Центрлеу қосылыстары

Саңылаулы қондырулар Н/g; H/h: ауыспалы қондырулар H/js; H/k; h/m. Күпшек тәріздес ұзын центрлеуші бетті бөлшектер: H/h, H/js.

Центрлеуші белдемелердің ұзындығы қөысқа бөлшектерді дәл центрлеу үшін Н/к, H/m қондырулар қолданылады (құрастыруды күрделенбейді H = 0,5

Құрылымдау ережелері:

1. Центрлеу дәлдігін жоғарылату, бөлшектің термиялық деформация-лануының әсерін азайту үшін центрлеу мүмкіндігінше ең төмен диаметр бойынша жасалуы керек;

2. Тұрқылық бөлшектерде центрлеуші беттерді жеңіл өнделетін ойық (тесік) түрінде жасау керек;

3) Екі бет бойынша қатар центрлеуге жол бермеу қажет;

4) Керек емес жерде центрлеуді қолданбау.

Әдебиет

2 негіз. [бет.222-242; 244-248].

Бақылау сұрақтары

1. Конструкциялаудың ережелері.

2. Центрлеуші қосылыстары.

3. Қондыруды таңдау.

4. Фланецті қосылыстар.

Дәріс № 13. Шпонкалы қосылыстар

Шпонкалы қосылыстар аз жүктелген қосылыстарда, әдетте аз сериялы өндірісте қолданылады. Кемшіліктері:

• төмен жеткізу қабілеттілігі;

• шпонкалы ойық (паз) білікті әлсіретеді;

• ойықтың пішіні кернеулердің концентрациясы жоғары;

• техникалық икемділігінің төмендігі

Шпонкалы қосылыстар:

1. жүктелген – сыналы және тангенциалды.

2. жүктелмеген – призмалық және сегменттік.

Сыналы шпонкалар МСТ 24068-80.

Тангециалды шпонкалар МСТ 24069-80 – қалыпты, МСТ 24070-80 күшею.

Тек қана үлкен диаметрлі біліктерде сыналы шпонкалар қолданылады.

Призмалық шпонкалар МСТ 23360-78 .

Біліктің саңылауына отығызу:

Р9/h9 – керілумен.

J9/h9 – өтпелі.

Ступицаларды қабырғасына отырғызу ( саңылаумен):

Н9/h9 – центрлеуге қосылыстары

D9/h9 – қозғалмалы қосылыстарға

Js9/h9, N9/ h9, P9/h9 – циклды жүктелген қосылыстарға.

Білікке ступицаны отырғызу:

Н7/h6 – әдетінше саңылаумен.

Н7/js6, Н7/k6, Н7/m6, Н7/n6, Н7/p6 – өтпелі циклды жүктердің жұмыс қосылыстары.

Саңылаулардың жұмыс қырларының ступицада және білікте тегіс еместігі:

• қатарлы қосылыстарда R_а = 3,2 мкм; -жауапты қосылыстарда до R_а = 2,5 мкм;

• саңылау ұзындығы до R_а = 6,3 мкм.

Шпонка b×h×l МСТ 23360-78 шпонка 2-16×10×80 МСТ 23360-78.

Шлицті (оймакілтекті) қосылыстар

Жасауға икемділік беріктігі жоғары, өйткені бұрау, өйткені бұрау моментін жеткізетін элементтер білікпен немесе тесіктің қабырғаларымен бірге жасалған, олардың саны көп, яғни кернеулер аз және шлицтің негізіндегі кернеулердің конструкциясы шпонкалы қосылыстар ойығымен салыстырғанда аз. Шлицтер: тікбұрышты профильді (прямоточные);-эвольвентті;-үш бұрышты;-трапециялы.

Жай және тура центрлеуі D бойынша

Шлицті серия қосылыстары МСТ 1139-80

Жеңіл: ең кіші шлиц биіктігі бар. Қозғалмалы қосылыстарда қолданылады, жүктемесі тынышты, соққысыз.

Орташа: қозғалысты және қозғалмалы қосылыстарға; жүктемесі тынышты немесе пульсті.

Ауыр: Айнымалы жүк, соққы және т.б.

Эвальвентті шлицтер

Тістері эвальвентті пішінді болады мінездемесі модульмен - m ; тістер саны – z; ілініс бұрышымен - α . МЕСТ 6033-80. m = 1-10 мм ; α = 30 ;

Бүйір қырымен центрлеу (кейде D);

Артықшылықтары:

а) жоғары беріктік негіздегі тістердің қалындауы үлкені - Z ;

б) жоғары технологиялықтығы тістерді кесу жабдықтарында стандарт бойынша өндеу.

Кемшіліктері :

Купшектің қаттылығында > HRC 40 қолдануға емес (созу мүмкін емес).

Белгілеу: D х m ;

Жазық допускларға: қуысқа 7Н, 9Н, 11Н білікте 9h , 9g .

50 х 2 х 9Н МЕСТ6033-80.

Шлицті қосылыстардың есебі

Қысу жолдамасымен МПа ; Мұнда М_кр – Нм;

R – ортанғы шлицтердің радиусы, мм;

α – шлицтердің жұмыс ұзындығы, мм;

Z- шлицтердің саны ;

I – шлицтердің бөлігі, жүкті қабылдағанда ( i = 0,6- 0,8 );

h – шлицтердің белсенді биіктігі, мм ;.

Призмалы қосылыстар

Кернеулермен қысу бірліктердің жазық беттерде және конусты штифттері

Пішінді қосылыстары ( К –қосылыстар )

Трефты қосылыстар

Штифты қосылыстар: Осьты:

- жиналмаған қосылыстарда берілісі - М_{кр ;}

- цилиндрліі және конусты штифттері Нм ;

мұнда d – штифтің диаметрі ;

l – штифтің ұзындығы; z – штифтің саны; [τ] – кернеудің кесу мүмкін-дігі, МПа; D - стерженнің диаметрі.

Кемшіліктер: саңылауды өндеуде , білікке және күпшекке.

Радиалды:

- бос жүктелген қосылыстар ;

Кемшіліктері: саңылауларды тесу бірлескен күпшекке және білікке, кернеудің концетрациясы

Диск және барабан түрі детальдарын бекіту. Фланецті қосылыстар: конусты, қысу дөңгелектерімен.

Әдебиет

2 негіз. [бет. 249-264].

Бақылау сұрақтары

1. Шпонкалы қосылыстар, кемшіліктері.

2. Шлицті, қандай артықшылықтары.

3. Эвальвентті, қандай артықшылықтары.

4. Шлицті қосылыстар есебі.

Дәріс № 14. Тығыздауыштардың құрылысы

Орталарды бөлу үшін әр түрлі физикалық қасиеттерімен жылжымалы және жылжымайтын қосылыстардың тығыздауыш құрылысы.

Барлық өндірістерде қолданбайды, ол әр түрлі эксплуатациялы жағдай болады.

Қазіргі уақытта техникалық жаңа саласы дамыды тығыздауыштардың техникасы. Тығыздауышты техника және гермотология – техниканың дамуы, объектілерді жобалау және эксплуатациялау тығыздауыштардың құрылысын негізгі ғылыми және тәжірибелі әдістері герметизациялары өндеуде.

Көптеген объектлерде тығыздауышты құрылысының ресурсты және сенімді жұмыстары жұмыс қабілетін анықтайды. Жұмысқа тығыздауыштардың әсері эксплуатациялық, конструкциялық, технологиялық, техника-экономиялық және экология факторы (жұмыс мерзімі, қосылыстардың және тығыздауыштардың материалға қасиеті, қосымша ауғуы.

Жұмыс қабілеттілігі жоғары қиыстырыл-ған тығыздауыштарды тудырады.

Төсемдер және төсемдердің материалдары

Төсемдерге әртүрлі тығыздауыштардың түрлері жатады, тығыздықтарға арналған.

Фланецті қосылыстарда;

Жазық (листовые);

Жазық (сақиналы);

Линзалы;

Арнайы (комбинированные).

Материал	Жұмыс ортасы	Т–ортасы, 0С, көбірек емес	Жұмыс қысымы, МПа
Тұтас резина Техникалық картон, майланылған Паронит ПОН Полихлорвенил Полотно армированное Мыс М1, М2, М3 Қорғасын С2 Болат 05 кп 05.08	Су, ауа, вакуум Су, мұнай, май Бензин, керосин, май Қышқылдар, бензин Су, ауа Бейтарапты Күкірт қышқылы, оның тұздары Судың бууы Сусыз сілтілер қышқыл бу, мұнай өнім.	30 40 100 60 150 -250+250 (+ 400-М1) +100 475 -70 + 320 -40 + 550	0,3 1 2 0,4 0,2 10 10
Алюминий АО, АД1 Фторопласт Асбест	Мұнай өнім, азотты және фосфорлы қышқылы, сұр газдары, ерекшелік ретінде балқытылған сілтілері Бу, ыстық газдар	-250 + 150 до 200 450	10 10 0,15

Сақиналы резина тығыздауыштар құрылысы гидравликалы және пневмати-калы жұмыс қысымы кезінде арналған:

• 50МПа –дейін жылжымайтын қосылыстарда және 32 МПа – дейін жылжыйтын қосылыс-тарда .

• минеральды майларда, сұйық жанар май, эмульсияда, майлауда, в пресной и морской воде;

Дәлдік топтары: 1– жылжымалы қосылыстарға, 2– жылжымайтын қосылыс-тарға.

Резеңке топтары	Температура, 0С
0 1 2 3 4 5 6	-15 -30 -50 -60 -30 -20 -20	+100 +100 +100 +100 +120 +150 +200

Өлшем түр белгілері: 090-100-58

Мұнда 90– штоктың (бұлғақтың) диаметрі; 100-цилиндрдің диаметрі; 58- кесіндінің диаметрін 10 көбейтеміз.

Сақинаның белгілеуі: Сақина 090-100-58-2 МСТ 9833-73.

Жұмыс мерзімінің кепілдіг: Т = 25 ⁰С -5-10 жыл; Т= 100⁰С -50-240 сағат (6-1жыл).

Жырашық өлшемдері, сақинаның астына отырғызу орны, тегіс емес мәні және басқалары, техникалық талаптары кестеде. Резина саңылауында қысымнан сақтандыру үшін жұмыс қысымының әсерінің ортада сақинаның ілінісі қолданылады. Сақинаның ілінісі әр түрлі саңылауларда 0,02 мм жоғары:

• жылжымайтын қосылыстарда Р ≥ 20 МПа;

• жылжымалы Р ≥ 10 МПа;

• пульсті Р > 10 Мпа

Тығыздауыштардың жылжымалы қосылыстары

Тығыздауышты бөлшектердің салысты бағыты мен қозғалысының жылдам-дығы тығыздауыштардың түрлеріне байланысты, тығыздауыштардың ортада қысымы және температурасы, сұйық пен газдың қосымша ағуы.