- •Аурулары
- •І тарау Жүйке жүйесі аурулары.
- •Неврология ғылымының дамуы.
- •Жүйке жүйкесінің анатомиясы.
- •Ми нервтерінің функционалдық қызметі және оның бұзылуы.
- •Жүйке жүйесі ауруларын тексеру әдістері
- •Қозғалыс функцияларын тексеру.
- •Тепе-теңдікті зерттеу.
- •Сезімталдықты зерттеу.
- •Вегатативтік нерв жүйесін тексеру.
- •Неврологиялық ауруды тексеру. (схема)
- •V. Неврологиялық статусты тексеру. Бұлшықет күшін тексеру.
- •2. Жоғарғы тершеңдік.
- •3. Трофикалық бұзылулар:
- •Іі тарау Шеткі жүйке жүйесінің аурулары.
- •Невриттер
- •Полиневриттер мен полиневропатиялар.
- •Плекситтер – (плексопатия).
- •Омыртқа остехондроздары.
- •Жүйке жүйесінің жұқпалы аурулары.
- •Менингит.
- •Эпидемиялық менингококк менингиті.
- •Туберкулез менингиті
- •Энцефалиттер.
- •Полиомиелит.
- •Шашыраңқы склероз (рассеянный склероз)
- •Ми қан айналымының бұзылулары.
- •Геморрагиялық инсульт.
- •Ишемиялық инсульт.
- •Ми қан айналысының жедел бұзылуындағы мейіркештік көмек
- •Ми қан айналымының жедел бұзылулары
- •Мқажб кезіндегі мейіркештердің негізгі жұмыстары:
- •Ауруды тамақтандыру.
- •Қызу алмасуды (терморегуляция) тексеру үшін:
- •Кіші дәретті шығару
- •Көз алмасының жағдайын бақылау
- •Психикасы өзгерген ауруларға көмек
- •Психомоторлық қозу:
- •Амнезия
- •Салданған мүшелердің ауруы мен ісінуі
- •Диплопия
- •Тырысу синдромы
- •Қозғалмаудан болатын өкпе қабынуының (пневмония) алдын алу.
- •Үлкен дәреттің жүрмеуі
- •Тромбоздың алдын алу шаралары
- •Жалпыгигиеналық шаралар
- •Ойықтардың алдын алу
- •Жарақаттардың алдын алу
- •Аурудың қозғалысын, жүруін қалпына келтру
- •Б а р т е л шкаласы
- •Салмақ индексін (си) анықтау
- •Орталық жүйке жүйесінің ісіктері.
- •Ми ісіктері
- •Жұлын ісіктері
- •Орталық жүйке жүйесінің жарақаттары.
- •Жұлын жарақаттары.
- •V тарау
- •Тұқым қуалаушылық – дегенеративтік аурулары
- •Резус – фактордың тұқым қуалануы.
- •Тұқым қуалайтын аурулардың алдын-алу және медико-генетикалық кеңес беру.
- •Жаңа туған нәресте аурулары
- •Хромосом аурулары
- •Гендік аурулар.
- •Жүйке – іс-әрекеттерінің дамуын бағалау.
- •Жұлын автоматикалық қимылдарынның бейнелестері:
- •Жұлын мен мидың қалып сақтау бейнелістері:
- •Әр жастағы балалардың денсаулық жағдайын, дене, жүйке іс-әрекеті және жыныстық дамуын (комплекс-кешенді) бағалау
- •Вегетативтік жүйке жүйесінің аурулары.
- •Мигрень.
- •Вегето-тамыр дистониясы.
- •Аллергиялық реакциялар.
- •Қолданылған әдебиеттер:
- •Мазмұны:
Жүйке жүйесінің жұқпалы аурулары.
Бактерия мен вирустардың жүйке жүйесіне кіріп ауру туғызуын жүйке жүйесінің жұқпалы аурулары – нейроинфекция – деп атаймыз.
Жұққан, І-ші нейроинфекция (полимиелит) кезінде қоздырғыш бірінші жүйке жүйесіне әсер етеді.
Асқынған, ІІ-ші кезенде нерв жүйесі ауруы басқа ағзалардың қабынуының асқынуынан болады (туберкулез).
Менингит – ми қабығының қабынуы.
Энцефалит – мидың қабынуы.
Миелит – жұлынның қабынуы.
Арахноидит – жұлынның тор қабығының қабынуы және аралас: менингоэнцефалит, менингоэнцефаломиелит өмірде көп кездесетін аурулар.
Менингит.
Менингит іріңді, серозды және геморрагиялық болып үшке және ұзақтығына байланысты – жіті, созылмалы болып екіге бөлінеді.
Клиникалық белгілері:
Жалпы инфекциялық синдромдар – қызу көтерілу, әлсіздік, лейкоцитоз, СОЭ-ң жылдамдауы.
Менингиялық синдром – бастың ауруы, лоқсып құсу, жарық пен дыбысты жаратпау, терінің гиперестезиясы, желке бұлшық етінің тартылуы, Керниг, Брудзинский, Лессаж белгілері. Ауру қырынан, аяғын бауырына жиып, басын шалқайтып жатады.
Кернинг белгісі – аяғын жоғары көтеріп, тізесін жаза алмау.
Брудзинский белгісі – басты алға қарай игенде аяқтың тізеден иілуі, жиналуы.
Лессаж белгісі – балалар менингитпен ауырғанда еңбегінің сыртқа қарай үлкеюі, ісінуі. Бактериялық немесе вирусологиялық тексерулер арқылы ликвордағы қоздырғыштарды тауып қорытынды диагноз қойылады.
Эпидемиялық менингококк менингиті.
Бұл бірінші іріңді менингитке жатады, қоздырғышы – менингококк. Дем алу жүйесі арқылы қыс-көктем айлары кезінде жұғатын, көбіне жастар ауратын ауру.
Жұқтырғанынан 3-4 күн өткесін адамның қызуы көтеріліп, құса бастайды. Басы қатты ауырып, қалтырап, тоңып, температурасы 39-400 –қа барады. Ұшық шығып, сан жамбас, қол терілері бөрітеді. Дереу диагноз қойып емдеуді бастамаса жіті түрінде ауру есінен айырлып, денесі тырысып, көгеріп құлайды. Қан қысымы көтеріліп, мидың және өкпенің ісінуінен ауру өліп кетуі мүмкін. Асқынбаған ауру әдетте 2-6 жетіге созылады.
Емі – тамырға немесе бұлшық етке 24000000-32000000 (60 млн-ға дейін) пенициллин 3-4 сағат сайын жіберіледі. Қосымша сульфаниламидтерді, гемодез, реополиглюкин, лазикс, маннитол және т.с.с. дәрілерді қолданылады.
Тырысуды әрі психозды жою үшін седуксен қолданылады.
Ми қызметін жақсарту үшін - 20% - 5 мл тамырға пирацетам жіберген дұрыс.
Ауыр жағдайларда жан сақтау бөлімінде күрделі ем шаралар мамандардың жіті бақылауында қолданылады. Ауру жұқпалы болғандықтан науқас инфекциялық ауруханада емделеді және тұрған жерінде дизинфекциялық жұмыстар жүргізіледі.
Екінші (басқа аурулардан асқынған) менингиттер көбіне отит, гайморит, тонзиллит, абсцесс, остеомиелит т.с.с. аурулардан қан немесе лимфа арқылы ми қабығына тараған індет. Менингитке тән белгілерге қоса негізгі аурулардың белгілері арқылы анықталып, дереу ем қолданбаса менингоэнцефалитке, ми абсцесіне айналуы мүмкін.
Туберкулез менингиті
серозды менингитке жататын, көбіне балаларда кездесетін ауру. Белгілі сиптомдармен бірге көз қисаюы, диплопия, анизокория, птоз, тершілдік, қызыл бөріткендер пайда болып, ауру естен танып құлайды. Диагноз зертхана тексеруінен кейін қойылып, туберкулезді емдейтін және менингитті емдейтін емдеу орындарында арнайы мамандардың бақылауында болуы керек. Арахноидит – жұмсақ және торлы ми қабының серозды қабынуы. Кистоздық, жабысқақ және аралас түрі кездеседі.