тахикрдия, қан қысымының төмендеуі, гектикалық дене қызуы, лейкоцитоз, нейтрофильдедің солға қарай ығысуы т.с.с).Жіктелуі Этиологиясы  бойынша Спецификалық емес парапроктит, Спецификалық парапроктит, Посттравматикалық парапроктит.. Қабыну процессі жүруі бойынша: жедел парапроктит, рецидивирлеуші парапроктит, Созылмалы парапроктит (тоқ ішекте жынанкөзі). Шектелген парапроктит 5 түрге бөлінеді: тері асты; ишиоректалды; пельвиоректалды; шырышты қабат асты; ретроректалды. Парапроктитте іріңдіктердің орналасуы (а): 1-теріасты; 2 – ишиоректалды; 3 – пельвиоректалды; 4 – шырышты қабат асты.(б): ретроректалды іріңдік Тері асты парапроктит анустың айналасында тері астында орналасады. Қабынған жер ісінеді, қызарады, қатты ауырады, ауырсыну үлкен дәретке барғанда күшейе түседі. Науқастың дене қызуы көтеріледі. Абсцесс түзілгенде флюктуация симптомы пайда болады. Ишиоректалды  парапроктит – шонданай сүйек пен тік ішек аралығындағы терең жатқан майлы клетчаткалардың іріңді қабынуы. Процесс жоғары, төмен, тік ішекті айналып өтіп, қарама-қарсы ишиоректалды кеңістікке таралады, ағымы өте ауыр, науқастардың дене қызуы көтеріліп, тік ішек айналасы қатты солқылдатып, шыдатпай ауырады. Бастапқыда қабынудың терең орналасуына байланысты жергілікті белгілері көзге көрінбейді. Тік ішекті саусақпен тексергенде, екінші қолмен тік ішектің айналасын пальпацияласа, тіндердің ауырсынуы, инфильтрациясы, іріңдегенде флюктуация анықталады. Шырышты қабат асты парапроктит – тік ішекті саусақпен тексергенде анықталады, басқа түрлеріне қарағанда, науқасты ауырсыну сезімі онша қатты мазаламайды. Пельвиоректалды парапроктит – сирек кездессе де, ағымы өте ауыр, клиникалық белгілері ишиоректалды парапроктитке ұқсас келеді. Іріңдік жамбас қуысының түбін құрайтын диафрагма үстінде орналасады, сондықтан жергілікті қабыну белгілері жоқтың қасы. Өте сирек жағдайда іріңдік шонданай – тік ішек ойығына өтіп, ары қарай артқы тесік айналасынан теріні жарып, сыртқа шығады. Диагноз қоюда тік ішекті саусақпен, тік ішек айнасымен, ректороманоскоппен зерттеу өте маңызды. Ретроректалды парапроктит – тік ішектің артқы жағында орналасқан іріңдік, инфекция лимфа жолдары арқылы түседі. Клиникасы пельвио- және ишиоректалды парапроктиттерге өте ұқсас келеді, жалпы интоксикациялық симптомдар басым, жергілікті белгілері айқын емес, науқастар іштің төменгі бөлігінде және үлкен дәретке отырғанда ауырсынуға шағымданады. Саусақпен тексергенде, тік ішектің артқы қабырғасында ауыратын, шектелген, сопақша келген томпаю анықталады. Ауырсыну құймышаққа беріледі. Абсцесс екі жақтағы ишиоректалды кеңістікке жайылған жағдайда, іріңдік пішіні ат тағасына ұқсағандықтан, таға тәріздес парапроктит деп аталады. Созылмалы парапроктит кезінде іріңді жыланкөздер (свищ) пайда болады. Ол анал тесігі айналасы немесе маңында болады. Ауырсынуы сирек байқалады. Ірің сыртқы бөлінеді. Созылмалы парапроктит дамуы кезінде жыланкөз ауызы білетіп үлкен абсцесс туғызуы мүмкін. Оның әсерінен жаңа тіндер зақымдалып, ірің жарылып, сыртқа бөлініп немесе тік ішекке болінуі мүмкін. Некротизация жүреді

Диагностикасы:Объективті зерттеу барысында anus аймағында ісініп, қызаруы байқалады. Аталған аймақтағы тері қабатындағы болатын әжімдер жазылып, сол аймақтағы тері қабаты жылтырланады. Осындай өзгерісі бар жерді саусақпен басқан кезде қабыну ісігі (инфильтрат) және өте күшті дәрежелі ауру сезімі анықталады. Жедел парапроктитті анықтауда (диагноз қоюда) айтарлықтай қиындық тумайды. Тері және тік ішектің шырышты қабаты астында орналасқан парапроктитті анықтау үшін, көбінесе, саусақпен зерттеу жеткілікті болады, ал жоғары және терең орналасқан қабыну ошағын анықтау үшін бимануальді және ректороманоскопия зерттеулерін, ал қажет болса диагностикалық, пункцияны қолдануға болады. Жедел парапроктитке қарсы емді мерзімінде қолданбаса қабыну әрі қарай өршіп, жамбас қуысының тіндерін қамтиды да, түбінде ірің оларды тесіп сыртқа немесе тік ішек қуысына қарай шығады. Бұндай жағдайда ауру адамның жалпы жағдайы біршама жақсарып, жоғарыда аталған белгілердің біразы жойылады немесе бәсеңдейді. Ірің тіндерді жарып сыртқа шыққан соң үш нәтиже тууы мүмкін 1) ауру адам сырқатынан біржола айығады; 2) сол жерде жыланкөз құралады (созылмалы парапроктит); 3) қайталанатын (рецидивті) парапроктитке айналады.

Емдеу. Жедел парапроктит ерте, яғни ірің пайда болмай тұрғанда анықталса, тиімді антибиотиктерді және қабынуға қарсы басқа да дәрілерді, физиоем түрлерін қолдану арқылы қабыну ісігінің (ин­фильтрат) кері дамуын тудыруға болады. Дегенмен, өкінішке орай, ауру тез өршуіне байланысты, пациенттердің көбі дөрігерге сырқаттың іріңдеу немесе іріңді-өліеттену сатыларында ғана көрінеді. Аурудың бұл кезеңінде дереу операция жасалынуы керек. Операция нәтижесінің жақсы болуы және ондағы көздеген мақсаттарға жету, көп жағдайларда, қолданылатын жансыздандыру әдісіне байланысты. Осы себептен парапроктит операциясын жалпы жансыздандыру тәсілін қолдана отырып жасалғаны абзал. Операцияның негізгі мақсаты а) ірің орналасқан жерді кесіп, іріңді және өліеттенген тіндерді сылып алу; б) іріңді қуысты тазалап, дренаждау; в) іріңді қуыс пен тік ішек арасындағы қатынасты жою. Бұл мақсаттарға Рыжих-Бобров (сфинктеротомия), Габриель (инфекция кіретін жерлер орналасқан крипталарды кесіп алу) операцияларын орындау арқылы жетуге болады. Жедел парапроктитті емдеу мезгілінде және толық ретте қолданылмаса ол өзінің созылмалы түріне айналады.

3.1.4. Тік ішек кілегей қабатының сызаты: этиологиясы, патогенезі. Арнайы емес жаралы колит – тік және тоқ ішек кілегей қабығының жаралы деструкциялық зақымдануына және соның салдарынан ішектің стенозына, тесілуіне, қан кетуге, сепсиске т.б. себептерге алып келуі мүмкін созылмалы ауру.

Арнайы емес жаралы колит этиологиясы:  —Аурудың даму себептері белгісіз. Болуы мүмкін себептеріне ішектік инфекция (бактериялар, вирустар), кейбір дәрмектер, тағамдық аллергия, стресстік ықпалдар, өсімдік талшықтарының тапшылығы жатқызылған. —Кейбір деректерде арнайы емес жаралы колит  аутоиммунды ауру деп те айтылады.

Арнайы емес жаралы колиттің патогенезі Толық анықталмаған. Оның дамуы келесі механизмдердің қатысуымен байқалған: Ішек дисбактериозы – тоқішектің микрофлоралық құрамының бұзылысы; құрамы өзгерген микрофлора уытты, аллергендік әсер етіп, ішек қабырғасын қабындыруы; Тоқ ішек кілегей қабығының белоктық молекулалар мен бактериялық антигендерге өткізгіштігінің артуы. Зақымданған ішек қабырғасынан ішектік аутоантигендердің бөлінуі, оған антиденелердің түзілуі. Аутоиммундық процесстің өрістеуінен ішектен тыс зақымданулардың пайда болуы. Тоқішектің қабырғасында иммундық комплекстердің жиналуы және түзілуі, осыдан иммундық қабынудың пайда болуы. —Бұл ауруда қабыну процесі кілегейлі қабықтан басталады – эпителий мен крипталар деструкциясынан. Басым зақымданатын кілегей қабық.  Кілегей қабықтың меншікті пластинкасы, крипталары лимфоциттермен (криптит), полиморфты нейтрофильдермен инфильтрацияланады. Криптит микроабсцеске, яғни крипт-абсцеске алып келеді. Олар жарылып микроскопиялық жараларға айналады. Олар бір-бірімен ұласуынан көзге көрінетін ірі жаралар қалыптасады. Бұл арнайы емес жаралы колитке тән белгі. Арнайы емес жаралы колит жіктелуі:  —Орналасуына байланысты: Арнайы емес жаралы проктит және проктосигмоидит; Арнайы емес жаралы сол бөлікті колит; Арнайы емес жаралы тотальді колит; Арнайы емес жаралы регионарлы колит. —Ағымына байланысты: —Жедел арнайы емес жаралы колит   —Созылмалы арнайы емес жаралы колит —Рецидив беруші арнайы емес жаралы колит Ауырлығына байланысты: Жеңіл түрі — күніне 5 реттен көп қоймалжың қан мен шырыш араласқан нәжіс, қанағаттарлық жағдай, жоғары температура, тахикардия, анемияның болмауы. Орташа түрі — күніне 5-8 рет болатын қан мен шырыш араласқан нәжіс, аздаған дене қызуы, анемия байқалады, жағдайы қанағаттарлық. Ауыр түрі — ауыр диарея (күніне >8 рет); Қан, шырыш және ірің араласқан нәжіс, дене температурасы 380С-ден жоғары, анемия, жалпы жағдайы ауыр немесе өте ауыр.

—3.1.5. Тік ішек кілегей қабатының сызаты: клиникасы, диагностикасы, емі. Арнайы емес жаралы колит клиникалық көрінісі Аурудың басталуы жедел және созылмалы болуы мүмкін. Клиникалық көріністе екі топ – ішектік және ішектен тыс белгілерді ажыратады. Арнайы емес жаралы колиттің симптоматикасы ішектегі қабыну үрдістерімен байланысты.

Іштің қан, ірің, кілегеі аралас өтуі; —Тенезмдер – дәнетке жиі-жиі отырғысы келу, отырғанда болмашы қан, кілегей, ірің бөлінеді (тік ішектің шырт түкіруі) Бұл тік ішектің аса белсенді қабынуының белгісі. —Іштің ауруы (көбіне сол жақ бөлікте) тоқ ішектің зақымданған проекциясына сәйкес. Кейде ауырсыну тамақ ішкеннен кейін күшейеді. —Интоксикациялық синдром: дәрменсіздік, адинамия пайда болады; дене қызуы көтеріледі, тәбет, салмақ төмендейді, жүрек айниды. Көбінде астенизацияның белгілері байқалады: депрессия, ашушаңдық, жвлағыштық т.б. Ішектен тыс жүйелік зақымданулар: Тері және кілегей қабықтарының зақымданулары: түйінді эритема (балтырдың алдыңғы бетінде), гангреналық пиодермия, афталық стоматит т.б. Көздің зақымдануы: ирит, увеит, кератит т.б. Полиартрит: тілерсек, тізе, фалангааралық буындар зақымданады. Бауырдың зақымдануы: майлы дистрофия, портальді фиброз, цирроз. Нефрит, нефритикалық синдром (сирек кездеседі) Тромбофлебит, тромбоэмболиялар. Аутоиммундық гемолиздік анемия. Аутоиммундық тиреодит. Полигиповитаминоз, В12, фолий тапшылықты анемия.

Арнайы емес жаралы колит диагностикасы:  —Қарап тексеру:  Тік ішекті пальпациялау кезінде перианальді абсцесс, тік ішектің жыланкөзін, тік ішек өзегінің спазмын, қабырғасының шырышты қалыңдауын, қан, кілегей, іріңді байқауға болады.  Тоқ ішегтің эндоскопиялық зерттеуі (жедел түрінде клизмалық дайындақсыз да жүргізеді). Ректороманоскопия бұл ауруды анықтаудың алғашқы қадамы болып табылады. Зерттеуде сигматәрізді және тоқішектің шырышты қабатында ісіну және гиперемия көрінеді; Түбі ірің және фибринге толы эрозия ошақтары көрінеді.  Арнайы емес жаралы колит  дәнді шырышты қабықпен көрінеді. Колоноскопия -әсіресе малиноскопияға күмәнданған кезде аурудың созылмалылығын, ауырлығын анықтауда тиімді. Эндоскопиялық көріністен активтіліктің дәрежелерін айырады: І дәрежелі (минимальді) – тік ішектің кілегей қабығы ісініп қызарған және жарақаттанғыш. ІІ дәрежелі (орташа) – І дәрежелі активтіліктің көріністерімен қатар көптеген эрозиялар, фибриндік шөгінділер,  ішекте мол мөлшерлі қанды және іріңді кілегей болады, тамыр өрнегі жойылған. ІІІ дәрежелі (өте айқын) – кілегей қабықтың беті фибринді-іріңді шөгіндімен қапталған, оны сыдырғанда астынан түйіршікті, тұтас қанайтын ішектің беті көрінеді; эпителизацияланудың белгілері жоқ, көптеген жаралар мен псевдополиптер, ішек қабырғасы ригидті, өзегі тарылған. Рентгенологиялық зерттеу: Құрсақ қуысының жалпы рентгенологиясы кезінде арнайы емес жаралы колит кезінде 3-5% науқастарда кездесетін токсикалық мегаколоны диагностикалауға болады. Зерттеу кезінде тоқ ішектің көлденең бөлігінің пневмотизациясы байқалады. Тоқ  ішектің перфорациясы кезінде бос газ көрінеді.

Арнайы емес жаралы колит кезінде  ирригоскопияның белгілері: гаустрацияның жоғалуы, тоқішек өзегінің тарылуы, псевдополиптер анықталады. Асқыну кезінде бұлшықеттің спазмы кезінде тоқ ішек қысқарады. —

Лабораторлы анализдер: Анемия, әр түрлі деңгейдегі анемия және лейкоцитоз, гипо- және диспротеинемия байқалады.  Дифференциялды диагноз: Бактериялық және амебалық дизентерия. Бұл ауруды айырғанда сүйенетін мәліметтер: эпиднмиологиялық анамнез, маусымға тәуелділігі; іштің алғашқы күннен бастап өтуі, кілегейдің бөлінуі, нәжісте қан талшықтарының пайда болуы; нәжісті зерттегенде шигелла, патологиялық амебаны анықтау; ректороманоскопияның мәліметтері – ішектің тарылмауы, кілегей қабық өрнегінің сақталуы; некроз ошақтарының, псевдополиптердің, дтффузды қанағыштықтың болмауы. Крон ауруы. Бұл жаралы колиттен айрықша, жіңішке ішекті және ішек қабырғасының барлық қабаттарын тұтас зақымдайтын ауру. Жаралардың жіңішке, саңылау тәрізділігінен ішектің эндоскопиялық көрінісі “тас көшеге” ұқсайды. Ауруды айыруға биопсия көмектеседі. Крон ауруында осы ауруға тән гранулемалар көрінеді. Ішек ісігі. Нәжіске қан араласқанда әрдайым эндофитті өсетін ісіктерден (лимфомадан, рактан, тұқым қуалайтын полипоздан) күдіктенген жөн және оны анықтау үшін колофиброскопия жасалып, биоптат алынуы тиіс. Арнайы емес жаралы колит асқынулары. Токсикалық мегаколон  3-5%  жағдайда байқалады.  Тоқ  ішектің  көлденең бөлігінің диаметрі  6 см дейін үлкейеді. Көбінесе өлімге алып келеді. Тоқ ішектің перфорациясы  3-5%  жағдайда байқалады  72-100%  өлімге әкеледі. Тоқ ішектің стриктуралары (3-19 % жағдайда) Ішектен қан кету. (1-6% жағдайда) Тоқ ішектің уытты дилятациясы.(1-2% жағдайда) Тоқ ішек рагі: 10 жылдан артық осы аурумен ауырған адамдарда тоқішек рагімен ауру қаупі жоғары болып саналады, яғни арнайы емес жаралы колит ракалды ауру болып табылады. —

Арнайы емес жаралы колиттің емі консервативті : —Жеңіл сіңетін белокты диета (майлы емес ет, балық, ірімшік) Жеміс-көкөністер керек емес. Аздаған мөлшерде. Ыстық және суық тағамдарды қолданбау. Ауыр жағдайында парентеральді қоректену. —Детоксикация, ақуызды, су-электролитті балансты коррекциялау  мақсатында инфузионды терапия. —Антибиотикотерапия —Седативті препараттар (кіші транквилизаторлар: элениум, седуксен) Диареяға қарсы терапия: антихолинэргиялық препараттар (қарсы көрсеткіші глаукома)   ( солутан, платифиллин). Сульфосалазин жүйелі және жергілікті (клизма түрінде). Салофтальк- мықын ішектің терминальді бөлігінде ғана сіңетін сульфосалазин препараты Кортикостероидты  гормондар арнайы емес жаралы колиттің ауыр түрінде жүйелі немесе жергілікті қолданады. —Аса ауыр жағдайда белок гидролизаттарын (аминопептид, казеин гидролизаты), аминоқыщқыл қоспаларын (альвезин, полиамин, вамин), глюкоза, липидтік дәрілерді (интралипид, липофундин) тамшылатып парентеральді қоректендіреді. —Қоректендірумен қатар электролиттік бұзылыстарды, микроэлементтер тапшылығын жою үшін калий, натрий хлориді, магний сульфаты ерітінділерін, витаминдерді, темір дәрмектерді емге қосады. —Базистік дәрмектер. Жаралы колит  емінің базистік дәрілеріне жататындар: 5-аминосалицил қышқылының туындылары (сульфасалазин, салазопиридозин, салазодиметоксин, месалазин, салофальк, 5-аминосалицил қышқылы) және цитостатиктер (азатиоприн, меркаптопурин). —Жаралы колит емінің негізгі мақсаты – емді неғұрлым ерте бастап, морфологиялық бұзылыстардың тереңдеуіне жібермей, қабыну процесін мүмкіндігінше тез басу. Сондықтан базистік дәрмекпен бірге глюкокортикоидтарды  (гидрокортизон, преднизолон т.б.)  қолданады. —Микроклизмалар: балық немесе өсімдік майымен (шабдалының, оливканың, облепиха, итмұрынның)  емдік клизмалар жиі әсер етеді.  Сонымен қатар микроклизманы колларгол, антипирин, новокаин ерітіндісімен немесе түймедақ, зығыр ұрығының тұнбасымен жасайды. Арнайы емес жаралы колит хирургиялық емі:  —Жаралы колиттің  асқынуларында немесе консервативтік емнің  нәтижесі  шамалы болғанда колонэктомия жасалынады. Операциялық емнің абсолютті көрсеткіштері: ішек перфорациясы, қан кету, уытты мегаколон  және ішек рагі.

3.1.6 Созылмалы парапроктит: клиникасы, диагностикасы.Созылмалы паропроктит. Созылмалы парапроктит кезінде іріңді жыланкөздер (свищ) пайда болады. Ол анал тесігі айналасы немесе маңында болады. Ауырсынуы сирек байқалады. Ірің сыртқы бөлінеді. Созылмалы парапроктит дамуы кезінде жыланкөз ауызы білетіп үлкен абсцесс туғызуы мүмкін. Оның әсерінен жаңа тіндер зақымдалып, ірің жарылып, сыртқа бөлініп немесе тік ішекке болінуі мүмкін. Некротизация жүреді.

Негізгі диагностикасы– тік ішек пен анал тесігі айнала ауырсынуына шағым. Диагноз кою үшін саусақпен ректальды зерттеу жүргізеді. Кейде ауырсыну сезімі қатты болуына байланысты наркоз беру арқылы зерттейді Лабораторлық зерттеулер ішінен қан мен зәр анализі керек. Қан анализінде қабыну процессі жүріп жатқанын көреміз, ультрадыбысты зерттеу ректальды датчик арқылы жүргізіледі. Жыланкөз болса фистулография жасалынады.

3.1.8 . баспа емі: Тактика лечения: устранение болей в горле и нормализация температуры тела, улучшение общего состояния. В первые дни заболевания необходимо соблюдать постельный режим. Диета легкоусвояемая, нераздражающая, молочно-растительная. Для дезинтоксикации рекомендуется обильное питье: теплый сладкий чай с лимоном, ягодными сиропами, подогретые фруктовые соки, минеральные воды.

Обезболивающие и противовоспалительные препараты (парацетамол 500 мг в таблетках или сироп 2,4% 2-3 раза в день, ибупрофен 0,2 г 3-4 раза в день коротким курсом). Антибиотики группы пенициллина являются препаратами выбора при инфекциях, вызванных β-гемолитическим стрептококком группы А. Внутрь назначают ампициллин 500 мг 2-3 раза в день, в течение 7 дней. Препаратом выбора также является эритромицин по 500 мг 2-3 раз в день, внутрь. В случаях аллергии на препараты пенициллинового ряда, назначают антибиотики группы цефалоспоринов: цефалексин по 750 мг 2 раза в день, в течение 7 дней. Препаратом выбора также является антибиотик местного действия – грамицидин и/или комбинированный препарат грамицидина с лидокаином по 3 мг 4 раза в день, курс – 5-6 дней.Гипосенсибилизирующая терапия: кетотифен 0,5-1 мг капсулы или таблетки 2 раза в день, сублингвальные таблетки - фарингосепт; полоскания (отвары трав, растворы антисептиков, растворы фурациллина, хлорида натрия в теплом виде).

Перечень основных медикаментов:1. **Парацетамол сироп 2,4% во флаконе; суспензия; суппозитории 80 мг2. *Ибупрофен 0,2 г, табл.3. *Ампициллин 500мг, табл.4. *Эритромицин 500мг, табл.5. **Цефалексин суспензия для приема внутрь 125 мг; 250 мг/5 мл6. Раствор фурациллина, фарингосепт. Вяжущие средства (зверобой, шалфей отвары для полоскания).

Перечень дополнительных медикаментов:1. **Бензатин бензилпенициллин порошок для приготовления суспензии для инъекции во флаконе 1 200 000 ЕД, 2 400 000 ЕД.2. *Амоксициллин + клавулановая кислота, таблетки покрытые оболочкой 500 мг/125 мг, 875 мг/125 мг.3. Грамицидин табл. для рассасывания 1,5 мг

3.1.9. Емдеу жоспарын құрыңыз: жедел ортаңғы отит

Цели лечения:купирование воспалительного процесса в полости среднего уха;ликвидация симптомов общей интоксикации;восстановление слуха;исчезновение патологических выделений из уха;улучшение самочувствия и аппетита.

Немедикаментозное лечение: режим – общий, диета с ограничением сладкого.

Медикаментозное лечение:1. Купирование лихорадки (> 38,5) - парацетамол** 10-15 мг/кг, до 4 раз в день.2. Туалет уха (осушать ухо турундой), после чего транстимпональное введение местных противомикробных и антибактериальных препаратов (например, ушные капли с амоксициллином, ципрофлоксацином). Топические антибиотики из группы хинолонов и полусинтетические пенициллины наиболее безопасны для местного применения в детской практике.3. При наличии аллергического компонента – десенсибилизирующая терапия (например, дифенгидрамина гидрохлорид, в возрастной дозировке 2 раза в день, в течение 5 дней).4. Антибактериальная терапия: антибиотики назначаются эмпирически с преимущественным использованием пероральных форм. Подбор антибактериальных средств по чувствительности флоры in vitro проводится лишь при неэффективности эмпирической тактики.Препаратами выбора являются полусинтетические пенициллины, макролиды, альтернативные – цефалоспорины II-III поколения.Амоксициллин** 25 мг/кг 2 раза в день, в течение 5 дней, или защищенные пенициллины (амоксициллин + клавулановая кислота** 20-40 мг/кг, 3 раза в день).Азитромицин* 10 мг/кг 1 день, 5 мг/кг в день последующие 4 дня перорально или кларитромицин* – 15 мг на кг дробно, 10-14 дней перорально или эритромицин** – 40 мг на кг дробно, 10-14 дней перорально.Цефуроксим* 40 мг/кг/в сутки, дробно в 2 приема, 10-14 дней перорально. У цефуроксима максимальная доза у детей 1,5 г.

Цефтазидим - порошок для приготовления раствора для инъекций во флаконе 500 мг, 1 г, 2 г.Для лечения и профилактики возникновения микоза при длительной массивной антибиотикотерапии - итраконазол. Перечень основных медикаментов:1. **Парацетамол 200 мг, 500 мг табл.; 2,4% во флаконе сироп; 80 мг суппозитории.2. ** Амоксициллин 500 мг, 1000 мг табл.; 250 мг, 500 мг капсула; 250 мг/5 мл пероральная суспензия.3. **Амоксициллин + клавулановая кислота, табл. 250 мг/125 мг, 500 мг/125 мг, 875 мг/125 мг, порошок для приготовления суспензии 125 мг/31,25 мг/5 мл, 200 мг/28,5 мг/5 мл, 400 мг/57 мг/5 мл.4. *Цефуроксим 250 мг, 500 мг таблетка; 750 мг во флаконе, порошок для приготовления инъекционного раствора.5. *Итраконазол оральный раствор 150 мл – 10 мг/мл.6. *Итраконазол 100 мг, капс.

Перечень дополнительных медикаментов:1. 1% р-р диоксидина, ушные капли, содержащие амоксициллин, ципрофлоксацин;2. *Азитромицин 125 мг, 500 мг табл.; 250 мг капс.; 200 мг/100 мл во флаконе, раствор для инфузий;3. *Кларитромицин 250 мг, 500 мг табл.;4. *Цефуроксим аксетил гранулы для приготовления суспензии для приема внутрь во флаконе 125 мг/5 мл, таблетки, покрытые оболочкой 125 мг, 250 мг;5. *Цефтазидим - порошок для приготовления раствора для инъекций во флаконе 500 мг, 1 г, 2 г;6. **Эритромицин – 250 мг, 500 мг табл.; 250 мг/5 мл пероральная суспензия