53. Тиристор арқылы пісіру тогын реттеу. Электрлі сұлбасы.

Тиристор токты түзету қызметін ғана, сонымен бірге пісіру тогын реттегіш қызметін де атқарады. Құралама жағынан кремнийлі тиристор кремнийлі диод сияқты жасалған, бірақ оның үшінші (басқарушы) электроды болады. Өнеркәсіпте кремнийлі және селенді диодтар мен кремнийлі тиристорлар кеңінен қолданыс тапқан.

Кремнийлі басқарылмалы вентиль –тиристор төрт қабаттан және үш ауыспалы қабаттан тұрады (27, б -сурет). Егер мұндай элементке анодтан катодқа қарай сыртқы кернеу берілсе, онда ортаңғы ауыспалы қабат П₂ кері бағытта қосылған болады және тиристор ток өткізбейді. Егер оның басқарушы электродына (УЭ) оң потенциал (импульс) берілсе, онда ауыспалы қабат П₂ ашылады да анодтан катодқа қарай ток өтеді. Тиристор тек одан өтетін ток мәні нөлге дейін төмендегенде барып жабылады. Тиристор ашылуының электрлік бұрышын фаза бойынша, яғни импульсті беру ақытын нәрлендіретін кернеу синусоидасына қатысты өзгерте отырып түзетілген токтың орташа мәнін реттеуге болады.

54. Автоматты және жартылай автоматты пісіруде қолданылатын нәрлендіру көздері

55. Пісіру генераторларында пісіру тогын сатылы реттеу. Құламалы сипаттама қалыптастыру.

Генератор екі қоздырушы орамадан тұрады: тәуелсіз қоздырылатын (Н әрпімен белгіленген) және тізбектей қосылған (С), олар әрқилы полюсте орналсатырылған. Тәуелсіз қоздырылушы орамаға реостат РТ жалғанған. Тізбекті орама қимасы үлкен шинадан жасалған, өйткені бұл орама арқылы доға тогының күшіне тең өте үлкен мәнді ток өтеді. Бұл орама секияларға бөлінген. Жұмыс барысында ораманың барлық орамдарын қосуға немесе бір бөлігін қосуға болады, осының нәтижесінде пісіру тогын сатылы реттеуге мүмкіндік туады. Тізбекті ораманың тудыратын магнит ағыны тәуелсіз қоздырылатын ораманың магнит ағынына қарама-қарсы бағытталған. Осы екі ағынның өзара әрекеттесуі нәтижесінде нәтижелі ағын қалыптастырылады. Бос жүріс кезінде генератордың тізбекті орамасынан пісіру тогы өтпейді. Бос жүріс кернеуі генератордың қоздырушы орамасындағы токпен анықталады, оны реостат РТ арқылы реттеуге болады.

Тізбекті орама жүктемеленген кезде пісіру тогы пайда болып, ол қарсы бағытты магнит ағынын тудырады. Пісіру тогының өсуімен магнит ағыны да өседі, ал жұмыстық кернеу төмендейді. Сөйтіп генератордың құламалы сипаттамасы қалыптасады.

56. Жұмыс әрекетіне байланысты пісіру доғасының бөлінуі. Тура және жанама әрекетті доға

Пісіру доғасы – дегеніміз екі электрод немесе электрод пен бұйым арасындағы газды ортада болатын қуатты орнықты электр разряды.Электр разряды дегеніміз электр тогының газды орта арқылы өтуі.

Тікелей әрекетті доға деп электрод пен пісірілетін бұйым арасында өрбитін доғалы разрядты айтады . Егер доғалы разряд екі электрод арасында болса, онда жанама доға деп аталады . Доғалы разряд тікелей және жанама әрекетті доғамен үйлестірілсе оны аралас әрекетті доға деп атайды.

57. Доға полярлылығы дегеніміз не, оның пісіру процесіне әсері.

Тура полярлықты доғада электр тізбегінің теріс полюсі (катод) электродта, ал оң полюсі (анод) пісірілетін металда болады. Кері бағытты полярлықта анод электродта, ал катод пісірілетін бұйымда болады.