55. Өзіндік мұқтаждықтың электрлік жетектерін іске қосу туралы түсінік

Электр станцияларының өзіндік мұқтаждықтарының жүйесіндегі электр энергияның негізгі тұтынушылары істегі машиналар мен механизмдердің (сорғылар,желдеткіштер,диірмендер,ұнтағыштар, т.б.) электрқозғалтқыш жетегі болып табылады.Электр станцияның Өзіндік мұқтаждық механизмдерінің жетегі үшін негізінен құрылымының қарапайымдылығымен және жұмыстағы жоғары сенімділігімен ерекшеленетін қысқа тұйықталған роторлы айнымалы токтың үшфазалы асинхронды электр қозғалтқыштары қолданылады. Қуатты немесе жай жүрісті механизмдерде жетекке арналған синхронды электрқозғалтқыштарын қолдануға болады. Олардың жоғарғы ПӘК-і бар Өзіндік мұқтаждық жүктемесінің қуаттық коэффициентінің жоғарлауына және электрқозғалтқыштың өздігінен іске қосу табыстылығына көмектеседі және қоздыруды автоматты реттеу есебінен кернеуді реттеу мүмкіндігі бар, кең айналу жиілігі диапазонында -100-3000 айн/мин 12 МВт дейінгі қуатпен даярланады. Электрстанцияларында синхрондық электрқозғалтқыштарын қолдану сонымен қатар щеткалардың, коллекторлардың, өрісті ажырату автоматының болуынан пайдалану шарттарын қиындатады және электрмен қамтамасыз етудегі қысқа уақытты үзілістерде ресинхронизацияны жүргізу қиындықтары пайда болады. Тұрақты тоқ электрқозғалқыштары ерекше жауапты резервтік механизмдерді (май сорғыларын) және олардың өнімділігінің кең диапазонын талап ететін (тозаңды қоректендіргіштер) механизмдердің жетегі үшін қолданылады.

56. Өлшеуіштік кернеу трансформаторы. Атқаратын қызметі және оларды таңдау

Жоғары кернеулі (1000 В-тен артық) және тогы үлкен қондырғыларда электрлік шамаларды тікелей өлшейтін құралдар жоқ. Себебі амперметрлер үшін өте жуан сымдар керек болатын болса, жоғары кернеуді өлшейтін құралдар күшті электромагниттік өрістен өлшеуіш құралдардың тетіктерін қорғау және жоғары кернеулік үшін күшті изоляция жасау техникалық оңай шешілетін мәселе емес.

Сондықтан төменгі кернеулі өлшеуіш құралдармен жоғары кернеулі тізбектердің электрлік шамаларын өлшеу үшін трансформаторлар қолданылады. Мұндай трансформаторларды өлшеуіштік трансформаторлар деп атайды. Өлшеуіштік трансформаторларды қолдану амперметрлердің, вольтметрлердің және ваттметрлердің өлшеу шектерін кеңейтеді. Трансформаторлардың кірмелік және шықпалық орамаларының арасында электрлік байланыс болмайтындықтан (автотрансформаторлардан басқа) , өлшеуіштік трансформаторлар жоғары кернеулі тізбекті төмен кернеулі тізбектен бөлініп тұрады. Ендеше өлшеуіштік трансформаторлар төмен кернеулі өлшеуіш құралдарын және оларды қарайтын адамдарды жоғары кернеуден сақтайды.

Өлшеуіштік трансформаторлар кернеу өлшеуіштік трансформаторлар және ток өлшеуіштік трансформатор болып бөлінеді.Жалпы алғанда, құрылысы және әрекеттік парқы бойынша өлшеуіштік трансформаторлардың кәдімгі трансформаторлардан өзгешелігі жоқ,

Кернеу өлшеуіштік трансформаторлар бір фазалы немесе үш фазалы болады. Төмен кернеулі өлшеуіштік трансформаторлар ауамен тікелей қатысып салқындайды, ал жоғары кернеулі өлшеуіштік трансформаторлар май құйған құтыға салынып, май арқылы салқындатылады.

Кернеу өлшеуіштік трансформатордың кірмелік орамасы желінің кернеуіне жалғанады да, ал шықпалық орамасына төмен кереулі вольтметр немесе ваттметр мен электр энергиясын санауыштың кернеулік орамалары жалғанады. Сондықтан кірмелік ораманың орам саны көп болады да, ал шықпалық ораманың орам саны кернеуі әдетте 100 В болатындай етіп алынады.

Электроэнергетикалық қондырғыларда өлшеуіштік кернеу трансформаторларының екінші реттік орамаларына бақылау - өлшеуіштік жүйенің, синхрондайтын қондырғылардың, релелік қорғаныстың, автоматиканың, оқшауламаларды бақылайтын және басқа да құралдардың параллельді орамалары, параллельді түрде қосылады.

Ол құралдар атқару қызметіне, пайдалану қуатына, қуат коэффициентіне, орналастыру орнына, сенімділік талаптарына және өлшеу дәлдігіне байланысты әртүрлі.

Сондықтан әрбір бөлім үшін бас сұлбаға электрлік жалғануы – генераторлардың, трансформаторлардың, жинақтағыш шиналардың және т.б жағдайларына және атқаратын қызметіне байланысты таңдалынып алынады. Бұл жағдайда бір фазалық немесе бірнеше бір фазалық, әйтпесе үш фазалық ӨКТ таңдалынып алынады да, олар әртүрлі сұлбамен іске қосылады. Кішігірім қосалқы станцияларда ӨКТ жарықтандыру торабын қоректендіреді.

Принципінде ӨКТ – бұл кішігірім күштік трансформатор. Ол бос жүріс режіміне таяу режімде жұмыс істейді. Кемшіліксіз ӨКТ (шығыны және қателіктері жоқ) трансформация коэффициенті келесідей өрнекпен анықталынады

(3.1)

сондықтан

.

(3.2)

Әдетте, екінші реттік орамның номиналды кернеуі 100 В немесе  деп есептелінеді. Іске қосылатын құралдардың шкалалары бірнеше реттік ораманың кернеу деңгейіне байланысты белгіленеді.

Өлшеуіштік кернеу трансформаторын таңдау:

-бірінші реттік және екінші реттік кернеулер бойынша

-орамдардың құрылысы мен жалғану тобына байланысты

-қателіктері бойынша,яғни дәлдік класы бойынша

-екінші орамның номиналды қуаты бойынша

Токтың өлшеуіш трансформаторларын таңдау келесі шарт бойынша жүргізіледі:

;

;

;

;

,