8. Ұлттық және аймақтық мониторинг ерекшеліктері

Мониторинг жүйесінің деңгейлері. Мониторинг жүйесі үш деңгейге бөлінеді. Олар: санитарлық-улылық, экологиялық және биосфералық мониторинг

Экологиялық мониторинг. Экологиялық мониторинг - бұл экологиялық, жүйелердегі (биогеоценоздардағы) және табиғи кешендердегі өзгерістерді зерттеу, сондай-ақ су, жер және өсімдік ресурстарының қозғалысын айқындау.

Ұлттық - бір мемлекеттің шегінде арнайы құрылған органдар арқылы жүргізілетін мониторинг

Экологиялық тәрбиенің ұлттық тәрбиемен сабақтастығы

Тәрбие – халықтың ғасырлар бойы жинақтаған, іріктеп алған озық тәжірибесі мен ізгі қасиеттерін жас ұрпақтың бойына сіңіру, баланың қоршаған ортадағы қарым-қатынасын, дүниетанымын, өмірге деген көзқарасын және соған сай мінез-құлқын қалыптастыру болып табылады.

Бүгінгі күнде жас ұрпақтың санасында туған халқына деген құрмет пен мақтаныш сезімін ұялатып, ұлттық рухына сіңіру, сондай-ақ, ана  тілі мен әдебиетін, тарихы мен өнерін қастерлеп, халықтық салт-дәстүрлерді аялай, ардақтай  білуге тәрбиелеу – басты міндеттердің бірі болып табылады. 

Жас ұрпақтың  ұлттық дүние танымын қалыптастыруда қазақ халқының тыйымдары мен ырымдарының, наным-сенімдерінің алатын орыны ерекше. Өйткені, оларда халықтың ғасырлар бойы жинақтаған бай тәжірибесі сақталған, ұлттық рухани байлықтың қайнар көзі мен мүмкіндігі көрініс тапқан. Алайда, халқымыздың осы асыл мұрасын тәрбие көзі ретінде пайдалану талапқа сай емес. Ізгі тәрбие-тағылым құралы болып табылатын тыйымдар мен ырымдар жіктеліп, бір жүйеге  түсірілмеген.

Қазіргі кезде адамның қоршаған ортамен қарым-қатынасы ерекше маңызға ие болып отыр. Жер шарындағы халық санының жедел өсуі және көптеген елдердің индустриалды дамуы табиғи ресурстарды пайдалануды еселеп арттырып, адамның табиғатқа әсерінің көлемін өсіре түсуде.

Жер шарындағы экологиялық жағдай күннен-күнге шиеленісе түсуде. Бұрын-сонды болмаған саяси әлеументтік, экономикалық даму үрдістерінен өзіне ыңғайлы бағыттарын таңдап, тығырықтан шығу жолы іздестірілуде.

Күн өткен сайын адамзат алдында экологиялық проблемалардың саны артып, оны шешу жолдары қиындай түсуде .

Антропогендік әсердің деңгейін шектеуші көрсеткіш болып экологиялық шектеулі рауалы жүктеме саналады (ЭШРЖ) былайша айтқанда, бұл экожүйенің тұрақтылығы шегінен аспайтын адамның шаруашылық әрекеті. Бұл шектен асушылық экожүйенің тұрақтылығының бұзылуына және ыдырауына апарып соғады. Барлық экологиялық жүктемелердің жердегі бүкіл жиынтығы биосфераның шаруашылық сиымдылығы шегінен асып кеткенде ғана қауіпті ахуал, экологиялық дағдарыс басталып, ол бүкіл биосфераның азуына, қоршаған ортаның (ҚО) адамның денсаулығы мен оның шаруашылығының тұрақтылығы үшін ауыр зардаптары болатындай болып өзгеруіне апарып соғады.

Қазіргі уақытта бұл шектен асушылық орын алып отыр деп уайымдауға барлық негіз бар, яғни жергілікті экологиялық шектеулі жүктемелердің жиынтығы ғаламдық экологиялық шектеулі жүктеме шамасынан асып кетті.

Қалыптасқан экологиялық мәселелерді шешудің негізгі ғылыми бағыттары мен оны жетілдіру жолдарының бірі экологиялық мониторинг болып табылады.

Экологиялық мониторинг нысандарына табиғи, антропогендік немесе табиғи-антропогендік экожүйелер жатады.

Экологиялық мониторингтің мақсаты тек қана деректер жинау емес, сондай-ақ, жүргізілетін тәжірибелер, болжамға негіз ретінде алынатын процестердің үлгілері кіреді.

Аймақтық мониторинг (Региональный мониторинг) — қандай да болса бір аймақ шегінде өтетін процестер мен құбылыстарды қадағалау. Бұл процестер мен құбылыстар табиғи сипаты, антропогендік ықпал етуі жөнінде бүкіл биосфераға тән түпкілікті аядан ерекше болуы да мүмкін