Басқарушылық талдаудың негіздері

Басқарушылық талдау – қазіргі заманғы басқарудың теориясы мен тәжірибесіндегі экономикалық талдау, жоспарлау, басқару есебі және менеджмент түйісіндегі маңызды жүйе. Басқарушылық талдау кәсіпорынды басқаруды оның қызметін координациялау және интеграциялау арқылы жаңа деңгейге көтереді, стратегиялық мақсаттарға жетуге ынталандырады..Кез – келген коммерциялық ұйымның соңғы мақсаты – пайда табу, бірақ кәсіпорындардың мақсаты кейде нарықта орын алу, бәсекелестерді ығыстыру болғандықтан бухгалтерлік есеп жұмысы соған бағытталады. Басқарушылық талдау кәсіпорынды басқаруда ерекше орын алады, оның мақсаты – кәсіпорынның алдында тұрған барлық асуларға жету.Басқару жүйесінде талдау келесідей функцияларды орындайды: кәсіпорын мақсатына қол жеткізуде басқарушылық қызметті координациялау;басқарушылық шешімдер қабылдауда ақпараттық және кеңестік көмек көрсету;кәсіпорынды басқаруда ақпараттық жүйе құру;тиімді басқарушылық үрдісін қамтамасыз ету. Басқарушы талдаудың басты мақсаты — басқарушылық шешімді қабылдау болып табылады. Өзінің табиғаты бойынша барлық басқарушылық шешімдерді шартты түрде екі топқа бөлуге болады: бағдарланған және бағдарланбаған. Осы топтың әрқайсы басқарушылық шешімді қабылдаудың жүйесі ретінде бухгалтерлік есепке жаңаша талаптар қояды.

Бастапқы бақылау – бухгалтерлік есептің ақпараттық жүйесінің негізі

Қазақстандық бухгалтерлік есеп стандарттарында және ол бойынша жасалған әдістемелік нұсқауларында басқарушылық және қаржылық есебін жүргізудің қоғамдық тұрғысынан танылған тәсілдері мен әдістері, ережелері мен қағидалары белгіленген, онда әрбір кәсіпорындардың техникалық базасына, олардың шешетін міндеттемелерінің күрделілігіне, басқарушы қызметкерлердің біліктілігіне қарап нақтыланған.Кәсіпорынның бастапқы бақылауын жүзеге асыру үшін таңдап алынған тәсілдер жиынтығы,құндық өлшемдері, ағымдағы топтастыруы және бухгалтерлік есептегі шаруашылық қызметіне жасалған қорытынды шолу фактілері кәсіпорынның есеп саясатында көрініс табуы тиіс. Есептік саясат – бұл бухгалтерлік есептің әдісін жүзеге асыратын тетігі.Кәсіпорынның шаруашылық қызметін басқару жүйесінде бухгалтерлік есеп мынандай функцияларды орындайды: бақылау, ақпараттық, мүліктің сақталуын қамтамасыз ету, кері қайту байланыс, аналитикалық. Бухгалтерияның, аудиторлық фирмалардың, салық қызметтердің жұмысшылары кәсіпорындардың жөне үйьшдардың мүлігінің сакталуына, бар болуына, қозғалысына, мемлекетпен және шаруашылық қатынастардың басқа субъекттермен дұрыс және өз уақытында есеп айырысуларына бақылау жүргізеді. Бақылау — анықталған әрекеттердің дұрыстығын және зандылығын қамтамасыз ету мақсатымен жүргізілетін тексеру. Бақылаудың үш түрі бар: алдын ала, ағымдағы және келесі (қорытынды

Бастапқы құжаттар,олардың реквизиттері және толтыру тәртібі

Бастапқы  құжаттар  деп  —  заңды  мағынасы  бар  шаруашылық  фактілерініц мазмұнын арнайы үлгідегі қағаздарға рәсімдеп жазу мен куәландыруды айтамыз. Орындаушы бухгалтерлер: «құжат жоқ болса, жазу да болмайды» деген қағиданы есте  сақтауы  керек.  Бастапқы  құжаттарды  сапалы  рәсімделуінің  негізінде  бухгалтерлік  есепжүйесінің  сапалылығы  да  сипатталады.  Яғни  шаруашылық фактілерінің  мазмұны  бастапкы  құжаттарға  аса  жоғарысанадағы  ұқыптылықпен,  толық  және  дәлмедәл  жазылып,  құжаттардың  дер  кезділік  қасиеті  мен  анықтығы,  сондайақ  арнайы  үлгідегі  бастапқы  құжаттажасау талабы толығымен іскеасырылуы керек.  Қандай да болмасын құжаттардың ӛзіне тән заң актілерімен және арнайы ережелермен  белгіленген деректері (реквизиттері) болады. Реквизит латын сӛзі. Бұл сӛз «қажетті» деген  ұғым  береді.  Реквизиттер  барлық  құжаттарға  түсірілуі  керек.  Құжаттардың  деректері  мен  мәліметтері  арнайы  мақсаттарға  қарай  толтырылады.  Қүжаттар  үлгісін  пайдаланып,  мұның  деректерін  толтырушы  адамдар  заң  алдында,  осы  ұйымның  қабылдаған  ӛз  ережесін  және  құжат  айналысын  бүзбау  үшін  жауапты  болады.Құжаттардың  аталуы  (мысалға,  акт,  материалдар  алудың  талабы,  кассалық  шығыс  ордер т.б.) орындалатын шаруашылық фактісінің сипатын кӛрсетіп, құжаттаудың дәлелділік  қасиетін кӛрсетеді.  Шаруашылық    фактілерінің  мазмұны  тиісті  бастапқы  құжаттарға  дұрыс  және  толық  жазылып  рәсімделеді  және  мұндағы  мәліметтердің  дәлдігі  осы  фактінің  орындалуына  жауапты  адамдардың  қойған  қолдарымен  расталады.  Қол  коюға  құқысы  бар  жауапгы  адамдар  тізімін  осы  ұйымның  бас  бухгалтерінің  қатысуымен  ұйым  жетекшісі  бекітеді.