- •Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі қ.Жұбанов атындағы ақтөбе өңірлік мемлекеттік университеті
- •5B071300 «Көлік, көлік техникасы және технологиясы»
- •2Курс студенттеріне арналған
- •Әдістемелік нұсқаулық
- •Машинаның шағын анықтамасы.
- •1. Жазық механизмдер структурасы.
- •1.1 Жазық кинематикалық жұптың классификациясы. Байланыс шарттарының саны бойынша классификациясы.
- •Элементтердің жанасу сипатына қарай классификациясы.
- •1.2. Жазық механизмнің қозғалу мүмкіндігін есептеу.
- •1.3. Механизмнің структуралық классификациясы. Механизмнің структуралық құрылымы үшін л.В. Ассур принципі.
- •Ассур группасы және олардың классификациясы.
- •II класс III класс IV класс V класс
- •Механизмнің классификациясы. Механизмнің құрылым формуласы.
- •1.4. Жазық механизмдегі жоғарғы жұпты алмастыру.
- •1.5. Артық (қайталанатын) байланыс және механизмдегі жергілікті қозғалыс.
- •2. Тісті механизмнің кинематикасы
- •2.1. Берiлiс қатынасы туралы ұғым
- •2.2. Жай тісті берілістің беріліс қатынасы.
- •2.3. Қозғалмайтын білікті тісті доңғалақты механизмнің кинематикасы.
- •Доңғалақтары қатар қосылысты механизм.
- •Доңғалақтары сатылы қосылысты механизм.
- •2.4. Планетарлы типті механизмнің кинематикасы.
- •Эпицикликалық механизмнің типтік схемасы.
- •Кинематиканың аналитикалық есебі.
- •Кинематиканың графикалық есебі.
- •3. Эвольвенталық тiстi iлiнiс
- •3.1. Ілiнiсудің негізгі заңы.
- •3.2. Шеңбердің эвольвентасы, оның қасиеті мен теңдеуі.
- •Эвольвентаның қасиеттері.
- •Эвольвента теңдеуі.
- •3.3. Тісті дөңгелектің элементтері.
- •3.4. Эвольвентті ілінісудің элементтері мен қасиеттері.
- •Ілінісу қасиеттері.
- •3.5. Эвольвентті ілінісудің сипаттамалары. Қосарлама коэффициентi.
- •Меншікті сырғанау.
- •Меншікті қысым коэффициенті.
- •3.9. Тісті доңғалақты жону үшін ығысу коэффициентін тағайындау.
- •3.6. Тісті доңғалақтың геометриялық өлшемдерін есептеу.
- •Ілінісу бұрышы.
- •Бастапқы шеңбер радиусы және осьаралық қашықтық.
- •Ойық шеңбердiң радиустары.
- •Тіс басы шеңберінiң радиустары.
- •Бөлгіш шеңбер бойынша тістің қалыңдығы.
- •Бақылау сұрақтары:
- •4. Төменгі кинематикалық жұпты механизмнің кинематикасы.
- •4.1. Зерттеудің мақсаты.
- •4.2. Аналитикалық әдіс.
- •4.3. Орналасу орнының, жылдамдықтың және үдеудің Метод планы әдісі. Орналасу орнының функциясын анықтау.
- •Жылдамдық пен үдеуді анықтау.
- •4.4. Кинематикалық диаграмма әдісі (графикалық дифференциалдау әдісі).
- •5. Механизмнің кинетостатикасы.
- •5.1. Инерция күшін есептеу.
- •Звеноның ілгерлемелі қозғалысы.
- •Звеноның айналмалы қозғалысы.
- •Звеноның жазық –параллель қозғалысы.
- •5.2. Күштiк есептің жалпы ережелері. Даламбер принципі.
- •Босату принципі.
- •Ассур группасының статикалық анықталатындығы.
- •5.3. Кинематикалық жұптағы реакцияны анықтаудың күш жоспары әдісі. Ассур группасының күштік есебі.
- •Кривошиптің күштік есебі.
- •5.4. Теңестіруші күшті н.Е. Жуковский әдісімен анықтау.
- •6. Машина динамикасы.
- •6.1. Машина динамикасының қосымша мақсаты. Машинаның динамикалық моделі.
- •Келтірілген инерция моменті.
- •Кедергі күшінің келтірілген моменті.
- •6.2. Машина қозғалысы режимдерінің сипаттамасы.
- •II. Қалыптасқан режим
- •6.3. Машина қозғалысының теңдеуі. Машина қозғалысының теңдеуінің интеграл формасы.
- •Машина қозғалысының теңдеуінің дифференциал формасы.
- •6.4. Маховиктің инерция моментінің жуықтау есебі және оның мақсаты.
- •Әдебиеттер:
Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі қ.Жұбанов атындағы ақтөбе өңірлік мемлекеттік университеті
Факультет: Техникалық
Кафедра: «Автокөлік және жол қозғалысын ұйымдастыру»
5B071300 «Көлік, көлік техникасы және технологиясы»
шифр, мамандық
2Курс студенттеріне арналған
Бакалавр оқыту бағыты бойынша
«Машина мен механизмдер теориясы» пәні бойынша дәріс сабақтарына
Әдістемелік нұсқаулық
Ақтөбе қ
2017ж
Орындаушы(лар)
т.ғ.к., аға оқытушы _______ Тлеубергенов А.А.
(дәрежесі, атағы/лауазымы) (қолы) (аты-жөні)
“___”____________20__ ж.
________________________ _______ __________________
(дәрежесі, атағы/лауазымы) (қолы) (аты-жөні)
“___”____________20__ ж.
КАФЕДРА ОТЫРЫСЫНДА ТАЛҚЫЛАНДЫ
Хаттама № __ “__” _______________ 20 _ ж.
Кафедра меңгерушісі
доцент, т.ғ.к. _______ Куанышев М.К.
(дәрежесі, атағы/лауазымы) (қолы) (аты-жөні)
Кіріспе.
Машина мен механизмдер теориясы (ММТ) механизм мен машинаны жоба-лау мен зерттеудің жалпы әдістерін оқытады.
ММТ айналысатын мәселелер – бұл механизм мен машинаның анализі мен синтезі. Анализ бұл қолданыстағы механизмдер мен машиналардың қасиетте-рін анықтау. Бұл машиналар механикасының тікелей мақсаты. Кері мақсаты –механизмнің синтезі, яғни өнімділігі, сенімділігі және басқа да қолданыстағы шарттарымен салыстырғандағы қасиеттері жақсартылған болуы тиіс жаңа механизмді құру.
Машинаның жалпы анықтамасы. Машинаның классификациясы.
Машина бұл физикалық және ақыл-ой жұмысын жеңілдету мақсатында табиғат заңдарын қолдану, адамның еңбегі мен оның физиологиялық фун-кцияларын ішінара немесе толық ауыстыру арқылы еңбек өнімділігін арт-тыру үшін адам жасаған қондырғы.
Барлық машиналарды келесі группаға бөлуге болады:
I. Энергетикалық. Бұнда энергияны бір түрінен екінші түрге айналдырады (мысалы, электрогенератор, электродвигателиь, кез келген типті іштен жану двигателі, бу және газ турбинасы).
II. Технологиялық. Олар материалдың физикалық қасиеттерін, формасын және өлшемдерін өзгертуге арналған (металлжоңғыш станоктар, ағаш өңдеу, жол, құрылыс, полиграф машинлары, текстил және жеңіл өнеркәсіп машина-лары). Бұл машиналар ең үлкен группаны құрайды.
III. Транспорттық. Бұл машиналар түрлі өнімдерді, материалдарды, сон-дай-ақ адамдарды жылжыту үшін қызмет етеді (автомобиль, самолёт, локомотив, қайық, көтергін кран, конвейер, манипулятор).
IV. Логикалық (информациялық). Бұл группаны құрайтын машиналар ақпа-ратты, сақтау, қайта өңдеу және беру үшін пайдаланылады (әр түрлі есептеу қондырғысы, ЭВМ, компьютер).
V. Кибернетикалық. Адамның еңбек, және физиологиялық функцияларын ауыстыру үшін қолданылады (жасанды жүрек аппараты, жасанды бүйрек).
ММТ механика заңдары бойынша жұмыс жасайтын машиналарды қана зерттейді.