«Қазақтсанның қазіргі заманғы тарихы» пәнінен 2016-2017 оқу жылына арналған мемлекеттік емтихан сұрақтары.

1. Гульназым «Қазақтсанның қазіргі заманғы тарихы» пәніне кіріспе. Курстың пәні, мақсаты мен міндеттері. Кезеңдеу, дерекер, тарихнама.

Мақсаты - бүкіл әлем тарихының методологиялық және теориялық проблемалары туралы түсінікке ие болу. Пәнді зерттеудің міндеттері - біріншіден, қазіргі тарихнамадағы бүкіл әлем тарихының теориялық және методологиялық проблемаларын зерттеу, ХХ ғ. және ХХІ ғ. басындағы бүкіл әлем тарихының дамуының жетекші тенденцияларын анықтау. Екіншіден, тарих философиясының проблемаларын, тарихи сана мен тарихи естелік, тарихи даму түсінігін, әмбебап тарихты талдау. ?шіншіден, бүкіл әлем тарихы теориясы мен методология проблемасын: бүкіл әлем тарихының пәнін, тарихи таным мен тарихи теорияны, жалпы тарихи теория, тарихи заң мен заңдылықтар мүмкіндіктерін, бүкәл әлем тарихының, тарихи деректер мен фактілердің, тарихи түсініктемелердің кезеңделуін қарастыру.  Тарихи факт. Тарихи дерек. Тарихшының тілі. «Тарихи уақыт» методологиялық аспет. Тарихи түсіндірлер. Тарих ғылымындағы дәлелдемелер. Тарихи қиял. Нарративтен теорияға қарай. Тарихнамадағы пәнаралық көзқарастың методологиялық проблемалары. Тарихи информатика және «Квантитативті тарих», «Жаңа тарих» экономикалық, әлеуметтік, саяси, психотарих. Гендерлік тарих: зерттеудің проблемалары мен әдістері. Постмодернистік шақыру және қазіргі тарихнама. Постмодернизм ғасырындағы тарихи бейнелеу. «Нарративтің қайта өрлеуі». 

Деректану. Курстың мақсаты - Европа және Америка елдерінің жаңа және қазіргі заман тарихының деретанулық проблемаларын зерттеу. Курсты белгілеу қазіргі кезеңдегі шет ел және отандық деректанудың теориясы мен әдісін, Европа және Америка елдерінің жаңа және қазіргі тарихы бойынша тарихи деректерді іздестірудің шеберлігімен белгіленеді. Осыған байланысты курста тарихи құжаттардың қалай және қайда сақталуы туралы ақпарат түсінігі беріледі, аталған мамандықтың проблемалары бойынша маңызды публикациялар мен библиографиялық дерктер бойынша анықтама беріледі. Жаңа және қазіргі замандағы Батыс елдерінің деректері аймақ және ел бойынша іріктелген.  Бүкіл әлем тарихының қазіргі заман деректануының теориясы мен әдісі. Тарихи зерттеудің қазіргі заман концепциялары. Пәнаралық көзқарас және зерттеу әдісіндегі техникалық құралдардың атқаратын ролі. Тарих ғылымындағы иентеграциялық процестер және дерек проблемалары (экономикалық және әлеуметтік тарих, тарихи демография және география, әлеуметтану). Ауызша деректердің мәселесі (теориялық және әдістемелік аспект). Генеология және тарих.  Тарихнама. Гумманизмнен Ағартушылыққа қарай: жаңа кезеңнің қоғамдық ойының пайда болуы мен қалыптасуы. ХVІІІ ғ. гуманизмі  Ағартушылықтың «Философиялық тарихы». Романтизм. Француз революциясына консервативтік реакцияның әсері. Неміс классикалық философиясының әлеуметтік концепциялары. құқықтың тарихи мектебі. Л. Ранке және оның «объективтілік әдісі». Либералды-ағартушылық мектебі. Американдық романтизм. ХVІІІ ғ. аяғы - ХІХ ғ. басындағы ағылшын қоғамдық ойы: Э. Берк, Т. Мальтус, И. Бентам.  АҚШ-ғы әлеуметтік ғылымдардың қалыптасуы. Тәуелсіздік үшін күрестің тарихнамасы. АҚШ-тың қауымдық ойындағы құлдық проблемасы. ХІХ ғ. ІІ жартысындағы Германияның қоғамдық ойы. Азамат соғысы мен қайта құру кезеңіндегі АҚШ-тың қоғамдық ойы. Позитивизмнің бекітілуі. Кішігермандық тарихи мектеп. әлеуметтік ойдағы ұлыгермандық бағыт және «жаңа либерализм». Саяси экономикадағы «жаңа тарихи мектеп. К. Лампрехттың мәдени-тарихи синтезі.  Американдық қоғамдық ой және ХІХ ғ. үшінші жартысындағы тарихи ғылым. 1861-65 жж. азамат соғысының тарихнамасы. Романтикалық мектептің тоқырауы. Англосаксондық мектеп және «салыстырмалы саясат». Д. Стронгтың «тағдырды алдын ала анықтау» деген теологиялық трактовкасы және А. Мэхеннің теңіз қуаты доктринасы. ХІХ ғ. ІІ жартысындағы Франция мен Англияның қоғамдық ойы. Европалық позитивизм проблемалары. О. Конт және позитивистік әлеуметтанудың қалыптасуы. И. Тэннің «Психологиялық әдісі» және Француз революциясының тарихнамадағы проблемалары. ХІХ ғ. ІІ жартысындағы Англиядағы қоғамдық ойыдың жағдайы және әлеуметтік ғылымдардың дамуы. Ч. Дарвин, Г. Спенсер, Дж. Ст. Милль. Д. Грин және С. Гординердің тарихи-әлеуметтік концепциясы. Неміс неокантианствасы тарихының философиясы. В. Дильтай, В. Виндельбанд, Г. Риккерт, Г. Зиммель. Позитивистік әлеуметтік ойдың методологиялық күйзелісі және оның сыны. ХХ ғ. басындағы ағылшын-америка тарихи ойы: ортодоксалды позитивизм күйзелісі мен эволюциясы. Екі соғыс арасындағы ағылшын тарихи ойы. Р. Дж. Коллингвудтың тарих философиясы және А. Тойнбидің әлеуметтік философиясы. ХХ ғ. 20-40 жж. Францияның тарихи ойы. Француз әлеуметтік ойының методологиялық проблемалары. «Анналдардың» тарихи мектебі Л. Февер и М. Блок.: тарихты ғылым және қоғамның тарихи даму процесі ретінде түсіну. Симиан және Э. Лабрусстың шығармасындағы әлеуметтік-экономикалық тарих. ХХ ғ. ІІ жартысындағы герман тарихи ойы.

2. 19ғ-20ғ басында Қазақстан территориясында экспедициялық –зерттеу жұмыстарының жүргізілуі.

3. 19ғ-20ғ басында Ресей мемлекетінің ҚР-ғы аграрлық және қоны аудару саясаты.

 19 ғасырдың екінші жартысындағы қоғамдық өмірдегі түбірлі өзгерістердің бірі азаттық қозғалыстың белгілі өкілдерінің қазақ жерінде айдауда болуы, 1863-1864 жылдар Польшадағы ұлт-азаттық қозғалыс барысында 10 мыңнан астам поляк революционерлері Батыс-Сібір генерал-губернаторлығына бірқатары Орынбор өлкесіне жіберілді 19 ғасырдың 80 жылдары Ресей азаттық қозғалысының жаңа сатыға көтерілу кезеңі, Батыс Сібірге, Қазақстанға жер аударуға кең жол ашылды, 1881 жылғы 29 тамызда патша үкіметі саяси жер аударылғандарды Дала өлкесіне жіберу туралы шешім қабылдады, Саяси жер аударылғандардың шоғырланған өңірі Шығыс және Орталық Қазақстан болды, 1882 ж Семей облысына - 54, 1886 ж - 44 адам, 1883 ж Ақмола облысына - 23, 1890 ж - 32 адам, 19 ғасырдың 80-жылдарында халықшылдарды Қазақ даласына жер аудару ұйқыда жатқан өлкенің қоғамдық өміріне жаңалықтар әкелді, Семей мен Ақмола облыстарында ағартушылық дамып, ғылыми ұйымдар ашылды Зерттеу барысында, 1868 жылы Түркістан статистикалық комитет құрылды, Бай өлкені зерттеуде 1878 жылы Семейде ашылған облыстық статистикалық комитет маңызды орын алды, 1884 жылы саяси жер аударылғандардың ұсынысымен - Абай Семей облыстық статистикалық комитетіне мүше болып қабылданды, 1900 жылы Абай Орта жүз қазақ ордасы руларының шығу тарихи туралы жазбалар деген еңбегін статистикалық комитет басылымында жариялады, Бұл Семей қазақтарының рулық құрамын алғаш рет зерттеген еңбек, Жер аударылғандардың бастамасымен: 19 ғасырдың 80-90 жылдары Верный, Орал, Омбы, Семейде көпшілікке арналған кітапханалар ашылды, Тұңғыш өлкелік баспасөздің қалыптасуына азаттық қозғалыс өкілдері Зобнин, Зенков, әсіресе Коншин үлкен еңбек сіңірді