Ми нервтерінің функционалдық қызметі және оның бұзылуы.

Ми нервтерінің меншікті аттары атқаратын қызметіне, мүшелердің түрлеріне, жүретін жолдарына байланысты. Мысалы:

Бірінші жұп – иіс сезу нерві. Оның қызметі бұзылғанда аносмия (иіс сезбеу) белгісі білінеді. Бұл мұрынның кілгей қабықшасында орналасқан рецепторлардың қабынуына байланысты болатын жағдай.

Екінші жұп – көру нерві. Бұл нервтің зақымдануында немесе қабынуында көздің мүлдем немесе жартылай көрмей қалуы мүмкін. Амавроз – соқыр, гемианопсия – жартылай көрмеу, галлюционация, дальтонизм, байқалады.

Үшінші жұп – көз-қимыл нерві. Бұл нерв зақымданған кезде:

а) Птоз – көздің жоғарғы қабығын көтеретін бұлшық еттің сал болуы.

б) Көз алмасының медиалдық түзу бұлшық етінің салдануы әсерінен көз алмасының сыртқа қарай ауытқуы.

в) Көз алмасының көлденең жолақты бұлшық еттерінің салдануынан бұлшық еттердің жиырылуы нашарлап, көз алмасы шарасынан шыға бақырайып тұрады.

Төртінші жұп – шығыр нерві. Нерв қызметі бұзылғанда науқас төмен қараса көзі бұлдырап, көзіне қос көрінеді. Егер нерв бір жақты қабынса көз алмасы ішке қарай ауытқып, қисаяды.

Бесінші нерв - үшкіл нерв. Өте күрделі нерв, қозғалтқыш ядросы қызметінің бұзылуынан шайнау бұлшық еттері әлсірейді., сал болып қалады. Ауызды ашқан кезде төменгі жақ сау жағына қарай ауытқиды. Дерт қозған кезде ауру бүрісіп, ауырған жерін қолымен басуға тура келеді.

Алтыншы жұп – әкеткіш нерв бұзылғанда көз алмасының латералдың бұлшық еті салданып, көз алмасы ішке қарай ауытқиды.

Жетінші жұп – бет нерві бұзылғанда, нервтің зақымданған жағындағы аурудың беті сау жағына қарай қисайып, көздің қабағы жабылмай, маңдай, мұрын және ауыз маңындағы ымдау бұлшық еттері қозған кезде жиырылмай, ауыздың езуі төмен тартып, сілекей безінің сөлі артып, ауыз қуысына толып кетеді.

Сегізінші жұп кіреберіс – ұлу нерві (есту нерві) зақымданған кезде ауру естуінің нашарлағанына немесе мүлде естімей қалғанына шағымданады. Ауру үйлесімді қимыл мен дененің тепе-теңдік қалпын сақтау мүмкіндігінен айырылады. Тіпті басы, жүрегі ауырып, қанның қысымы артып, лоқсып, аяқ-қолының мұздауы мүмкін.

Тоғысыншы – тіл-жұтқыншақ нерв жұбы ауырғанда жұмсақ таңдайдың, жұтқыншақтың алуан түрлі сезімдерді сезіну қабілеті нашарлайды, ащыны сезу қабілеті бұзылады. Қозғалғыш нерв бұзылғанда аурудың жұтыну қабілеті нашарлайды. Жұтқыншақ безінің сөлі азайып, ауыз құрғайды.

Оныншы жұп – кезбе нерві, аралас күрделі нерв. Бұл нерв зақымданғанда адамның дауысы қырылдап қалады, жұтынуы бұзылады. Өкпе мен жүректің жұмысы нашарлап, науқастың өліп кетуі де мүмкін.

Он бірінші жұп – қосымша нерв қозғалтқыш нерв болғандықтан ол бұзылғанда мойынды қимылдату, ал екі жақты зақымданса аурудың жауырыны төмен тартып, иығы салбырап қалады.

Он екінші жұп – тіл асты нерві бұзылғанда аурудың сөзі бұзылып, тілін шығарғанда, тілінің ұшы дірілдеп, зақымданған жағына қарай ауытқиды.

Он үшінші жұп – аралық нерв. Бұл нервтің ауруы бет нерв ауыруына ұқсас, тәттіні, ащыны айыру қиындап, ауыздың, мұрынның және көз жасы бездерінің қызметі әлсірейді. Ауыз, көз, мұрын, іші құрғайды.