51. Бос абразивпен өлшемді ультрадыбыстық өңдеу кезіндегі материал қирауының механизмі қандай?
Ультрадыбысты өңдеудің негізі болып магнитстрикция құбылысы, яғни айнымалы магниттік өрістің әсерімен ферромагнитті материалдан жасалған өзектің өзінің көлденең қимасы мен ұзындығын өзгерте алу қабілеттілігі саналады. Осындай қасиетке мыналар иемденген: никель; теміркобольтті және теміралюминийлі қорытпалар; феррит.
Ультрадыбысты өңдеудің сұлбасы 6.8, а-суретте көрсетілген. Дайындаманы 2 қажақ суспензиясымен 1 толтырылған шомылдырыққа 3 орналастырады. Дайындамаға шоғырлағыштың 11 бүйірінде бекітілген құрал-сотанды 4 әкеледі. Шоғырлағыш қаптамада 5 орнатылған магнитстрикциялық өзекке 6 бекітілген. Қаптама арқылы салқындататын сұйықты өткізеді. Өзектің тербелуін ультрадыбысты жиілігі бар генератор 8 (жиілік 16...30 кГц; тербеліс амплитудасы 5...10 мкм) және тұрақты ток көзінің 9 көмегімен өршітеді. Қажақ суспензиясын сорғымен 12 шомылдырық – сұйыққойма жүйесі арқылы тартады. Шоғырлағыш 11 тербеліс амплитудасын 40...60 мкм дейін үлкейтеді. Құралдың тербеліс қозғалысы суспензияның қажақтық түйіршіктеріне беріледі. Өңделетін бетпен қажақ түйіршіктері соғылысудың нәтижесінде дайындама материалының микробөлшектері опырыла сынып алынады. Соқтығысудың көптеген саны (секундына 30000 дейін) және кавитация дайындаманың беткі қабатын қарқынды қиратуға әкеледі. Ультрадыбысты өңдеу мыналарды өңдеу үшін қолданылады (6.8, б-сурет): әртүрлі көлденең қимасы бар өтпелі және тұйық тесіктерді; фасонды қуыстарды; дайындаманы қию, т. б.
Ультрадыбысты өңдеудің көмегімен мынадай морт сынатын материалдарды өңдейді: шыныны; керамиканы; қатты қорытпаларды; кремнийді; кварцты; алмасты; көміртектендірілген болаттарды; азоттандырылған болаттарды; шынықтырылған болаттарды.
Ультрадыбыстық өңдеу:
1 – құрал-жабдық, 2 – бұйым,
3 – абразивті суспензия
Өлшемді ультрадыбыстық өңдеу
Әдеттегі кесу процесстернің алдында ӨУӨ-дің артықшылықтары:
А) әдеттегі тәсілдермен өңдеуге келмейтін сынғыш материалдарды өңдеуде процесс жоғарғы өнімді болып келеді;
Б ) аспап күрделі түр көшіріп алу мүмкіншілік және модалы өңдеулерді көрінеді ;
В) кесу күші азаяды( ультрадыбыс өңдеу әдетте дайындамаға аз жүктеме түсіру арқылы орындалады ).
Бұл әдістің қолданылу мүмкіншілігі кішкене тереңдікте ғана болады, кескіш аспаптың үлкен тозуына әкеліп соғады, қатты қорытпаларды өңдегенде аз өнімділік көрсетеді.
Өлшемді ультрадыбысты өңдеу:
1 – концентратор; 2 – сым; 3 – бұйым; 4 – суспензия; 5 – ұшы;
6,7 – катушка сымы
52. Жарық сәулесі электрлі-эрозиялық өңдеу үрдісіне қалай әсер етеі?
Электроэрозиялық әдісі импульсты электр разрядтарының жылулық әрекеті нәтижесінде, тоқөткізуші материалдарды бағытты жоюға электрлік эрозия құбылысын қолдануға негізделген. Бұл технологияның негізін қалаушылар Б.Р. Лазаренко және Н.И. Лазаренко совет ғалым-технологтары. Электроэрозиялық өңдеу қатты материалдар мен күрделі фасонды бұйымдарды өңдегенде тиімді болып табылады. Қатты материалдарды механикалық тәсілмен өңдеген кезде құралдың тозуы үлкен рөл алады. Электроэрозиялық әдістің артықшылығы, сол сияқты барлық элетрофизикалық және электрохимиялық өңдеу әдістері сияқты, құралды дайындау үшін арзанырақ және өңдеуге жеңіл материалды қолдануында. Сондықтан, құралдың тозуы болмашы болады.
Электр эрозиялы өңдеу операцияларының көбі сұйықтықтық ортада жүргізіледі. Ол электрод аралық аралықтан эрозия өнімдерін алады, процесті тұрақтандырады, электрондар аралығының электрлік беріктігіне әсер етуді қамтамасыз етеді. Электр ұшқынды өңдеуге жарамды сұйықтықтар тиісті тұтқырлыққа, электр оқшаулау қасиетке, разрядтар әсеріне, химиялық тұтқырлыққа ие болуы керек.
Электрэрозиялық әдісі импульсты электр разрядтарының жылулық әрекеті нәтижесінде, тоқөткізуші материалдарды бағытты жоюға электрлік эрозия құбылысын қолдануға негізделген. Электроэрозиялық өңдеу процесінде дайындама-электрод материалына жылу әсерінен басқа электродинамикалық және электростатикалық күштер, сонымен қатар импульстық разрядтар процесіне ілесіп жүретін, кавитация салдарынан сұйықтың бөлінуі. Күш және жылу факторлары жиынтығы металдың қирауы мен дайындама-электродтың өңделетін бетінің пішімделуіне әкеледі. Электроэрозиялық әдіске электрұшқындық, электримпульстық, жоғары жиілікті электрұшқындық және электртүйіспелі өңдеулер жатады.
Электроэрозионный процесс обработки рекомендуется при выполнении операций шлифования отверстий. Способ подвода совмещаемых физико-химических воздействий - второй признак - делит комбинированные способы на методы с параллельным или последовательным подводом энергии.
К первому методу относится, например, механическая обработка с пропусканием через зону резания электрического тока, ко второму - резание с предварительным подогревом слоя материала, снимаемого с заготовки с помощью индуктора токов высокой частоты, размещаемого на суппорте станка впереди резца.
При последовательном подводе энергии эффективность совмещения одних и тех же видов энергии зависит также от порядка их следования. Например, в промышленности используются два комбинированных метода протягивания, в которых совмещены обычный процесс резания и пластическое деформирование материала.
Первый метод выполняется протяжками, у которых режущие зубья располагаются впереди выглаживающих; так, например, применяется протяжка, режущая часть которой изготавливается из быстрорежущей стали, а последующее поверхностное пластическое деформирование осуществляется выглаживающими кольцами из твердых сплавов.
53. Электрлі-химиялық өңдеу үрдісін сипаттау кезінде қандай классикалық заңдылықтар қолданылады?
