1.Старажытнае летаписнае слова

Кнігапісанне на Беларусі ўзнікла ў Х ст., як вынік эвалюцыі славянскай культуры феадальнай эпохі. Грамадскае жыццё таго часу характарызавалася высокім узроўнем развіцця гаспадаркі, горадабудаўніцтва, унутранага і знешняга гандалю. Былі ўзведзены велічныя помнікі: Полацкі сабор Сафіі (1066), Ефрасінніна царква ў Полацку (1156) і інш. Вусная народная творчасць: быліны, 14 прымаўкі і прыказкі, фальклорнае песеннае мастацтва і музыка стваралі аснову для ўзнікнення твораў арыгінальнай літаратуры.

Асноўным старажытным летапісным творам з'яўляецца "Аповесць мінулых гадоў" (пачатак ХІІ ст.). Аўтар засяроджвае ўвагу на найбольш важных падзеях, піша пра жыццё і дзейнасць асветнікаў Кірылы і Мяфодзія, заснаванне Кіева і рассяленні славянскіх народаў.

Вяршыня старажытнага славянскага літаратурнага мастацтва – "Слова аб палку Ігаравым", напісанае ў XII ст. невядомым аўтарам

2.Беларускае летапiсане I публiцыстыка 19-20

На беларускіх землях распаўсюджвалася кананічная літаратура, а таксама хронікі, летапісы, хаджэнні, вядомыя яшчэ з часоў Кіеўскай Русі. Гэта стварыла падставы для шырокага развіцця пісьменнасці на тэрыторыі Беларусі. З тых часоў да нашых дзён дайшлі звесткі аб Полацкім летапісе ХІІ ст., Смаленскім летапісе XIV–XV ст., ёсць меркаванні пра існаванне Пінскага, Навагрудскага і інш. летапісных помнікаў. Асаблівую значнасць маюць агульнабеларускія летапісы пазнейшага часу (XV–XVI ст.), якія адлюстроўваюць гістарычныя падзеі ВКЛ і напісаны на беларускай мове пераважна мясцовымі аўтарамі. Гэтыя летапісы – арыгінальны пласт беларускага пісьменства, выдатныя помнікі айчыннай гісторыі і літаратуры.

Вяршыняй старажытнага беларускага летапісання з'яўляецца Беларускі ІІІ летапіс, ці "Хроніка Быхаўца" аўтар расказвае аб узнікненні горада Навагрудка.

4. Публiцыстыка Адраджэння. Эпоха Скарыны.

Пасля Люблінскай уніі 1569 г.31, калі на Беларусі і Украіне фактычна пачалася эканамічная і палітычная экспансія польскіх феадалаў, культура, быт, асвета ўсходніх славян аказаліся пад пагрозай знішчэння. У гэтых умовах палітычнай барацьбы з'явілася на Беларусі аналітычная літаратура. Гэта былі палемічыя творы, таленавітая публіцыстыка віднейшых прадстаўнікоў беларускай культуры эпохі Адраджэння.

Працягвала інтэнсіўна развівацца кнігадрукаванне. Выдавалася рэлігійна-палемічная, палітычная і маральна-філасофская, вучэбная літаратура. У 1586 г. выходзіць "Граматика славянського языка, у 1596 "Граматика словенска" і "Лексіс" Лаўрэнція Зізанія, і ў 1619. Творчасць Ф.Скарыны, С.Буднага, В.Цяпінскага, Л.Зізанія, М.Сматрыцкага і іншых прадстаўнікоў беларускага гуманізму і Адраджэння займаюць вядучае месца ў літаратурным працэсе.

Нарадзіўся Францыск Скарына, сын Лукі Скарыны, у Полацку каля 1490г. – буйным грамадска-палітычным і культурным цэнтры старадаўняй Беларусі.

Асабліва значны перыяд дзейнасці Ф.Скарыны працякаў на радзіме. У 1520 г. ён стварыў у Вільні друкарню і ў 1525 г. надрукаваў там шырока вядомыя кнігі "Апостал" і "Малую падарожную кніжыцу"

Глыбокія філасофскія ідэі Ф.Скарыны былі дакладна сфармуляваны ў яго публіцыстыцы. Адметныя яе рысы – лагічнасць, лаканічнасць, доказнасць у аналізе рэчаіснасці.