1.4 Информатика кафедрасы тарихы Мырзахметова Баян Шалатайқызы–кафедра меңгерушісі, техника ғылымдарының кандидаты
«Информатика» кафедрасы 2002 жылға дейін «Алгебра және ықтималдықтар теориясы», «Информатика және есептеуіш техника», «Ақпараттандыру» деген аттармен белгілі.
Кафедра меңгерушіcі қызметін профессор Қ. Бектаев, доцент Г. Тілеубергенова, доцент Б.Сариев, 1996-2008 жылдары ХҚТУ профессоры А. Әмірбекұлы атқарған.
2002-2003 оқу жылында «Ақпараттандыру» кафедрасынан «Бағдарламалау және есептеу техникасы» кафедрасы бөлініп шықты.
2011-2012 оқу жылында кафедралар «Информатика» болып қайтадан бірікті. «Информатика» кафедрасын 2011-2012 оқу жылы п.ғ.к., доцент Е.И. Байдыбекова басқарды. 2012 жылдан бастап кафедраны т.ғ.к. Мырзахметова Б.Ш басқарып келеді.
Қазіргі уақытта доценттер: п.ғ.к. А.Әмірбекұлы, э.ғ.к. Н.Ф.Сарсенбиева, п.ғ.к.Г.К.Нурмуханбетова, аға оқытушылар: т.ғ.к. Мырзахметова Б.Ш., п.ғ.к. Адылбекова Э.Т.. магистр-оқытушылар: А.У.Лесбаев, А.Ж.Бәймішева, К.М.Құлжатаева, информатика ғылымының қыры мен сырын студенттерге терең меңгеру жолында жемісті еңбек етіп келеді.
Кафедраға 7 компьютерлік дәрісхана бөлінген, барлығы толық заманау техникалармен жабдықталған.
Кафедра доценті А.Әмірбекұлының білім беру саласындағы ерен еңбегі бағаланып, ҚР Білім және ғылым министрлігі тарапынан Ы.Алтынсарин атындағы медальмен марапатталды.
Кафедра магистр-оқытушылары А.Лесбаев Санкт-Петербург мемлекеттік технологиялық институтында 2 апталық ғылыми-зерттеу тағылымдамадан Халықаралық менеджмент және технолия академиясына білімін жетілдіріп келді, сертификат алды.
2. Оқу іс-тәжірбесі бойынша орындалған тапсырмалар
2.1 Тізбектерге арналған есептер.
Тізбек — белгілі бір жиынның ішкі жиыны. Әр натурал санға осы тізбек элементі сәйкес келеді. Бұл натурал сандар сәйкес тізбек мүшесінің нөмірі болып сол мүшесінің тізбектегі орнын көрсетеді. Кез келген тізбек мүшесі үшін келесі тізбек мүшесін көрсетуге болады .
1 Тапсырма
8.9. n бүтін саны және n бүтін саннан тұратын тізбек берілген. Тізбектегі барлық тақ сандарды берілген тәртіппен шығару және мұндай сандардың нешеу екенін анықтау керек.
program 9; var i,N,R,K:Integer; begin K:=0; Write('енгіз N: '); Readln(N); for i:=1 to N do begin Write('енгіз ',i,' сан: '); Readln(R); if (R mod 2) <>0 then begin Writeln(i); inc(K,1); end; end; Writeln(K); end.
2 тапсырма 8.35 k бүтін саны және нөлдік емес бүтін сандардың k жиыны берілген. Әрбір жиынның аяқталу белгісі – 0 саны. Әрбір жиындағы элементтер санын және барлық жиындар қамтитын элементтер санын шығару керек.
program series35; var K,Ki,A,Count,CountK:Integer; begin Write('K: '); Readln(K); for Ki:=1 to K do begin CountK:=0; repeat CountK:=CountK+1; write('енгіз ',CountK,' саны ',Ki ,' жиын:'); Readln(A); until A=0; CountK:=CountK-1; Writeln(CountK); Count:=Count+CountK; end; Writeln(Count); Readln; end.
2.2 Көмекші программа арқылы құрылған есептер
Практикалық есептерде программаны құрғанда, ол үлкен программаның белгілі бір бөлігін әртүрлі мәндер бойынша бірнеше рет қайталап пайдалануға тура келеді. Мұндай бір типтес программа бөлігін программаның әр бөлігінде қайталап жаза бермеу мақсатында оны жеке қосалқы программа ретінде бөліп жазған қолайлы. Жеке программа түрінде бөлек жазылған, қажет кезінде оған оралып, оны пайдаланып отыруға болатын негізгі программаның арнайы бөлігін қосалқы программа (ішкі программа) дейді. Қосалқы программаға автоматты түрде енуге және одан шығуға болады. Қосалқы программаны пайдалану төмендегідей мүмкіншіліктер береді:
Паскаль тілінде алгоритмдік тіл тәрізді қосалқы программаның 2 түрі пайдаланады олар процедура (PROCEDURE) және функция (FUNCTION). Бір программада бір немесе бірнеше процедура және функция пайдалануы мүмкін. Паскаль тілінде процедурамен функциялар программаның айнымалылар баяндау бөлімінен (VAR) кейін жазылады. Процедураның жалпы түрі: Procedure <процедураның аты> [(<формальді параметрлер тізімі>)]; <Баяндау бөлімі> BEGIN <Операторлар бөлімі> END; Негізгі программада процедураны шақыру түрі төмендегідей болады: <Процедураның аты> [(<Нақтылы параметрлер тізімі>)]; Негізгі программада баяндалған атау негізгі және қосалқы программада да пайдаланыла алады. Мұндай атаулар глобальды атаулар деп аталады. Қосалқы программада баяндалған атаулар тек қосалқы программада ғана пайдаланады. Мұндай атауларды локальды атаулар дейді.
3 тапсырма 9.14 Мәндері берілген a, b, c шамаларына оң бағытты циклдық сырғуды (а-ның мәнін b-ға, b-ны – c-ға, с-ны – а-ға ауыстыру) іске асыратын ShiftRight(a, b, c) процедурасын сипаттау керек (a, b, c – әрі ену, әрі шығу параметрі болатын нақты сандар). Сипатталған процедура арқылы a1,b1,c1 және a2,b2,c2 жындарына оң бағытты циклдық сырғу іске асырылсын program Proc14;
procedure ShiftRight3(var A,B,C:Real); begin A:=A+B; B:=A-B; A:=A-B;
C:=C+A; A:=C-A; C:=C-A; end;
var A1,B1,C1:Real; A2,B2,C2:Real;
begin Write('A1 :'); Readln(A1); Write('B1 :'); Readln(B1); Write('C1 :'); Readln(C1); ShiftRight3(A1,B1,C1); Writeln(A1,' ',B1,' ',C1);
Write('A2 :'); Readln(A2); Write('B2 :'); Readln(B2); Write('C2 :'); Readln(C2); ShiftRight3(A2,B2,C2); Writeln(A2,' ',B2,' ',C2); end.
4 тапсырма 9.24 Бүтін k параметрі жұп болса – TRUE, әйтпесе – FALSE сөзін қайтаратын логикалық Even(k) функциясын сипаттау керек. Сипатталған функция көмегімен 10 бүтін саннан тұратын жиындағы жұп элементтердің саны анықталсын program Proc24; Function Even(K:Integer):Boolean; begin Even:=not(odd(k)); end; var i,N,Res:Integer; begin for i:=1 to 10 do begin Write('N :'); Readln(N); if Even(N) then Inc(Res); end; Writeln(Res); end.
2.3 Жиындарға арналған есептер
|
Жиындар: математикада жиын деп, бiрдей типтегi элементтердiң тобын айтады, ал Паскаль тiлiнде типтерi реттелмеген әр түрлi элементтер тобын – жиын деп атайды. Жиынға бiр ғана ат қойылады. Жиындар типiн баяндау. Жиын типi Set, of – түйiндi сөзiмен, одан кейiн жиынды айқындайтын негiзгi типiмен баяндалады; Var бөлiмiнде: Var жиын_аты: Set of негiзгi_тип; Мысалы: Var c: set of char; Type бөлiмiнде: Type Тип_атауы = set of негiзгi_тип; Var жиын_аты: тип_аты;