47.Халықаралық Есеп айырысу банкіне анықтама беріңіз,құқықтық мәртебесін,әрекетін көрсетіңіз

Халықаралық есеп айырысу банкі (Bank for) unternatіonal Settlements) — халықаралық қаржы институты. 1930 ж. Базелде (Швейцария) Ұлыбритания, Франция, Германия, Бельгия, Италияның орталық банкілері, АҚШ-тың Моргандар банкілері үйі басқарған 3 жеке меншік банкісі және жапондардың жеке банкілері құрған. Банк алтын және шет ел валюталарын сатып алады және сатады, орталық банкілерден сақтауға алтын қабылдайды, оларға кепілге несие береді немесе өзі несие алады, биржада құнды қағаздар сатады. Банкноттар шығаруға, тратталарды (аударма вексельдерді) төлеуге, үкіметке несие беруге, кәсіпкерлік компанияларға бақылау жасауға құқы жоқ. 2-дүниежүз. соғыс жылдарында мұнда фашистердің тонап алған алтындары сақталды. Сондықтан Бреттон-Вудсте болған конференцияда (1944) банкіні жою жөнінде қаулы қабылданды. Бірақ қырғи-қабақ соғыстың әсерінен бұл қаулы орындалған жоқ. Керісінше қаржы операцияларының көлемі ұлғайып, “Маршалл жоспарына” қатысты. 60-жылдардан бастап банк нарықтық қатынастарға көшкен елдердің дүниежүз. валюта жүйесін қолдау жөніндегі халықар. орт-на айналды. 1968 ж. Х. е. а. б. құрамына Еуропадағы барлық елдердің (ГДР мен КСРО-дан басқа) орт. банкілері мүше болды. Акцияларының 75%-ы орт. банкілерге, қалғаны жеке меншік банкілер мен жеке адамдарға тиесілі

Х-Қ е.а банкінің қызметінің негізгі міндеттері халықаралық қаржы операциялар үшін қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету, сондай-ақ оның мүшелерiнiң халықаралық елді мекендер үшін қорғаншы немесе агент ретінде әрекет ететін, орталық банктер арасындағы ынтымақтастықты көтермелеу болып табылады.

Басқару органдары болып Акционерлердің жалпы жиналысы, орталық банктердің басқарушылар кеңесі, банктің президенті және әкімшілік болып табылады. Акционерлердің жалпы жиналысы жыл сайын шақырылады және мүше мемлекеттердің орталық банктерінің өкілдері қатысады. Акционерлердің дауысы әр елдің орталық банкке бөлінген акцияларына пропорционалды бөлінеді.

Банктің жоғары басқару органы банкте акциялары бар Орталық банктің Басқарушыларының жалпы жиналысы болып табылады. Жинақта акциялары бар жеке тұлғалар мен заңды тұлғалар қатыса алмайды. Жалпы жиналыс әдетте жылына бір рет, банк қызметі туралы есепті бекіту,кіріс пен шығыст, банк балансын талқылау үшін жиналажы.Ағымдағы істерменДиректорлар кеңесі айналысады. Оның құрамына 8 еуропалық мемлекеттердің орталық банкінің өкілдері қатысады. Оларға Англия, Германия, Франция, Бельгия, Италия, Швейцария, Швеция және Нидерланды кіреді. Осы сегздік қаржылық, өндірістік және коммерциялық топтардың бес өкілін тағайындайды. BIS халықаралық валюта қатынастары саласындағы зерттеулер жүргізу, ақшалай және экономикалық бөлімі бар. Ол жыл ішінде ақпаратты және халықаралық валюта-қаржы қатынастары зерттеулер қамтамасыз жыл сайынғы куәландыру, сондай-ақ ағымдағы бюллетень шығарады.

Х-Қ есеп айырысу банкінің негізгі қызметінің бағыттары

Банк операциялары - депозит, несие, валюта айырбастау, қор және т.б. Атап айтқанда, ХЕБ ағымдағы шоттар мен депозиттер бойынша орталық банктердің қабылдау құралдары бойынша операцияларды жүзеге асырады; Сенімді өкіл ретінде Келісімдер негізінде Үкімет қаражаттын депозитке қабылдау, алтынды сатып алу және сақтау (өз есебінен және орталық банктерінің есебінен); шетел валютасын және акцияларды басқа бағалы қағаздарды сату және сатып алу. (өз есебінен және орталық банктерінің есебінен),орталық банктердің қысқа мерзімді қаржыландыру операцияларын және т.б.жүргізеді.

Ешқай елдің ұлттық заңнамасына қарамайтын халықаралық банктік қызметті бақылау. ХЕБ Халықаралық банк операцияларының ережелерін әзірлеуі және ХЕБ қызметі нақты қадағалау Банктік қадағалау жөніндегі Базель комитетінің, құрылуына әкелді, ол шетелдік банк филиалдарына қатысты ұлттық органдар арасындағы қадағалау өкілеттіктерін бөлу үйлестіреді, халықаралық банк жүйесінің қауіпсіздік пен тұрақтылықты нығайту мәселелерімен айналысады ; нақты қадағалау мәселелерін талқылау үшін форум болып табылады.

Өтпелі экономикасы бар елдердің орталық банктерге техникалық көмек, осы елдерде Банк қызметкерлерін оқыту.

Орталық банктердің банкі - Халықаралық есеп айырысу банкі жарғыға сәйкес екі негізгі функцияларды жүзеге асырады:

- Ақша-кредит және валюталық саясат саласындағы орталық банктер арасындағы ынтымақтастықты жетілдіреді. Осылайша, Халықаралық есеп айырысу банкі маңызды рөл атқарды: Еуропа елдерінің (1947-58) төлем келісімдерін ұйымдастыру және жүзеге асыруға; Әлемдік валюта нарығында (1960-71) алыпсатарлық шабуылды шешу үшін ұжымдық іс-әрекет дамытуға; шетел валютасы және валюталық интервенция туралы, долларға сенімді нығайту мақсатында Алтын Pool (1961-68) шеңберінде алтын нарығында ақпарат алмасуды үйлестіру; еуро валютасының нарықтық проблемаларын талқылау,, банктік қадағалау жақсарту.

- Онда, бұл мәселелерді талқылайды және банк қызметтерін қадағалауды үйлестіреді.Практика бойынша Банктік қадағалау бүкіл әлем бойынша банктер мен олардың филиалдарын бақылауды қамтамасыз ету үшін Базель комитеті (1974 жылдың желтоқсанында Халықаралық есеп айырысу банкі құрылған) талқылауды ұйымдастырады

Халықаралық есеп айырысу банкі, сондай-ақ халықаралық қарыздар үшін қамқоршы, агент немесе депозитарлық банк ретінде әрекет етеді. Халықаралық есеп айырысу банкі келісімдер негізінде көпжақты төлемдер бойынша банк-агенттің қызметін де орындайды.