Күрделі ситуацияны дұрыс таңдау

Жетімханадағы түлектің өзіндік өмірдің қалыптастырудың сәтсіз болу себептерінің бірі өмірлік қажетті бағасының дұрыс құрылмауы және соның негізінде таңдаудың дұрыс болмауы.

Жағдайдың дұрыс емес бағасы-ондағы жетіспейтін және толық емес қорытындының болуы.

Оқытудағы адекватты құралдың шамалануы және анализдің жоғары сапасы графикалық модельдеу түрінде символдық іс-әрекетте негізделеді.

Графикалық моделдеудің тиімді түрі – бейнелеуші іс-әрекет.

Өмірлік мағыналы ситуацияның бейнеленуі.

Ситуацияның анализдік нәтижесіне баламен мемшіктенуі.

II бөлім. Балалар үйінде тәрбиеленушілердің эмоционалды-еріктік ерекшеліктерін зерттеудің эксперименталды бөлімі

2.1 Эксперименталды зерттеу бөлімінің мақсат-міндеті, әдістемелер кешені

№1 әдістеме: Психикалық көңіл-күйдің диагностикасы.

Эмоциональді күйдің бағалануы.

Ө.Б.К (С.А.Н) әдісі.

Эмоциональді күйдің өлшенуі 3-негізгі аспектіден тұрады. Олар : эмоциональді, физиологиялық, мінез-құлықтық және олардың өзара байланыстылығымен интенсивті физикалық және психикалық ауыртпалық кезіндегі эмоциональді көңіл-күйді өлшеу үшін САН әдісі қолданылады. САН – (С - Самочувствие, А - Активность, Н – Настроение.)

Яғни қазақ тілінде К.Б.К – көңіл-күй, белсенділік, кейіп деген мағынаны білдіреді. Бұл тест әдісі адамның эмоциональді күйін оперативті бағалау үшін арналған. САН әдісі шкала бойынша жүргізіледі. Шкала индестен тұрады. Мысалы:

( 3.2.1.0.1.2.3) және олардың орналасуы өзара жұптардың кері мағынасын білдіреді. Яғни қимыл-қозғалыс, жылдамдық, темп, күш, денсаулық сонымен қатар, эмоциональді күйдің сипатталынуы. Зерттелінуші сандарды өзінің көңіл-күйіне қатысты таңдауы қажет. Осы сандарды өңдеуде келесі түрмен түсіндіріледі: 3 индексі көңіл-күйдің қанағаттанбауымен байланысты, белсенділіктің төменділігі мен көңіл-күйдің нашарлығы 1-ұпаймен қолданылады. Жағымды жақтары әрқашан жоғары балдан тұрады. Осы көрсетілген ұпайлар арифметикалық орта есепппен бүтін түрінде есептелінеді. Белсенділік, көңл-күй , кейіп түрінде жеке есептелінеді. Яғни бұл әдіс мына тест бланкісі арқылы жүргізіледі.

Мақсаты: Адамның көңіл-күйін, сезімін , белсенділігін диагностикалау.

Жүргізілу нұсқасы: Зерттелінушілерге алдын ала кесте түрінде дайындалған зерттеу парағы беріледі, зерттелінуші сол кесте бойынша берілген көңіл –күйді өзінің дәл сол кездегі көңіл-күйімен белгілейді.

Қажетті құрал-жабдықтар: Зерттеу парағы, қалам.

Уақыты: 15минут.

Әдістің коды :

Өзін-өзі сезінуге сұрақтар - 1, 2, 7, 8, 13, 14, 19, 20, 25, 26.

Белсенділік бойыншы құрастырылған сұрақтар - 3, 4, 9, 10, 15, 21, 22, 27 28. Көңіл-күйге қатысты сұрақтар – 5, 6, 11, 12, 17, 18, 23, 24, 29, 30.

№2 әдістеме: Эмоция тестісі.

Мақсаты: Адам бойындағы түрлі негативті мінез-құлық типін айқындау.

Уақыты: 15 минут

Нұсқау: Төмендегі әрекеттер, реакциялар саған қаншалықты сәйкес келеді, соны бағала. Жауап беру бланкісіне «иә» деп жауап берсең аталған сұрақ ретін қорша. Әрбір эмоция реакциясы бойынша белгіленген рет сандарын сана график құр.

Жауаптарға арналған бланк.

Шкалалар Сұрақтардың рет саны.

1.	Физикалық агрессия	1	-9	17	-25	-33
2.	Жанама агрессия	-2	10	18	26	34
3.	Тітіркенушілік	3	11	19	27	-35
4.	Негативизм	4	12	20	28	-36
5.	Өкпелегіштік	5	13	-21	29	37
6.	Күдікенушілік	6	14	22	30	-38
7.	Вербальді агрессия	7	15	-23	31	39
8.	Кінәні сезіну	8	16	24	32	40