Бұрандалы қосылыстарды стопорлау

1. Позитивті стопорлау. Стопорланатын бөлшек стопорлайтын бөлшекпен стопор қиылмай, сынбай немесе деформацияланбай бұралмайды. Бұл әдіске шплинттермен, қайырма шайбалармен, пластинкалармен, бұрама сымдармен және т.б. жатады.

2. Үйкелісті стопорлау. Стопорланатынбөлшектердің арасындағы үйкелісті үлкейту арқылы жасалады. Бұл әдіске контргайкалардың , серпімді төсемдік шайбалардың, өздігінен стопорланатын гайкалардың көмегімен стопорлау жатады. Позитивті стополауменг салыстырғандаүйкелісті стопорлау сенімділігі төмен.

Стопорлау кезінде үш түрлі жағдай болуы мүмкін:

1. Гайка болттың бұрандасына бекітіледі, контргайкалар, керілген бұрандалар, серпімді шайбалар, өздігінен серпімді гайкалар;

2. Гайка болттың сырығына бекітіледі – шплинттер, қайырма шайбалар;

3. Гайка корпусқа бекітіледі -гайкаларды сымдармен бұрау, міндетті түрде болттар корпусқа қатысты стопорлануы керек.

Әдебиет

2 нег. [бет.114-124]

Бақылау сұрақтары

1. Бұрандалы қосылыстар.

2. Болтты қосылыстардың есебі.

3. Эксцентрикалы жіктердің қосылыстары.

4. Бұранда қосылыстардың конструкциялау ережелері.

Дәріс № 12. Керілу қосылыстары

Бөлшектердің өзара жылжуына кедергі жанасатын беттердің материал-дарындағы деформация нәтижесінде пайда болатын механикалық кернеулер қамтамасыз етіледі. Кернеулер мөлшері қосылыстағы керу мөлшері-не байланысты ЕСДП СЭВ: P, r, s, t, u, x, z – тесіктер жүйесінде

P, r, s, t, u, x, z – білік жүйесінде

∆_ср, , %

х z

р

р

d d

КҚ көтере алатын ең үлкен осьтік күш мөлшері.

Р₀ =kFf (1)

k – жанасу бетіндегі қысым , МПа;

F = πdl – жанасу бетінің ауданы, мм²;

f – үйкеліс коэффициенті, болаттар мен шойындар үшін f = 0,10 – 0,15.

КҚ жеткізе алатын ең үлкен бұрау моменті

М_б = 0,5·10^-3 kFdf = 0,5·10^-4 k π d² l f (2)

Лане формуласы бойынша ;

Мұндағы - салыстырмалы диаметрлік керу

θ – коэффициент ;

k_max = [σ]; жақсартылған болаттар үшін [σ]_ж= 200-250 МПа сұр шойын үшін [σ]_ж= 20-50 МПа

Аl – қорытпалары үшін [σ]_ж= 10-20 МПа.

L = nd ; P₀ = k F f = k π d l f = k f n d² ( P~ d²) ; М_б = 0,5 k f n d³ (М_б ~ d³)

Үйкеліс коэффициенті f:

-кедір-бұдырлық өскен кезде ұлғаяды;

-қосылыстағы қысым көбейген сайын төмендейді.

Мұндағы Е₁, Е₂ – серпімділігі қалыпты модуль ;

μ₁, μ₂ – Пуассон коэффициенті ;

с₁, с₂ – коэффициент

;

Т.О. қосылыстардың пропорциональды беру бейімділігі.

1. Керілу диаметріне салыстырмасы;

2. Көтерілудің ұлғаюы Е;

3. Көтерілудің ұлғаюы, яғни жұқа бүйірінің ұлғаюымен.

Белгілейік

а₁ = а₂ = 0 – көпшілікті;

Максимальды диаметрінің ішкі беттеріне қамтуының қысылу бағыты;

Максимальды диаметрінің ішкі беттеріне қамтуының керілу бағыты ;

;

Азайту d₁: Арту d₂

Бос материалдың отырғызу беттеріне қосымша максимальды қысымы К_max = [σ_см] .

Термиялық құрастыру кезінде үйкеліс коэффициенті баспалаумен салыс-тырғанда 1,5-2,5 мерей үлкен.

Қосылыстағы қондыруды таңдау кезінде:

1. мүмкіндігінше керу мөлшері үлкен қондыруларды қолданбаған жөн;

2. қосылыстық жеткізу қабілетін диаметр ді үлкейту арқылы жоғарылату керек.

Әсіресе үлкен керулерді төмен дәлдік кезінде қолданбау керек. Үлкен керулер бөлшектерді жұқа қабырғалы тұрқыларға, жеңіл металл жасалған тұрқыларға, жұмыс кезінде қызатын корпустарға жоғары жылдамдықты роторларға қондыру кезінде қолданылады (Н7/6).

Жұқа қабырғалы төлкелерді (ПЧС) білікке отырғызу үшін қондыру таңдау. Кезінде өте мұқият болу керек (Н7/ 6)