10. Кәсіпкерлік ұйымдасқан мәдениет

Кәсіпкерлік – адам қызметінің ерекше саласы және ол еңбектің басқа түрлерінен оқшауланып тұрады. Бұған кезінде атақты неміс экономисі Гарвард университетінің профессоры – Йозеф Алоиз Шумпетер (1883-1950ж) мән берді. Оның айтқан мынадай сөзі бар еді: «Кәсіпкер болу – басқаның істегенің істемеу». Екінші жағынан кәсіпкерлер – алдымен кәсіпкерлік жұмысты ұйымдастырушылар. Ол туралы француз экономисі Жан Батист Сэй (1767-1832ж) былай деген: «Кәсіпкер – адамдарды өндірістік шеңбер ауқымында ұйымдастыратын адам». Кәсіпкерлік – новаторлық іс. Нағыз кәсіпкер ол - өнертапқыш. Сондықтан да бизнеспен айналысатын адамдар ешуақытта кәсіпкер бола алмайды.

Экономикалық ғылымда «кәсіпкерлік қабілеттілік» деген ұғым бар. Кәсіпкерлік қабілеттілік дегеніміз – адамның бизнесте жаңалықты аша білу қабілеттілігі, бірақ бизнеске қатысатындардың барлығының қолынан келе бермейді. Басқа жұрт қалғып, қыдырып, той-думан жасағанда, барлық күш қуатын барынша жұмысқа жұмсап, новаторлықпен, мақсаттылықпен, коммуникабельділікпен, яғни адамдармен тез арада байланыс жасау қабіліттілігі, олармен өзара жақсы қатынастар құра білу, бәсекелестеріне қарағанда айналасына басқаша көз қараспен қарауда оқшауланып тұрады. Бизнесмендердің ішінен мұндай қабілеттілікпен оқшауланатындар жиі кездесе қоймайды. Демек, бизнес – бұл табыс әкелетін адамның экономикалық қызметі. Кәсіпкерлік – бұл да адмның экономикалық қызметі, бірақ бұл қызметті жаңа ізденіске бағыттайды және осы жаңалықты жүзеге асыру үшін тәуекелге бас ұрады.

Жалпы кәсіпкерлік мәдениет дегеніміз – субъектілердің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырудағы белгілі бір қалыптасқан қағидалары, тәсілдері мен әдістерінің жиынтығы. Кәсіпкерлік мәдениеті – кәсіпкерлік сферасында жұмыс жасайтын тұлғалардың іс әрекетімен байланысты. Кәсіпкер тәуекелділікке бару, жаңа ақпараттар аясын реттеу, оз уақытында дұрыс шешім қабылдау және оны орындау, басқару, топты құру сияқты негізгі қасиеттерге ие болуы қажет.

Сондай-ақ кәсіпкер мынадай іскерлік этикаларға ие болуы керек, мәдени түрде сыйлау, сыртқы көрінісін реттеу, өзінің іс әрекеттерін басқару және бақылау. Нарықта өз орнын алу немесе табысты жұмыс жүргізуі үшін кәсіпкер этикасы маңызды болып табылады. Ең алдымен кәсіпкер іскер, әділ, талапшыл, принцпті және өзін-өзі сыйлау қасиеттеріне ие болуы қажет. Сонымен қатар өз ойларын тез жинақтап, сауатты түрде өз сөздерін тұтынушыларға жеткізіп, әр түрлі жағдайларды қабылдап немесе талдауы керек. Кәсіпкерлік қызметте оның қатысушыларымен олардың сыртқы көріністеріне қатаң талап қояды.

11.Партиципативтік ұйымдасқан мәдениет: этикалық талдау

Партиципативная культура (Партиципация — причастность) — это культура, в которой частные люди (общественность) не действуют только как потребители, а выступают также как спонсоры или производители (prosumers).

Некоторые авторы определяют как демократическую культуру.

Стиль управления, при котором руководитель является координатором группового процесса, обеспечивая всестороннее обсуждение наиболее важных вопросов. При таком подходе руководитель не пытается навязать группе «своё решение» и готов принять и осуществить любое решение, которое пользуется поддержкой всей группы.

Девиз партиципативной культуры: «Ты за дело, а дело — за тебя»

Основными методическими приемами направленных на выявление группового образа организации, в диагностической модели выступили:

пилотажное нестандартизированное интервью для сбора общих данных об организации (история компании, тип деятельности, технология, форма собственности, коллектив, условия и интенсив- ность труда и проч.);

«психогеометрический тест» (С. Деллингер), анализ которого производилась с применением методики «Big Five’s» (Л. Р. Голдберг);

«метафоры организационных изменений» (Р. Д. Маршак);

вариант методики «Незавершенных предложений» на тему психологического климата организации (М. В. Крымчанинова);

метафоры «Тип руководителя» (Т. Ю. Базаров, Е. А. Аксенова);

метафоры «Тип организации» (Т. Ю. Базаров, Е. А. Аксенова);

«психологический рисунок» образов «своей» и «противоположной» организаций;

методика «Свободных ассоциаций» на тему логотипа своей организации;

«экспресс-методика» по изучению социально-психологического климата в трудовом коллективе (О. С. Михалюк, А. Ю. Шалыто);исследование психологической атмосферы в группе (А. Ф. Фидлер)

1. Способы выделения лидера и процесс принятия решений:

Лидерство основывается на содействии контактам и сотрудничеству

Организация направляется всесторонними обсуждениями

Руководство действует как катализатор группового взаимодействия и сотрудничества

Проблемы решаются на основе открытого взаимодействия

Разногласия и конфликты считаются жизненно необходимыми для эффективного решения проблем

Впервые появляется роль «управленца»

Совместно-творческий тип совместной деятельности

Механизм управления — программирование

2. Правила распределения ответственности и закрепления функций:

Функции и ответственность разделяются и сменяются по необходимости

С хроническими проблемами справляются с помощью более напряженной дискуссии и выработки способов решения

Повседневная работа постоянно перепроверяется для большего совершенства

Информация и данные, как правило, оцениваются и распределяются открыто

Относительно низкие барьеры для инициативы художественного творчества и добровольных обязательств

3. Место и роль интересов конкретного человека в жизнедеятельности организации:

Желания и интересы отдельных людей согласуются с интересами организации путём договоренностей

Коммуникации (общение) открыты и насыщены

Ценности профессионального роста

Тип личности — «профессионал»

Мощная поддержка творческого процесса разработки и разделение её результатов с другими

Большая роль неофициальных отношений, посредством которых новичкам передается опыт старых работников

Участники полагают, что их вклад в деятельность организации имеют большое значение

Участники чувствуют определенную степень социальной связи друг с другом (в минимальном варианте, они заботятся, что другие люди думают о том, что они создали)

Тип персонала — универсал, ориентированный как на достижение высокого результата общей деятельности, так и на непрерывный собственный творческий рост

Особенности психологического климата — высокая личная ответственность, креативность, ориентация на сотрудничество, гибкость смены позиций, создание условий для развития и уважения прав каждого