25. Мұрағаттаушы(архивтеуші) бағдарламалармен жұмыс істеу технологияларын анықтаңыз. Файлды архивке енгізуді және архивтен шығаруды түсіндіріңіз

Архивтеу (Архивация; archiving) - файлды немесе файлдар тобын қысу, сығу процесі. Диск кеңістігінде файлдың алатын орнын азайту үшін ондағы мәліметтерді архивтеуші программалар (arj, zip, rar) көмегімен тығыздау әрекеті.

Архивтік файл - қысылған күйде бір файлға енгізілген, қажет болғанда бастапқы күйіңде шығарып алуға болатын бір немесе бірнеше файлдың жиынтығы.

Архиваторлар - дискідегі орынды үнемдеу үшін файлдың көлемін кішірейтіп сақтауға мүмкіндік беретін программалар тобы. Олардың сақтау тәсілдері әртүрлі болғанымен, жалпы қызметін былай түсіндіруге болады: файлда қайталанатын фрагменттер болады, оларды түгелдей дискіде ұстаудың ешқандай қажеті жоқ. Сондықтан архив жасауға мүмкіндік беретін программалардың жалпы қызметі — файлда қайталанып тұратын фрагменттер орнына қысқаша басқа мелімет жазып, кейіннен оларды өз реттіліктерін сақтай отырып алғашқы қалыпқа келтіретін мүмкіндік болуы тиіс.

Әрине архиватордың әртүрлі мәліметтер үшін тиімділігі әртүрлі болатыны өз-өзінен түсінікті, мысалы, текстік файлдарды екі есеге жуық, ал бояуларының қоюлығы онша емес сүр түсті суреттерді (PCX немесе BMP тәрізді форматтағы) қанықтылық ерекшеліктеріне қарай екі-төрт тіпті он есеге дейін тығыздан қысуға болады.

Архиваторлар файл көлемін 10—70%-ке дейін кішірейтуге мүмкіндік береді.

Әдетте 20 Мб дискіні көшіру (СОРУ командасы арқылы) 60-қа дейін дискет (көлемі 360 кб-тай) қажет етеді, ал архиватор көмегімен бұл көлемді 2 есе қысқартуға болады. Сондықтан мәліметтерді қысылған, кішірейтілген көлемде сақтауға мүмкіндік беретін арнайы архиватор-программалар жасалады.

Файлдарды архивтеуге арналған программалар дискідегі файлдар көшірмесін қысылған күйде архивтік бір файлға орналастыруға, кейіннен файлды архивтен шығарып алуға, архив мазмұнын көруге, т. б. істер атқаруға мүмкіндік береді. Архивтік программалар бір-бірінен қысылған файлдың форматымен, жұмыс істеу жылдамдығымен, архивке орналастырғандағы файлды қысу деңгейі сияқты әртүрлі мүмкіндіктерімен айрықшаланады. Архивтеу программалары тегін (SHAPEWARE) немесе белгілі бір сомаға делдалдық әдіспен таратылады. Олардың ішінде кең таралған архиваторлар тобына ARJ, RAR, PKZIP және PKUNZIP тәрізді программалар жатады. Бұлардан басқа да архиваторлар бар.

Файлдарды архивке енгізу

Көптеген жағдайларда архивке файлдың көшірмесін емес, өзін толық күйде жылжытып жібереді, яғни дискіден ол файл өшіріліп тасталады. Файлды архивке осылай жөнелту үшін ARJ программасының келесі — D режимі (A, U, Ғ командаларымен бірге көрсетіледі) немесе М командасы жеке режимсіз қолданылады. Айта кететін жайт, — D А командасының режимі болып табылады, ол архивке енгізілген файлдарды жоя отырып, файлдарды тек архив ішінде ғана сақтайды. Сонымсн, мына екі команданың орындайтын қызметі бірдей:

arj m student немесе arj a -d student

Ескерту:

1. Eгep файлдарды архивтеу кезінде қате кетсе, онда бұрынғы файлдар жойылмайды.

2. Файлдарды архивке жылжытып жіберу дискісідегі орынды үнемдейді. Көбінесе сирек қолданылатын файлдар мен мәліметтерді тек архивте сақтап, керек кезінде оларды архивтен шығарып алу тәсілі жиі кездеседі.

Мысалдар:

ARJ a -d myarc - MYARC.ARJ архивіне осы каталогтағы барлық файлдарды жылжытып жіберу;

ARJ т arhiv *.txt - осы каталогтан заты txt болып келген барлық файлдарды arhiv.arj архивтік файлына жылжытып жіберу.

Файлдарды архивтен шығару

ARJ программасы архивтен файлдарды өзі шығарып ала алады. ARJ программаның файлдарды шығару кезіндегі шақыру форматы:

ARJ Е <режимдер> <архив-аты> [<каталог>\] [<файл-аттары>]...

Команда параметрлері алдыңғы көрсетілген сияқты, мұнда тек команда Е әрпінен тұрады, мысалы:

ARJ E STUDENT - student.arj архивінен барлық файлдарды шығарып бұрынғы қалпына келтіру.