18. Мәліметтер қорын(мқ) және оның мақсатын анықтаңыз. Мқ модельдеріне қарай жіктеңіз.

Мәліметтер қоры дегеніміз ақпаратты сақтауға және жинақтауға арналған ұйымдасқан құрылым. Ең алғаш мәліметтер қоры ұғымы жаңадан қалыптасқан кезде онда шындығында мәліметтер сақталатын. Бірақ қазіргі кездегі көптеген мәліметтер қоры басқару жүйелері өздерінің құрылымдарында тек мәліметтерді ғана емес, сонымен қатар олардың тұтынушымен және басқа да ақпараттық – программалық кешендермен қарым – қатынасының әдістерін де қамтиды. Сондықтан біз қазіргі заманғы мәліметтер қорында тек мәліметтер ғана емес, ақпараттар да сақтай аламыз. Мәліметтер қоры – бұл ең алдымен кестелер жиынтығы, алайда, біз соңынан мәліметтер қорына сондай – ақ процедуралармен бірқатар басқа объектілер жатуы мүмкін екенін көреміз.

Мәліметтер қорымен жұмыс жасауды жеңілдету мақсатында мәліметтер қорын басқару жүйесі МҚБЖ автоматтандырылған жүйесі қолданылады. МҚБЖ дегеніміз жаңа мәліметтер базасын құруға,онв мәліметтермен толтыруға,оның мазмұнын редакциялауға,оларды реттеуге арналған программалық құралдар кешені.

Мақсаттары:

•Мәліметтер қорының мазмұнын көшіруді болдырмау немесе азайту.

•Пайдаланушы топтардың құқықтары мен талаптарына сәйкес,мәліметтер қорының жекелеген ақпараттық элементтерге енуін жеделдетуді қамтамасыз ету.

•Үнемі өсіп отыратын талаптарды қанағаттандыру үшін мәліметтер қорының кеңейтілу мүмкіншіліктерін қамтамасыз ету.

•Мәліметтер қорын пайдаланушылардың талабына сәйкес ,мәліметтер элементтерін,түзету,бейнелеу және есептеу құрылғыларын құрудың қарапайымдылығын қамтамасыз ету.

•Тек қана дұрыс ,алдын ала тексерілген ақпараттарды пайдалануды қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін,м.қ ның тұтастығын сақтау.

Модельдері: иерархиялық,реляциялық және тораптық.

1.Иерархиялық мәліметтер қорында жазба элементтері реттеліп жазылады да,оның бір элементі негізгі,қалғандары бағыныңқы элементтер д.а.Мұнда элементтер нақты тізбек бойынша сатылы түрде реттеліп қойылады.Онда берілгендерді іздеп табу саты бойынша төмен бағытта жүргізіледі.

2.Реляциялық кесте түрінде дайындалған шамалар.Мәліметтердің реляциялық моделінің концепциясын 1970 жылы Е.Ф. Кодд ұсынған болатын.Реляция сөзі ағылшынның қатынас сөзінен шыққан.шынында да реляциялық модельдің негізгі кестелер арқылы көрсетілген қатынастардан тұрады.Коддтың дәлелдеуі бойынша,қатынастардың жиыны өмірдегі обьектілер туралы мәліметтерді сақтау үшін және оларды өзара байланыста ұстау.

Мәліметтер қоры жүйесі(database system) – белгілі бі пәндік сала туралы арнайы ұйымдастырылған ақпаратты сақтауға арналған компьютерлік жүйе. Жүйе қолданушыларының кӛптеген әрекеттерді орындауға мүмкіндігі бар. Мысалы:

• Мәліметтер қорына жаңа бос файлдарды қосу;

• Бар файлдарға жаңа мәліметтерді қосу;

• Мәліметтерді іздеу;

• Мәліметтерді ӛзгерту;

• Мәліметтерді жою

• Мәліметтер қорында бар файлдарды жою

19. MS Access бағдарламасында кестеаралық байланыстарды түсіндіріңіз. Кілтті өріс. Кестеаралық байланыстар түрлерін анықтаңыздар.

Кесте қатынасының бөлігі болып табылатын өрістер кілттер деп аталады. Кілт әдетте бір өрістен тұрады,бірнеше өрістен туруы да мумкін. Кілттердің 2түрі бар:

1. Бастапұы кілт.кестенің тек 1 ғана бастапқы кілті болады. Ол кестеде сақталатн ірбір жазбаны анықтайтын б.р немесе бірнеше өрістерден тұрады. Жиі кездесетін жағдайда индификатор нөмірі, сериялық нөмір немесе қод сияқты бастапкы кілт ретінде кызмет ететін 1 мәнді идентификатор нөмірі бар.

2. Сырткы кілт. Кестенін 1 немесе бірнеше сырткы кілттері болуы мүмкін. Сырткы кілтте баска кестенің бастапкы кілтіндегі мәнедерге сәйкес мәндері бар.

Кілт өрісі – файл кілті орналасатын оның жазбасындағы өріс.

Кестеаралық байланыс кілттік өрістерден сайланысады. Сәйкес мәндерінің арасындағы катынасты орнатады. Олардың 2кестедегі аттары да болады. Көп жағдайда бір кестенің сырткы кілттік өрісі байланысады. Кестеаралық байланыс Схема данных терезесінде анықталады. Байланыстардың түрлері:

Бірдің бірге катынасы- А кестесіндегі бір жазбаға В кестесіндегі бір жазба сәйкес келеді және керісінше.

Бірдің көпке катынасы-кестелер арасында өте көп коданылатын байланыс типі.

Көптің көпке катынасы- А кестесіндегі бір жазбаға В кестесіндегібіржазба сәйкес келеі және керісінше.