Биологиялық функционалдық сауаттылықты дамытуға арналған pisa зерттеулерінің әдісімен тест тапсырмаларын құрастырудағы ерекшеліктер

PISA бағдарламасы бойынша 32 мемлекеттің әрқайсысында 4500-нан 10000 мыңға дейінгі он бес жастағы оқушылардың білімі тексерілген.Оқушыларды халықаралық бағалау бағдарламасы (PISA - Programme for International Student Assessment) 15 жастағы оқушылардың дайындығын үш бағыт бойынша зерттейді: «оқу сауаттылығы», «математикалық сауаттылық» және «жаратылыстанулық сауаттылық». Бағдарлама үйренушілердің аталған бағыттардың негізгі ұғымдарын түсіну, негізгі әдістерін игеру және өз білімдерін әртүрлі ситуацияларда қолдану секілді біліктерін бақылайды.PISA оқу пәндерінің мазмұнын игеру деңгейін тексермейді. PISA бақылаудың жазбаша тест түрін қолданады (тестердің жабық және ашық түрлері), әр оқушыға тест тапсырмаларын орындау үшін 2 астрономиялық сағат беріледі. Бақылау нәтижесі ретінде сандық көрсеткіштер ескеріледі.PISA тестері оқушыларға оқу ситуацияларын бермей, күнделікті өмірде жиі кезігетін (медицина, мекен-жай, спорт, т.б.) практикалық ситуациялардың шешімін табуды ұсынады. Бұларды шешуде оқушы тек математика бойынша білімін ғана емес, сонымен бірге басқа білім салаларындағы білімдері мен біліктерін қолдануы қажет (физика, биология, т.б.).

Блум таксономиясы бойынша ойлаудың жоғарғы деңгейлері тұрғысынан қойылатын сұрақтар құрастыр.

Қолдану	Берілген дидактикалық суреттер арқылы немесе суретті есепке айналдыру, жаттығуларды орындау.
Анализ (талдау)	Моногибридті, дигибридті, полигибридті будандасуды саралап. ажыраудың себебін дәлелдеңіз. Салыстырыңыз, ұқсастық айырмашылығын дәлелдеңіз.
Синтез (жинақтау)	«Адам қан топтарының тұқым қуалауына байланысты ата-ана, өздеріңіздің, жора-жолдастарыңыздың қан топтарын анықтап, есеп-жаттығулар құрыңыз (білімдерін, теорияны, пеннет торын пайдалану).
Бағалау	Генетика-биологияның ең бір маңызды саласы, бүгінгі таңда генетиканың маңызы бар ма? Осы тақырыптардың өзіңізге әсері жайлы ойларыңызды айтыңыздар.
Жасау	Шежіре құрастыру

Блум таксономиясының қолдану деңгейінің сұрақтарын құрастыр

Қолдану - қандай да бір проблеманы (мәселені) шешу үшiн мәлiметтi іс жүзінде қолдану, жүзеге асыру. Бұл деңгейде студенттер оқытушының көмегiнсiз таныс емес проблеманы өздігiнше шешуi керек. Мұнда қорытынды нәтиже (мысалы, проблеманың шешімі) маңызды мәселе болып қалмай, сонымен бірге шешім іздену процесiнiң өзі де маңызды болып танылады: үйренушілердің мәселені шешу жолы шешiмнiң өзiнен де маңызды болуы мүмкiн. «Қалай жасаймын?», «Не істеу керек?» деген сұрақтарға жауап беріледі.

Бұл деңгейге келесідей тапсырмалар мен сұрақтар жатады:

- Қалай қолдануға болады?

- Өздеріңіз жасап көріңіздер.

- Не бiлгiңіз келедi?

- Қалай жасау керек?

- Таблица, кесте, график жасаңыздар.

Блум таксономиясының танымдық деңгейлері

«Таксономия» ұғымы биологиядан алынған. Ол күрделігінің өсуі бойынша (яғни, иерархия бойынша) бірінен соң бірі орналастырылған және өзара тығыз байланыстағы объектілерді жіктеу (классификация) және жүйелеуді білдіреді.

Осы тұрғыдан білім беру жүйесінде кеңінен тараған педагогикалық идеялардың бірі - америкалық ғалым Бенджамин Блумның таксономиясын келтіруге болады. Б.Блум бір топ әріптестерімен бірге 1956 жылы «Таксономияның» танымдық (когнитивтік) саладағы мақсаттарды сипаттайтын бірінші бөлімін жарыққа шығарса кейінірек Д.Кратволь және басқа ғалымдар «Таксономияның» аффективтік (эмоционалды-құндылықтық) және психомоторлық салалардағы мақсаттарды қамтитын екінші бөлімін құрастырған.

Таксономия идеялары бүкіл әлем педагогикалық жұртшылығында таным және ойлау әрекеттерінің деңгейлерін, оқу мақсаттарын айқындауда кеңінен қолданыс тапты.

Сабақ мақсатын айқындау, оған қойылатын талап жаңалық емес. Ал стратегияның ерекшелігі, оның талабы осы мақсатқа жету. Оқушының өзі арқылы, оның оқу іс-әрекеті ұйымдастыру арқылы. Ойлау дағдыларын дамыта отырып жүзеге асыруды қарастырады. Оқушылардың оқудағы іс-әрекеті арқылы, олардың ойлау дағдыларын жетілдіре отырып мақсат қою технологиясын былайша көрсетуге болады