24.Бағдарламалау тілдеріне анықтама беріңіз және бағдарламалау тілдерін түрлеріне қарай жіктеңіз. (если что 9 дәріс)

Бағдарламалау – бұл машинадан жауап ала білу өнері, және егер біз компьютерді қолдануды шешсек, онда бізге негізгі 3 этаптан өту қажет:

Не істеу керек екенін нақты және айқын анықтау -ЖҮЙЕЛІК АНАЛИЗ

Қалаулы нәтижеге әкелетін әрекеттердің айқын тізбегін беру, яғни алгоритм ұсыну - ПРОГРАММАНЫ ҚҰРЫЛЫМДАУ

Алгоритмді машинаға түсінікті тілде өрнектеу –ПРОГРАММАЛАУ

Программалау тілдері көмегімен. Біздің жағдайымызда орындаушының ролін ЭЕМ атқарады.

• Программалау тілі деп, орындаушы ЭЕМ үшін жазылған алгоритмді сипаттайтын тілді айтамыз. Ал бағдарламалау деп алгоритмді бағдарламалау тілінде жазу процесін айтады.

• Программалардың мынадай түрлері бар: ЭЕМ-ге арналған программалар, станокты, роботтарды және басқа кұрылғыларды басқаруға арналған программалар.

• Алгоритмді компьютерге түсінікті тілде жазылуы үшін арнайы бағдарламалау тілдері (бейсик, паскаль, фортран, т.с.с) қолданылады.

Бағдарламалау әдісі:

1) есептегіш машиналар мен құрылғыларға арналған программаларды құрастыру әдістері мен тәсілдерін зерттейтінпен;

2) компьютерде есеп шешу үшін оны алдын ала дайындау процесі. Ол мынадай кезеңдерден тұрады: операциялар жиыны ретінде көрсетілген есеп "шешу жоспарын" жасау (есепті алгоритмдік бейнелеу); "шешу жоспарын" программалау тілінде бейнелеу (программа жазу); программаны машина тіліне аудармалау; командалар тізбегін компьютердің техникалық құралдары арқылы жүзеге асыру (есеп шешу процесі). Сондай-ақ қолданбалыматематиканың компьютер үшін программалар жазу, оларды тексеру және жақсарту әдістері мен құралдарын зерттейтін тарауы да Программалау деп аталады;

3) мәліметтер өндеу істерін программалық басқару жұмыстарыменқамтамасыз етуге байланысты кӛрсетілетін теориялық жӛне практикалық қызмет. Программалау — нақты программа құрылымын жасап, оның мәліметтерді кодтап жазып оны құрастыру істері кіреді.

Бағдарламалау тілдері және олардың жіктелуі:

Қазіргі кезде 3500-ден жоғары әр түрлі программалау тілдері бар және осылардың ішінен шектелген саны ғана программалық бөлімді құруға жаппай қолданылады. Программалау тілдерінің саны көп болуына байланысты олардың біршене классификациясы бар. Оның ішінде негізгі 2 түрге: фукционалдық мәніне (қызметі) және қолданылатын программалау технологиясына байланысты бөлінеді. Программалау тілдері фукнционалдық мәніне байланысты 4 үлкен классқа бөлінеді:

1) программалауға үйретуші;

2) жалпы мәнді;

3) проблемалық-бағытталған;

4) параллель программалаушы.

Бағдарламалау процесін жақсартатын және кең қолданылатын әдістердің бірі – бағдарламалы құрылым.

Бағдарламалау құрылымының 3 бөлігі бар:

1. Модульдік бағдарламалау

2. Құрылымдық кодтау

3. Жоғарыдан төменге қарай жобалау

Модульдік бағдарламалау дегеніміз – программаны логикалық бөліктерге бөлу процесі. Программа бірнеше модульдерге бөлінеді және мына 2 мақсат орындалуы тиіс:

1) Модулдің дұрыс болуы және оның контекстерден тәуелсіз болуы қажет;

2) Модулдің ішкі жұмыстарын білмей тұра әр түрлі модулдерден программа құру мүмкіндігінің болуы қажет.

Мысал ретінде стандарт математикалық функциялардың есептелу программасын қарастыруға болады. Программист sin(x) функциясын программаның кез-келген жерінде қолдана алады және оған функцияның есептелуіне қай әдістің қолданып тұрғанын білудің қажеттілігі жоқ. Модуль өлшемі 60 жолдан аспауы керек және модульдер өзара тәуелсіз болуы керек. Байланысқан элементтерді бір модульге, байланыспаған элементтерді әр түрлі модульге жинау керек. Модульдерді қолдана отырып программа күрделілігін төмендетуге болады.

Құрылымдық кодтау деп программада басқарушы конструкциялардың–шартты операторлардың, циклдің (параметрлі, цикл- әзір, цикл-дейін) қолданылуын айтады. Шартсыз көшу операторы программада сирек қолданылуы керек немесе шартты оператордың, циклдің көмегімен өзгертілуі керек.

Бағдарламаны жоғарыдан төмен қарай жобалаудың өз иерархиялық құрылымы бар және қысқа есеп қойылымынан басталады. Одан кейін есеп бірнеше ұсақ ішкі есептерге бөлінеді. Ішкі есептердің өзі де ішкі есептерге бөлінуі мүмкін. Әр қадамда ішкі есептің орындайтын негізгі функциялары анықталуы керек. Бөлу процесі әр ішкі есеп қарапайым болғанға дейін, яғни әр ішкі есепке бір модуль сәйкес келгенше созылады.

Си тілі:жалпы түсініктер

Бұл тілде жазылған программаны компьютерде орындау кезінде ол алдымен трансляция сатысынан өтіп (машина тіліне аударылып),объектілік программа түріне ауысадыда,сонан кейін барып орындалады.Осы сәтте компьютер-де программаның екі нұсқасы болады,оның біріншісі Cи тіліндегі алғашқы нұсқасы,ал екіншісі–объектілік кодтағы машина тілінде жазылған программа.Есептің нәтижесін тек машиналық кодта жазылған программа арқылы аламыз,ал программаны түзету қажет болғанда оның алғашқы нұсқасы өңделіп,оны қайта түрлендіру сатысы жүзеге асырылады.

Си тіліндегі программа жеке-жеке жолдардан тұрады. Оларды теру, түзету арнайы мәтіндік редакторлар арқылы атқарылады. Программа қатарларының алдындағы азат жол немесе бос орындар саны ӛз қалауымызша алынады. Бір қатарға бірнеше командалар немесе операторлар орналаса алады, олар бір бірінен нүктелі үтір (;) арқылы ажыратылып жазылады, бірақ бір жолда бір ғана оператор тұрғаны дұрыс, әрі түзетуге жеңіл, әрі ыңғайлы болып саналады.