Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Sot_Saraptamasy_zhauaptary.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
288.24 Кб
Скачать

8. Сараптамалық эксперименттің сараптамалық қызметтің бір түрі ретіндегі ролін мазмұнын ашыңыз.

9. Салыстырмалы зерттеуді сараптамалық зерттеу ұғымымен байланыстыра қарастырыңыз.

Сараптамалық зерттеуді жүргізу кезінде айтарлықтай мәселе салыстырмалы зерттеулер үшін үлгілер пайдалану, әсіресе түп нұсқаның құрамын тікелей зерттеу мүмкін емес немесе мақсатқа сай емес жағдайларда туындайды. «Қазақстан Республикасыныдағы сот сараптамалық қызмет туралы» ҚР Заңына сәйкес Үлгілер-бұл сот сараптамалық зерттеуді жүргізу және сарапшының қортындысын беру үшін тірі адамның, мәйіттің, жануардың, заттың құрамын бейнелейтін материалдық әлемнің объектілері болып табылады.

Салыстырмалы зерттеулер үшін үлгілер ретінде заң (ҚР ҚІЖК 256 бабы) адамнан алынатын мыналарды атайды: қан, сперма, шаштар, тырнақ кесінділері, дененің сыртқы қабатының микроскопиялық қырындылары (соскобы), түкірік, тер және басқа да бөлінділер, тері өрнегінің іздері, тістің слепкалары, қол жазба және адамның қасиеттерін білдіретін өзге де материалдар, дауыстың фонограммасы.Үлгілерге сондай-ақ материалдардың, заттардың, дайын өнімдердің, пробалары, гильзаның, оқтың үлгілері, құралдар мен механизмдердің іздері де жатады.

10. Зерттеу нәтижелерін сарапшының бағалауын сарапшының қорытындысына әсері тұрғысынан қарастырыңыз.

Қазақстан Республикасының «Сот-сараптамалық қызметі туралы» Заңының 1-ші бабына сәйкес, сарапшының қорытындысы – сот-сараптамалық зерттеудің реті мен нәтижелерін көрсететін заңға сәйкес рәсімделген құжат.

Сот өндірісінде сарапшының қорытындысы екі түрлі мәнге ие, біріншіден сот дәлелдемесінің түрі ретінде, екіншіден дәлелдеме көрсетілген процессуалды акті.

Сарапшының қорытындысы процессуалды акті ретінде рәсімделуі бірқатар процессуалды талаптарға ие. Сараптаманың қорытындысын рәсімдеу Қазақстан Республикасының «Сот-сараптамалық қызмет туралы» заңымен реттеледі. Қазақстан Республикасы Әділет Министірлігінің Сот сараптама орталығында мамандандырылған зерттеулер мен Сот сараптамасын жүргізу туралы нұсқауы Қазақстан Республикасы Әділет Министірлігінің 24 қазан 2002 ж. N 158 (өзгертулер мен толықтырулары бар) бұйрығымен және өзге де нормативті актілерімен бекітілген.

Сарапшының қорытындысы өзінің нысаны мен мазмұнына қарай өткізілетін сараптаманың процессуалды мәртебесін (алғашқы, қосымша, қайталама, комиссиялық, кешенді) білдіреді, сол сияқты оларды кіріспе, сипаттау және қорытынды бөлімдерге бөледі. Сонымен қатар, қосымша ретінде фототаблица, көшірме, сызбалар т.с.с. қорытындыға тіркеледі.

Қорытындының кіріспе бөлімі сараптамалық зерттеудің ұйымдастырушылық-басқарушылық аспектісін білдіреді. Мұнда келесі мәліметтер орын алады:

  • сараптаманы тағайындаған орган мен тұлға;

  • сараптаманы тағайындаудың негіздері (белгілі-бір іс бойынша қаулы немесе ұйғарым шығару);

  • зерттеу объектілерінің тізімі (заттай дәлелдемелер, салыстырмалы зерттеу үшін үлгілер);

  • объектілерді жеткізудің тәсілдері;

  • сараптамаға қатысқан тұлғалар туралы мәліметтер (аты-жөні, процессуалдық жағдайы);

  • сараптаманың алдына қойылатын сұрақтар.

11. Сараптамалық қызметтің психологиялық аспектілері.

Сот-психиатриялық және сот-психологиялық сараптама құпия негізде жүзеге асырылады. Сот-сараптамалық зерттеулер тірі адамдардың киім-кешектерін шешіндіріп жүргізілгенде, тек сол жыныстың өкілі қатыса алады. Аталған шектеу зерттеу кезінде қатысатын дәрігерлер және медициналық қызметкерлер үшін де таралады.

Тұлғаның құқықтарын қорғау сараптамалық зерттеу үшін үлгілер алған кезде өзекті сипатқа ие. Осыған сәйкес, үлгілерді алудың әдіс-тәсілдері адамдардың денсаулығы мен өміріне зардап келтірмеуі қажет. Күрделі медициналық процедураларды не әдістерді қолдану, егер адам үшін ауыртпалық сезім тудыратын болса, ол сол тұлғаның келісімімен жүргізілуі керек. Аталған тұлға кәмелетке толмаған не психиатриялық ауыруға шалдықан болса, оның өкілдерінің келісімімен ғана ол тұлғалардан сараптамалық зерттеу үшін үлгілері алынады (ҚІЖК 262 б.).

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]