- •Аурулары
- •І тарау Жүйке жүйесі аурулары.
- •Неврология ғылымының дамуы.
- •Жүйке жүйкесінің анатомиясы.
- •Ми нервтерінің функционалдық қызметі және оның бұзылуы.
- •Жүйке жүйесі ауруларын тексеру әдістері
- •Қозғалыс функцияларын тексеру.
- •Тепе-теңдікті зерттеу.
- •Сезімталдықты зерттеу.
- •Вегатативтік нерв жүйесін тексеру.
- •Неврологиялық ауруды тексеру. (схема)
- •V. Неврологиялық статусты тексеру. Бұлшықет күшін тексеру.
- •2. Жоғарғы тершеңдік.
- •3. Трофикалық бұзылулар:
- •Іі тарау Шеткі жүйке жүйесінің аурулары.
- •Невриттер
- •Полиневриттер мен полиневропатиялар.
- •Плекситтер – (плексопатия).
- •Омыртқа остехондроздары.
- •Жүйке жүйесінің жұқпалы аурулары.
- •Менингит.
- •Эпидемиялық менингококк менингиті.
- •Туберкулез менингиті
- •Энцефалиттер.
- •Полиомиелит.
- •Шашыраңқы склероз (рассеянный склероз)
- •Ми қан айналымының бұзылулары.
- •Геморрагиялық инсульт.
- •Ишемиялық инсульт.
- •Ми қан айналысының жедел бұзылуындағы мейіркештік көмек
- •Ми қан айналымының жедел бұзылулары
- •Мқажб кезіндегі мейіркештердің негізгі жұмыстары:
- •Ауруды тамақтандыру.
- •Қызу алмасуды (терморегуляция) тексеру үшін:
- •Кіші дәретті шығару
- •Көз алмасының жағдайын бақылау
- •Психикасы өзгерген ауруларға көмек
- •Психомоторлық қозу:
- •Амнезия
- •Салданған мүшелердің ауруы мен ісінуі
- •Диплопия
- •Тырысу синдромы
- •Қозғалмаудан болатын өкпе қабынуының (пневмония) алдын алу.
- •Үлкен дәреттің жүрмеуі
- •Тромбоздың алдын алу шаралары
- •Жалпыгигиеналық шаралар
- •Ойықтардың алдын алу
- •Жарақаттардың алдын алу
- •Аурудың қозғалысын, жүруін қалпына келтру
- •Б а р т е л шкаласы
- •Салмақ индексін (си) анықтау
- •Орталық жүйке жүйесінің ісіктері.
- •Ми ісіктері
- •Жұлын ісіктері
- •Орталық жүйке жүйесінің жарақаттары.
- •Жұлын жарақаттары.
- •V тарау
- •Тұқым қуалаушылық – дегенеративтік аурулары
- •Резус – фактордың тұқым қуалануы.
- •Тұқым қуалайтын аурулардың алдын-алу және медико-генетикалық кеңес беру.
- •Жаңа туған нәресте аурулары
- •Хромосом аурулары
- •Гендік аурулар.
- •Жүйке – іс-әрекеттерінің дамуын бағалау.
- •Жұлын автоматикалық қимылдарынның бейнелестері:
- •Жұлын мен мидың қалып сақтау бейнелістері:
- •Әр жастағы балалардың денсаулық жағдайын, дене, жүйке іс-әрекеті және жыныстық дамуын (комплекс-кешенді) бағалау
- •Вегетативтік жүйке жүйесінің аурулары.
- •Мигрень.
- •Вегето-тамыр дистониясы.
- •Аллергиялық реакциялар.
- •Қолданылған әдебиеттер:
- •Мазмұны:
Жұлын мен мидың қалып сақтау бейнелістері:
Лабиринтті тонус бейнелесі: бала шалқасынан жатқанда мойын, арқа, қол-аяғының бүгу бұлшық еттерінің тонусы артады.
Ассиметриялық мойындық тонус бейнелесі (Магнус-Клейн бейнелесі): Басын бір жағына бұрғанда (жағын иықтың бойында ұстау керек), беті бұрылған жағындағы аяқ-қолдары жазылып, қарсы жақтағылары бүгіледі. Жаңа туылған балаларда бұл бейнелес ұдайы анықтала бермейді. Көбіне қолдарының қатынасы байқалады.
Симметриялық мойын тонус бейнелесі – Жаңа туылған баланың басын игенде аяқ-қолының бүгу, әсіресе қолдарының, ал басын кейін жазғанда аяқ-қолдарының жазғыш бұлшық еттерінің тонусы артады.
Жұлын мен мидың қалып сақтау бейнелестері дені сау балаларда 2 айға дейін сақталады.
2 айдан бастап баланың басын ұстау, кейіннен отыру, жүру мүмкіндігін анықтайтын орталық мидан келетін дененің қалпын ұстау бейнелестері пайда бола бастайды.
Бастан мойынға қалыптастыратын бейнелестер 2 айдан, екі бетінен жатқанда басын ұстап тұра алатын күннен бастап, пайда бола бастайды.
Осы кезеңнен бастап мойындық тізбекті симмитриялық мойын қалыптастыру бейнелесі дами бастайды. Бұл бейнелестің әсерінен мойын, тұлға, 5 айдан бастап аяқ жазғыштарының тонусының қалыптасуы отырғанда, тұрғанда және жүргенде баланың тұлғасын ұстап тұруға мүмкіндік жасайды.
Ландаудың жоғарғы бейнелесі – екі бетінен жатқызған бала, екі қолымен тіреп басын, кеудесін жоғары көтереді. Бұл бейнеліс 3-ші айдың аяғында, 4 айдың басында пайда бола бастайды.
Ландаудың төменгі бейнелесі – екі бетінен жатқан бала аяғын жазып жоғары көтереді. Бұл бейнелес 5-6 айдан бастап қалыптасады.
Мойындық және тұлғалық жәй қалыптастыру бейнелестері – басын бұрған жаққа тұлғасы да бұрылады. Бірақ бірден емес, әуелі кеуде, содан соң бел бөлігі бұрылады.
Тұлғадан тұлғаға ауысатын тізбекті қалыптастыру бейнелесі: Баланың иығы бұрылған жаққа тұлғасы және аяқтары бұрылады. Жанбас бөлігінің бұрылуы тұлғасының және иығының сол жаққа бұрылуына мәжбүр етеді. Мойындық және тұлғалық тізбектік қалыптастыру бейнелестері 6-7 айда қалыптасады.
Олигофренияда – ақыл-есі жетіспейтін ауруларда оқып үйрену қабілеті азаяды, баланың ой өрісінің дамуы жылжып, дами бергенмен құрдастарын қуып жетуге жағдайы жетпейді.
Іштегі туа болған ақыл есінің жетіспеуімен (олигофрения) қатар жүре пайда болған түрі – деменция деп аталады. Деменция пайда болған балаларда икемділіктер мен ми қыртысының жоғарғы әрекетінің жоғалуы үдей түседі.
Ақыл-есі жетіспеушілікті 3 дәрежеде бөледі.
І-дәрежесі - дебельдік, бұл дәрежедегі балалардың ақыл-есі біріндеп шартты қалыпты жағдайда келеді. Дебельдікте науқастардың практикалық өмір сүру мәселерінде бірқалыпты икемділіктер болады. Дегенмен сана-сезімнің деңгейін сипаттайтын икемділіктер зақымдалады. Оларға абстакты ойлау, логикалық талдау жатады. Дебильдік ақыл-есі жетіспеушіліктің анықтауға ең қиын түрі.
ІІ-дәрежесі - Имбицильдік – науқастар анайы сөйлеу мүмкіндіктерімен өзін және еңбек операцияларының қарапайым түрлерін меңгереді. «Ақыл-естік» жасы 3-5 жасар баланың деңгейінде тоқтап қалады.
ІІІ-дәрежесі – ең ауыр дәрежесі – идиоттық (есуас) деп аталады да, толық немесе толыққа жақын әлеуметтік қалыптасу мүмкіндігінің және сөйлеу қабілетінің жойылуымен сипатталады. Бұндай науқастар күтімді етеді, өйткені олар өзін қамти алмайды.